Þjóðviljinn - 11.02.1979, Qupperneq 3

Sunnudagur 11. febrúar 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3
öldin önnur
Þá var
Dönsk kona, Karen
LUtzen að nafni, var að
afla sér alþýðufróðleiks í
landi sinu. Þá rakst hún
ma. á frásagnir af furðu-
legum kvennaveislum
sem haldnar voru i Suður-
Slésvík. Voru þær
nefndar BARSELHUS,
en það mætti þýða sem
barnsburðarhús. Þessar
veislur tíðkuðust fyrir
einni öld, en frásagnir
eru skráðar í lok 4. ára-
tugar þessarar aldar.
Heimildarmenn eru 75
talsins, en aðeins þriðj-
ungur þeirra eru konur.
Sumir muna eftir þessum
veislum, en aðrir hafa
heyrt um þær hjá for-
eldrum sínum.
Börn og brúöur
Barnsburöarhús héldu
sængurkonur áöur en skira átti
börn þeirra. Karlmönnum var
stranglega bannaöur aögangur.
Aöallega voru þarna konur sem
sjálfar höföu haldiö slikar
veislur. Barnlausum konum var
einnig boðið til slikra sam-
kvæma, sem voru þá kölluö
blindburður (blindbarsel).
Hann gekk fyrir sig eins og um
barnsburöarhús væri að ræöa,
að þvi undanskildu, að barniö
var brúöa.
Kvennaveislur þessar tiök-
uðust eingöngu meöal vel
stæöra bændakvenna. Kaupa-
konur komu þar ekki viö sögu og
er ekki vitaö til aö þær hafi haft
þennan sið.
Barnsburðarhúsin voru eftir-
sótt enda voru þau eina tæki-
færiö sem giftum komum gafst
til aö skemmta sér einar saman.
Konurnar biöu I ofvæni eftir þvi
næsta og gat ekkert haldiö þeim
heima nema alvarlegur sjúk-
dömur.
Fólki varö tiörætt um þessar
samkomur. Sérstaklega uröu
þær körlum hugleikið umræöu-
efni, þótt ekki væru þeir þátt-
takendur.
Kappdrykkja
Veitingar voru ekki skornar
viö nögl. Kaffi var bleksterkt,
og gat teskeiö staöiö þar óstudd
I. Drakk svo hver sem hún gat
og fólst manndómurinn i aö inn-
byröa 20-30 bolla af blekinu.
Meö kaffinu boröuöu þær tvi-
bökur og kökur. Röbbuöu þær
svo saman I gamni sem alvöru
þar til kaffidrykkju lauk. Þá
brugöu þær sér frá, létu drykk-
inn sjatna i maganum og gengu
þurfta sinna.
Þá var barniö skoöaö og dáöst
aö þvi. Ef um blindburö var aö
ræöa gekk brúöa á milli kvenn-
anna. Venja var aö konurnar
stæöu upp og rifust um hverjum
barniö eöa brúöan liktist.
Þá var dreypt á púns ef svo
Samkvæmi
sængur-
kvenna
í Suður-
Slésvík
má til orða taka. Nær væri aö
segja aö þær hafi svolgrað i sig
drykknum þar til þær uröu svo
fullar aö þær hefðu ekki greint
flugu á veggnum.
Skriðið heim
Heimildakonur minnast helst
á valtar heimferöir en frásagnir
karla eru mun svakalegri. Kon-
urnar segjast hafa stutt hver
aöra heim, sumum hafi verið
ekiö á hjólbörum en aörar hafi
hreinlega skriðiö á .fjórum fót-
um. Körlum er þó annað I fersku
minni, en hversu fjálglega sem
þeir lýsa hrottaskap kvennanna
virðist enginn þeirra hafa veriö
á móti framkomu þeirra.
Gamlar og ráðsettar konur
höföu fullan rétt til aö rasa út
þann daginn. Karlmenn segjast
frekar hafa viljað dýfa höföum
sinum i tjörufötu en að hitta
konur á heimleið frá barns-
buröarhúsi. Þó reyndu þeir ekki
aö berjast gegn örlögum sinum,
heldur tóku þeim með mestu
prýöi.
Berrassaðir
bændur
Karlar segja svo frá, að konur
hafi umkringt hvern þann mann
sem á vegi þeirra varö. Rifu
þær hattinn af honum, hrópuöu
og skræktu. Algengt var aö þær
neyddu hann i dans með sér.
Þær þrifu i hann hver á fætur
annarri og sveifluðu honum á
götunni. Karlar sögöust hafa
þakkaö Guöi ef þeir sluppu viö
annað en aö dansa viö þær, og
vera kysstir og sleiktir á eftir.
Ef þeir voru óheppnir drógu
konurnar buxurnar niður um þá
og dönsuöu viö þá meö buxurnar
á hælunum. Þá áttu þær til aö
rifa buxurnar alveg af þeim og
bera þá berrassaöa um bæinn.
Hiö versta var, þegar illa var
fariö meö sjálfan helgidóm
karlmannsins. Tveir heimildar-
menn minntust þess að konur
hefðu þrifiö um kynfæri karla
eöa bundiö reiötygi þar viö og
teymt menn þannig á eftir sér:
„Menn skyldu þær ná i, en ef
þær fundu engan réöust þær inn
á almenningskamra og uröu
klósettveröir þá fyrir bliöu-
hótum kvennanna. Var þvi ekki
óeðlilegt að karlmenn lokuöu sig
inni þegar barnsburöarhús voru
haldin.”
Hefndin er sæt
Enginn karlmannanna viður-
kennir þó aö hafa oröið fyrir
baröinu á konunum, en hins
vegar hafi slikt hent marga
,,hér um slóbir”. Hefðu fórnar-
íömbin orðiö að abhlátri þar til
næsta barnsburöarhús var hald-
iðog önnur fórnarlömb tóku viö.
Karlar hefndu sin stundum.
Þeir rugluðu skóm kvennanna
svo þær vissu ekki i hvorn
brauöfótinn átti að stiga að gild-
inu loknu. Einn karl haföi oröiö
fyrir gleðilátum kvennanna.
Eitt sinn þegar kona hans hélt
slika veislu, skipaði hann hús-
karli sinum að aka konunum
heim. Hann reib meö þær um
allan bæ, svo þær runnu úr
vagnsætunum niöur á gólf. Þá
ók hann þeim niður i skurö,
leysti hestana og yfirgaf staö-
inn. Þar tókst aö gera sjálfar
konurnar aö athlægi.
Annað sinn sátu fullar konur á
veginum og gengu þurfta sinna.
Allt i einu byrjaöi aö rigna og
kom þá i ljós aö einhver uglu-
spegill hafi migið á hópinn.
Þá var barnið skoöaö...
Misræmi
í frásögnum
Það sem kannski er mest
áberandi i frásögnum þessum
er að mikiö ósamræmi er I
frásögnum kvenna annars
vegar en karla hins vegar. Má
kannski skýra þaö meö þvi að
konur séu hálffeimnar viö aö
ljóstra upp um eigin gloriur.
Einn maöur lýsti viöhorfi
karla þannig:
,,... i langan tima eftir á ræddi
fólk um þessar veislur. Sérstak-
lega voru þaö karlar sem ræddu
um þær, ekki sist þar sem þeir
gátu ekki skiliö hvernig annars
prúöar eiginkonur þeirra gátu
drukkiö sig haugafullar og
hegöað sér eftir þvi.”
Erfitt er aö gefa sér rétta
mynd af þessum barnsburöar-
húsum, ekki sist vegna þessa
misræmis i frásögnum. Körlum
verður tiörætt um ofbeldi
kvennanna en þó viröist þeim
hafa likað prýöilega viö þaö.
Þessar frásagnir eru
skemmtilegar aö þvi leyti aö
þær segja frá sérstökum dögum
þar sem karlar og konur skipta
um hlutverk. Þegar sá fyrsti
verður siöastur osfrv.
(ES þýddi úr Kvinder).
Konurnar studdu hver aöra á heknleiö, sumum var ekiö á hjólbörum en
aörar skriöu hreinlega.