Þjóðviljinn - 01.04.1978, Page 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. april 1978
Ríkisstjórnin ákvad að hækka húshitunartaxta Rarik:
Hækkunin eykur mismun
á orkuverdi
Sagði Lúðvík Jósepsson
Eins og greint var frá I blaðinu i
gær urðu nokkrar umræOur á
Alþingi á fimmtudag um
fjárhagsvanda Rafmagnsveitna
rikisins, en þær hófust með þvi að
Lúðvik Jósepsson kvaddi sér
hijóðs utan dagskrár til að fá
upplýsingar frá rikisstjórninni
um stöðu málsins. t máli Lúðviks
kom m.a. fram að mikill munur
er á orkuverði Rarik og t.d.
Rafmagnsveitu Reykjavikur, t.d.
er hinn svokallaði heimilistaxti
Rarik 86% hærri en I Reykjavik
og raforka tii ljósa yfir 100% dýr-
ari hjá Rarik. Hér á eftir verður
greintnokkuð frá þeim umræðum
sem urðu um þessi mál.
Rikisstjórninni ber
að gefa skýrslu
Lúðvik Jósepsson sagðist
kveðja sér hljóðs utan dagskrár
vegna umræðna siðustu daga um
fjárhagsvanda Rafmagnsveitna
rikisins (Rarik) og alvarlegs
ástands hjá viðskiptamönnum
fyrirtækisins. Hér væri um að
ræða mál er snerti fjölda
landsmanna þar eð heilu lands-
hlutarnir fengju alla raforku frá
Rarik. Hætta væri á að þýðingar-
mikil framleiðslufyrirtæki
stöðvuðust og aö heil byggðarlög
yrðu rafmagnslaus. Þegar svona
alvarlegt ástand skapaðist þá
væri það skylda rikisstjórnarinn-
ar að gefa Alþingi og landsmönn-
um öllum skýrslu um málið.
Sagði Lúðvik aö hér væri um
rikisstjórnarmál aö ræða og þvi
færi hann fram á upplýsingar frá
forsætisráðherra um stöðu máls-
ins og hvaða horfur væru á lausn
vandans.
Þvi næst ræddi Lúðvik nokkuð
um vanda Rafmagnsveitnanna.
Hann minnti á. að meirihluti
stjórnar Rarik hefði sagt af sér
vegna ágreinings um fjárhags-
stöðu fyrirtækisins. Ljóst væri af
greinargerð meirihluta stjórnar-
innar að hún vildi vekja athygli á
alvarlegu fjármálaástandi fyrir-
tækisins. Þá virtist einnig sem
rafmagnsveitustjórinn hefði ætl-
að að segja af sér.
Skuldir Rarik
um 13,8 miljardir
Lúðvik benti á aö Rarik skorti
nú um 1200 miljónir til að geta
staðið við eðlilegan rekstur og
framkvæmdir á þessu ári. Þá
væru skuldir Rarik nú um 13.8
miljarðar króna og skuldbind-
ingar vegna vaxta og afborgana á
þessu ári næmu 1800 miljónum
króna. Ljóst væri aö rikisstjórnin
hefði vitað I langan tima um hiö
slæma ástand fyrirtækisins.
Fyrirtækið hefði verið rekið með
halla á siðasta ári sem nam um
300 miljónum króna. Þá væri ljóst
að Rarik skuldaði Landsvirkjun
rúmar 700 miljónir króna auk
verulegra skulda gagnvart oliu-
félögunum. Fyrirtækið heföi lika
orðið að taka á sig óvænt útgjöld
t.d. endurnýjun rafstrengsins til
Vestmannaeyja.
Ein meiriháttar framkvæmd
Rarik, Austurlinan, hefði
stöðvast vegna þess aö ekki var
hægt að leysa út efni i linulögnina.
Þó hefði verið gert ráð fyrir þessu
I fjárlögum og lánsfjáráætlun.
Um Vesturlinu sagöi Lúövik aö
fjárveiting Alþingis til hennar
væri skuldbindandi og væri vita-
vert ef ekki væri fariö eftir
ákvörðun Alþingis um lagningu
þessarar linu.
Rafmagnsverd Rarik
meir en 100% hærra
Þá ræddi Lúðvik nokkuð verö-
mismun hjá Rarik og Rafmagns-
veitum rikisins. Sagðist hann
hafa fengiö þær upplýsingar hjá
rafmagnsveitustjóra að verð á
svokölluðum heimilistaxta hjá
Rarik væri 86% hærra en hlið-
stæður taxti hjá Rafmagnsveitu
Reykjavikur. Þá væri rafmagns-
taxti Rarik fyrir orkusölu til
stærri véla svo sem f frystihús
einnig 86% hærri en I Reykjavik.
Húsahitunartaxti væri svo 84%
hærri hjá Rarik en i Reykjavik.
og raforka til ljósa væri yfir 100%
dýrari hjá Rarik.
Lúðvik sagði að Austfiröingar
sem eingöngu skiptu viö Rarik,
notuöu talsvert raforku til húsa-
hitunar, en flestir þyrftu þó að
nota olíu. Þeir sem hituöu með
rafmagni yrðu að borga margfalt
meira en t.d. Reykvikingar sem
gætu notað hitaveitutaxta. Þaö
væri þvi fráleitt að hækka húshit-
unartaxtann.
Lúövik sagði aö vandi Rarik
virtist ekki aðeins vera fjárhags-
legs eðlis, heldur benti margt til
þess, að vandinn ætti rætur að
rekja til miskliðar stjórnarflokk-
anna og baráttu innan rikis-
stjórnarinnar. 1 leiðara Visis s.l.
miövikudag heföi verið fullyrt að
mikill ágreiningur væri innan
rikisstjórnarinnar um raforku-
mál.
Fyrirspurnir Lúövíks
Þvi næst beindi Lúðvik fyrir-
spurnum til forsætisráöherra I 6
liöum:
1) Hvað hefur rikisstjórnin gert
til aö leysa fjárhagsvanda Rarik?
2) Hvað ráðgerir rikisstjórnin
aö gera I fjárhagsvandamálum
Rarik á þessu ári I heild?
3) Er ekki ætlunin að
framkvæma þá ákvöröun að ljúka
framkvæmdum viö Austurlinu og
tengja hana á þessu ári, og hefur
fjármagn til þeirra framkvæmda
verið tryggt?
4) Verður ekki staðið við þegar
ákveðna fjárveitingu til
Vesturlinu?
5) Hefur rikisstjórnin hugsað
sér að gera ráðstafanir til að
jafna raforkuverð Rarik til sam-
ræmis við raforkuverð t.d. Raf-
magnsveitu Reykjavikur?
6) Vill rikisstjórnin ekki lýsa
yfir aö hún muni tryggja að Rarik
geti annast eðlilega orkusölu til
sinna viðskiptaaðila?
Lúðvik sagðist beina þessum
fyrirspurnum til rikisstjórnarinn-
ar sem heildar, en vildi bó lfka fá
fram afstöðu beggja stjórnar-
flokkanna.
Fjárhagsvandi Rarik
Geir Hailgrimsson, forsætis-
ráðherra, tók næst til máls og
ræddi hvers eðlis fjárhagsvandi
Rarik væri.
1 fyrsta lagi hefði verið um aö
ræða 140 miljón króna rekstrar-
halla á siðasta ári.
I öðru lagi væri áætlaöur
rekstrarhalli þessa árs 285
miljónir króna.
1 þriðja lagi hefði
framkvæmdakostnaöur siöasta
árs farið fram úr áætlun og væri
mismunurinn 446 miljónir króna.
I fjórða lagi myndi
framkvæmdakostnaður þessa árs
fara fram úr áætlun um 325
miljónir króna.
1 heild væri fjárhagsvandi
Rarik um 1100 miljónir króna.
Tillögur til lausnar
Forsætisráðherra sagöi að
rikisstjórnin hefði fyrir nokkru
skipað nefnd til að gera tillögur
um lausn fjárhagsvanda Rarik og
hefðu tillögur nefndarinnar verið
Lúðvik Jósepsson.
þingsjá
ræddar á fundi ríkisstjórnarinnar
21. mars s.l. og I morgun. Tillögur
nefndarinnar væru eftirfarandi:
1) Hækka hitunartaxta um 25%
frá 1. mai. Þessi hækkun gæfi 110
miljón króna tekjuauka á þessu
ári. Rikisstjórnin hefði fallist á
þessa tillögu i morgun.
2) Verðjöfnunargjald raforku
yrði hækkað úr 13% i 20% frá 1.
mai. Þetta myndi þýða 235 miljón
króna tekjuaukningu á þessu ári.
Ríkisstjórnin hefði ekki fallist á
þessa hugmynd. Rikisstjórnin
teldi hins vegar rétt að taka alla
taxta Rarik til endurskoðunar i
þvi skyni aö auka tekjur fyrir-
tækisins.
Þá sagði forsætisráðherra að
fjármagn yröi tryggt til Austur-
og Vesturlínu. Sú raforka er færi
um þessar linur yrði seld hærra
verði.
3) Rekstrarlán yrðu framlengd
fram á næsta ár. Þetta hefði verið
samþykkt.
4) Frestaö yrði Vesturlinu og
nokkrum öðrum framkvæmdum,
eða lánsfjár aflað. Rikisstjórnin
heföi ekki talið unnt að fresta
Vesturlinu og þvi yröi aö afla
lánsfjár að upphæð 450-520
miljónir króna.
Svör viö
fyrirspurnum
Lúövíks
1 samræmi við þaö sem hér
hefði komið fram sagöist
forsætisráðherra vilja svara
fyrirspurn Lúöviks á eftirfarandi
hátt:
a) Rikisstjórnin hefur aö hluta
til samþykkt tillögur um aukna
tekjuöflun Rarik og hefur i huga
frekari tekjuöflun til handa fyrir-
tækinu.
b) „A þessu ári verði að taka
fjármálalega uppbyggingu
rafmagnskerfisins i heild til
athugunar.
c) Lokiö verður við Austurlínu
á þessu ári.
d) Hafnar verða framkvæmdir
viö Vesturlinu á þessu ári.
e) Jöfnun raforkuverðs er ekki
hægt að framkvæma, ef menn
vilja ekki hækka raforkuverð.
f) Ekki væri um misklið að
ræða innan rikisstjórnarinnar um
lausn vanda Rarik.
F ramsóknarmenn
þögulir
Gylfi Þ. Gislason tók næstur til
máls og ræddi þáö sem hann taldi
ranga og arðlausa fjárfestingu I
orkumálum á undanförnum ár-
um. Taldi hann timabært að
koma á fót sérstöku orkumála-
ráðuneyti.
Þá benti Gylfi á að ekki hefði
heyrst neitt frá Framsóknar-
mönnum um þessi mál. Væri timi
til kominn að ráðherrar
framsóknar létu i sér heyra og
skýrðu frá þvi hver hefði veriö
þáttur þeirra i mótun orkumála-
stefnu rikisstjórnarinnar.
Þvi næst ræddi Gylfi það sem
hann taldi mistök i orkumálum i
tið rikisstjórnarinnar og tók sem
dæmi lagningu rafstrengs til
Vestmannaeyja. Sagði Gylfi að
hér væri um að ræða 250 miljón
króna framkvæmd sem ekki fæli I
sér neinn fjárhagslegan hagnað
fyrir Rarik og þessi ákvörðun
hefði verið tekin án vitundar
Alþingis. Spuröi hann hver bæri
ábyrgð á þessari ákvörðun.
Rarik er ekki
gjaldþrota
Gunnar Thoroddsen, iðnaðar-
ráðherra.sagðist harma stóryrði
Gylfa. Hann hefði gagnrýnt rikis-
stjórnina án þess að geta bent á
nein úrræði. Varðandi rafstreng-
inn til Vestmannaeyja, sagði
ráðherra, aö ákvörðun um hann
hefði verið tekin af rikisstjórn-
inni. Þá sagðist hann harma þau
ummæli Gylfa að Rarik væri
gjaldþrota fyrirtæki. Þetta væru
staðlausir stafir, þvi eignir fyrir-
tækisins væru miklu meiri en
skuldir.
Iðnaðarráðherra sagði að fjár-
hagsvandi Rarik snerti fyrirtækið
aðeins að nokkru leyti sem slikt,
heldur væri um að ræða fjárvönt-
un vegna verka sem ríkið hefur
falið Rarik, svo sem Austurlina.
Vandi Rarik stafaði lika af þvi.að
fyrirtækið væri að öðrum þræði
félagsleg stofnun sem væri falin
ýmsar óarðbærar félagslegar
framkvæmdir.
Þá sagðist hann vilja benda á
aðhitunarraforka væri um 50% af
raforkusölu Rarik, en tekjurnar
af þessu væru aðeins 25% af
heildartekjum fyrirtækisins.
Einnig benti hann á, að
framkvæmdakostnaður Rarik
væri áætlaður langt fram I
timann, t.d. hefði framkvæmda-
kostnaðaráætlun fyrir þetta ár
verið gerð I mai 1977. Við
afgreiðslu fjárlaga heföi þvi
vandamálum Rarik ekki verið
gerð viðhlitandi skil.
Vandi Rarik hefur
ekki veriö leystur
til frambúðar
Pálmi Jónsson, einn stjórnar-
manna Rarik, ságðist hafa veriö
. staddur úti á landi er meirihluti
stjórnar Rarik hefði sagt af sér.
Hann hefði er hann frétti um at-
burðinn ákveðið að segja ekki af
sér, heldur vinna að þvi að knýja
á rikisstjórnina um lausn fjár-
hagsvanda Rarik.
Pálmi sagði að nú þegar hefðu
verið teknar ákvarðanir um lausn
vandans. Eftir væri þó að taka
ákvörðun um 235 miljón króna
fjáröflun til Rarik, en vonandi
yrði það gert á næstunni. Meö
slikuværibúiðaðleysa vandamál
Rarik varðandi rekstur og
framkvæmdir, en hins vegar
hefði vandi Rarik ekki verið
leystur til frambúðar.
Karvel Pálmason lýsti ánægju
með þá ákvörðun iðnaðarráð-
herra að fyrirskipa tækjapöntun
vegna framkvæmda við
Vesturlinu. Þá ræddi hann einnig
nokkuð vanda Rarik og benti á,að
hann hefði legið fyrir þegar við
gerð fjárlaga.
Tökum aö okkur
smiði á eldhúsinnréttingum og skápum,
bæði i gömul hús og ný. Sjáum ennfremur
um breytingar á innréttingum. Við önn-
umst hvers konar húsaviðgerðir, úti og
inni. Verkið unnið af meisturum og vönum
mönnum.
Trésmíðaverkstæðið
Bergstaðastræti 33 — Simar 41070 og 24613