Þjóðviljinn - 23.01.1977, Blaðsíða 13

12 — SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. janúar 197T
Sunnudagur 23. janúar 1977 ÞJÓDVILJINN — SIÐA — 13
Rætt við GUÐMUND H. GUDMUNDSSON, sem var togarasjómaður í 52 ár 70ÁRLIÐIN FRÁ ÞVÍ TOGARINN JÓN FORSETI KOM TIL LANDSINS
„Ef ég væri aftur orðinn tvitugur myndi ég velja
sjómennskuna að ævistarfi, ekki nokkur vafi á þvi.
Ég hef aldrei kunnað við mig annarsstaðar en á
sjónum. Hér á árunum þegar siglt var á togurum
með fiskinn og helmingur áhafnarinnar fékk fri i
landi á meðan siglt var, var maður alltaf orðinn við-
þolslaus að komast á sjóinn aftur, þegar togarinn
kom heim. Nei, sjómennskuna mundi ég velja”.
Það er Guðmundur H. Guðmundsson, sem verður
niræður á þessu ári, sem þetta sagði, þegar við
heimsóttum hann fyrir skömmu til að biðja hann að
segja okkur dálítið frá fyrstu árum togaraútgerðar
á Islandi, en Guðmundur hefur verið s jómaður i yfir
70 ár, þar af 52 ár á togurum.
*
Jón forseti.
Já, þú spyrö um Jón forseta og
andrúmsloftiö þegar hann kom til
landsins. Ég man aö þaö var mik-
ið talað um þennan fyrsta Is-
lenska togara. Ég var þá enn
fyrir vestan, en ég er fæddur og
uppalinn vestur i Arnarfirði, á
Hjallkarseyri, þar sem foreldrar
minir bjuggu. En þrátt fyrir það
að maöur væri fjarri Reykjavik
bá. man ég vel hve mikiö var rætt
um komu þessa fyrsta alíslenska
togara. Þetta þóttu timamót.
Enda hafði verið almennur áhugi
fyrir þvi að landsmenn eignuðust
togara á þessum árum. Fáeinir
islendingar höfðu átt einhvern
smá hlut i togurum áöur, en út-
gerð þeirra flestra gékk illa og
stóð stutt yfir.
Ég hef áður sagt það, aö til-
koma togaranna eyddi matar-
skorti i Reykjavik, vist sagði ég
dönskuslettum lika og þaö er rétt,
en annaö jafn vont tók við, sem
voru ensku sletturnar. Þær komu
með togurunum enda kynntust is-
lendingar togaraútgerð frá bret-
um og flest um borð I togurunum
var meö enskum nöfnum og sum-
um þótti fint aö sletta enskum
setningum.
En hitt var meira um vert, að
þessi skip eyddu matarskorti og
hungri, sem þvi fylgdi. Og um það
er ég sannfæröur, að það voru
togararnir, sem gerðu Reykjavik
aðþvl semhún varoger. Tilkoma
þeirra gerbreytti öllu hér i
Reykjavik.
Upphefð að komast á
togara.
— Hvenær komst þú til Reykja-
vlkur alfluttur?
„Ætli það hafi ekki verið 1918.
Ég var þó búinn aö koma hingaö
fyrr, meðan ég var á skútum. Ég
byr jaði hinsvegar ekki á togurum
fyrr en 1920, þá á Snorra goða.
— Varstu aldrei á Jóni forseta?
„Tvo túra fórég á þeim togara.
Það bar þannig til, að togarinn
sem ég vará, þurfti aö fara I við-
Snorri goði, fyrsti togarinn, sem Guðmundur H. Guðmundsson var á.
gerð og var eina tvo mánuði i
slipp og á meðan fór ég tvo túra á
Jóni forseta. Hann þótti nú orðinn
gamall þá og stóö nokkuö aö baki
nýjustu togurunum, sem þá voru
hér. Eins þótti hann aldrei veru-
lega gott sjóskip.
— Var erfitt aö komast á togara
á þessum árum?
„Já mjög erfitt. Það þótti upp-
hefð fyrir sjómann að komast á
togara á þeim árum, enda komust
ekki nema úrvalsmenn á togara
þá. Skipstjórarnir gátu valið úr
mannskap. Og menn uxu i áliti
við að komast á togara, það var
virðingarstaða i augum fólks. En
i raun var þaö ekki svo, þetta
voru sannkallaðar þrælakistur.
Það var engin upphefö i aö láta
pina sig eins og gert var á togur-
unum lengi framan af.
Mér hefur oft orðiö hugsað til
þess að þarna voru ágætir skip-
stjórar, skynsamir menn, en
samt voru þeir svo miklir kjánar
aö halda að hægt væri aö láta
menn vinna án svefns sólarhring-
um saman. Þeir virtust aldrei
taka eftir þvi að afköst manna
voru oröin aö engu. Vinnan gekk
ekki neitt. Það væri hægt að segja
margar sögur af þvl hvernig
menn hreinlega örmögnuöust. Ég
man til að mynda eftir þvl að viö
fórum eitt sinn út héðan frá
Reykjavik á sunnudegi og kom-
um að aftur eftir 10 daga, eöa
þriðjudaginn i næstu viku á eftir.
A þessum 10 sólarhringum
höfðum fengið að sofa I 4 tlma. Og
þá var þaö að ég horfði á báts-
manninn, harðduglegan og
hraustan mann, sofna við flatn-
ingsboröiö og detta fram á það.
Eins man ég að eitt sinn þegar viö
vorum aö borða, maður fékk að
skreppa inn og gleypa I sig, að ég
sofnaði við borðið og höfuðið datt
niöur i smjördiskinn. Eins kom
það fyrir að menn urðu svo rugl-
aðir við aðgerð að þeir hentu fisk-
inum fyrir borð i stað þess að
setjahanni stlur. Menn hreinlega
vissu ekki hvað þeir gerðu.
Halda menn svo aö þaö hafi
verið einhver upphefö i að láta
fara svona með sig? Þaö er nú
öðru nær”.
— Var meira uppúr þvi aö hafa
að vera á togara en á skútu?
„Nei, sennilega hefur það verið
öfugt. Þeir sem voru sæmilega
fisknir, höföu meira upp á skút-
unum. Það sem gerði togara-
sjómannsstarfið svo eftirsótt var
aö þar var um stöðuga og jafna
vinnu að ræöa allt áriö. En róörar
á skútunum voru árstimabundnir
og þótt menn hefðu meira upp, þá
voru menn atvinnulausir á milli. t
þessu lá munurinn.
Vorum fyrstir að fá
hvildartima.
— Vökulögin hafa þá breytt
miklu ' fyrir ykkur togara-
sjómennina?
„Blessaður vertu, því er ekki
hægt að lýsa. Annars vorum við,
sem vorum með Siguröi Guð-
brandssyni skipstjóra, ég var
meö honum 114 ár.fyrstir til að fá
ákveðinn hvildartima. Þaö var
löngu áöur en vökulögin komu til.
Sigurður var nógu skynsamur til
aðsjá hvaða vitleysa þetta var að
láta menn vaka og þræla sólar-
hringum saman án minnstu
hvildar. Hann tók þaö þvl upp hjá
sér að leyfa mönnum að hvíla sig i
sex tima á sólarhring. Það var að
visu ekki alveg fast, en alltaf fast
I 4 tima og 6 ef mögulegt var.
Þetta gerbreytti öllu. Afköst juk-
ust og allt gekk mun betur. Og ég
heyrði Sigurð einu sinni segja:
„Mikill bölvaöurasnigat ég verið
Guðmundur H. Guðmundsson,
togarasjómaður i meira en hálfa
öld og hætti ekki á togara fyrr en
hann var orðinn 84 ára gamall.
(Ljósm. S.dór)
Þau afnámu
hungur og
danskan
framburö
á íslandi
segja aldnir menn um fyrstu
togskipin sem komu til íslands
að taka þetta fyrirkomulag ekki
upp fyrr, ég hef aldrei gert neitt
viturlegra.” Og þetta er áreiðan
lega rétt, það margborgaði sig aö
leyfa mönnum að hvíla sig i fá-
eina tima á sólarhring”.
— örmögnuðust menn aldrei
alveg?
„Það kom fyrir. Þetta var ekki,
eins og ég sagði áðan, nema fyrir
allra hörðustu menn að vera á
togurum á þessum árum og það
kom fyrir að menn fóru á togara,
sem ekki þoldu það. Þeir hrein-
lega örmögnuöust. Þeir urðu svo
að hættaþegar i land kom, og ein-
hver harðari aö taka viö. Þetta
var einvalaliö á togurunum,
áreiðanlega duglegustu sjómenn-
irnir, sem létu fara svona með
sig”.
— Var ekki slysahætta mikil
þegar menn voru orðnir svona
þreyttir og vansvefta?
„Vissulegá, var mikil slysa-
hætta og það uröu lika slys á
mönnum vegna þessa, stórslys
meira að segja. Þeir sem voru i
flatningu voru auövitaö skornir
og skrámaðir, það þótti ekki til-
tökumál, en önnur og alvarlegri
slys, urðu, sem kenna má ein-
göngu þvi að menn voru orðnir
úrvinda af þreytu”.
— Hvenær hættir þú svo á sjón-
um Guðmundur?
„Fyrir fimm árum. Ég var orö-
inn 84ra ára og taldi kominn timi
til að hætta”.
— Varstu nokkuö á skuttogara?
„Nei, þvi er nú verr, ég hef
aldrei prófað það, en mig langar
asskotimikiö tilað fara einn túr á
skuttogara. Ég á nú marga vini i
hópi togaraskipstjóra og þeir
hafa nú verið að bjóöa mér að
koma meö, ég er aö hugsa um aö
slá til að fara einn túr, ég má til
meö að prófa skuttogara lika
— Dattþér aldrei i hug að fara i
Stýrimannaskólann þegar þú
varst ungur?
„Jú, ég ætlaði mér aö fara á
skólann, en það gerðist dálitið
sem kom i veg fyrir það. Ég veit
ekki hvort ég á að vera að segja
frá þvi, fólk trúir þvi kannski
ekki, og þó. Þannig var aö það orö
lá á, að ekki mætti búa á
Hjallkarseyri lengur en 16 ár i
einu. Þessu tóku foreldrar minir
ekki mark á. A 17. árinu sem þau
bjuggu þarna, voru þá búin að
eignast 10 börn, þá veiktust þrjú
systkyni min og dóu. Þá geröist
það og, að faðir minn átti 23
kindur. Það var venjan þegar
hann lét þærút augnablik og gaf á
garðann, að þær biöu viö dyrnar
og ryddust inn, þegar hann opn-
aði. En eitt sinn þegar hann opn-
aði var enga kind að sjá. Og þær
sáust aldrei framar, hvorki tang-
ur né tetur af þeim. Heföu þær
farið i sjóinn hefði eitthvað af
þeim átt að reka, en svo var ekki.
Það sást ekki svo mikið sem
ullarlagður.
Þá var þaö einnig svo, aö for-
eldrar minir áttu tvær kýr, þær
drápust báðar á þessu ári og
einnig átti faðir minn ungan fola,
mikið hestefni og hann festi sig i
aleinustu keldunni sem til var i
landareigninni og drapst.”
— Þetta hefur ekki beygt þau
þannig að þau flyttust á brott?
„Nei það geröi þaö ekki. Móðir
min vildi flytja en það var hægara
sagt en gert, enga jörö aöra að fá
ogekkilifvænlegtaöflytja meö 10
börn á mölina. En svo merkilegt
sem það annars er, þá skeöu
engin fleiri óhöpp hjá þeim eftir
að þetta 17. ár var liðiö, aldrei
nokkur skapaður hlutur, sem til
óhappa má telja.
— Að lokum Guðmundur,
hefurðu oft lent I sjávarháska?
, ,0, já, þaö hefur komiö fyrir.
Togarinn Jón Baldvinsson sem ég
var á strandaði fyrir sunnan
Reykjanes I þungum sjó og eitt
sinn tók mig út i vondu veðri, en
ég náði að krafla mig að trollinu
og halda mér uns þeim tókst aö
draga mig innaftur. Það er svona
sitt af hverju, sem fyrir mann
hefur komið á langri æfi, o, já.
—-S.dór.
í dag/ 23. janúar eru liðin
70 ár frá því að fyrsti
togarinn, sem var sérstak-
lega smíðaður fyrir islend-
inga, kom til landsins.
Þetta var auðvitað stór
stund í útgerðarsögu
þjóðarinnar, sem hafði
ekki verið stór í sniðum,
né margbrotin fram til
þess tíma. Og því hefur
sennilega þótt vel við hæf i
að skýra þennan fysta al-
islenska togara því nafni,
sem hæst ber í sjálfstæðis-
vitund þjóðarinnar — Jón
forseti — í æviminningum
þess aldna sævíkings, Guð-
mundar H. Guðmundsson-
ar segir hann um þessi
bernskuár íslenskrar
togaraútgerðar m.a.:
Trollari var hámark alls
framtaks og maður sagði
við sjálfan sig: Að hugsa
sér að íslendingar skuli
eiga svona dýr skip. í raun
og veru eru það þau, sem
afnámu hungur og dansk-
an framburð á íslandi."
Átök
Þótt — Jón forseti — væri fyrsti
togarinn, sem var sérsmiöaður
fyrir islendinga og af flestum tal-
inn betra skip en aðrir togarar,
sem smiðaðir voru i Englandi á
sama tima sökum þess að hann
var styrktur til siglinga á norö-
lægum slóðum, þá var hann ekki
fyrsti togarinn sem islendingar
áttu hlut i.
Uppúr 1890 hófu englendingar
veiðar hér við land á gufuknúnum
togurum og þótti mörgum land-
anum sárt að sjá þessi stórtæku
veiðitæki moka upp fiski alveg
upp viö landsteina, eða eins og
sagt var i gamni á þessum árum
„að þeir köstuðu alveg uppi kál-
garða”. Það gefur hinsvegar auga
leið aö stórhuga menn hafa farið
aö hugsa um þörfina fyrir þvi að
Islendingar eignuðust sjálfir
svona togara. Það var skáldiö
Einar Benediktsson, sem fyrstur
manna hóf máls á þvi hér á landi
að islendingar ættu að veiða með
botnvörpu. Árið 1896 ritaði Einar
grein um þetta mál, sem birtist i
Þjóöólfi 13. júni þ.á.
Þar ræðir hann nauösyn þess að
islendingar eignist togara og seg-
ist varpa þessari hugmynd fram
til þess að menn taki hana til um-
hugsunar og láti i ljós skoðanir
slnar.
Eins og svo oft áður og siöar
voru til menn sem ekki sáu nauö-
syn þess að framfarir ættu sér
staö og þess vegna upphófust
harðar deilur um þetta mál,
bæði I blöðum og eins á alþingi og
stóðu deilur yfir i nokkur ár með
eðlilegum hléum. Það var Björn
Jónsson, ritstjóri ísafoldar, sem
barðist af hvað mestum krafti
gegn hugmynd Einars Benedikts-
sonar um togarakaup islendinga.
En enginn stöðvar timans rás og
togveiðar voru það sem koma
skyldi og þvi hlaut aö koma að þvi
aö Islendingar hæfu togaraút-
gerð, þótt I byrjun væri aöeins um
að ræöa litinn eignarhlut i erlend-
um hlutafélögum sem hug höfðu á
að gera út togara frá tslandi.
Togarinn Thor
Togarinn Thor, sem siðar varð
hið fræga varðskip Vestmanna-
eyja-Þór, mun vera fyrsti togar-
inn sem islendingar eiga hlut i.
Hann var geröur út af Geirs-
eyrarverslun frá Patreksfirði.
Geirseyrarverslun var danskt
verslunar og útgerðarfyrirtæki,
en þó munu þeir Björn Sigurös-
son, fyrrum kaupmaður I Flatey
og Hjálmar Jónsson úr Flatey,
hafa átt hlut I þessu félagi. Togar-
inn Thor var gerður út af Geirs-
eyrarverslun i ein tvö ár, en sú út-
gerð gekk illa. Thor var þvi seld-
ur dönsku stjórninni, sem gerði
hann aö hafrannsóknarskipi I
mörg ár og siöar aö varðskipi.
Útgerö togarans mun ekki hafa
gengið sem skyldi. Togarinn var
Einar Benediktsson skáld, varð
fyrstur til aö hefja umræður um
að islendingar þyrftu að eignast
togara.
205 rúmlestir að stærð og þótti vel
útbúinn að þeirra tima mæli-
kvarða.
Þá er aö geta ensks manns, sem
hét Ward, fiskkaupmaöur frá
Teignmouth I Englandi. Arið 1899
réðst hann i að kaupa togara, til
að sannprófa nýja saltfisk-
verkunaraðferð, sem hann var
upphafsmaöur aö. Hann ákvað að
gera út frá tslandi, og þess vegna
tók hann sér bólfestu hér á landi,
aö nafninu til og hóf útgerð togar-
ans Utopia. Ward gerði út frá
Hafnarfirði frá 1. mars 1899 en i
september um haustið hætti hann
henni. Útgerðin þótti ekki hag-
kvæm.
Næst er aö geta Vldalinsútgerð-
ar, sem var stærst i sniöum,
þeirra útgeröarfyrirtækja, sem
stofnuð voru með erlendu fjár-
magni 1899. Fyrirtækíö er kennt
við Jón Vidalin konsúl. Þaö voru
bæöi enskir og danskir aðilar,
sem stóðu að fyrirtækinu meö
Jóni en það nefndist á dönsku
— Fiskeri og Handels Aktiesel-
skabet, þótt það væri nefnt
Vldalinsútgerðin hérlendis. Og
það var hátt hugsaö hjá þessu
fyrirtæki, útgeröin hófst með 6
togurum. Skipstjórar voru allir
danskir, en fiskilóðsar enskir. Ct-
gerðin gekk vægast sagt misjafn-
lega og henni væri hætt á út-
mánuðum árið 1900.
Þriðja félagiö, sem hóf togara-
útgerð 1899 var útgeröarfélagið
Garðar, eða Garðarsfélagið, sem
hafði aðsetur á Seyðisfirði. Þarna
var um alútlenskt fyrirtæki að
ræða, The Deep Sea Fishing
Company I Englandi, en það haföi
leppa fyrir sig hér á landi, svo
hægt væri að gera héðan út.
Félagið gerði út kúttera og 3 tog-
ara, Snæfell, Esbjerg, og Nord-
fjörd. Aðeins Snæfell var skráður
sem islensk eign. Útgerðin stóö
ekki lengi, 13. apríl 1901 var félag-
inu formlega slitiö.
Seglatogari
A árunum 1901 til 1902 var gerö-
ur út frá Reykjavik seglatogari,
og er það sérstakur kapituli I sögu
togaraútgerðar á Islandi. Þaö var
Valgarö Ólafsson Breiðfjörö, sem
geröi togarann út og stóö einn að
útgerðinni.
Þetta skip hét Anna Breiðf jörð
og var fyrsta togskipið, sem var
algerlega islensk eign. Frá þvi
um miðja 19. öld, höföu englend-
ingar gert út seglatogara viö Is-
land og veitt meö svo nefndri
bjálkavörpu og var útbúnaður
önnu Breiöfjörð svipaður þeim
útbúnaöi. Skipið var tréskip, 91
brúttólest að stærð. A þvi var
enskur fiskiskipstjóri, en islensk-
ur skipstjóri. Mun áhugi hans á
þessum veiöiaðferöum hafa veriö
litill, en sá enski kunni ekki aö
veiða annað en flatfisk, sem var
sá fiskur sem bretar höfðu þá
mestan áhuga fyrir aö veiða.
Útgerð skipsins gékk afar illa,
lltill sem enginn afli og árið 1902
var útgerð önnu Breiðfjörð hætt
sem togskips og fariö á handfæra-
veiöar á skipinu en þaö var svo
siðar selt og nefnt Valtýr.
tslenskt útgeröarfélag
Þaö er svo ekki fyrr en árið 1904
að stofnað er allslenskt útgerðar-
félag, —Fiskveiðahluta-
félag Faxaflóa —- Var stofnfé þess
25 þús. krónur, sem skiptist állt
i 5Ö0 kr. hluti. Agúst Flygenring
var kosinn formaður bráða-
birgðastjórnar og var lögheimili
félagsins I Hafnarfiröi. 1 ársbyrj-
un 1905 var tekin ákvöröun um að
kaupa togarann Coot frá Skot-
landi og kostaði hann 35.000 kr. en
við bættist viðgerðarkostnaöur
sem nam 7.000 kr. Coot kom til
heimahafnar 6. mars 1905.
Útgerð skipsins gekk heldur illa
i fyrstu, en fór batnandi eftir þvi
sem á leið og árið 1907 er talið að
hún hafi gengiö mjög vel, en Coot
strandaði 8. desember 1908 við
Keilisnes og náðist ekki aftur á
flot. Coot var eini togarinn sem
Fiskveiöihlutafélag Faxaflóa átti
og þaö réðst ekki i að kaupa ann-
aö skip I staðinn og var siöasti
aðalfundur þess haldinn 1909 og
þá ákveðið að slita félaginu.
Tveir kaupmenn i Reykjavik,
Benedikt Stefánsson, Eyjólfur
Ófeigsson, og Bjarnhéðinn Jóns-
son járnsmiður og Guömundur
Einarsson járnsmiður, tóku sig
saman um að hef ja togaraútgerö,
þótt enginn þeirra hefði komiö
nálægt sllku áður. Þeir fengu Jón
Bach Jónsson til að fara fyrir sig
til Englands og kaupa togara, en
Jón hafði veriö á enskum togur-
um og þekkti þvi vel til togskipa.
Jón fór utan og keypti togara
sem hét Seagull. Kaupverðið var
30.000 kr. Jón vildi fá 900 kr i
þóknun fyrir starf sitt en fjór-
menningarnir neituöu og lenti allt
i málaferlum, þar sem Jón hafði
betur, en fékk þó aldrei pening-
ana vegna þess aö fjórmenn-
ingarnir urðu gjaldþrota.
Þorvaldur á Þorvaldseyri
En útgerð Seagulls var ekki öll
þótt fjórmenningarnir yrðu gjald-
þrota. Til sögunnar kom sjötugur
stórbóndi af Suöurlandi, Þorvald-
ur Björnsson frá Þorvaldseyri,
einn ríkasti bóndi landsins. Hann
er sagður vera fyrirmyndin að
Birni á Leirum i bók Halldórs
Laxness — Paradisarheimt — .
Þorvaldur gekk inni félagiö fyr-
ir áeggjan Einars Benediktssonar
og fluttist til Reykjavikur 1905, og
1. desember 1906 er hann talinn
einn eigandi togarans Seagulls og
hann á hann einn þar til 28. mal
1907 að Þorvaldur varö gjald-
þrota á fyrirtækinu og hafði þá
tapaö nær öllum sinum miklu
eignum. Þess má til gamans geta
að Þoraldur byggöi húsiö Bjarna-
borg við Hverfisgötu i Reykjavik,
sem ibúðarhús fyrir sig og hefur
ekki verið neinn kotungsbragur á
karli, eins og sjá má af stærð
hússins, sem lengi hefur verið að-
setur tuga manna.
Endalok togarans Seagulls
urðu þau, að hann var notaöur
sem flutningaskip, allt þar til
hann slitnaöi upp og skemmdist
við Vestmannaeyjar 1907. Hann
var svo seldur á nauöungarupp-
boði þar sem hann lá i fjörunni i
Vestmannaeyjum.
Jón forseti
Og þá er loks komið að fyrsta
togaranum, sem var smiðaður
sérstaklega fyrir islendinga, Jóni
forseta. Það var útgerðarfyrir-
tækiö Alliance, sem lét smiða
skipið, en Alliance átti eftir að
koma við sögu I útgerðarmálum
islendinga i marga áratugi, eftir
þetta. Þeir sem stofnuðu út-
gerðarfyrirtækiö Alliance voru
skútuskipstjórarnir 6, Jón
Ólafsson, Magnús Magnússon,
Jón Sigurðsson, Jafet ólafsson,
Kolbeinn og Halldór Þorsteins-
synir og svo Thor Jensen, sem
þeir fengu i liö meö sér.
Jón forseti, sem var talinn eins
fullkominn togari og þá geröist
best, kostaöi 135.000 krónur. Þar
sem eigendurnir voru aðeins 7,
gefur augaleið að þeir þurftu aö
taka stór lán til þessara skipa-
kaupa. Þaö gerðu þeir lika og
þurftu aö setja allar eigur sinar
auk skipsins aö veöi fyrir lánun-
um. Islandsbanki lánaði 3.000
pund en Landsbankinn 16.000 kr.
Fyrsti skipstjóri á Jóni forseta
var Halldór Þorsteinsson, sem
réð sig á enskan togara til að
kynna sér togveiöar. Han tók svo
við Jóni forseta, þegar hann var
fullsmiðaöur i Bowlingsskipa-
smiöastöðinni i Glasgow. Þaö var
svo 23. janúar, sem Jón forseti
kom til heimahafnar sinnar i
Reykjavík. Þar með var lagður
hornsteinn að gengi Reykjavikur,
sem togaraútgeröarbæjar, þess
mesta á landinu, sem borgin hef-
ur veriðslöan. —S.dór tók saman.
(Heimildir: Saga Islenskrar
togaraútgerðar fram til 1917 eftir
Heimi Þorleifsson)
Togarinn Coot, var fyrsti togarinn, sem Islendingar áttu einir.
Þorvaldur á Þorvaldseyri, einn
rikasti bóndi landsins, varð öreigi
á togaraútgerð.
Haildór Þorsteinsson, einn af eig- Jón forseti, fyrsti togarinn, sem var smiöaöur sérstaklega fyrir Isiend-
endum fyrsta fslenska togarans, inga.
Jóns forseta og fyrsti skipstjóri
hans.