Þjóðviljinn - 29.07.1979, Blaðsíða 7

Sunnudagur 29. júli 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
# mér
datt það
í hug
— Mamma, fæ ég svona stór-
an rass eins og þú? — spurði
dóttir min áhyggjufull, þar sem
viðlágum li'ttklæddar á strönd-
inni við Miðjarðarhafið bláa
innan um þúsundir Frakka,
Bandarlkjamanna, V-Þjóð-
verja, Hollendinga, Svía og...
og... o.s.frv.
— Já, það er hætt við þvi, ást-
in mín, stundi ég i hitanum með
hluttekningu, þvi ég mundi,
hvað ég kveið fyrir þvi á hennar
aldri, sem fyrirsjáanlega yrði
mitt hlutskipti i rassnúmeri.
— Mig langar ekki til að fá
svona hristirass, sagði hún þá.
—■ Hristirass! Er ég með
hristirass? — sagði ég mitt
á milli þess að finnast orðið
hlægilegt og vera móðguð, þótt
ég gengi engan vegin dulin
sannleikans.
— Já, soldinn! — Ekki samt
eins mikinn og þessi, — bætti
hún svo við, þegar hún sá,
hvernig mér þótti.
— Ekki benda á fólk! — sagði
égoggerði veikburða tilraun til
að ala barnið upp.
En hún hélt áfram að horfa
opinskátt áfólkið, sem streymdi
fram og aftur I fjöruborðinu og
gera athugasemdir við útlitþess
og sköpulag.
— Sjáðu, hvað þessi er brúnn!
— Finnst þér þessi ekki sætur?
— Fæ ég nokkuð svona hengi-
brjóst eins og þessi? — Ég vil
bara fá litil brjóst eins ogþú! —
Þetta siðasta sagði hún til að
bæta fyrir það sem hún hafði
haft að athuga við bakhlutann á
mér.
Ég var auðvitað þakklát fyrir
að barninu skyldi vera sama,
þótt hún lfktist mér að þessu
leyti, þvi brjóstin höfðu lengi
verið minn annar höfuðkompl-
ex. Og ég sagði drafandi oni
sandinn, að útlitið skipti ekki
mestu máli, það væri svo margt
annað, sem skipti meira máli,
fólk væri ólikt og ætti að vera ó-
likt, þar að auki yrði maður
bara aðsætta sig við það sköpu-
lag, sem maður fengi I arf frá
foreldrum sinum. — Útlitið
skiptir ekki mestu máli. — Svo
velti ég mér við og reyndi að
sjá, hvort ég væri orðin brún á
bakinu.
Ég veit ekki, hvort hún tók
mark á ræðu minni um
þýðingarleysi ytra borðsins.
HUn hélt áfram að virða fyrir
sér þessa iðandi kös næstum
nakinna likama, sem Utlitið
skipti svo miklu máli, að þeir
voru komnir um langan veg frá
fjarlægum löndum að tilbiðja
sólina sem gefur þennan
brons-brúna lit á kroppinn, þann
lit, sem þykir eftirsóknarverð-
ari en annar húðarlitur. Þvi sá
sem er brúnn er fallegur! Sá
sem er brúnn er hraustur! Sá
sem er brúnn er rikur! Sá sem
er brúnn er sá sem var hvltur
um aldamótin. (Ég treysti þvi
að Svarthöfði leiðrétti mig ef ég
fer með rangt mál.)
Þess vegna smyrja þeir sig
með dýrum smyrslum og olium,
snúa hægri hliðinni upp og
vinstri hliðinni upp og magan-
um og brjóstinu og bakinu upp.
Hver þumlungur á yfirborði hk-
amans er glenntur framan i sól-
ina, hún á að skina á bak við
eyrun, á milli tánna, undir hök-
una, I handarkrikann, milli lær-
anna, — hvar eru fleir i skot?
Svo baða þeir sig og bera á sig
Eftir-sól. — Maður á að bera á
sig aftersönn — sagði kennda
konan i Sólarferð G. Steins-
sonar, og það er eins satt og öl
er innri maður. Meira að segja
hvitur og fölur islenskur
skrokkur er tryggður' ef hann
kaupir sér flösku af Aprés-soleil
eða Nach der Sonne að Na de
Zon, eftir þvi hvort hann er tek-
inn fyrir Hollending eða
V-Þjóðverja, og stundar nógu
visindalegt sólbað á undan.
Þ.e.a.s. smyr sig nógu oft með
minnst þrem tegundum af
brunavarnarsmyrslum, veltir
sér nóguoft við, þurkkar af sér
saltið eftir hverja sjóferð og
skriður undir sólhlifina eða inn
á bar milli 12 og 2. Og skrokk-
arnir snúast i hálfgerðu með-
vitundarleysi, eins og grisir á
teini, féflettir fyrst ekki húð-
flettir. En þeir fila sig kræfari I
diskódansi lifsins á eftir.
Þar sem Utlitið skiptir jafn
miklu máli og á sólarströnd,
skiptir það eiginlega öllu máli.
Maður dottar yfir flóttamanna-
vandamálinu I Vletnam, hellir
sólaroliu oni skógareldana, sem
geysa, missir oliuprisana og
orkusparnaðaráætlanirnar I
sjóinn, hefur ekki rænu á að
setja vaskafat á hausinn á sér,
þótt tækniundur Bandarikja-
manna, Skylafc^sé væntanlegt af
himni ofan,og gleymir konunni,
sem var myrt i bil ásamt 10 ára
syni sinum, undir sólbaðs-
dýnunni. Það flýgur aðeins I
gegnum hausinn á manni yfir
glasi um kvöldið, að það hljóti
að vera sárt að fá fjórar hnifs-
stungur I hjartað og láta skjóta
sig á bak við eyrað og þó enn
sárara að vera þrettán ára og
nauðgað af manninum, sem
maður hefur horft á fara svona
með móður sina og bróður. Það
setur aðmanni hroll við tilhugs-
unina, svo rauðvinssletta
skvettist upp Ur glasinu og
lendir á áskorun kommanna i
Marseille um að halda barátt-
unni áfram, þrátt fyrir hitann.
Maður er svo dasaður að maður
rétt drattast heim i rúm til að
sofna.
Sakir auraleysis gátum við
þvi miður ekki dvalið lengur en
eina viku i þessari paradis, sem
heitir Saint-Tropez og vár
lengst af bara venjulegur lltill
Steinunn Jóhannesdóttir skrifar:
EFTIR SÓL
— eða af hengibrjóstum og hristirössum
fiskibær, likur öðrum smábjæj-
um á Azur-strönd Frakklands.
Það var fyrir daga túrismans.
En svo fékk Birgitte Bardot sér
hús utan i höfðanum og siðan
hefur bærinn verið einn helsti
tiskustaður rikra og þykjast
rikra ferðamanna og jafnvel fá-
tækir menn hafa farið pila-
grimsferðir til Saint-Tropez i
þeirri von að sjá gyðjuna dansa
á kajanum á miðnætti. Það
kváðu vera mönnum meiri von-
brigði að missa af þvi atrfti,
heldur en fara i Louvre-safnið
ogsjá ekki MónuLIsu. Við sáum
auðvitað hvoruga. Aftur á móti
tókum við eftir þvi I blaði, sem
heitir Paris Match og flytur á-
reiðanlegar fréttir af frægu og
riku fólki, að konan, sem guö
skapaði, er komin á hengi-
brjóstaaldurinn. Undarlegt að
aldurinn skuli færast jafnt yfir
alla! Nema Mónu Lisu, sem
brosir kvikindislega á köldum
vegg I Louvre.
En það eru til verri kvikindi i
Frakklandi en Móna Lisa.
Þaðer sagt aðþaðsitjimaður
uppi I Pyreneafjöllum, sem
kallar sig Reiser, og teikni
skriþamyndir af löndum sinum.
tbóksem heitir Lifi sumarfriið
gerir hann atlögu að hverjum
einasta draumi meðalfrakkans
um hvlld og endumýjun kraft-
anna, um kyrrð og ró á fjöllum
eða i dal um lúxus og munað
ljúfa lifsins á stöndunum. Friið
er eitt argaþras frá upphafi til
enda. Hraðbrautirnar, lestirn-
ar, strandirnar, hótelin, búðirn-
ar, söfnin, garðarnir, alls staöar
er yfirfullt af stressuðum þræl-
um, sem rifast og ryðjast á-
fram, troða I sig mat og vini, og
koma heim rúðir inn að skyrt-
unni eins og skemmdar leifar af
sjálfum sér. Meðfylgjandi mynd
heitir: Sloppinn heim Ur
sumarfrB lítt móður en ákaflega
sár.
Og vist er mörg ferðamanns-
ins raunin. Það kostaði okkur
klaufana fimm ferðir á járn-
brautarstöðina að kaupa far-
miða frá Paris og suður á bóg-
inn. Það var af þvi við áttum að
fara til hægri, nei, til vinstri,
ekki hingaö, þangaö, nei, nei,
þetta er vitlaus lúga, þú átt að
tala við þessa þarna, sko, þarna
færðu afslátt, hver segir að þú
eigir að fá afslátt, ertu með
sjúkrasamlagsskirteini, hvað er
nú þetta, islenska, við höfum
ekkert að gera við Islensk
sjúkrasamlagsskirteini, nei,
nei, þú átt að fara þangað og
kaupa alla miðana á fullu verði,
og þá var maður byrjaður upp á
nýtt, gráti nær og skildi ekkert
og enginn skildi mann.
SLOPPINN ÚR SUMARFRIINU
Lítt móður en ákaflega sár.
hvarmabólga
kvef
hárlos
eyrnabólga
mycoses
/skrámur
. af
ymsu
tagi
tropezíanskur
lekandi
sveppir.
kláði í
endaþarmi
O)
in
’S
CC
Og það er heldur ekkert gam-
an að horfa á manninn sinn
keyrðan niður á bilabraut i
skemmtigarði og kannski rétt
drepinn, jafnvel þótt garöurinn
sé i Bois de Boulogne. Eða sofa
með stóreflis köngulóarvef yfir
sér i loftinu á skitugu einnar
stjörnu hóteli, þó aldrei það sé i
heimsborginni.
Enda hafði dóttir min töluvert
út á þessa vistarveru að setja og
leist ekkert á hýbýli Frakka
yfirleitt. Satt að segja grét hún
dálitiðafvonbrigöum yfir þvi að
hótelið skyldi ekki likjast meir
þessum hamingjuhótelum, sem
hún hafði séð á myndum.
En Uti á götum var liíað lífi,
sem er miklu fjölskrúðugra en
húná aðvenjast. Allt þaðmarg-
lita mannhaf, fólk af öllum
kynstofnum að rekast hvert á
ánnað i þrönginni og segja —
pardon! — Allar þessar velmál-
uðu frönsku konur, komnar
meðkinnalitkl. 10 á morgnana
og þóttust vera ljóshærðar. Þær
tipluöu á ójöfnum steingötunum
eins og kraftaverk á 12 cm hæl-
um með hundana sina i bandi og
gengu i augun á karlkyninu. All-
ur þessihundaskitur, sem boðar
manni gæfu ef maður stigur i
hann með vinstri löppinni. Eða
var það hægri? Allur þessi há-
vaði, allar þessar búðir, allir
þessir markaðir, allur. þessi
matur, öll bióin, götusöngvar-
arnir, betlararnir, kaffihúsin og
Sólarleikhúsið. Allt þetta
skemmtilega fólk, sem lætur
kapitalismann hafa sig að
ginningarfifli.
Það er svo sem ýmislegt hægt
að gera annað en hanga heima
og horfa á köngulóarvef i loft-
inu.
Og svo er hægt að kynnast
góðu fólki, sem býður manni að
borða og býður manni að
vera. Reiser er góður, en Reiser
ýkir. Það er bara hressandi að
gerast túristi öðru hvoru.
Eftir sól getur maður farið að
vinna fyrir ferðalaginu með
endurheimtum kröftum, tekið
til við heimsvandann á ný og
vixlavandann, þvi auðvitað
kostar það nokkuð að fara og
heimsækja fyrrverandi stór-
veldi og rekast þar á unga
stúlku úti I skógi, sem leikur á
hörpu fyrir framan tjaldið sitt.
Flugurnar hlusta, maðurinn,
sem elskar hana hlustar og
hvislanai túristar læðast nær I
myrkrinu og hlusta.
Maður veit ekki alltaf hvaö er
innifaliö I verðinu.
Reykjavik 25. júli
Steinunn Jóhannesdóttir.
erlendar
m
bækur
Isaac Bashevis Singer:
The Manor — The Estate — The
Slave — Enemies: A Love Story.
Penguin Books 1979.
Þessar skáldsögur komu Ut hjá
Penguin 1974-75 og voru sumar
endurprentaðar nokkrum sinnum
ogsi'ðan gefnar Ut i ár, en höfund-
urinn var sæmdur Nöbelsverð-
laununum 1978.
Singer er af rabbia-ættum, og
sögur hans fjalla um þjóð hans og
örlög hennar og þá þjóð sem for-
feður Singershöfðu búið með um
aldir, Pólverja. Singer er mjög
snjall sögumaður, bækur hans
eru ákaflega læsilegar og lýsing-
ar hansraunsæjar á þeim aðstæð-
um sem Gyöingar urðu að búa við
meðal Pólverja fyrr á öldum og
þeim örlögum sem þessi þjóð
varð að þola á 20. öld.
Lýsingar höfundar á lifsmáta
Gyðinga, matarvenjum þeirra og
hátiöum, trúariðkunum og fjöl-
skyldumálum eru lifandi og sann-
ferðugar. Gyöingar skáru sig úr
þeim þjóðum sem þeir bjuggu
með fyrr á öldum, bæöi vegna
trúarbragða og ekki siður vegna
lifsmátans, þrifnaðar og reglu-
semi, samheldni og heiðarleika i
viðskiptum, viöa stóð þessi þjóð á
hærra menningarstigi heldur en
heimaþjóðin, þeir voru öðruvfsi,
og það eitt nægði til þess að þeir
voru litnir homauga og ofsóttir,
þeir voru oft ákjósanlegur blóra-
böggull, þegar landstjórnarmenn
áttu erfitt með að réttlæta óhöpp
ogslys, sem voru þeim sjálfum að
kenna. Stundum var þeim kennt
um náttúruhamfarir og farsóttir
og á 20. öld var þeim kennt um
ósigra i styrjöld og efnahagsöng-
þveiti meðal þjóðar Goethes og
Schillers. Og þar fannst loks sú
lausn, sem er einn svartasti blett-
urinn á allri mennskri sögu frá
hafi vega. Singer fjallar nokkuð
um þá atburði i skáldsögum sin-
um og smásögum. Penguin-Ut-
gáfan hefur einnig gefið Ut i ár
smasögur Singers: A Crown of
Feathers and Other Stories og A
Friend of Kafka and Other Stor-
ies.
Memoirs.
Pablo Neruda. Translated from
the Spanishby Hardie St. Martin.
Penguin Books 19781
Minningar Nerudas komu fyrst
út i Bretlandi 1977.
Neruda ólst upp syðst I Chile i
héröðum sem voru þá litt numin.
Faðir hans var járnbrautar-
starfsmaður. Neruda stundaði
nám i Santiago og þar kom Ut
fyrsta bók hans 1921, og með
næstu bók sinni varö hann kunn-
ur, 1923.Ljóðhans voru mjögper-
sónubundin, innlifun i eigin hug-
arheima. Hann starfaöi á vegum
utanrikisþjónustunnar frá 1927 til
1945 og dvaldi þau ár erlendis, á
Spáni frá 1933 og þar dvaldi hann
borgarastyrjaldarárin. 1933 kom
út „Dvöl á Jörðinni” og þar gætir
þess andlega nihilisma, sem litur
mannlifið sem algjörlega til-
gangslaust. Það varö gjörbreyt-
ing i ljóðagerð Neruda eftir
spænsku borgarastyrjöldina,
hann gekk i kommúnistaflokkinn
og afstaða hans breyttist, ljóðið
var ekki lengur einkamál skálds-
ins og þeirra fáu sem nálguðust
það, nú varð það tileinkað fjöld-
anum og hvatning til fjöldans,
baráttuljóö hinna afskiptu og
kúguðu. Canto General, eða söng-
urinn um Chile, kom Ut 1950. Sið-
an rak hvert verkið annað og
Pablo Neruda varð fremsta skáld
Suður-Ameriku.
Þessar minningar hans eru ið-
Framhald á 21 siðu.