Þjóðviljinn - 16.03.1977, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN ' Miövikudagur 16. mars 1977
Fiskirækt og fískeldi í sjó
Stefán Jónsson og Geir Gunnarsson vilja að
ríkið stofni Fiskeldissjóð
Tveir þingmenn Alþýöu-
bandalagsins, þeir Stefán Jóns-
son og Geir Gunnarsson hafa lagt
fram á alþingi frumvarp til laga
um aö geröar veröi ráöstafanir til
aö efla grundvallarrannsóknir og
tilraunastarfsemi varöandi fiski-
rækt, og til aö koma upp fiskeldi I
sjó.
Þingmennirnir leggja til aö
stofnaöur veröi I þessu skyni sér-
stakur sjóöur — Fiskeldissjóöur,
og skal hann vera eign rikisins, en
starfa sem hluti af Fram-
kvæmdastofnun rikisins og láta
hennar stjórn.
1 frumvarpinu leggja þing-
mennirnir til aö rfkissjóöur leggi
Fiskeldissjóöi til 600 miljónir
króna meö jöfnum greiöslum á
næstu fimm árum, I fyrsta sinn á
árinu 1978.
Fiskeldissjóöi skal heimilt aö
fengnu samþykki rikisstjórnar-
innar, aö taka lán til starfsemi
sinnar, bæöi innanlands og er-
lendis. Ríkissjóöur ábyrgist allar
skuldbindingar Fiskeldissióös.
Hlutverk Fiskeldissjóös skal
vera aö veita lán til fiskeldis, allt
aö 50% af stofnkostnaöi, einnig aö
veita óafturkræf framlög til
grundvallarrannsókna og til-
raunastarfsemi á sviöi fiskrækt-
ar.
Greinargerö meö frumvarpinu
er á þessa leiö:
Góður árangur af fisk-
eldi i sjó
Svo sem kunnugt er hafa aörar
þjóöir, svo sem sovétmenn, jap-
anir, bretar og norömenn, þegar
þingsjé
byrjaö fiskaeldi í sjó meö góöum
árangri. Eru þegar tiltækar upp-
lýsingar um niöurstööur erlendra
rannsókna á þessu sviöi og um ár-
angur þar sem fiskirækt hefur
verið komiö upp á grundvelli
þeirra. Nefna má laxeldi sem
norömenn stunda nú I sjó meö
furöugóöum árangri og nýta úr-
gang frá fiskiðjuverum tilfóörun-
ar. Hefur nýting þessa ódýra fóö-
urs veriö meö ólikindum drjúg,
þannig aö fjögur til sex kíló-
grömm af fiskúrgangi nægja til
framleiöslu á einu kilógrammi af
laxi. Miöaö viö núgildandi verö-
lag á þessu fóöri og markaösverö
á laxi mun óhætt aö fullyrða, aö I
engri grein búskapar sé fóöur-
kostnaöur jafnlltill og I fiskaeldi,
enda mun fiskúrgangurinn, sem
norömenn nota i þessu skyni, gefa
meira verö en sjálf matvaran
sem fiskiöjuverin framleiöa úr
fiskinum.
Ljóst er aö hér á landi fellur til
fiskúrgangur, sem nægja mundi
til framleiöslu þúsunda lesta af
dýrmætum matfiski — og ef
reiknaö væri meö hagnýtingu
loðnu i þessu skyni, þá til fram-
leiðslu á tugþúsundum lesta af
laxi. Tilraun, sem gerö hefur ver-
iö hérlendis á vegum Fiskifélags
Islands til laxeldis I sjó, bar ekki
þann ávöxt sem menn gerðu sér
vonir um, enda var til hennar
stofnaö af vanefnum I ýmsum
skilningi. bó má til sanns vegar
færa að þar hafi ekki meö öllu
veriö til einskis unniö, þvi sann-
reynt var að sjór á svæöinu frá
Austfjöröum noröur um landiö
alla leiö I Hvalfjörö er of kaldur
til þess að þar veröi stunduö lax-
fiskarækt svo einhlitt sé, þar eö
fiskurinn horast á vetrum og nær
ekki aö vaxa. betta á viö um allt
strandsvæöiö þar sem firöir og
vogai bjóöa upp á nauðsynlegt
skjólfyrir haföldu til þess aö haga
mætti fiskaeldinu með svipuöum
Jónas Arnason
Vill banna slíkar
haglabyssur
Jónas Arnason hefur lagt
fram á Alþingi frumvarp til
laga um aö banna haglabyssur,
sem taka fleiri en tvö skothylki.
í greinargerð segir Jónas:
Fyrir rúmum 20 árum geröust
íslendingar aöilar aö
Alþjóðasamþvkkt um verndun
fugla.
begar samþykkt þessi er bor-
in saman við lög nr. 33/1966, um
fuglaveiöar og fuglafriöun, sést,
að við gerö þeirra laga hefur I
stórum dráttum verið höfð
hliösjón af samþykktinni. bó er
eitt atriði, sem ekki hefur kom-
ist inn i fuglafriðunarlögin, og
þaö er e-liöur i 5. grein
samþykktarinnar, þar sem aöil-
ar skuldbinda sig til aö banna
haglabyssur, sem taka fleri en
tvö skothylki, — marghlaönar
eöa sjálfhlaönar byssur. Notkun
slikra vopna hefur fariö mjög i
vöxt hér á landi undanfarin ár,
bæði við rjúpna- og gæsaveiðar.
Eru þau einkum I höndum
viðvaninga, sem bæta sér upp
takmarkaöa skotfimi meö þvi
Jónas Arnason.
aö skjóta öllum skotunum i
einu á rjúpna- og gæsahópa I
von um að eitthvaö liggi dautt
eftir þegar hópurinn tekur flug-
iö, og má geta nærri aö margur
fuglinn flýgur hættulega særður
frá slikri hrlö.
Aö sögn kunnugra hafa öll
nágrannalönd okkar bannað
þessi skotvopn. Meö frumvarpi
þessu er lagt til aö viö Islend-
ingar gerum slikt hiö ama.
hætti og þeim, sem norömenn
hafa upp tekið, og er þvl sýnt aö
hér veröum viö aö bregöa á annaö
ráö. Nú hafa veriö geröar merki-
legar tilraunir á þessu sviöi af
hálfu liffræöistofnunar Háskóla
Islands I samstarfi viö embætti
veiðimálastjóra, um áhrif um-
hverfisþátta á vöxt og þroska lax-
fiska. Er þar um undirstööurann-
sóknir aö ræöa, en fjárskortur
stendur I vegi fyrir því, aö þeim
tilraunum veröi lokiö, og torveld-
ar jafnframt uppsetningu þeirra
eldisstööva sem nauösynlegar
eru til sannprófunar á niöurstöö-
um tilraunanna.
Fyrrgreindar tilraunir, sem
geröar hafa verið af hálfu Is-
lenskra liffræðinga, hafa meöal
annars beinst aö kynblöndun lax-
fiska, þeirra sem best sameina
vaxtarhraöa og saltþol tveggja
tegunda og einnig aö því, hvert
vera muni æskilegt hlutfall seltu-
og hitastigs eldisvatnsins.
Enda þótt lokaniöurstööur fyrr-
greindra rannsókna liggi ekki
fyrir þykja likur benda til þess, aö
fiskaeldi meö þessum hætti nái
ekki fullri hagkvæmni annars
staöar en þar sem hægt er aö hita
upp sjóinn, annað hvort meö jarö-
varma eöa heitu afrennslisvatni
frá fiskiðjuverum, og þá jafn-
framt aö stjórna seltustigi að-
Geir Gunnarsson.
rennslisvatnsins. Hins vegar hag-
ar svo til mjög viöa aö tiltækt er
heitt vatn I þessu skyni. Viö flest
fiskiöjuverin utan jaröhitasvæö-
anna er bæöi aöstaöa til aö koma
upp eldisþróm og nægilegt vatn
frá vélum til þess aö halda honum
volgum, og má nú heita aö ekki
vanti nema þann herslumun sem
fjárveitingavaldiö eitt getur látiö
I té, til þess aö hægt sé aö hefja
hér fiskirækt I stórum stll viös
vegar um landið.
Sem fyrr segir hafa tilraunir
þær, sem geröar hafa verið af
sérfræöingum hérlendis, fyrst og
fremst beinst að eldi lax og sil-
ungs, en llkur benda til þess að
þeirra dómi aöhægt sé aö rækta á
sama hátt I stórum stil ýmiss
Stefán Jónsson
konar verömæt skeldýr og
krabbadýr, og hentaöi sá búskap-
ur vel með eldi fyrrgreinds sporö-
fénaöar. Auk þess liggja fyrir
upplýsingar um tilraunir erlendis
meö ræktun ýmissa verömætra
sjávarfiska, sem vel mundu
henta til eldis hér á landi og þá
einkum, sem aö likum lætur, á
þeim svæðum þar sem tiltækur er
heitur jarösjór. í þessu sambandi
er eölilegt aö hugleiöa sérstak-
lega möguleika á þvl aö nýta
jarösjó þann sem til mun falla I
sambandi viö fyrirhugaöa sjó-
efnaverksmiöju á Reykjanesi —
og geta má þess aö likur þykja
benda til þess aö álika aöstaöa
muni vera til fiskiræktar I öxar-
firöi norður.
Ragnar Arnalds leggur til
Aukinn rétt verkafólks
varðandi uppsagnir
„eitt ár I vinnu hjá sama at-
vinnurekanda” skilgreint sem
a.m.k. 1800 klukkustundir á
slöustu 12 mánuöum, þar af
a.m.k. 150 stundir slöasta mán-
uðinn fyrir uppsögn. Eftir aö
vinnuvikan var stytt I 40 stundir
heföi þurft aö breyta þessum
ákvæöum laganna til samræm-
is. En þaö hefur enn ekki verið
gert, og kemur það sér illa fyrir
verkafólk I sumum tilvikum. Er
þvi ekki seinna vænna aö þess-
um lagaákvæöum veröi breytt
til samræmis viö gildandi
samninga.”
I frumvarpi Ragnars er hins
vegar kveöiö á um, að tlma- og
vikukaupsmaöur teljist hafa
unnið hjá sama atvinnurekanda
I eitt ár, ef hann hefur unniö hjá
honum samtals amk. 1500 (nú
1800) klukkustundir á siðustu 12
mánuðum, þar af a.m.k. 125 (nú
150) stundir sföasta mánuöinn
fyrir uppsögn.
Ragnar Arnalds.
Ragnar Arnalds hefur lagt
fram á Alþingi frumvarp um
aukinn rétt verkafólks til
uppsagnarfrests frá störfum og
um rétt þess og fastra
starfsmanna til iauna vegna
sjúkdóms- og slysaforfalla.
t greinargerð með frumvarp-
inu segir:
„Lög þessi, sem tryggja
verkafólki mánaöar uppsagn-
arfrest og 14 daga veikindaleyfi
með óskertum launum, ef þaö
hefur unniö hjá sama atvinnu-
rekanda I eitt ár eöa lengur,
voru á sinum tima miöuö viö 48
stunda vinnuviku. I lögunum er
Frumvarp Helga Seljan lögfest
Um opinberar
fjársafnanir
A mánudaginn var samþykkti
Alþingi sem lög frumvarp Helga
Seljan pm opinberar fjársafnan-
ir.
Helgi hefur flutt þetta frum-
varp á nokkrum undanförnum
þingum, en þaö ekki oröiö útrætt
fyrr en nú, er þaö var samþykkt
sem lög að smávægilegri breyt-
ingu um að standi fjársöfnun
lengur en eitt ár, þá skuli árs-
reikningar jafnan birtir innan 6
mánaða frá lokum hvers al-
manaksárs.
í fyrstu grein laganna segir:
„Heimilt er stofnunum, félög-
um eöa samtökum manna aö
gangast fyrir opinberum fjár-
söfnunum I sérhverjum löglegum
tilgangi. Nú gangast samtök fyrir
fjársöfnun, og skulu þá minnst
þrír menn bera ábyrgð á söfnun-
inni hverju sinni, og skulu a.m.k.
tveir þeirra vera fjárráöa is-
lenskir rlkisborgarar, sem lög-
heimili eiga hér á landi.”
1 3. gr. segir, aö tilkynna skuli
viðkomandi lögreglustjóra opin-
bera fjársöfnun áöur en hún hefst.
Munið alþjóMsgt
hjálparstarf
Rauða krossins.
RAUÐIKROSS(SLANDS
TTJl
A UGL YSINGA
• myndagetraun (2)
Hvað lestu úr þessu?
Sendu lausn til Þjóöviljans, Síöumúla 6
Rvík/ og merktu hana ,,Auglýsinga-
getraun 2".
Dregið úr lausnum 30. mars. \
Verðlaun: 3.000.- krónur.