Þjóðviljinn - 07.09.1978, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 7. september 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Guðbrandur
Brynjúlfsson oddviti
í Hraunhreppi
á Mýrum
Sýslur
úrelt
fyrirbæri
Ég hef alltaf veriö spenntur
fyrir fylkjafyrirkomulagi f staö
núverandi sýsluskipunar sem ég
telúrelt stjórnarfyrirkomulag frá
dönskum tima.SýsIunum er ætlað
talsvert hlutverk t.d. aö fjár-
magan vegi og húsmæðraskóla en
þeim ekki tryggöir tekjustofnar
til þess. Fylkin ættu aö vera mun
stærri einingar og stjórnir þeirra
kosnar af ibúum viðkomandi hér-
aöaogyröiþeim falin margvisleg
verkefni sem nú eru á vegum
rikisins. Það er Guðbrandur
Brynjúlfsson oddvitiá Brúarlandi
í Hraunhreppi i Mýrasýslu sem
sagöi þetta i samtaU viö Þjóðvilj-
ann en hann situr landsþing Sam-
bands islenskra sveitarfélaga.
Landshlutasamtökin gætu
náttúrulega veriö visir aö slikum
fylkisstjórnum, sagöi Guöbrand-
ur, en eins og er eru þau einungis
frjáls samtök sveitarfélaga og
ekki byggö á grundvelli laga.
Hjá okkur í Hraunhreppi eru
skólamál og heilbrigöismál lang-
veigamestu málaflokkarnir og
mjög stórt vandamál hversumik-
iö af tekjum okkar fara i þá. Nán-
ast ekkert er eftir af peningum til
annarra málaflokka og eru þó all-
ir tekjustofnar nýttir nema aö-
stööugjald. Ég get nefnt sem
dæmi aö erfitt er aö Utvega
neysluvatn á marga bæi og hefur
komiö til tals aö leggja vatns-
leiöslu ofan úr fjalli. Sú fram-
kvæmd er óframkvæmanleg
vegna fjárskorts þó aö rikiö
styrki hana til helminga.
Fyrir skömmu var haldiö
félagsmálanámskeiö i Hraun-
hreH>i og þar var umræöuefni
sameining hreppsfélaga og fólk
talaöi þar af alvöru þó aö um
námskeið væri aö ræöa. Margt
mælir með slíkum samruna.
Alftaneshreppur og Hraunhrepp-
ur reka t.d. félagsheimili saman.
Þó að ég hafi ekki hugsaö málið
til botns sé ég fátt þvi til fyrir-
stööu aö þessi tvö hreppsfélög
sameinist. Annars veröur fólldö
sjálft aö ráöa. Mér finnst ekki
timabært aö þröngva neinu upp á
þaö. Slik sameining er til-
finningamál og kannski ófram-
kvæmanleg fyrr en nýtt fylkja-
fyrirkomulag hefur komist á.
—GFr
S
Björn Olafsson
bæjarfulltrúi
í Kópavogi
Sr. Sigurjón
Einarsson oddviti
Kirk j u bæ j arhrepps
Ægir Sigurgeirsson
bæjarfulltrúi
í Hafnarfirði:
Fasteigna-
mat
miðist við
Þing-
formið
staðnað
Ekki nógu
lýðræðis-
legt þing
eðlilegan
arð af
jörðum
Ekki eru nóg skörp skil ákveö-
inn I hugmyndum sem liggja hér
fyrir um nýja verkefnaskiptingu
rikis og sveitarfélaga og t.d. I
heilbrigöismálum er of miklu
sullaö saman. Auk þess er of
almennt oröalag i þessari verk-
efnaskrá svo aö erfitt er aö ræöa
um hana aö viti. Þaö var Björn
Ólafsson bæjarfulltrúi i Kópavogi
sem sagöi þetta i viðtali viö Þjóö-
viljann á landsþingi sveitarfélag-
anna á þriðjudag.
— Hvað viltu segja um raf-
orkumálin?
— Þaö mælir allt með þvi aö
eitt orkuöflunarfyrirtæki eigi að
vera fyrir allt landiö og jafnframt
veröi að tryggja hringtengingu.
Hins vegar geta dreifingarfyrir-
tækin vel verið I höndum sveitar-
félaga eöa landshlutasamtaka.
— Hvernig líbur auknu sam-
starfi sveitarfélaga á Stór-
Reykjavikursvæöinu?
— Viö höfum nú þegar sam-
starf á ýmsum sviðum t.d. sér
Rafmagnsveita Reykjavikur um
dreifingu á rafmagni til okkar en
þvi miður njótum viö þar ekki
sömu kjara og Reykvikingar aö
öllu leyti. Gatnalýsing er t.d.
óeölilega dýr hjá okkur. Ég er
ekki beinlinis aö kvarta en þaö
getur ekki talist eölilegt aö eitt
sveitarfélag sjái um þjónustu
fyrir annað. Ég vona aö aukiö
samstarf takist nú I haust.
— Hvernig gengur tekjuöflun
sveitarfélaga?
— Gerter ráð fyrir 10% útsvari
en þaö er greitt af tekjum fyrra
árs. Það þýöir aö til þess aö
sveitarfélagið hafi 10% af tekjum
manna þyrfti 13% útsvar miðaö
viö 10% veröbólgu á ári. Alls-
herjarnefndin hefur lagt til á
þessu þingi að útsvar sé breyti-
legt hlutfall eftir veröbólgu
hverju sinni.
— Mér skilst aö allsherjar-
nefndin hafi lika lagt til að fast-
eignamat á jöröum fari ekki eftir
nálægð eöa þéttbýli?
— Já, þaö er mjög merkt mál.
Söluverö jaröa hefur sprengst
uppúr öllu valdi undanfarið m.a.
fyrir tilverknaö Fasteignamats
rikisins. Nefndin lagöi til aö lönd
yröu metin óháö staösetningu og
miöist eingöngu viö eölilegan arö
af jöröunum.
—GFi
Ég er ekki ánægður með
þetta þing og finnst form
þess vera staðnað, sagði
sr. Sigurjón Einarsson á
Klaustri í samtali við Þjóð-
viljann en hann situr lands-
þing sveitarfélaganna.
— Nú ert þú frá einu
hinna minni sveitarfélaga,
Sigurjón. Hverjir eru
heistu erfiðieikar þeirra?
— Við höfum lítið bol-
magn til nauðsynlegra
framkvæmda. Hjá okkur
er t.d. að myndast þétt-
býliskjarni og við erum
með heilsugæslustöð í
byggingu, grunnskóla,
leikskóla, elliheimili o.fl.
Um 250 manns eru í
hreppnum en þó að f jölgaði
um 300 manns eru þarf irn-
ar þær sömu. Við þyrftum,
ekki að stækka þessar
stofnanir svo að heitið
gæti.
— Er þá ekki ráö aö sameina
hreppa?
— Það þarf aö sameina hreppa
þar sem hagsmunir fara saman.
Fram að aldamótum var t.d.
Siöa, Landbrot, Brunasandur og
Fljótshverfi einn hreppur sem hét
Kleifahreppur en var siðan skipt
i Kirkjubæjar- og Hörgslands-
hrepp. I þessum tveimur hrepp-
um sem telja um 450 manns er nú
allur rekstur sameiginlegur og
ætti þvi aö sameina þá. En i fólki
er ihaldsemi rik að halda i þaö
sem verið hefur og ekkert er
heldur ýtt á eftir. Þess skal getið
að 5 hreppar standa að heilsu-
gæslustöö og skóla á Klaustri.
— Er ekki mun dýrara aö reka
skóla með heimavist?
— ViÖ nútimaskóla meö heima-
vist er miklu meiri rekstur og
kostnaður heldur en áður var og
rikið hefur velt þeim kostnaöi I
auknum mæliyfir á hreppsfélögin
án þess aö afla tekjustofna. Ég vil
ennfremur nefna að staöir sem
ekki hafa heitt vatn sitja við ákaf-
lega skaröan hlut þvi aö þeir
veröa sjálfir aö borga upphitun.
—GFr
Ég er á þvi að sveitarf é -
lög fái meira sjálfstæði og
geti ráðstafað sínum tekj-
um sjálf en tel þó samt að
nokkur verkefni verði að
vera sameiginleg. Aðalmál
þessa þings er verkefna-
skipting milli rikis og
sveitarfélaga en þar er
ekki teknir tekjustofnar
inn í myndina svo að erfitt
er að mynda sér skoðun á
nefndaráliti nú, sagði Ægir
Sigurgeirsson bæjarfull-
trúi í Hafnarfirði þegar
Þjóðviljinn ræddi við hann
i fyrradag.
Þetta er ekkert timamótaþing,
sagði Ægir, en nokkur mál sem
kynnt hafa verið eru býsna fróð-
leg fyrir okkur. Þar vil ég nefna
álit verkaskiptinganefndar, álit
um staögreiöslukerfi skatta og
erindi dansks manns um nýsköp-
un sveitarstjórnarmála i Dan-
mörku.
Annars skortir á aö kosiö sé
nægilega lýöræöislega á þingiö.
Það eru t.d. iandshlutasamtökin
sem tilnefna menn i kjörnefnd og
Hafnarfjörður er ekki aöili aö
neinum slikum samtökum og á
þvi ekki möguleika á að koma
manni I nefndina.
— Hvað um samstarf á Stór-
Reykjavikursvæðinu?
— Fyrir tveimur árum var
stofnuð samstarfsnefnd sveitar-
félaganna þar og hefur hún starf-
aö dálitiö. Æskilegt væri aö auka
þaöstarfekki sisti skipulagsmál-
um þvi aö þessi sveitarfélög hafa
flest viö svipuð vandamál aö etja.
Helst hefur staöið á Hafnarfiröi
og Reykjavik en nú er vonast til
þess aö sameiginlegri skipulags-
stofnun fyrir allt svæöiö veröi
komiö á laggir.
—GFr
I i
Soffía
Guðmundsdóttir,
bæjarfulltrúi
á Akureyri
Já, þetta
er mikil
karlasam-
kunda
Já, þetta er ákaflega inikil
karlasamkunda, sagöi Soffia
Guömundsdóttir bæjarfulitrúi á
Akureyri. Mér er minnisstæöast
siöast þegar ég sat ráöstefnu hér
á Hótel Sögu og einmitt lika á
vegum Sambands fsl. sveitarfé-
laga. Sú ráöstefna fjallaöi um
dagvistunarmál og þá brá svo við
aö karlmenn voru þar i sama
hiutfalli og viö konur erum hér á
þessu þingi.
Þetta segir sina sögu og annaö
hvort veröur konum I trúnaöar-
stööum á vegum sveitarfélaganna
aö f jölga eða þá karlarnir fara aö
sinna þessum málum meira.
— Hvaö finnst þér um aö fela
sveitarstjórnum uppbyggingu og
rekstur dagvistunarstofnana?
Éger mjögefinsiaðþaösérétt
leið og ég er ekki búin aö sjá aö
tekjustofnar sveitarfélaganna
séu svo stórir aö þessum fram-
kvæmdum veröi sinnt eins og
nauðsynlegt er. Þeir sem starfa
að sveitarstjórnarmálum kynn-
ast þvi fljótt aö starfiö einkennist
ööru fremur af togstreitu viö
rikisvaldið um fjármögnun fram-
kvæmda. Ég tel nauðsynlegt að
koma á skýrari linum i verka-
skiptingunni og um leiö veröur aö
taka tekjustofnana og stjórnsýsl-
una til endurskoöunar.
Mörgverkefni eru þess eölis aö
þau geta ekki talist einkamál
sveitarfélaganna, svo sem heil-
brigöismál og fræöslumál og
smæðmargrasveitarfélaga kem-
ur i veg fyrir aö þau geti annast
fleiri eöa stærri verkefni. Þess
vegna hljóta stærri félagslegir
þættir aö verða leystir á lands-
visu á vegum rikisvaldsins eöa i
samvinnu viö sveitarfélögin.
Rikisvaldiö getur virkað sem
hvati á félagslegar framkvæmdir
eins og t.d. dagvistun. Vinstri
stjórnin geröi ráöstafanir I þá átt
með þvi aö taka til sin þaö stóran
hlut I byggingu þeirra að þaö örv-
aöi framkvæmdir um allt land.
Þannig var smærri sveitarfélög-
um einnig gert kleift aö veita
þessa þjónustu sem vissulega er
ekki siður nauösyn heldur en I
stærri bæjarfélögum.
Siöan hefur þetta breyst eins og
viö ættum aö vita og ég efa stór-
lega aö þaö sé rétt leiö aö fela
sveitarfélögunum alfariö aö sjá
um byggingu og rekstur dagvist-
arstofnana.
—AI.