Þjóðviljinn - 01.04.1978, Síða 14

14 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. aprll 1978
Eggertsdóttir,
MINNING
Áslaug
kennari
Mjúkt er svefnsins sængurlin. —
Syng ég þig i blundinn,
Stina litla, Stina min, —
stjörnur fela augu sin.
Löng er stundin,
löng er rökkurstundin.
A þessu erindi byrjar ljóðið
Vögguvisa eftir Guðmund
Böðvarsson. En nii er það engin
litil Stina sem sofnuð er, heldur
önnur kona, náfrænka skáldsins,
Aslaug Eggertsdöttir, og hún er
sofnuð svefninum langa.
Þegar ég heyrði lát Aslaugar
datt mér í hug annað ljóð sama
skálds, ljóð sem ég hef lengi haft
mætur á og heitir Of seint. Það
endar á þessum linum:
Það er marklaust að
minnast þess nií
þegar moldin er yfir
þigbreidd.
Ég átti þér ógoldna skuid.
Aldrei verður hún greidd.
Áslaug Eggertsdóttir var fædd
8. júli 1904 í Vestri-Leirárgörðum,
Leirárhreppi, Borgarf jarðar-
sýslu og lést i Kópavogi 15. mars
1978.1 Leirárgörðum ólst hún upp
hjá foreldrum og systkinum og
frá Leirárkirkju fór útför hennar
fram laugardaginn 25. mars s.l.
Um æsku Aslaugar veit ég
næsta lltið, en I Hvitárbakkaskóla
var hún einhvern tima og
kennarapróf tók hún frá
Kennaraskóla Islands 1934 og
handavinnukennarapróf nokkr-
um árum seinna. Hún stundaði
kennslu lengst af ævinnar og i
Kópavogi kenndi hún frá 1948 þar
til hún lét af störfum vegna aldurs
fyrir örfáum árum.
Ég kynntist Aslaugu fyrst
haustið 1948 þegar ég flutti i
Kópavog og byrjaði I 8 ára bekk
hjá henni. Heldur var húsnæðið
bágborið, kennslustofan lak svo
að í rigningu voru dallarnir undir
lekanum fleiri en nemendurnir.
Sumir komu svo langt að 1 skól-
ann að þeir voru allt að klukku-
tima að ganga hvora leið. Til
viðbótar við þessa örðugleika
kom að veðráttan þennan vetur,
1948-49, var mjög rysjótt. Oft kom
það fyrir i minum bekk, að er
halda skyldi heim úr skólanum
var komið þvilikt óveður, að
Aslaugu leist ekki á að senda
okkur smábörnin sem lengst
þurftuað fara, ein heim og hafði
hún þá ekki annað ráð en
fylgja okkur heim sjálf gangandi.
Einu sinni man ég að hún fauk
.fyrir húshorn með okkur tvær
átta ára stelpur sina við hvora
hönd.
Aðstæður skánuðu og við flutt-
um i nýtt skólahUs og áfram var
ég i bekkhjá Aslaugu næstu árin.
HUn var mjög natinn kennari og
lagin aðgera kennsluna Ufandi og
námið auðvelt. Eftir 10 ára bekk
kenndi hún mér aðeins handa-
vinnu. Svoliðu árinogþar kom að
ég átti að fara að fermast. Frum-
býlingar Kópavogs voru yfirleitt
ekki sérlega rikir af þeim auði
sem mölur og ryð fær grandað,
móðir mln ekki frekar en aðrir.
Þá var það einn dag siðla vetrar
að Áslaug sendi mér boð um að
finna sig. Þegar ég hafði þegið
súkkulaði og kökur kom erindið,
hún bað mig að máta kápu sem
hún var að sauma handa mér
áður en ég fermdist. Og kápuna
fékk ég —þaðvarfallegrikápa en
nokkur hinna stelpnanna átti.
Seinna lágu leiðir okkar saman
þegar ég byr jaði að kenna 1963 og
kenndiþá Iþrjúárvið sama skóla
og hún. Eftir það héldum viö
alltaf sambandi hvor við aðra.
Siðast hittumst við hálfum
mánuði áður en Aslaug dó.
Út og suður — ýmsa leið
ævigötur snúa.
Margur eftir sólarseið
sína daga alia beið.
Samt er að trúa,
samt er á gott að trúa.
(Guðm. Böðv.: Vögguvisa)
Áslaug var komin á miðjan
aldur þegar ég kynntist henni.
Sjálfsagt hafa ævigötur hennar
snúið á ýmsaleið eins og flestra.
En hUn beið ekki eftir neinum
sólarseið, — hUn var slstarfandi
að ýmsum hugðarefnum sinum.
Aslaug starfaði mikið i kven-
félögum, var einn helsti frum-
kvöðull húsmæðraorlofs I Kópa-
vogi, hUn hafði yndi af hann-
yrðum og bóklestri. Og hUn trúði
— trúðiá hið góða i mönnunum og
jafnrétti allra manna.
Aslaug tók aldrei opinberlega
þátt i stjórnmálum envarróttæk i
stjórnmálaskoðunum. Hún var
lika mun róttækari i jafnréttis-
málum en flestar jafnöldrur
hennar. Hún taldi sjáifsagt að
kenna drengjum saumaskap og
matreiðslu og stúlkum smíði. Og
mér er eftirminnilegthvernig hún
útskýrði fyrir mér nauðsyn kven-
félaga. „Konurnar”, sagði hún,
„höfðu mikla þörf fyrir félagsleg
samskipti og að vinna að félags-
málum. Félög karla voru annað
hvortalveg lokuð konum, eða ein-
ungis opin báðum kynjum fyrir
siöasakir, konur voru i þeim
fyrirlitnar, lftils metnar og fengu
engu að ráða. Þær höfðu ekki önn-
ur Urræði en að stofna eigin félög.
Þannig hafa kvenfélögin gegnt
miklu hlutverki sem félagslegur
vettvangur kvenna.” En Áslaug
vonaði að þjóðfélagið þróist I þá
átt að ekki verði þörf sérstakra
félaga fyrir konur, eða karla.
Aslaug giftist ekki og eignaðist
ekki börn, en hún var ákaflega
barngóð og börn hændust mjög að
henni. Mörg barnabörn systkina
hennar sóttu til hennar, hún var
þeim eins konar viðbótaramma.
Aslaug Eggertsdóttir var
náfrænka þriggja stórskálda
okkar, Halldórs Laxness, Stefáns
Jónssonar og Guðmundar
Böðvarssonar og var sjálf ljóð-
elsk. Það er við hæfi að kveðja
hana að leiðarlokum með ljóð-
linum úr Vögguvísu Guðmundar
Böðvarssonar.
Sumardagsins dýrð og frið
dreymi þig, og sólskinið
langt frá hörmum,
langt frá öllum hörmum.
Helga Einarsdóttir
Siguröur Lárusson á Gilsá
Athugasemd viö svar Lúdvíks Jósepssonar
Háttvirti alþingismaður.
Ég þakka svar þitt, við bréfi
minu til þin, sem birtist i Þjóð-
viljanum 7/3.
Mér finnst ég þurfa að ræða
þessi mál nánar. Fyrst er smá
leiðrétting. I bréfi minu til þin i
Þjóðviljanum 17/2 hefur fallið
niður hluti af setningu. 1 blaðinu
stendur orðrétt: ,,Þú hafðir þá
endurflutt frumvarp þitt frá
vinstri stjórnarárunum um að
'sameina Útvegsbankann á gjald-
þrotsbarmi á síðastliðnu ári?”
Siðari hluti þessarar málsgreinar
hefur brenglast, hvort sem það
hefur orðið i bréf minu, eða við
prentun. En siðari hluti máls-
greinarinnar átti að vera svona:
að sameina Búnaðarbankann og
Útvegsbankann, sem hafði verið
á gjaldþrotabarmi á siðasta ári.
Mér finnst ég þurfa að ræða
bréf þitt dálítið betur, svo að fram
komi hvað á milli ber. Það má
vera að ég misskilji tilgang þinn
með bankamálafrumvarpinu.
Hins vegar finnst mér grein þin
staðfesta skilning minn á megin
tilgangi frumvarpsins, en þar
segir þú meðal annars orðrétt.
„Ykkur finnst að þið — bændur —
eigið BUnaðarbankann og að hann
sé fyrir bændastéttina”.
Eftir þvi sem ég man best var
Búnaðarbankj íslands stofnaður
fyrir bændastéttina og til að
styðja hana með hagkvæmum
lánum. Bankinn hefur vaxið og
dafnað jafnt og þétt og notið
trausts allrar þjóðarinnar. Mér
er ekki kunnugt um að BUnaðar-
bankinn hafi tapað stórum fjár-
hæðum á viðskiptum sinum við
bændur. Sama held ég að verði
tæpast sagt um Útvegsbankann
og útvegsmenn. Af hverju hefur
Útvegsbankinn ekki vaxið og
dafnað likt og Búnaðarbankinn?
Ég hef aldrei haldið þvi fram að
bændur eigi Búnaðarbankann.
Hitt finnst mér eðlilegt að
Búnaðarbankinn lánaði stofn-
lánadeild landbúnaðarins veru-
legt fjármagn svo hún gæti sinnt
þörfum bænda betur en nú er.
Síðar i grein þinni segir orðrétt.
„Það sem þá skiptir mestu máli
og sterkust áhrif hefur haft á mig
varðandi sameiningu þessara
tveggja rikisbanka er, að á þann
hátt væri hægt að koma upp
álika sterkum banka og
Landsbankanum, banka
sem gæti tekið að sér alhliða
peningaþjónustu við atvinnu
lifið I landinu.” Þarna kem-
ur einmitt glöggt fram það sem
ég óttaðist. Aðrir atvinnuvegir og
þá fyrst og fremst sjávarútvegur-
inn skulu hafci)greiðari aðgang að
lánsfé BUnaðarbankans en verið
hefur. Þetta finnst mér ekki
passa vel við þá landbúnaðarpóli-
tik sem þú og sumir þingmenn Al-
þýðubandalagsins hafa boðað að
undanförnu. En segir þú orðrétt.
„Skipulagið sem við búum við er
þannig að enginn banki er á svæð-
inu frá Stöðvafirði til Hornafjarð-
ar og varla er að tala um banka-
þjónustu á svæðinu frá Eskifirði
til Hornafjarðar”. Ég veit ekki
vel hvað þú átt við meö orðinu
„bankaþjónustu”. Geri þó ráð
fyrir að það séu lán til útgerðar og
önnur hliðstæð stór lán. Ég vil þó
geta þess að á Breiðdalsvik hafa
verið opnar umboðsskrifstofur
um all mörg ár, bæði fyrir Út-
vegsbankann og Samvinnubank-
ann, til mikils hagræðis fyrir ibúa
Breiðdalshrepps og fleiri. önnur
umboðsskrifstofan hefur haft opið
2 klukkustundir á dag þrisvar i
viku, en hin 2-4 klukkustundir
einu sinni I viku. Þetta hlýtur þú
að vita, en liklega kallar þú slikt
ekki „bankaþjónustu”. Þessar
litlu umboðsskrifstofur hafa að
minu viti gert mjög mikið gagn,
þó þær haíi enganveginn verið
sambæriiegar við stóra banka.
Kostnaður við þær getur heldur
ekki talist tilfinnanlegur fyrir
viökomandi banka. Hitt erum við
alveg sammála um að bankakerf-
iö hefur þanist óeðlilega lit hin
siðari ár, en ég held að banka-
máiafrumvarp þitt leysi ekki
þann vanda.
Hvaða breytingar verða til
dæmis á starfsemi annara banka,
Samvinnubankans, Verslunar-
bankans, Iðnaðarbankans og Al-
þýðubankans, svo dæmi séu
nefnd? Ég hef ekki séð frumvarp
þitt I heild. Er gert ráð fyrir
sparnaði I rekstri áðurnefndra
banka og þá á hvern hátt? Hve
mikið fækkar bankastarfsmönn-
um ef frumvar þitt verður að lög-
um, og hvar á sú fækkun ag>
verða? Þá segir þú orðrétt. „Fyr-
ir þitt byggðarlag.Sigurður, þarf
einn góðan banka sem sinnir
bankastörfum fyrir landbúnað,
sjávarútveg, samgöngur og siðar
iðnað.” Gott og vel, ekki skal ég
amast við þvi. Ég mun minnast
þess eftir kosningar, ef þú sest i
ráðherrastól sem við skulum
vona að verði, og einnig þess
hvernig staðið verður að lána-
málum og öðrum hagsmunamál-
um landbúnaðarins.
1 síðari hluta greinar þinnar
ræðir þú um lánamálin. Þar erum
við sammála i grundvallaratrið-
um. Bændur þurfa að eiga kost á
rekstrarlánum út á afurðir sínar,
einkum sauðfjárbændur. Ekki að-
eins út brot af innleggi sinu, held-
ur út á ailt innleggið, svo þeir geti
fengið það greitt að fullu við af-
hendingu þess i sláturtið. Það er
ekki sæmandi að bankarnir og
þjóðfélagið búi þannig að bænd-
um einum allra stétta, að þeir
þurfi að biða i 6 til 12 mánuði eftir
að fá 1/4 af kaupi sinu, þrátt fyrir
að þeir séu búnir að kaupa áburð
og fleiri rekstrarvörur 16 til 17
mánuðum áður en lagt er inn það
verðmæti sem áburöurinn skap-
ar. Það gleður mig að þú hefur
loksins eftir áratuga þingsetu
tekið málstað bænda, og væntan-
lega þar með þinn flokkur allur.
Nóg er um róg gegn þeim I sið-
degisblöðunum, þar með Alþýðu-
blaðinu og viðar. Þá hefur þrot-
laus rógur Jónasar Kristjánsson-
ar ekki orðið til einskis, ef for-
ustumenn Alþýöubandalagsins
sameinast um að styðja bændur i
þeirra kjarabaráttu, en mjög hef-
ur andað köldu i garð bænda frá
ýmsum forystumönnum Alþýðu-
sambandsins jafnt Alþýöubanda-
lagsmönnum og krötum. Það
finnst mér mjög óeðlilegt, þar
sem bændur hafa sannanlega
verið lægst launaða stétt i þjóð-
félaginu. Um hitt er ég þér ekki
sammála, þó það láti vel I eyrum,
að rekstrarlánin séu lánuð hverj-
úm einstökum bónda. Eins og ég
benti á i bréfinu til þin I febrúar
þá mundi skriffinnska stóraukast
og stimpilgjöld og þinglýsinga-
kostnaður tii mikilla muna.
En það versta við þetta fyrir-
komulag er,að ekki eru minnstu
likur til að bankarnir mundu lána
þeim bændum neitt, sem mest
þurfa á lánafyrirgreiðslu að
halda, nema ef til vill með
hreppsábyrgð eða öðrum niður-
lægjandi aðferðum. Ég man held-
ur ekki eftir að ég hafi séð neina
slika ósk i öllum þeim fjölmörgu
fundarsamþykktum, sem gerðar
hafa verið á bændafundum á ná-
lega hverju héraði landsins
siðastliðið ár.
Þótt ég sé ekki sérlega hrifinn
af reikningsviðskiptum bænda
hjá kaupfélögunum, hafa þau að
minu áliti einn stóran kost, en
hann er sá að það skapar mögu-
leika á að hjálpa þeim um
stundarsakir, sem verr eru settir
fjárhagslega. Ég á erfitt með að
trúa, að þú hugsir meira um þá
sem vel eru efnum búniren hina
mörgu sem illa eru settir f jár-
hagslega. Aftúr á móti finnst mér
einstaklingshyggjumönnum eins
og Eyjólfi Konráð Jónssyni fara
það vel.
Að lokum vil ég minna á áskor-
un mlna til þin, um að flytja
frumvarp um eignakönnun og
stighækkandi verðbólguskatt á
verðbólgugróöa, en þú lætur ekki
svo litið að ansa þvl i svari þínu.
Er það ekki eins og mig grunar að
i þinum flokki, eins og hinum
gömlu flokkunum, séu verðbólgu-
braskarar sem styrkja flokkinn
og flokksmálgagnið, þannig að
ekki megi styggja þá? Þessu vildi
ég gjarnan fá svarað.
Svo kveð ég þig með fullri vin-
semd.
Gilsá 10. mars 1978
Sigurður Lárusson.
Freeport
yfirlæknir í
heimsókn
tílSÁÁ
Dr. Frank Herzlin yfirlæknir
Freeportsjúkrahússins i New
York kemur i heimsókn hingað til
lands I boði F'reeportkiúbbsins
mánudaginn 3. april.
Dr. Herzlin fékk áhuga fyrir
málefnum alkoholista fyrir 15
árum og var þá einn af mjög
fáum læknum i Bandarikjunum
sem höfðu hug á læknismeðferð
drykkjusjúkra. Hann stofnaði
Freeportsjúkrahúsið, sem
margir Islendingar hafa leitað til
og hefur helgað alla krafta sina
baráttunni við drykkjusýki með
góðum árangri. Margar af þeim
aðferðum sem hann hefur beitt
hafa siðan veriö teknar upp á
Dr. Frank Herzlin
öðrum sjúkrahúsum og stofn-
unum fyrir alkoholista.
Arið 1974 var dr. Herzlin boðið
til Ástraliu þar sem hann flutti
fyrirlestra og leiðbeindi læknum
um aðferðir við alkoholisma. Þá
hefur hann flutt gestafyrirlestra
við marga bandariska háskóla og
aðstoðað við gerð útvarps- og
sjónvarpsþátta um þennan sjúk-
dóm.
Dr. Frank Herzlin mun dvelja
hér i rúma viku og mun meðal
annars ræða við lækna og ýmsa
ráðamenn heilbrigðismála hjá
riki og borg. Þá mun hann flytja
fyrirlestur i Háskóla íslands,
kynna sér starfsemi SÁA og
Vifilsstaða og tala á opnum fundi
hjá AA samtökunum. Einnig mun
dr. Herzlin halda sérstaka
fræðslufundi fyrir alkoholista
dagana 8. og 9. april.
Skagfirðingafélögin:
Hlutavelta og
flóamarkaður
Skagfirðingafélögin I Reykjavik
hafa nú komið sér upp félags-
heimili að Siðumúla 35. Enn er
það þó ekki fullbúið, til þess vant-
ar herslumuninn og er nú loka-
átakið framundan.
Af þessu tilefni efna félögin til
hlutaveltu og flóamarkaðar I
félagsheimilinu i dag laugardag,
kl. 14. Þar veröa á boðstólum
gnægð góðra vinninga svo sem ut-
anlandsferö til sólarlanda, dvöl á
hóteli á Norðurlandi næsta sum-
ar, vöruúttektir o.fl.
Þess er vænst að sem flestir
hlaupi 1. april I Siðumúla 35 á
morgun, — en það hlaup verður
frábrugðið hinum venjulegu
aprilhlaupum. —mhg
Pípulagnir
Nylagnir, breyting
ar, hitaveitutenging-
ar.
Simi 36929 (milli kl.
12 og I og eftir ki, 7 a
kvoldm)