Þjóðviljinn - 15.03.1977, Page 5

Þri&judagur 15. mars 1977 þjöÐVILJINN — SIÐA 5
Frumsýning í
Þjóöleikhúsinu
í kvöld
i kvöld veröur Lér konungur
frumsýndur i Þjóöleikhúsinu.
Þetta er eitt af frægustu verkum
Shakespears og jafnframt eitt af
þeim kröfumestu. Helgi Háif-
danarson hefur þýtt leikinn, leik-
stjóri er Hovhannes I. Pilikian,og
leikmynd er eftir Ralph Koltai.
Lér konungur hefur aldrei áöur
veriö fluttur á leiksviöi á islandi.
Lér konungur er saminn um
1605, og sækir Shakespeare efniö i
keltneskar sagnir, sem hann
hefur kynnst i krónikum Hlins-
heds (en þangaö sótti hann oft
söguefni). Sagan af Lé og dætrum
hans fær i meöförum Shake-
speare næstum yfirmannlega
reisn, sem opnar ystu f jarvíddir i
öllum mannlegum samskiptum
og innbyröis afstööu persónanna;
þarna er teflt um völd og ást, um
metorö og girnd, þarna er lýst
hroka og niöurlægingu, eigingirni
og fórnfýsi, ofstopa og bliöu, hinni
sárustu neyö á mörkum vits og
vitleysis og hinni dýpstu gleöi og
fullnægingu. Leikurinn um Lé
konung hefur löngum veriö talinn
einhver mesti harmleikur allra
tima; hann er saminn á þvi sem
hefur veriö kallaö harmleikja-
skeiö Shakespeares. Július Sesar
varö til um 1600, Hamlet 1602,
Othello tveimur árum siöar og
Macbeth 1606. 011 þessi leikrit
hafa veriö flutt hér á landi áöur
nema Lér, sem hins vegar hefur
veriö leikinn i útvarp. Stein-
grimur Thorsteinsson þýddi Lé
eöa Lear, eins og hann heitir á
frummálinu, fyrstur á islensku
um likt leyti og Matthias
Jochumsson vann aö sinum miklu
Shakespeareþýöingum. Þýöing
Helga Hálfdanarsonar birtist i
safni hans af leikritum Shake-,
speares fyrir nokkrum árum og
hefur aö makleikum hlotiö mikiö
lof. Þjóöleikhúsiö hefur frá upp-
hafi frumflutt margar Shake-
speareþýöingar Helga, Sem yöur
þóknast, Draum á Jónsmessu-
nótt, Júlíus Sesar, Þrettánda-
kvöld, Othello og Kaupmann I
Feneyjum, en Leikfélag Reykja-
vikur hefur flutt Romeó og Júllu
og Makbeö. í þau tvö skipti sem
Hamlet hefur veriö fluttur hér á
sviöi, var hins vegar notuö þýöing.
sr. Matthiasar.
Rúmlega hálf öld er siöan
leikrit Shakespeares voru fyrst
kynnt islenskum leikhúsgestum.
Fyrst komu Þrettándakvöld og
Vetrarævintýri I þýöingu IndriÖa
Einarssonar, en slöar
Kaupmaöur i Feneyjum I þýöingu
Sigurðar Grimssonar.
Þaö kemur i hlut Rúriks
Haraldssonar aö leika hér fyrstur
manna hið margfræga og vanda-
sama hlutverk Lés konungs.
Dætur hans þrjár Goneril, Regan
og Cordeliu leika þær Kristbjörg
Kjeld, Anna Kristin Arngrims-
dóttir og Steinunn Jóhannes-
dóttir, fiflið er Baldvin Halldórs-
son og jarlinn af Kent leikur Flosi
ólafsson. Erlingur Gislason
leikur Glosturjarl og syni hans
tvo Játmund og Játgeir leika þeir
Siguröur Skúlason og Þórhallur
Sigurösson. Með önnur stór hlut-
verk fara Gisli Alfreðsson,
Sigmundur örn Arngrimsson,
Róbert Arnfinnsson, Bessi
Bjarnason, Jón Gunnarsson,
Randver Þorláksson o.fl.
Aöstoöarleikstjóri er Stefán
Baldursson, búninga hefur
teiknað og annast Jane Bond i
samráöi við leikmyndateiknara.
Sýningin á Lé konungi er meö
umfangsmestu fyrirtækjum sem
leikhúsið hefur ráðist i, en alls
koma um 40 manns fram i
sýningunni.
Flutningur á Lé myndi i óstyttu
formi taka milli 5-6 klukku-
stundir. Leikurinn er að sjálf-
sögðu stuttur i flutningi hér, en
eigi að siður er þetta löng sýning,
sem tekur á 4. klst. i sýningu.
Leikstjórinn, Hovhannes I.
Pilikian, er af mörgum talinn i
hópi áhugaveröustu og frum-
legustu yngri leikstjóra breta I
dag. Hann hefur einkum vakiö
athygli fyrir ferskar en vandaðar
sýningar á sigildum verkum, en
meðal þeirra þrjátiu sýninga,
sem hann hefur aö baki eru þó
nútimaverk eftir t.d. Ionesco.
Hann hefur veriö gistiprófessor i
Bandarikjunum og stjórnaö sem
Lér ásamt dætrum slnum. Frá vinstri: Krisfbjörg Kjeld, Rúrik Haraldsson, Baldvin Halldórsson, GIsli
Aifreösson, Anna Kristin Arngrimsdóttir og Steinunn Jóhannesdóttir. Ljósm. Katrin Káradóttir.
gestur leiksýningum þar, m.a.
Medeu. Einnig hefur hann veriö
gestaleikstjóri i Júgóslaviu, þar
sem hann stjórnaði Fedru eftir
Racine, en leikmyndina gerði
Josef Swoboda. Frægustu
sýningar hans i Bretlandi eru á
Electru Evripidesar i Edinborg
(verölaun skoska sjónvarpsins
fyrir bestu leikstjórn 1971),
sýningin var siöan tekin upp meö
öörum leikurum i London; Medeu
á Yvonne Arnaud — leikhúsinu i
Guilford, Ræningjum Schillers i
Roundhouse-leikhúsinu og ödipus
konungi eftir Sofokles I hátiða-
leikhúsinu i Chichester. Pilikian
sem er fæddur i Armeniu, er nú
ab vinna aö doktorsritgerð um Lé
konung.
Ralph Koltai er i hópi fremstu
leikmyndateiknara heims og af
mörgum talinn sá sem hvað mest
áhrif hefur haft á leikmyndagerö
I Evrópu undanfarna tvo áratugi,
að Swoboda undanskildum. Hann
hefur gert leikmyndir fyrir yfir
100 leiksýningar i Bretlandi og
um alla Evrópu, Argentlnil,
Kanada, Ástraliu og Banda-
rikin. Hann er nú fastráöinn
við Royal Shakespeare Company
i Lundúnum, þar sem hann hefur
unnið að mörgum sýningum t.d.
Kákasiska kritarhringnum eftir
Brecht, Gyöingnum frá Möltu
eftir Marlowe, Kaupmanni i
Feneyjum og Timon frá Aþenu
eftir Shakespeare,
Staðgenglinum eftir Hochhut,
Afmælisboðinu eftir Pinter,
Endatafli eftir Beckett, Major
Barbara eftir Shaw o.s.frv. Hann
hefur gert leikmyndir fyrir
ýmsar sýningar i Þjóðleikhúsinu
breska, t.d. Back to Methusalem
eftir Shaw, Sem yöur þóknast
eftir Shakespeare og nú siðast
Erfðaskrá Lenins, sem er nýtt
leikrit eftir Robert Bolt. Þá hefur
hann gert leiktjöld fyrir ýmsar
sýningar i Covent Garden og The
English National Opera
Company, t.d. hina frægu upp-
setningu á Niflungahring
Wagners, svo og Tannháuser
fyrir opnunarár óperunnar i
Sidney.
Koltai hefur á ferli sinum hlotiö
margvislega viöurkenningu,
oftar en einu sinni verib kjörinn
leikmyndateiknari ársins i Bret-
landi. Meöal annars hlaut hann
ásamt öörum gullverðlaunin á
alþjóðasýningu leikmynda-
teiknara, sem haldin er 4. hvert
ár i Prag (1975). Það var fyrir
leikmynd fyrir sýningu þeirra
hans og Pilikians á öpidusi i
Chichester.
Seljast
gódar
barna-
bækur
ekki?
Fyrir nokkrum árum byrjaöi að
koma út á islensku bókaflokkur
eftir norsku skáldkonuna Anne-
Cath. Vestly um Aróru I blokk X.
Ég fór að kaupa þessar bækur
handa börnum minum, enda er
hér um mjög skemmtilegar og
vandaðar bækur að ræða.
Nú um daginn hringdi ég i
bókaforlagið Iöunni sem gaf út
bækurnar, og spuröist fyrir um
það, hvers vegna liðin væru heil
þrjú ár frá þvi að siðasta bók kom
út, en ég vissi aö slðan hafa komiö
þrjár Arórubækur á norsku. Ég
fékk þaö svar, að forlagið heföi
neyðst til að hætta útgáfu á bóka-
flokknum, þvi að hann heföi selst
svo illa. Enn væri mikill hluti
upplaganna eftir.
Anne-Cath. Vestly er meðal
þekktustu barnabókahöfunda á
Norðurlöndum. í nýrri norskri
bókmenntasögu segir um hana:
(Þýðing min.) „Anne-Cath. Vest-
ly vill bæta þjóðfélagiö. I bókum
sinum gagnrýnir hún lifsgæöa-
kapphlaup neysluþjóðfélagsins,
en lofar vináttu, samheldni og
velliðan fjölskyldunnar. I Aróru-
bókunum rikir samheldni og vin-
átta, en þar snýr höfundurinn öll-
um viðteknum kynhlutverkum
við. Pabbi er heima og sinnir
heimilisstörfum, ásamt þvi að
vinna að doktorsritgerð, en
mamma vinnur úti allan daginn
og kemur heim meö launaum-
slagið um mönaðamót. Hún er
Framhald á 18. síðu
Kynningarvika.
Thorex - pakkaraðhúsgögn
Mánudag 14.mars — fösfudag 18.mars
Hönnuöurinn verður á staönum fré kl. 2-6 daglega og sýnir hvernig
raða mé húsgögnunum saman.
Nýjasta nýtt! og aðeins í J.L húsinu.
Thorex - pakkaraðhúsgögn.
Húsgögn, sem hver maður
getur raðað að eigin vild
og fiutt og
breytt eftir þörfum.
Thorex-pakkaraðhúsgögn, hönnuö af
Sigurði Karlssyni.
, i j 'I)ÉÍ; •!*
Sófi, stólar, hillur, borö, bekkir, skrifborð, skápar, hjónarúm.
Fást lökkuð eða ólituð, þér getið ráðiö litnum sjálf.
Ódýrt- einfalt- fyrir unglinga á öllum aldri.
Jli
Húsgagnadeild
Jón Loftsson hf.
A
A
A
A
A
A

■
:::
U
■
z:
s
::j

u

_
Hringbraut 121 Sími 10600