Þjóðviljinn - 14.08.1977, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 14. ágúst 1977
Guðbjörg
Kristjánsdóttir
skrifar um myndlist
.Mvnslur. Strinar eins og þcssir hér á borftinu eifía sér augljóslcga inargvlslega og
iiiisniuiiandi sögu aft baki, bæfti jarftfræðilega og annars konar. fcg hef gripift inn i
þessa siigu um stundarsakir meft þvi aft tina þá einn og einn á vnistiiii stiiðum og færa
samaii liingaft.
Óbeinlinis hef ég stefnt vöur á fund viö bessa steina og býft yftur aft taka einn þeirra,
svo aft þér og steinnínn veröift samferöa héftan.
Komposition
„Það er algengtað fólk tíni
steina og gefi hvert öðru”
Sýningin i Suöurgötu.
— Sýningin i Suðungötu 7 á sér
noKkuð sérstakan aðdragandi. Þú
sýnir aðein.s 4 verk að þessu sinni.
— Aðdragandinn er sá, að að-
standendur gallerisins sögðu mér
frá fyrirtækinu, þegar það var i
bigerð og lýstu húsnæðinu laus-
lega fyrir mér og buðu mér að
sýna þar. Upp úr þvi fór ég að
hugsa um sýningu, sem mundi
hæfa þessu húsnæði. Sýningin i
Súm 1974 var að mestu leyti safn
innrammaðra mvnda, sem mað-
ur reyndi að velja saman og
hengja smekklega upp i einn sai.
En þessi hér i Suðurgötunni er
siðinn meira fvrir húsnæðið og
búið til eitt ákveðið ástand i
hverju herbergi.
Nýstárleqt form
— Eormio á verkum þinum er
nokkuð nýstárlegt og þú notfærir
þér margvislega tækni. t einu og
sama verki notar þú til dæmis
ljósmynd, hlut og jafnvel efni
tengt Ijósmyndinni.
— Ég held að hér sé nú ekki um
mjög nýstárlegar aðferðir að
ræða. en ég hef leitast við að
skapa nokkra fjölbreytni þarna
með sjálfsögðum og einföldum
meðulum. Það er annars einkenni
á þvi ástandi, sem við getum kali-
að konseptlist, að hið handverks-
lega og efnislega er gefið alveg
frjálst. Menn þurfa ekki að þýða
hugmyndir sinar yfir i málverk
eða skúlptúr. Og mér finnst þetta
frelsi til að koma hugmyndum
sem skýrast fram vera heppilegt
ástand. Annars er þessi sýning
mjög einföld og primitif. 1 hverju
verki eru tveir rikjandi þættir. t
verkinu Viftkomaer það til dæmis
Ijósmyndin og efnið á gólfinu og i
verkinu Kross er það linurnar
tva;r á sitt hvorum veggnum,
önnur lárétt. hin lóðrétt.
Leiðamunstur —
performans.
— t tveimur verkum, Munstur
og Komposition, gengur þú út
fyrir þau mörk, sem myndlist eru
yfirleitt sett, það er að vera hlut-
ur eða efni i einhverju formi, þvi
að i bessum tveimur verkum er
jafnframt fólgið eins konar per-
formans eða leikmyndverk, þar
sem sýningargestir leggja sitt af
mörkum.
Það má segja að Munstursé
performans. t þvi verki skapast
leiðamunstur, sem byggist á þvi,
að steinarnir eiga sér langa sögu
og það hefur tekið þá óratima að
verða svona i laginu. Það eru
heldur aldrei neinir tveir eins og
saga þeirra er dalitið mismun-
andi, bæði jarðfræðisaga og
hvernig þeir hafa borist til. Að
þessu leyti minna þeir dálitið á
fólk. Þessi þróun hefur mjög hæg-
an gang en öruggan. Svo getur
maður ráðist inn i þessa löngu
sögu með þvi bara að tina þá upp
svona hingað og þangað og sett
þá saman i hrúgu. Siðan kemur
fólk', sem veit að ég eða einhver er
að halda sýningu, á staðinn, þar
sem steinarnir eru,og getur tekið
einn þeirra. Mynstrið,sem ég
krotaði þarna á litlu myndina,
fléttast saman, þegar maður og
steinn fara út saman.
Ég hef áhuga á einhverju svona
ósýnilegu munstri og mér finnst
það fallegt saman, maður og
steinn. Það er gott að halda á
svona steini og það er algengt að
fólk hér á tslandi tini steina og
gefi hvort öðru. Menn hafa þá alls
staðar fyrir augunum. Verkið lit-
ur mjög lítilfjörlega út á sýning-
unni en það er fólgið i ósýnilegri
mynd.
Konseptlist
— Gefa þessi fjögur verk, sem
þú sýnir að þessu sinni.góða hug-
mynd um listsköpun þina á und-
anförnum árum?
— Ég held að þetta sé svipað
hvað innihald og eðli snertir en
hvað form og efni varðar eru
þessi verk allólik öðru sem ég hef
gert. En yfirleitt bind ég mig ekki
við neina eina útfærsluleið á hug-
myndinni og legg eiginlega frekar
áherslu á að hafa eins mikið rými
og mögulegt er. Þannið að sé
samhengi i hlutunum, þá verður
það bara til af þvi, sem maður
gerir, réttt eins og hver einasta
manr.cskja hlýtur að hanga sam-
an á einhverjum persónuleika.
— Þú hefur nú umalllangtskeið
unnið að konseptlist. Fin íst þér
að greina megi einhverja þróun i
þessari listastefnu almennt?
— Eg á nú ekki gott með að
gera mér grein fyrir þvi, en ég
held að enn sé verið að gera ágæt
verk i þessum anda. Að minnsta
kosti er sviðið breitt og rýmið
nóg.
— Stundum er kvartað yfir þvi
að konsept listaverk séu torskiid-
ari en önnur list. Þurfa menn út-
skýringar til að geta notið þess-
ara listar?
— Þarna eru bæði torskilin og
einföld verk eins og annars stað-
ar. Slfkt fer meira eftir persónu-
leika höfundar heldur en eðli
stefnunnar og svo er mat á þessu
atriði talsvert háð hugarástandi
og reynslu skoðenda. En ég held,
að segja megi, að oftast sé reynt
að hafa sem minnstar umbúðir
um þessi verk og ætli þessi gagn-
rýni sé ekki oft sprottin af ókunn-
ugleika.
Sýningin i Pompidou- safn-
inu
— Þegar ykkur fjórmenningun
um var boðið að sýna við opnun
Pompidou safnsins var jafnframt
i safninu stór yfirlitssýning á
verkum franska listamannsins
Marcels Duchamp. Er eitthvert
samband á milli þessara sýninga
eða var það bara tilviljun, sem
réði þvi að þær voru settar á
sama tima?
— Það eru auðvitað gjörólik
mótif fyrir þessum tveimur sýn-
ingum, sem þú nefnir. Annars
vegar að safna saman og sýna
verk eins áhrifamesta myndlist-
armanns aldarinnar, sem látinn
er fyrir nokkrum árum, i þvi
skyni að gefa fólki færi á að sjá öll
þessi verk á einum stað, svo að
það geti áttað sig á sögulegri þýð-
ingu þeirra.
En okkar sýning hefur sjálfsagt
verið valin sem eitt sýnishorn af
þvi, sem verið er að gera i mynd-
list um þessar mundir. fremur en
að einhver bein tengsl séu á milli
Duchamp og þess sem við erum
að fást við.
i þessu sambandi langar mig til
að leiðrétta misskilning, sem
fram kom i viðtali við Sigurð
Guðmundsson i vor, þar sem stóð,
að við hefðum verið valdir úr hópi
,,umsækjenda” til að sýna þarna.
Það,er Sigurður átti við, er að það
fólk, sem skipuleggur sýningar i
safninu, hefur sjálfsagt velt fyrir
sér mörgum möguleikum á sýn-
ingum, sem til greina gætu komið
við opnun safnsins, og hugmyndin
að sýna okkur fjórmenningana
hefur orðið fyrir valinu. En um
þær vangaveltur vissum við ekk-
ert fyrr en okkur barst boðið.
Annar misskilningur, sem virð-
ist vera okkuð útbreiddur, er að
Pompidou safnið sé nýtt listasafn
i Paris, Pompidou menningar-
miðstöðin hýsir fjórar stofnanir
og sú fyrirferðamesta þeirra er
hið vel þekkta nútimalistasafn i
Paris, sem fluttist þangað af
Signubökkum með allt sitt hafur-
task. Starfsemi þess og stefna
breyttust reyndar lika i mikil-
vægum atriðum en það ber sitt
gamla nafn og á vegum þess voru
umræddar sýningar haldnar,
þegar Pompidou höllin var opn-
uð.
— Þú ert á förum til Hollands
aftur, Hreinn. Hvað er framund-
an hjá þér?
— Þegar ég kem aftur til Am-
sterdam fer ég að vinna að sýn-
ingu sem er fyrir huguð i gallerii i
Paris snemma á næsta ári.
Hreinn Friðfinnsson í Suðurgötu 7
Hreinn Friftfinnsson heldur um
þessar mundir sýningu I
Suöurgötu 7 i bofti aftstandenda
Gallerisins. Siftasta sýning
Hreins hér heima var árift 1974 I
Galleri Súm, en hann starfar sem
kunnugt er i Amsterdam. Þaft er
þvi lofsvert framtak hjá þeim
félögum i hinu nýstofnafta
Galierii I Suðurgötu 7 aö bjóða
Hreini heim til aft sýna hér, þvi aft
iiklega hefftum vift ekki fengift aft
sjá verk hans aft öörum kosti.
Hreinn Friðfinnsson er fæddur
og uppaiinn á Bæ i Dölum.
Fimmtán ára gamall settist hann
i Myndlista- og handiðaskólann
og stundaði þar nám tvo vetur.
Siðar gerðist hann félagi i Súm og
tók þátt i samsýningum á vegum
félagsins. Arið 1971 settist Hreinn
að i Hollandi og hefur húið þar
siðan.
Um svipað leyti og Hreinn flyst
til Hollands höfðu þeir bræður
Kristján og Sigurður Guðmunds-
synir flust búferlum til Amster-
dam, svo að segja mátti að
sprottin væri upp islensk lista-
mannanýlenda þar i borg. A
næstu árum halda þeir félagar
fjölmargar sýningar á
meginlandi Evrópu. Þó má ef til
vill lita á sýninguna, sem þeim
var boðið að halda við opnun
Pompidou-safnsins i Maris siðast
liðinn vetur sem eins konar
hápunkt á sýningarferli þeirra.
Að þvi er ég best veit, mun þetta
vera i fyrsta sinn sem Islending-
um er boðið að sýna á sérsýningu
af opinberu safni i Paris.
Um list þeirra félaga segir
Pontus Hulten, forstöðumaður
Pompidou-safnsins, meðal annars
i sýningarskrá eftirfarandi i laus-
legri þýðingu: „Hreinn Friðfinns-
son, Kristján Guðmundsson, Sig-
urður Guðmundsson og (Þórður)
Ben Sveinsson hafa ólik persónu-
einkenni.en eru þó likir i anda. t
verkum þeirra er rik tilfinning
fyrir náttúrunni, sem mótar allt
mannlif, og fyrir þeim leyndar-
dómum, sem hver maður ber með
sér. Þeir hafa til að bera marg-
slungna kimnigáfu, sem smýgur
inn minnstu hreyfingu og veigrar
sér ekki við að hæðast að heim-
spekilegri tilgerð. Allir fjórir
túlka þeir með nútima aðferðum
og i nýju formi, sannindi sem eiga
sér engan aldur eða takmörk.”
Þegar fréttir bárust af sýning-
unni i Pompidou-safninu var erfitt
að verjast þeirri hugsun, að hlut-
irnir væru farnir að snúast við,
þvi að hingað til hafa Fransmenn
þóst litið hafa að sækja til
Norðurlanda i myndlist. Jafn-
framt læddist að manni sú hugsun
að verkum þessara islensku lista-
manna hafi tæpast verið nægur
gaumur gefinn af opinberri hálfu
hér heima. Til dæmis munu
aðeins örfá verk eftir þá til i
Listasafni Islands.
Það er hins vegar staðreynd, að
áhugi manna á þessum nýju lista-
stefnum, bæði leikmanna og
lærðra, fer ört vaxandi hér á
landi. Sérstök nýlistadeild er t.d. i
mótun við Myndlista- og handiða-
skólann og i þvi sambandi má
geta þess, að Sigurður
Guðmundsson var fenginn til að
kenna þar eina önn á siðast liðnu
skólaári. Og þegar hafður er i
huga hinn vaxandi áhugi manna
hér heima á þessari nýju mynd-
list og sá árangur, sem islenskir
listamenn, bæði úti i Amsterdam
og hér heima, hafa náð i henni, þá
virðist svo sannarlega mál til
komið að Listasafn Islands eða
einhver annar opinber sýningar-
aðili efni til veglegrar sýningar á
þessari nýju list.