Þjóðviljinn - 02.07.1977, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 2. júlí 1977
3. DAGUR
RAUÐRI HÖFUÐBORG — EFTIR ÁRNA BERGMANN
DAGBÓKFRÁ
Kvöld eitt verð ég fyrir sér-
kennilegri reynslu.
Af Piazza Maggiore, þar sem
stúdentar voru að skamma lögg-
una fyrir yfirgang og skotgleði,
geng ég á annan fund, sem hald-
inn er i allmiklum sal inni I ráð-
húsinu. Það eru kaþólskir hópar
sem halda þann fund. Gestur
kvöldsins er Andrei Sinjavski
hinn þekkti sovéski rithöfundur,
andófsmaður, fangi og nú útlagi.
Hann sagði sina eigin sögu,
hvernig hann i glimu sinni við
veruieikann breyttist úr áhuga-
sömum ungkommúnista i ádeilu-
höfund, sem siðan er settur inn
fyrir „óhróður um rikið” og bind-
Sumir stúdentar trúa á skambyssuna ; „autonomisti” skjóta á lögreglu.
OFBELDISSKRÚFAN
ur æ meira traust við kristindóm i
langri fangavist. Hann sagði og
frá andófsmönnum nú um stundir
og þeirra erfiðleikum. Italir
spurðu hann margs um „sögulega
málamiðlun” — Sinjavski vildi
ekki fella dóm um það, hvort hægt
væri að treysta itölskum komm-
únistum eða ekki — hann vildi að-
eins halda þvi fram að ekki væri
hægt að treysta þeim rússnesku.
Fyrir hverju var
klappað?
En svo kom að þvi, að ungur
maður spurði, hvort Sinjavskf
vissi um hrottalega framgöngu
italskrar lögreglu gegn ungum og
reiðum stúdentum. Sinjavski
kvaðst sem fyrrverandi fangi
ekki óska neinum hirtingar eða
þungrar refsingar — ekki heldur
þeim sem hvettu beinlinis til of-
beldisverka, eins og honum hafði
skilist að stúdentarnir á torginu
væru að hóta. Hitt vissi hann, að i
sinu landi, Sovét, hefði allt þetta
fólk á torginu verið handtekið
umsvifalaust, gott ef ekki hefði
verið skotið á það.
Þá brá svo við, að hin prúð-
búna, kaþólska samkoma klapp-
aði ákaft, meira en i nokkurt ann-
að skipti það kvöld.
Af hverju stafaði þessi fögnuð-
ur? Var verið að klappa fyrir þvi,
að Italia væri miklu umburðar-
lyndara riki en Sovétrikin? Ég er
hræddur um að svo hafi ekki ver-
ið. Ég held frekar, að ósjálfrátt
hafi þetta borgaralega fólk verið
að klappa fyrir þvi, að einhvers-
staðar væri þó gengið röggsam-
lega fram gegn þeim tötralega og
siðhærða ónytjungalýð sem hefur
hátt á torgum. Þetta hljómar eins
og þverstæða, en ég held samt að
þessi tilgáta sé rétt.
Hverjum í hag?
Ég hafði vikiö að óánægju stúd-
enta, sem leiddi til þess, að ein-
stakir hópar meðal þeirra lentu i
vixlverkan við lögregluna um að
„skrúfa upp ofbeldisverk”, uns
allt landið stóð á öndinni. Um
þetta segir i fróðlegum leiðara i
borgara! ,u blaði, La Stampa 19.
mai: ..Orvæntingarfull iðkun of-
beidis af hálfu þessara nýju
vinstrihópa mun aðeins valda þvi
að til Kristilegra demókrata flæði
aftur kjörfylgi á við það sem ótti
við kommúnista og sovétmenn
færðiþeim 1948.... Og okkur grun-
ar að DC, (kristilegir) hafi þegar
skilið þetta vel”.
Þetta er fróðleg athugasemd;
það er reyndar vænlegast til
skilnings á fyrirbærum að spyrja
hverjum tiltekin atvik koma i
hag, ekki endilega takmarka sig
ekki við að hlusta á það, hvað
menn telja sjálfa sig vera að
gera. I framhaldi af þvi skulum
við lita á útskýringar kommún-
ista i samtölum og blaðagreinum
þessara daga á þvi, hvað „of-
beldisskrúfan” þýddi I reynd.
Að halda uppi spennu
Við vitum vel, segja kommún-
istar, að óánægja stúdenta byggir
á raunverulegum forsendum.
Þeirra vandræði eru mikil enginn
tilbúningur. öll barátta gegn of-
beldisskrúfunni, sem ekki byrjaði
á að viðurkenna þetta, væri
gagnslaus og hræsni. Og við skul-
um viðurkenna, að við urðum of
seinir að átta okkur á þvi hve al-
varleg vandamálin voru. Við
hefðum átt að láta sem vind um
eyu þjóta heimskulegar kröfur
antafunda um „pólitlskt eft-
irlit með prófum þannig að öll-
um séu tryggð 27 stig (af 30)” og
annað þessháttar, en snúa okkur
fyrr að hinum raunverulegu
vandamálum. Fylgja eftir kröf-
um um áætlanagerð i háskóla-
námi og annað i þeim dúr (Mussi
og Franchi i Rinascitá).
— Ég tel (það er Ventura,
gamalreyndur kommúnisti, sem
hefur orðið) að DC (kristilegir)
haldi upp gegn okkur
herstjórnariist spennu (strategia
di tensione). Það eru raunveru-
legar forsendur fyrir átök um t.d.
réttindi kvenna, um stöðu unga
fólksins, og DC reynir að halda
svo á spöðum, að þessi mál snúist
okkur i óhag. Af þvi að til þeirra
eru engar sérstakar kröfur gerð-
ar, en hinsvegar miklar til okkar.
Stefna gremju t.d. stúdenta og
kvenréttindahópa gegn okkur til
að þreyta okkur og mylja utan af
okkur.
Klókindi
ihaldsins
Aðrar raddir: Það eru klókindi
hjá DC að láta allt reka á reiðan-
um i háskólanum — til þess að allt
komist i óefni. Þá geta þeir reynt
að endurvekja það ástand, sem
var fyrir 1968, i nafni laga, reglu
og menntunargæða. Það er varla
tilviljun, að stúdent er skotinn til
bana i marz leið einmitt i Bol-
ognu. Það mátti reikna með þvi
að stúdentar færu þá hamförum
um allan miðbæinn i hefndar-
skyni og þá var hægt að segja sem
svo: Sjáið þið til, ekki einu sinni
þessir íyrirmyndarkommar sem
stjórna Bolognu ráða við neitt,
innanrikisráðherrann verður að
fylla þeirra borg af vopnaðri lög-
reglu! Þaö getur verið klókt lika
að lauma óeinkennisklæddum
leynilögreglumanni inn i raðir
stúdenta og láta hann skjóta til að
stigmagna heiftina þar til lands-
menn hafa gleymt öðrum vanda-
málum — spillingu, atvinnuleysi
og fleiru. Og safna röksemdum
fyrir auknu valdi til lögreglunnar
(simahleranir, handtökur „i var-
úðarskyni” osfrv.)
Kristilegir vilja i leiðinni koma
þvi svo fyrir i vitund manna, að
þeir.valdhafar i 30 ár, og ítalska
lýðveldið séu eitt og hið sama.
Þeir fá i þessu efni stuðning frá
róttæklingahópum, sem einnig
telja að valdhafarnir og rikið séu
eitt og hið sama. Við teljum hins-
vegar, að það sé lifsnauösynlegt
fyrir framtið ítaliu að greina á
milli valdhafa og rikis. Við þekkj-
um vel ójöfnuðinn og spillinguna.
En við teljum (hér er ég kominn i
leiðara I l’Unitá frá 19. mai) að
það væri stórslys ef verklýðs-
stéttin, vinstrihreyfingin gerðist
andsnúin lýðveldinu og lýðræðis-
legum stofnunum þess.
Fróðleg
stjórnarskrá
Kommúnistar visa mjög oft til
þess, að stjórnarskrá ítaliu, sem
þeir áttu mikinn þátt i að semja,
geymi mörg mikilvæg ákvæði
sem opna leiðir fyrir alþýðu til
aukinna valda, réttinda og áhrifa,
fleiri leiðir en stjórnarskrár ann-
arra borgaralegra rikja. Þar seg-
ir t.d. beinlinis að verkamenn hafi
rétt til að taka þátt i stjórn fyrir-
tækja. Þar segir m.a. að „Það er
skylda iýðveldisins að ryðja úr
vegi þeim efnahagslegu og
félagslegu hindrunum sem i
reynd takmarka frelsi og jafn-
rétti þegnanna og koma i veg fyr-
ir fullan þroska mannsins og
raunverulega þátttöku allra vinn-
andi manna I pólitiskum, efna-
hagslegum og félagslegum skipu-
lagseiningum”. Þar segir að
„ítalia er lýðræðislegt lýðveldi
sem byggir á starfi”. Og eins og
siðar verður vikið að nánar, er
það afdráttarlaus stefna italskra
kommúnista að reyna fyrrgreind-
ar leiðir til þrautar. Og þá er ein-
att bent á baráttuna fyrir fram-
kvæmd stjórnarskrárákvæða um
sjálfstjórn héraðanna (og þar
með dreifingu valds) sem dæmi
um verulegan árangur i þessa átt.
Lögreglan og PCI
Það er með tilliti til þessa sem
nú var nefnt að málgögn PCI,
kommúnista, kröfðust mjög af-
dráttarlausrar fordæmingar á
réttlætingu ofbeldisverka. Og
svo að þau tóku mjög eindregna
afstöðu með lögreglusveitunum
sem verndurum „stofnana lýð-
ræðisins” — þótt þau svo um leið
fordæmdu ýmislegt ljósfælið at-
hæfi innanrikisráðuneytisins
(leiðari i ungkommúnistablaðinu
Cittá futura ). Afstaðan til lög-
reglunnar er einmitt dæmi um þá
kenningu, að „skemmri leiðin” til
sósíalisma (m.ö.o. einskonar
áhlaup á Vetrarhöllina) sé blátt
áfram ekki fær, hvað sem hver
segir. Heldur er „gangan löng”,
baráttan sifellt stöðustrið. Og þá
skulum við ekki heldur gera
þessa sveitastráka úr atvinnu-
leysishéruðunum að sunnan, sem
teknir eru i lögregluna, fyrirfram
andsnúna verklýðsflokkunum.
Við skulum ekki hrækja á þá eða
réttlæta þá sem grýta þá. Við
skulum tala við þá. Við skulum
útskýra hvaða jákvæðu hlutverki
þeir geta gegnt. Við skulum
stofna verklýðsfélög fyrir lög-
reglumenn (það voru kommún-
istar og sósialistar reyndar að
gera um þessar mundir, kristi-
legum til sárrar gremju).
ítalskir kommúnistar hafa
mörg úrræði. Þessa daga stofn-
uðu þeir nýtt vikublað fyrir æsku-
fólk til umræðu um vandamálin;
það heitir Cittá futura og seldist
vel. Þeir héldu ráöstefnur á veg-
um rauðu samvinnufélaganna i
Emilia-Romagna um þaö, hvern-
ig samvinnufélögin gætu tekið
fleiri unglinga i verknám, útveg-
að sumum jarðnæði osfrv. Sam-
vinnufélögin rauðu eru einmitt
mikill þáttur i velgengni PCI — og
vikjum við að þeim i næstu grein.
(Framhald).
En öryggislögregian lætur ekki sitt eftir iiggja — einu vinstriblaða
tókst að ná mynd af þessum nafngreinda lögreglumanni sem haföi
verið sendur i borgaraklæðum — og vopnaður — inn i stúdentagöngu