Þjóðviljinn - 09.12.1978, Side 7

Laugardagur 9. desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Ef ad afhrópa á Maó formann, þá þarf
fyrst ad breyta stjórnarskrá, þjóðsöng
og grundvallarnámsefni i Kina
Arnþór
Helgason
Sundurlausir
þankar um gang mála í Kína
Undanfarnar vikur hafa bor-
ist frá Kína margvlslegar
fréttir, sem áhuga hafa vakiö
hérlendis og viöar. Fjalla þær
fréttir um hin margvislegustu
málefni. 1 þessu greinarkorni
langar mig aö tæpa á örfáum
atrBum, sem mér þykja þess
viröi, aö minnst sé á.
Síöan Alþýöulýöveldiö Kina
var stofnaö áriö 1949 og þó sér-
staklega eftir menningarbylt-
inguna miklu, hafa kinversk
málefni veriö iöulega I umfjöll-
un á vegum hinna vestrænu
fréttamiöla og Kinverjar hafa
veriö þau „ólikindatól”, sem
fréttastofurnar hafa skemmt
sér viö. Margt af þessum frétt-
um eru mestmegnis vangavelt-
ur um þaö, hvort hinn eöa þessi
sé aö steypa hinum eöa öörum
af stóli, hvort annar sé fallinn 1
ónáö oghvort sá þriöji hafi veriö
afhrópaöur.
1 stjórnarskrá Kinverska
alþýöulýöveldisins er mönnum
tryggöur aögangur aö fjölmiöl-
um, þ.e. blööum og veggspjöld-
um. A meöan fjórmenningarnir
höföu áhrif innan lands var
blaöaútgáfa mjög takmörkuö og
gagnrýni var aö mestu kæfö. Þá
uröu og ýmsir skoöanahópar
óþyrmilega fyrir baröinu á
þeim og þess gætt, aö þeir kæmu
engu frá sér.
Meöan var veriö aö byggja
upp hiö sósialiska lýöræöi i Kina
reyndist nauösynlegt aö veita
vissum hópum fólks aöhald.
Ýmsir, sem höföu gerst sekir
um pólitfska glæpi, voru
hnepptir I varöhald og þeim
haldiö þar um nokkurt skeiö,
eöa þess var gætt, aö þeir
eitruöu ekki út frá sér. Ariö 1975
var sett löggjöf um lausn
pólitiskra fanga i landinu og
siöan þá hafa ýmsir verið leyst-
ir lir viöjum.
Þá hafa ýmis timarit veriö
vakin upp af áralöngum svefni
og önnur ný stofnuö. Fjalla rit
þessi um hin margvislegustu
málefni og gefa tilefni til fjöl-
breytilegrar umræðu. Allt þetta
hefur valdiö þvi, aö ýmsir hópar
fólks, sem ekki létu á sér kræla
um nokkurt skeið, hafa nU kom-
iö fram i dagsljósiö meö ýmsar
skoöanir, sem vesturlanda-
mönnum þykja kynlegar. Hafa
jafnvel birst af þvi fréttir, aö
sjálfur Mao formaöur haf i veriö
gagnrýndur.
Mao formaöur hélt þvi fram,
aö ekkert væri ógagnrýnanlegt,
og í mörgum greinum 5. bindis
hans kemur fram sU skoöun, aö
varasamt sé, aö hlutirnir staðni
Stööug þróun veröi aö eiga sér
staö og menn veröi aö gæta aö
þvl, aö þjóöskipulag þaö, sem
komiö hafi veriö á i Kina og
Kommúnistaflokkurinn séu ekki
eilif fyrirbrigöi.
En hver hefur þá gagnrýnin
veriö á Mao formann?
Fátt bendir til þess, aö um
mjög alvarlega gagnrýni hafi
veriö aö ræöa. Þess var getiö á
nokkrum veggspjöldum, aö
hann hafi látiö fjórmenninga-
klikuna ganga of langt á öllum
sviöum, en skömmu siöar var
þvi mótmælt i sömu fjölmiölum
og ráöamenn Kina töldu, aö of
langt hefði veriö gengiö, þegar
geröir hans á siöustu ævidögum
hans, voru gagnrýndar. Fjór-
menningaklikan var höfö I
horn aö taka og ýmsir uröu
óþyrmilega fyrir baröinu á
henni. Þaö er alltaf hætt viö,
þegar móöur hleypur i menn og
þeir beita pennanum (penslin-
um) á fyrirhyggjulausan hátt,
að margt komi fram, sem ekki
geti talist igrundaö.
Fjölmiölar velta nú mjög
fyrir sér, þvi sem kallast
„afhrópun Maos formanns”. Til
þess aö slikt veröi hægt veröur
aö breyta mörgu, þar á meðal
stjórnarskrá, þjóösöng og
grundvallarnámsefni I Kina.
Hætt er viö, aö slikt gangi
allseint og mikiö gap kæmi i
kinverska nútlmamenningu,
sem erfitt yröi aö fylla. Mao
formaöur mun þvi áfram veröa
metinn sem frumkvööull
alþýöulýöveldisins og mikill
hugmyndasmiöur.
Þá hefur eldci fariö fram hjá
mönnum, aö vinslit eru oröin
meö Albönum og Kinverjum.
Mál þaö á sér nokkurn aödrag-
anda, sem ekki verður fjölyrt
um hér.
Þegar hlustaö hefur veriö á
albanska Utvarpiö og lesin
timarit, sem þaöan koma, dylst
mönnum ekki, hversu óbilgjarn
og rangur fréttaflutningur
þeirra af málum þjóöa hefur
veriö. Ég minni þar sérstaklega
á fréttir, sem birtust af Utfærsl-
unni I 50 og 200 mílur, myndun
vinstri stjórnarinnar 1971 og
verkfalli B.S.R.B. i fyrra.
Hverjum þeim, sem auðga
vill anda sinn, er nauðsynleg
sambúö viö meðbræöur sina,
hvort sem þeir eru honum
samsinna eöa ósammála. Þaö
fer aldrei svo, aö hver geti ekki
af öörum lært. Albanir hafa
hamraö á þvi, aö þeir séu
forystuafl I heimshreyfingu
Marxista-Leninista, og þegar
Kinverjar hófu aö auka sam-
skipti sin viö erlend riki til aö
efla efnahag sinn og auka
vinsamleg tengsl þjóöa i milli,
þá sprakk hin þrönga blaðra
Albana. Samkvæmt þeirra hug-
myndum var hér um svik
Kinverja viö málstaöinn aö
ræöa. Þeir fóru hinum háöuleg-
ustu oröum um leiötoga Kina og
sökuöu þá gjarnan um hræsni og
tóku ekkert tillit til þeirra heföa,
sem rikja um samskipti manna
á meöal þar i landi. Töldu þeir
Kinverja stefna aö því að kljúfa
þá einingu, sem myndast heföi
meöMarx-Leninistum um allan
heim. En hver hefur þarna rétt
fyrir sér?
Albanir hafa um árabil þegiö
margvíslega aöstoö frá
Kinverjum og án þeirra
aöstoöar væri land þeirra á öll-
um sviöum langt aftur Ur öllu
þvi, sem þekkisti Evrópu. Þeir
hömpuöu mjög Hugsun Maos
formanns og dáöu þann mikla
leiötoga ogtókumeira aö segja
menningarbyltinguna sér til
fyrirmyndar. Nú birtir hins
vegar albanska Utvarpiö og
hver fjölmiöillinn á fætur öðrum
i þvi landi óhróöursgreinar um
kinverska utanrikisstefnu. Hafa
Albanir svarist I fóstbræöralag
meö ýmsum smáhópum niöur-
rifsmanna um allan heim, sem
kenna sig viö Marx og Lenln og
vinna þannig aö þvi sjálfir aö
sundra þeirri heimshreyfingu,
sem hefur veriö aö eflast á
siðustu árum.
1 einni af frægustu greinum
sinum, sem Mao skrifaöi á tim-
um styrjaldarinnar viö Japani,
segir hann: „Þröngsýnn maöur
getur aldrei oröiö kommúnisti”.
Þessa grein hafa sennilega
Albanir lesiö og fariö á sinn hátt
eftir henni.
Vissulega ber aö fagna þvi, aö
kinverskir leiötogar leita nú
aukinna samskipta viö sem flest
ríki. Þannig vinna þeir
fööurlandi sinu sem mest gagn
og stuöla á óbeinan hátt aö
niöurbroti þess argvituga
kúgunarþjóöskipulags, sem
viöa rikir. Margt hlýtur aö
veröa kinverskri alþýöu viti til
varnaöar, er hún kynnist
þjóöháttum annarra þjóöa eins
og margt hlýtur aö veröa henni
til aukinnar hagsældar. Eins
hafa aukin kynni annarra þjóöa
aflandsmálum iKInadjúpáhrif
á þær.
Nýlega hefur islenska útvarp-
iö birt fréttir af Utflytjendum
frá Kina. Er taliö, aö um 100
þús. manns eöa rúmlega þaö
flytjist úr landi á hverju ári.
Þetta er mikill fjöldi manna,
þegar borið er saman viö tölur
hér á Islandi. Löngum höfum
viö Islendingar haft þaö okkur
til framdráttar, þegar þannig
stendur á, aö miöa viö fólks-
fjölda og kemur þá jafnanfram,
aö viö erum hæstir á öllum
sviöum. Aidrei er þessari aöferö
beitt, þegar ófrægja skal aörar
þjóöir.
Fyrir skömmu voru birtar töl-
ur um fjölda útflytjenda héðan
af landinu ognam sú tala nokkr-
um hundruöum. En þegar tekiö
er tillit til þess aö Kinverjar eru
8 þúsund sinnum fleiri en viö,
kemur I ljós, aö útflytjendatal
Kinverja samsvarar þvi, aö
aöeins um 25—30 manns flyttust
héöan á hverju ári. Þætti þaö 1
frásögur færandi.
Enn má vænta mikilla tiöinda
frá Kína á næstu árum, þvi aö
kinversk alþýöa er ekki dauð Ur
öllum æöum. Veröur forvitni-
legt aö fylgjast meö þróun mála
þar og vonandi tekst mönnum
aö foröast aö láta glepjast af
óhróöri og rangfærslum
vestrænna fréttamiöla, en horfe
þess i staö óhneykslaöir á þá
atburöi, sem þar eystra veröa.
Seltjarnarnesi, 1. des. 1978.
Arnþór He lga son
O o
AUGlYSlNGASTOrA SAMBANDSfNS
hanðlkjöíið
Reykhus Sambandslns
sími 14241