Þjóðviljinn - 16.03.1977, Blaðsíða 4

4 SiÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 16. mars 1977
Málgagn sósíalisma,
verkalýöshreyýingar
og þjóðfrelsis.
Útgetandi: Útgáfuféiag Þjóöviljans. Útbreiöslustjóri: Finnur Torfi Hjörleifsson.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann Auglýsingastjóri: úlfar Þormóösson
Ritstjórar:Kjartan ólafsson Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Svavar Gestsson Sföumúla 6. Simi 81333
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson. Prentun: Blaöaprent hf.
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
Hótanir
Morgun-
blaösins
Á siðustu þremur árum hefur fram-
færslukostnaður hækkað á íslandi um nær
200%. Verðlagið hefur sem sagt nær þre-
faldast á þremur árum.
Þótt við leitum hálfa öld aftur i timann
eða lengur finnum við engin þrjú ár önnur,
þar sem verðbólgan hefur verið svo
gegndarlaus.
Þannig hækkaði framfærsluvisitala um
aðeins 44% á þremur árum frá 1970-1973
(ársmeðaltal) en nú um nákvæmlega
181% frá 1. febrúar 1974 til 1. febrúar 1977.
Er ástæðan fyrir þessari taumlausu
verðbólgu sú, að verkafólk og önnur vinn-
andi alþýða hafi einmitt á þessum þremur
siðustu árum verið svo ósanngjörn i
kjarakröfum, að ,,ótimabærar” launa-
hækkanir hafi valdið þessari holskeflu
verðlagshækkana?
Enginn leyfir sér að halda fram þvilikri
kenningu. Það er nefnilega ekki aðeins, að
þessi þrjú siðustu ár séu algerlega sér-
stæð hvað varðar óðaverðbólguna. Þau
eru einmitt lika aigerlega sérstæð, hvað
varðar þá gegndarlausu skerðingu lifs-
kjaranna, sem átt hefur sér stað einnig á
þessum sömu árum. Við finnum engin
þrjú ár önnur þar sem kaupmáttur laun-
anna hefur verið skorinn niður um
fjórðung til þriðjung og hjá sumum þaðan
af meira.
Verkafólk hefur verið mjög hófsamt i
kjarakröfum, það hefur látið bjóða sér
stórkostlega kjaraskerðingu, — máske i
þeirri von að þannig yrði verðbólgunni
helst haldið i skefjum.
En hvað segir reynslan?
Einmitt nú, þessi þrjú siðustu ár, þegar
verkafólk og launafólk almennt lét yfir sig
ganga kjaraskerðingu sem samsvarar þvi
að ýmist fjórða eða þriðja hver króna hafi
verið hirt úr launaumslaginu, — einmitt
þá varð óðaverðbólgan i landinu slik, að
verðlagshækkanir urðu margfaldar við
það, sem áður hafði nokkru sinni þekkst i
minni allra þeirra sem nú eru ekki
komnir á eftirlaunaaldur.
Svo kemur aðalmálgagn rikisstjórnar-
innar til verkafólks og segir: Ef þið ætlið
að knýja fram umtalsverðar kjarabætur,
þá skuluð þið nú aldeilis fá að finna fyrir
verðbólgunni, en ef þið verðið hlýðin og
góð og sættið ykkur til frambúðar við
kjaraskeðinguna verður nú kannske ekki
slegið nýtt verðbólgumet alveg á næst-
unni. Þvilikt hámark hræsninnar.
Aðalmálgagn rikisstjórnarinnar hefur
ekki séð ástæðu til að tala um verðbólgu,
þótt strætisvagnafargjöld hafi meira en
fjórfaldast á þremur árum, ekki þótt
hitunarkostnaður ibúða hafi nær þrefald-
ast, ekki þótt verð á flestum landbúnaðar-
vörum hafi meir en þrefaldast, ekki þótt
verð á haframjöli hafi nær fimmfaldast,
ekki þótt verð á salti út i grautinn hafi nær
fjórfaldast, ekki þótt soðningin hafi meira
en þrefaldast, ekki þótt húsnæðis-
kostnaður hafi margfaldast, — o.s.frv.
endalaust.
En þegar minnst er á að hækka kaupið,
— þá æpir aðalmálgagn rikisstjórnarinn-
ar: Verðbólga, Verðbólga, — nú skuluð þið
sko loks fá að finna fyrir verðbólgunni, ef
þið farið eitthvað að bera ykkur til við að
rétta úr kútnum!
Eins og verkafólk hafi ekki fengið að
finna fyrir verðbólgunni að undanförnu,
einmitt þegar hógværðin i kröfum var
mest, einmitt þegar menn létu freklegustu
kjaraskerðinguna yfir sig ganga.
1 munni vinnandi alþýðu merkir verð-
bólga hækkanir á vöruverði. í munni
Morgunblaðsins merkir verðbólga hins
vegar hækkað kaup, bætt kjör.
Það er af þvi Morgunblaðið skoðar öll
mál frá sjónarhóli fésýslustéttarinnar,
þeirra sem kaupið eiga að borga — þvi það
er málgagn Sjálfstæðisflokksins.
1 siðasta Reykjavikurbréfi Morgun-
blaðsins standa þessi orð: „Engin meðal-
fjölskylda lifir af 100 þúsund króna laun-
um á mánuði.” — Ekki það, nei.
Samt á kaupið hjá verkafólki áfram að
vera um og innan við 80 þúsund krónur á
mánuði hjá meginþorra verkafólks, sam-
kvæmt 4% kenningu Morgunblaðsins. Og
Morgunblaðið hótar að verði lágmarks-
laun hækkuð i rúmlega 100 þúsund krónur
og samið um verðtryggingu, þá skuli slik-
um samningum rift með lagaboði, og
skipulögð óðaverðbólga, sem geri launa-
hækkunina að engu.
Mánaðarkaupið skal sem sagt áfram
vera langt fyrir neðan það, sem meðalfjöl-
skylda getur lifað af.
Hvers vegna? — Þvi ætti Morgunblaðið
að svara. Er það vegna þess, að land okk-
ar sé svo harðbýlt, og sjórinn gefi svo litið
af sér?
Eða er það vegna þess, að landinu er
stjórnað gegn lifshagsmunum alþýðu-
heimilanna?
Hvort heldur? — Við skorum á Morgun-
blaðið að svara þeirri spumingu.
k.
Nógir aurar
Sifellt er verið að kvarta yfir
blankheitunum, en eins og við
höfum haldið fram hér i Þjóövilj-
anum, er aðalmeinið aö aura-
ráðunum er misskipt. Þeir eru
allavega ekki blankir sem settu
eftirfarandi auglýsingu i Dag-
blaðið i fyrradag:
Eftirmáli við
styrkveitingu
Við afgreiöslu fjárhagsáætlunar
Akureyrarbæjar nú á dögunum
var samþykkt gegn atkvæöum
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins að
veita Alþýöuleikhúsinu kr. 400
þúsund i styrk. Þessi viöurkenn-
ing sem Akureyrarbær veitti
Alþýðuleikhúsinu að lokum gekk
ekki þrautalaust fyrir sig, og var
eina atriðið i fjárhagsáætlun uppá
hálfan annan miljarð króna, sem
olli teljandi deilum. Það er svo
sem ekki nýtt að umræður i
stjórnum og ráöum belgist út i
öfugu hlutfalli við upphæöir sem
um er fjallað. En Soffia
Guðmundsdóttir, bæjarfulltrúi á
Akureyri, ritar i pistil vikunnar i
Norðurlandi 11. þ.m. nokkurskon-
ar eftirmála við þessa afgreislu
bæjarstjórnar:
l'islill vikunnar:
„Þá skiptir mestu máli
að maður græði á því“
Ekki leiðist Islendingi gott aö
gera, og hefur blaðið i leiðara enn
aukið á rækilega kynningu sina á
starfsemi og tilvist Alþýðu-
leikhússins.
Það er ekki bráðónýtt að eiga
slika hauka i horni.
Nú er alkunna, að á þeim stutta
tima, sem liðinn er siðan Alþýðu-
leikhúsið hóf göngu sfna, hefur
þaö óumdeilanlega fest sig I sessi
sem framsækið leikhús, og vakið
verðskuldaða athygli fyrir vand-
aðar sýningar og skemmtilegar.
Það eru i sjálfu sér engin
tiðindi, þótt afturhaldinu ofbjóöi,
aö leikhúsi, sem borið er uppi af
fólki kenndu viö róttækar lifs-
skoöanir, sé veitt nokkur viður-
kenning, þótt i litlu sé. Hvenær og
hvar sem frjálslynd öfl og
framsækin eru aö hasla sér völl á
einhverju sviði, þá snýst aft-
urhaldið vitanlega og eöli sinu
samkvæmt þar öndvert gegn.
Hitt er rétt að drepa ögn á, að I
téöum leiöara gætir viöhorfa,
sem allir vita raunar, að eiga upp
á pallborðið i herbúðum ihalds-
ins, en ekki er talið henta að flika
að ráði á almannafæri.
Þaö er þá helzt, þegar alvara er
á ferðum og vanstilling gripur um
sig, að tekið er að hugsa upphátt.
Þá k'emur eitt og annað
athyglisvert fram i dagsins ljós,
sem gæti gefið hugmynd um,
hvernig umhorfs væri, ef aftur-
haldið fengi að haga málum eins
og það helzt kysi i fullu samræmi
við innsta eðlið.
Fram kemur, að naumast eigi
nokkub það rétt á sér, sem ekki
beri sig eins og það heitir svo
fagurlega. Það er fólksins að
^velja og hafna segir íslendingur
hreinhjartaður og himinblár i
framan. Ekki sakar aö minna á
það, að viö Islendingar ölum með
okkur marghöfðaðan þurs
skoðanamyndunar i landi okkar,
sem nefnist Morgunblað og hefur
feikna útbreiðslu, e.t.v. af göml-
um vana hjá mörgum, en ekki ber
þar fyrir að lita framhjá stað-
reyndum. Eigi hlutirnir endilega
aö bera sig, á þá að halda uppi
kostnaðarsömu skólakerfi, sem
allir greiöa til hvort sem börnin
ganga i skóla um lengri eða
skemmri tima? Eigum við öll að
hafa heilbrigðisþjónustu og nokk-
urt félagslegt öryggi svo dæmi sé
nefnt? Ekki ber slikt sig, ef
reikna skal i beinhöröum pening-
um.
Alþýðuleik-
húsið má vel
við una
Viljum viö kosta til þess aö hafa
Þjóðleikhús? Þetta er stofnun
sem fyrst og fremst er bundin við
suövesturhorn landsins, og örðugt
hefur reynzt að nudda henni til
þess að rækja sómasamlega
heimsóknir um dreiföar byggðir
landsins. Kostnaðurinn er ærinn,
en kannske getur Islendingur
sagt fréttir af einhverju leikhúsi á
byggðu bóli, sem ber sig fjár-
hagslega.Er þá heldur nokkurt vit
i þvi að dæla fé i annaö eins fyrir-
tæki og sinfóniuhjómsveit, sem
sumir segja, að einungis sé fyrir
fáeina sérvitringa? Samt mætti
minna á það, að Akureyrarbær
hefur um langt skeiö stuttLeik-
félag Akureyrar fjárhagslega i
bliöu og striðu lika á timabilum,
þegar fólkið hefur valið þann
kostinn að láta sér starfsemi þess
i léttu rúmi liggja og ekki að ráði
hirt um að sækja sýningar þess.
Þó var talið rétt að styðja þarna
viö, og fyrir bragöið eigum við nú
atvinnuleikhús hér i bænum.
Islendingur vill, að fólkið velji og
hafni og greinir skýrt á milli list-
ar og boðskapar rétt eins og þetta
tvennt sé aðskilið. Þetta er vita-
skuld mikið mál, sem fróölegt
væri að ræða nánar en hér er
kostur. Þó skal aðeins á það bent,
a6 þeir eru býsna margir lista-
mennirnir á hinum ýmsu sviðum,
sem þykir ekkert sjálfsagðara en
að beita list sinni til framdráttar
þeim málstaö, sem þeir vita
sannastan og réttastan. Mætti
nefna mörg dæmi um óforgengi-
lega list, sem einmitt er á þann
veg til orðin.
Sofffa Guðmundsdóttir.
Bæjarstjórn Akureyrar hefur
nú afgreitt fjárhagsáætlun, þar
sem ráöstafað var tæpum hálfum
öðrum milljarði króna. Ekkert
atriði þessa plaggs hefur vakiö
aðra eins athygli og umræðu og
margnefnd viðurkenning Alþýöu-
leikhúsinu til handa.
Það leynir sér ekki, aö það telst
skipta máli hvernig þvi reiði af,
og mikilvægi þess er þar meö ekki
dregiö i efa. Alþýöuleikhúsið má
vel við una. — S.G.