Þjóðviljinn - 28.02.1978, Qupperneq 5

Þriðjudagur 28. febrúar 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 5
af eriendum vettvangi
Eru Sómalir ad
þrotum komnir?
Strikuðu svæðin eru þeir hlutar Eþiópíu sem Sómalir og uppreisnar-
menn i Eritreu hafa á valdi sinu. örvarnar sýna sókn Eþiópa
Fyrir aðeins rúmum þremur
mánuðum neru bandariskir ráða-
menn saman höndunum af
ánægju yfir gangi mála á
austurhorni Afriku, skrifar John
Darnton, fréttaritari New York
Times i Addis Ababa. Sómalir
höfðu I reiði sinni vegna stuðnings
Sovétrikjanna við Eþidpiu svipt
þau mikilvægri hafnaraðstöðu,
sem sovéski Indlandshafsflotinn
hafði haft i hafnarborginni
Berbera i norðurhluta Sómali-
lands. Þar með höfðu Sovétmenn
misst öruggasta bandamann sinn
til þessa i Afrlku. Sivaxandi flutn-
ingur vopna og manna frá Sovét-
rikjunum og bandalagsrikjum
þeirra tilEþiópiu gaf lika ástæðu
til þess að ætla að Sovétmenn,
væru á hraðri leið með að Hækja
sig i álíka klandri á austurhorni
Afriku og varð hlutskipti Banda-
rikjanna i Indó-Kina.
NU hefur þetta breyst, eftir að
Eþi'ópar, gráir fyrir sovéskum
járnum, hófu gagnsókn I þeim
tilgangi að endurvinna
Ogaden-auðnina af Sómölum. Aö
mati bandariskra fréttamanna er
sóknin útfærð af mikilli kúnst, og
enda þótt ekki verði séð að Eþióp-
ar hafi unnið neina stórsigra
hingað til, viröast Bandarikja-
menn meta málin þannig að
Eþiópar hafi mikla sigurmögu-
leika. Ibúafjöldi Eþiópiu er nærri
30 miljónir og hún nýtur mikil-
vægs stuðnings kú-banskra,
sovéskra, austurþýskra,
suður-jemenskra og israelskra
hernaðarsérfræðinga og
hermanna. Sá stuðningur er trú-
lega eitthvað orðum aukinn af
hálfu Sómala og Bandarikja-
stjórnar, en þó áreiðanlega mik-
ill.
Mikið mannfall
Sómaliland hefur hinsvegar
aðeins rúmar þrjár miljónir ibúa
og margt bendir til þessað það sé
þegar uppgefiö. Manntjón
Sómala er sagt orðið gifurlegt,
þannig er hermtað þeir hafi látiö
um 40.000 manns fallna og særöa
á nokkrum siðustu vikum. Þar á
ofan er hergagnaforði þeirra,
sem var svo til eingöngu sovésk
framleiðsla, á þrotum. Sómalir
senda þvi æ örvæntingarfyllri
áköll til Vesturlanda um mikla og
skjóta hjálp. Arabarikin og
bandariskir ihaldsmenn leggja
9é*«l Barre — þjéð hans mdir
Móðrás.
Mengistú — óvist hve hlýðinn
hann reynist Sovétmönnum.
fast að Bandarikjastjórn að dauf-
heyrast ekki við þeim bænum.
En Bandarikjastjórn veit ekki i
hvora löppina hún á að stíga i
þessu máli. Til þess eru margar
ástæður. Sómaliland er eitt af
sárfátækustu löndum veraldar og
bandarisk stórfyrirtæki hafa þvi
litinn áhuga á ítökum þar.
Mohamed Siad Barre Sómala-
forseti litur á sig sem marxista
engu siður en Mengistú
valdsmaður i Eþiópiu, og Banda-
rikjastjórn, sem hefur haft and-
kommúnisma fyrir trúarbrögð
iengst af siðan byltingin var gerð
I Petrógrad, hrýs hugur við að
lenda nú i þeirri neyðarlegu
aðstöðu að styrkja kommúnista-
stjórn hernaðarlega.
Afrikurikin
Eþiópamegin
Þar að auki hefur aðstoð Sovét-
manna og bandamanna þeirra við
Eþiópiu ekki mælst ýkja illa fyrir
i Afriku. Sómalir eru óneitanlega
árásaraðilinn i striði þessu, þar
eð ljóst þykir að her þeirra veiti
freisishreyfingu Vestur-Sómali-
lands (eins og Sómalir kalla
Ogaden) fullan stuðmng. Sómali-
land getur að visu bent á það sér
til málsbóta að Ogaden sé
sómalskt að þjóðerni, en slik rök
duga skammt i Afriku. Nærfellt
öll Afrikuriki sunnan Sahara eru
samsetningur margra þjóða og
þjóðflokka, og afriskir ráðamenn
hafa fulla ástæðu til að óttast að
ef Sómölum héldist uppi að
breyta viðurkenndum landamær-
um sinum og Eþiópa, myndi það
hleypa af stað skriðu sem raskaö
gæti mest öllu núverandi rikja-
kerfi Afriku. Og fæstar afriskar
rficisstjórnir vilja afsala sér þeim
rétti að kalla til liðs við sig erlend
stórveldi til að halda rikjum sin-
um saman og bæla niður
uppreisnarhreyfingar þjóðernis-
minnihluta. Þannig færstjórnin i
Sjad mikinn hernaðarstuðning
frá Frökkum til striðs viö
uppreisnarmenn i norður-hluta
þess lands.
Sómalir eru að visu ekki alveg
einir i heiminum. Þeir hafa þegar
fest kaup á álitlegu magni
hergagna frá ttaliu, sem
Saudi-Arabia borgar og vitað er
að Egyptaland, Saudi-Arabia og
tran hafa um nokkurt skeið sent
þeim vopn og jafnvel mannskap.
Þau vopn, sem Sómalir fá frá
þessum ríkjum, eru aðallega
bandarisk smiði, sem Sómalir
kunna litt með að fara og verða
þvi að fá til liðs við sig erlenda
menn, sem á þau kunna, ef þau
eiga að koma að gagni. Breskt
fyrirtæki er þegar farið að ráða
bandariska málaliöa með striðs-
reynslu frá Indókina i þessum til-
gangi, en ekki er vitað hvort úr
striðsþátttöku þeirra verður.
Innrás i Sómaliland?
Sómalir segja Eþiópa hafa i
hyggju innrás i norðurhluta
Sómalilands með það fyrir aug-
um að hertaka helstu borgirnar
þar. Hargeisa og Berbera, sem
Eþiópar eru þegar sagðir hafa
gertloftárás á.Eþiópar þvernéita
að þeir hafi slikt i hyggju. Hins-
vegar gæti slik innrás verið
freistandi fyrir Eþiópa, þar eð
hún yrði að likindum auðveldari i
framkvæmd en hitt að endur-
vinna hið viðlendg. Ogaden-svæði
þar sem erfitt myndi reynast að
uppræta sómalska skæruliða og
Sómalir geta sótt inn á úr tveimur
áttum (sjá landabréf). Berbera
er mikilvægasta hafnarborg
Sómala og með hana á valdi sinu
gætu Eþiópar ef til vill knúið
Sómala til friðar með þeim kost-
um að báðir aðilar hörfuðu inn
fyrir sin landamæri.
Innrás i Sómaliland gæti hins-
vegar snúið samúð Afrikurikja
frá Eþiópiu og á hlið Sómala.
Bandarikinhafagefiði skyn að þau
myndu senda Sómölum hergögn
ef af innrásinniyrði, en efamál er
að sú hjálp kæmi að verulegum
notum nema þvi aðeins að Banda-
rikin útveguðu Sómölum einnig
mannskap, sem kynni með vopn-
in að fara.
Bandaríkin i klemmu
Fyrrnefndur Darnton metur
ástandið þvi svo, að nú sé svo
komið að það séu Bandarikin,
sem séu komin i klemmu á
austurhorninu, öllu frekar en
Sovétmenn. Bandarikin reyna nú
að bjarga sér úr þvi klandri með
þvi að hvetja Sómali til að yfir-
gefa Ogaden og þar að auki hafa
Sovétmenn að sögn fullvissað
Bandarikjamenn um, að þeir
myndu beita sér gegn þvi að
Eþiópar ráðist inn i Sómaliland.
Enmikið má vera ef Sómalir, svo
herskáir og stoltir sem þeir eru,
hörfa frá Ogaden öðruvisi en að
þeir séu reknir þaðan, og engin
vissa er heldur fyrir þvi að
Mengistú majór hlýði Sovét-
mönnum, þótt þeir banni honum
að takaHargeisa og Berbera. Um
marxisma þeirra óvinanna, Siads
Barreog Mengistús, leikur nokk-
ur vafi, en hinsvegar er það ekk-
ert efamál að báðir eru gailharðir
þjóðernissinnar.
Carter sendir mann
til Mengistús
Einnig eru Bandarikin nú farin
aðihuga hvort ekki sé hægt aðná
á ný vinsamlegu sambandi við
Eþiópiu, sem til skamms tima
var skjólstæðingur Bandarikj-
anna og hafði verið það lengst af
frá sfðari heimsstyrjöld. Carter
Bandarikjaforseti hefur gert út
sérstakan sendimann til Eþiópiu
þvi viðvikjandi. Nokkru eftir að
Eþíópiukeisara, sem var einn
bestu vina Bandarikjanna I
Afriku, hafði verið steypt, fóru
Bandarikin að draga úr vopna-
sendingum til hinna nýju vald-
hafa. Þvi svaraði Eþiópiustjórn
með þvi að slita varnarsamningi
sinum við Bandarikin og leitaði
hófanna hjá Sovétmönnum i
staðinn. Til skamms tima var
stjórn Mengistús, sem hefur
mörg striö á höndum og harðvit-
uga andstöðu innanlands við að
gh'ma, spáð falli á hverri stundu.
Sóknin frá Harar og Dire Dava og
bilaður styrkur Sómala hefur nú
aukið virðingu Bandarikjastjórn-
ar fyrir Mengistú, sem aukheldur
er sagður styrkja aðstööu sína i
kjarnalandi Eþiópiu sjáifu, þar
sem engar harðstjórnaraðferðir
eru til þesssparaðar. Bandariskir
ráðamenn virðast þvi farnir að
bræða það með sér að keppa um
hylli Mengistús við Sovétmenn.
fjf IJTBOÐ
Tilboð óskast I smið á 30 stk. rúmum og náttborðum I
ibúðir aldraðra, Lönguhlið 3, Reykjavik.
(Jtboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri, Frikirkjuvegi 3,
Reykjavik, gegn 5.000,00 skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað, miðvikudaginn 15.
mars 1978, kl. 11,00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVIKURBORGAR
Fnkirkjuvegi 3 — Simi 25800
Styrkveitingar til norrænna gestaleikja
Af fé þvi sem Ráðherranefnd Norðurlanda hefur til ráö-
stöfunar til norræns samstarfs á sviði menningarmála, er
á árinu 1978 ráðgert aö verja 1.260 þúsund dönskum krón-
um til gestaleikja á sviði leiklistar, óperu og danslistar.
Umsóknir um styrki til slikra gestasýninga eru teknar til
meöferöar þrisvar á ári, og lýkur öðrum umsóknarfresti
vegna fjárveitingar 1978 hinn 10. mars n.k. Skulu umsókn-
ir sendar Norrænu mcnningarmálaskrifstofunni I Kaup-
mannahöfn á tilskildum eyðublööum sem fást i mennta-
málaráöuneytinu, Hverfisgötu 6, Reykjavik.
Menntamálaráðuneytið,
23. febrúar 1978.
dþ.
Námsvist i félagsráðgjöf Fyrirhugað er að sex tslendinguin verði gefinn kostur á námi I félagsráðgjöf I Noregi skólaárið 1978—79, þ.e. að hver eftirtalinna skóla veiti inngöngu einum nemanda: Noregs kommunal- og sosialskole, ósló, Sosialskolen Bygdöy, ósló, Sosialskolen Stafangri, Sosialskolen Þrándheimi, Det Norske Diakonhjem Sosialskolen i ósló og Nordland Distrikthögskole, Sosiallinjen, Bodö. Til inngöngu i frainangreinda skóla er krafist stúdents- prófs eða sambærilegrar menntunar. tslenskir umsækj- endur, sem ekki hefðu lokið stúdentsprófi, mundu ef þeir að öðru leyti kæinu til greina þurfa að þreyta sérstakt inn- tökupróf, hliðstætt stúdentsprófi stæröfræðideildar I skrif- legri islensku, ensku og mannkynssögu. Lögð er áhersla á að umsækjendur hafi nægilega þekkingu á norsku eða öðru Norðurlandamáli til aö geta hagnýtt sér kennsluna. Lágmarksaldur til inngöngu er 19 ár,og ætlast er til þess að umsækjendur hafi hlotið nokkra starfsreynslu. Þeir sem hafa hug á að sækja um námsvist samkvæmt framansögðu skulu senda umsókn til menntamálaráðu- neytisins, Hverfisgötu 6, Reykjavik, fyrir 20. mars n.k. á sérstöku eyðublaði sem fæst i ráðuneytinu. Reynist nauð- synlegt að einhverjir umsækjendur þreyti sérstök próf I þeim greinum sem að framan greinir, munu þau próf fara fram hérlendis i vor. Menntamálaráðuneytið, 23. febrúar 1978.

Auglýsingasíminn er 81333