Þjóðviljinn - 16.04.1977, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 16. april 1977
AF „CHOPSTICKS”
Tónleikanefnd Háskóla islands á mikinn
heiður skilinn fyrir umtalsvert framlag til
tónmenntar í landinu, framlag, sem meta ber
og virða í hvívetna. Þegar hafa verið fluttir á
vegum tónleikanefndarinnar á þessu ári sjö
tónleikar og sá síðasti í Félagsstofnun stúd-
enta þann 26. mars.
Eins og að vanda voru þar tilkvaddir hæf-
ustu flytjendur, sem völ er á og efnisskráin
bæði f jölbreytt og forvitnileg.
Þar sem ég var ekki viðstaddur á þessum
tónleikum get ég ekki nema að mjög óverulegu
leyti tjáð mig um það, hvernig mér féll túlkun
verkanna, hef raunar ekki næga tónlistar-
menntun til að njóta til fullnustu þess sem
f lutt er á tónleikum, nema vera þar viðlátinn.
Slíkt verð ég því að eftirláta þeim sem meiri
og betri tök hafa á fræðunum en ég.
Hér er því ekki um tónlistargagnrýni, í þess
orðs skilningi, að ræða.
Hins vegar barst mér í hendur efnisskrá
tónleikanna með lærðum útskýringum á þeim
verkum, sem tekin voru til flutnings og gat
ekki hjá því farið að sú útlistun öll vekti mig til
umhugsunar um það, hve allt of lítið er gert af
því að útskýra tónlist og raunar alla list,
hverju nafni, sem hún kann að nefnast, fyrir
vanvísum neytendum. Skýringarnar á verk-
unum, sem f lutt voru í Félagsstof nun stúdenta
þessu sinni eru aðstandendum efnisskrárinn-
ar til mikils sóma, hvergi farið með f leipur, en
vitsmunir og þekking á efninu lögð til grund-
vallar.
Þó langar mig til að leiðrétta smámisskiln-
ing, sem læðst hefur inní efnisskrána um þá
vinsælu tegund alþýðutónlistar, sem löngum
hefur verið kölluð „Chopsticks". f efnis-
skránni segir orðrétt:
Með„Chopsticks,/ er venjulega átt við stutt-
an vals leikinn fjórhent, gjarnan af skóla-
stúlkum sér til skemmtunar, með flötum
f ingrum. Reyndar á helst að leika stef ið sjálft
með handarjöðrunum þannig að litlu f ingurnir
snerti nóturnar eins og verið sé að saxa kóti-
lettur en af þeim er greinilega nafn valsins
dregið (chops á ensku, cotelettes á f rönsku og
Koteletten Walzer á þýsku) Af einhverjum
furðulegum ástæðum tóku nokkur rússnesk
tónskáld sig saman og sömdu tilbrigði við
þetta stef, sem fræg eru orðin, og gefin hafa
verið út undir heitinu ,, Paraphrasen"....".
(Tilvitnun lýkur).
Eins og allir vita getur þetta blað (Þjv.) ekki
látiðneitt sem sagt er um rússa afskiptalaust,
síst ef það er eitthvað niðrandi. Ég hlýt því að
leiðrétta þennan misskilning um „Chopsticks"
og „Paraphrase" hér með. Allir þeir sem eitt-
hvað hafa við tónlist fengist, vita að „chop-
sticks" þýðirekki kótilettur heldur kínverskir
pinnar til að snæða með. Allir tónlistarmenn,
sem reynt hafa þá íþrótt að borða með kín-
verskum pinnum, vita ennfremur að til þess
þarf mikla leikni og ennfremur að varla er
f ræðilegur möguleiki á því að valda kínversk-
um pinnum (chopsticks) með handarjöðrun-
um. Þá má benda á það, að hæpið er að gerlegt
sé fyrir litlar stúlkur að sneiða niður, með
handarjöðrunum, lambshrygg i kótilettur sér
til skemmtunar. Til að skera kótilettur með
handarjöðrunum þarf fullorðinn mann, sem
hefur íþróttina „karate" á valdi sínu. Hér er
um að ræða blákaldar staðreyndir, sem hver
tónlistarunnandi ætti að geta sagt sér sjálfur.
Satt að segja finnst mér líka óbærilegt að
hugsa mér „stuttan vals leikinn fjórhent af
skólastúlkum sér til skemmtunar með f lötum
fingrum" á kótilettu.
Ög hér er kómið að því sem er mergurinn
málsins. Auðvitað höfðu rússnesku tónskáld-
in, sem tóku sig saman og þýddu orðið „Chop-
stick" með „Paraphrase" rétt fyrir sér, eins
og rússar löngum hafa haft. „Paraphrase"
þýðir eins og allir tónlistarunnendur vita,
„endur(frá)sögn", en kínverskir skrifarar
notuðu gjarnan skrifpensla sína til forna sem
matarpinna (Chopsticks), þegar þeir voru að
endurrita fræði Konfúsíusar og annarra
þeirra spekinga, sem ástæða þótti til að endur-
rita yfirleitt.
Það má ef til vill segja að óþarf i sé að benda
á svona augljósa hluti, sem tónlistar-óunnend-
um þykja ef til vill smámunir einir, en það er
nú einu sinni svo, að hafa skal það sem sann-
ara reynist.
Þóskal það viðurkennt að gömul vísa rennir
nokkrum stoðum undir það, að allt, sem ég hef
hér að framan sagt, sé vafasamt:
Ungar píkur oft ég sá
instrúmentin spila á,
kótilettur, ket af rá
klaver lika og gígju,
hreyfa af fimi flata, smá
fingurna sina tíu.
Flosi
ATHUGASEMD
frá menntamálaráöherra
Skrifið
— eða hringið í síma 81333
Umsjón: Guöjón Friðriksson
Kæri póstur!
Viltu vera svo góður að birta
eftirfarandi að gefnu tilefni:
S.l. þriðjudag er á tveimur
stöðum i Þjóðviljanum rætt um
afstöðu mina til endurbygging-
ar Bernhöftstorfu. Lagt er út af
einni setningu, sem ég sagði i
viðtali við Visi. En þar segir
einnig:
„Ég er alveg sammála þvi
sem fram kemur hjá Guðrúnu
að kanna þurfi hvað skemmst
hafi”, sagði Vilhjálmur. ,,Ég er
eiginlega ekki kominn lengra i
málinu, en hinsvegar heyrðist
mér að hún væri þegar tilbúin
að fara að byggja. Það er of
geist af stað farið þvi ég held að
fyrst verði að kanna
skemmdirnar og siðan að at-
huga málið i framhaldi af þvi.
Þessvegna get ég litið um þetta
sagt fyrr en allar aðstæður hafa
verið kannaðar nánar”, sagði
menntamálaráðherra.”
Þetta er að nokkru yfirlimt i
klippingu Þjóðviljans, en þarf
að fylgja svo afstaða min morg-
uninn eftir bruna komi i ljós.
Tvennt til viðbótar:
Bygging sölualdarbæjar var
ckki ákveðin i minni ráðherra-
tið.
Ég lagði fram á Alþingi
frumvarp um Húsafriðunarsjóð
verðtryggðan. Það varð aðlög-
um sem nú eru komin til fram-
kvæmda.
Vilhjálmur Hjálmarsson.
ALDARSPEGILL
Ur íslenskum blöðum á 19. öld
(Aðsent). það or verðugt að gcta þcss f hla&-
inu Norftra, að hinn tvíhýddi ílæjcingur Siilvi
IIel"a«on fór lijer um sveilir n.æstlibib haust, fcrb-
aðist auslur á .Tökuldal og aptur lil baka fyrri
part yíirstandaudi vetrar. Haun fór allt af ljúg-
andi og stelandi; ijl snnnunar þcss.uin, frainburði
þá cisii hann á lciðinni lil haii.-, Ásmundar-
arstöí.urn á M, irak!;a«ljetlu hjá Árna bónda Árna-
syni, hvar hann þáti bey.ta grcila ókeypis, en
aður iiaim fór þaban, !iaf> i hann gohlið meturgreil—
ann tncí) þvf at> stcla frá Ártia liónda 2 bókum
mcssusöngsbók og handbók fyrir bvern mann
bundinni saman við sáttastiptunarrit konfcrcns-
ráðs M. Stcpbensens. íiandbókina skyldi Sölvi
cptir á Leirhöfn í sömu sveitinni, Sigtiri i- bónda
þar naubmrt, cn með messusöngsbókina hjelt
hann leib sína og baub haua vtba til kaops, en
enginn þábi, því grunsanit þótti. ab hún mundi
illa fengin. pegar Söl vi kom á Iíúsavík Mul liann
huntli er hjet Vígi, nora hann kallabi Havstrin-
Hriem ; svo flæktist hann meb þenna stolna liund-
rakka upp ab Mývatni,en sagfci.ab hunduriun væri frá
sóknarprestinnm lierra II. Guttormssyni á Skinna-
stobuin, og iiann liefbi borgab hann meb 4 rd.
Mabur sá, seni Sölri stal hundinum frá, er Gub-
mondur nokkur Hallgrímsson frá Kctilstöfcum í
JökuNárhbb. sem urn þann tíma var á Braut vib
llúsavík til ab nema járnsmífci af járnsmib Gubna
Sigurfcarsyni. Murgar lognar skammir bar Sölvi
velvildar- og gófcgjörbainömmm sínum á brýn,
þó ylirtæki, þegar hann ljet sjer þab um munn
íara, ab hann skyldi drepa sýslumann E. Hriem,
ef honum gæiist færi þar á. þab er ekki annufc
ab merkja af framferbi Sölva en ab hann sje
hreint meb öllu búinn að gleyma tuktbúsi og léti-
garfci, sem hann fyrir skemmstu mátti gista fyrir
jygar, þjófnab og önnur þvílfk strákapör. þab
t r þvf 8am ei g in I eg ósk allra þeirra, sem Sölva
þekkja, afc af timsjónarniönnum lians verbi fram-
vegis komib í veg fyrir ílakk Siilva, sem ýms til-
færb óknýlti eru sainl'ara.
Skúgmn í Axartlrbl I fabriíar 1801.
Jóliann Sölvason.
Norðri 4. maí 1861