Þjóðviljinn - 29.07.1979, Blaðsíða 19

Sunnudagur 29. júli 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 19
Háskólabíó:
Lookingfor Mr. Goodbar
Bandarisk frá 1978
Leikstjóri: Richard Brooks
Aöalhlutverk: Diane Keaton
Þaö getur verið dýrt spaug aö vera frjálslyndur i
ástamálum — sérlega ef i hlut á ung heiövirö kona
og mennirnir, sem hún velur fyrir rekkjunauta, eru
af sitt hverju sauðahúsi. Theresa Dunn hefur þann
starfa meö höndum aö kenna heyrnarlausum börn-
um. Hún hefur ekki lengur áhuga á þvi aö lifa eftir
siöareglum sins strangtrúaöa fööur, fer aö heiman
og leitar lifshamingjunnar á skemmtistöðum þar
sem vafasamir náungar veröa á vegi hennar. Létt-
lyndi hennar á þó eftir aö koma henni i koll.
Þaö er alveg óhætt aö mæla meö þessari mynd, en
sýningum fer senn að fækka. Diane Keaton, sem
fékk Óskarsverölaun fyrir leik sinn i Annie Hall,
leikur aöalhlutverkiö ágætlega.
Nýja bíó:
Ofsi
Leikstjóri: Brian De Palma
Þegar um það bil hálf klukkustund var liðin af
sýningu myndarinnar leit einna helst út fyrir, aö
þetta ætlaöi aö verða spennandi reyfari. En þegar
aö lokaþættinum kom og úrslit voru fengin, var ill-
girnin og subbuskapurinn slikur, aö mörgum hefur
sjálfsagt þótt nóg um.
Brian DePalma gerir þó heiðarlega tilraun til aö
skapa spennandi og magnaö andrúmsloft með þvi
aö nota þá möguleika til tjáningar, sem kvikmyndin
hefur yfir aö ráöa. Þetta tekst bærilega á stundum
og útkoman heföi sjálfsagt oröiö þokkaleg afþrey-
ing, ef DePalma heföi ekki oröiö svona yfir sig hrif-
inn af þeim sniöugu . tæknibrellum, sem sýna við-
bjóöinn á sem eölilegastan hátt.
Gamla btó:
Lukku-Láki og
Daltonbrœður
Teiknimyndasögur hafa átt sivaxandi vinsældum
aö fagna hjá börnum og unglingum undanfarin ár.
Teiknimyndahetjurnar Tinni og Astrikur gallvaski
eiga nú oröiö tryggan aödáendahóp hér á landi. Ein
þessara hetja er kúrekinn Lukku-Láki, en þegar
hafa komiö út á islensku á annan tug myndasagna
um viöureign hans við ýmsa skúrka i villta vestr-
inu.
Þeir sem skemmt hafa sér viö lestur teikni-
myndasagnanna um Lukku-Láka verða varla fyrir
vonbrigöum meö þessa mynd, né heldur hvernig
Láka tekst aö leika á erkifjendur sina, Daltonbræö-
ur.
Háskólabíó:
Elvis! Elvis!
Leikstjóri: Kay Poliack
Sænsk frá 1977
Hér eru tekin fyrir vandamál, sem i eöli sinu eru
ósköp hversdagsleg, en meðferð þeirra og túlkun er
slik, aö útkoman veröur eftirminnileg kvikmynd,
sem hrífur áhorfendur; ekki sist þá sem þekkja
vandamálin af eigin raun.
Leikur Lele Dorazio i hlutverki Elvis er mjög
sannfærandi og jafnvel þaö sama má segja um
Lenu-PIu Bernhardsson, sem fer meö hlutverk
móður hans.
(Nánar er fjallaö um þessa mynd á kvikmynda-
siöunni I dag).
Stjörnubíó:
Dœmdur saklaus
(The Chase)
Leikstjóri: Arthur Penn
Bandarisk frá 1966
Arthur Penn er — eöa öllu heldur var — meðal eft-
irtektarveröustu kvikmyndahöfunda frá Banda-
rikjunum, þvi svo viröist sem litiö eöa ekkert mark-
vert hafi komiö frá honum hin siöari ár. Liklega er
myndin Bonnie og Clyde toppurinn á listamanns-
ferli hans.
1 The Chaseer viöfangsefniö múgæsing, ofbeldis-
hneigð og yfirdrepsskapur. Aö vissu marki er þetta
krufning á þjóöfélagi þar sem hópsefjun og lág-
kúrulegur hugsunarháttur blómgast.
Regnboginn:
Hjartarbaninn
(The Deer Hunter)
Bandarisk frá 1978. — Lcikstjóri: Michael Cimino.
Helstu hlutverk: Robert De Niro, Christopher
Walken og John Savage.
Hin vlöfræga og umdeilda Óskarsverölaunamynd
i ár er komin til landsins og þaö er vissulega alltaf
ánægjulegt, þegar jafnvinsælar kvikmyndir berast
hingað noröur á hjara veraldar svo skjótt.
Hjartarbaninn hefur veriö umdeild vegna meö-
feröar sinnar á striöinu i Vietnam og sá þáttur
hennar er vissulega gagnrýnisveröur, þvl látið er aö
þvi liggja, aö Bandarikjamenn hafi litlan sem eng-
an þátt átt I þeim hrottaskap og þeirri spillingu,
sem þar viögekkst á þeim tima — heldur hafi þeir
aðeins veriö leiksoppar örlaganna.
En Vietnamstriöiö er samt ekki þungamiöja þess-
arar myndar. Hér er fyrst og fremst fjallaö um
samskipti ungra verkamanna i stáliöjuveri, sem
sendir eru til Vietnam, og hver áhrif stríðiö hefur á
þá.
Þetta er afar vel gerö mynd aö mörgu leyti, og
leikur þeirra De Niros, Walkens og Savages er frá-
bær.

irosa
mmm
m
Sic transit
gloria mundi...
Mér eru lika minnisstæöar
feröir meö Starfsmannafélagi
Þjóöviljans. Þá unnu aö blaöinu
aörir menn heldur en nú. I huga
minum hafa þessar ferðir nokkra
sérstööu vegna þess hve framúr-
skarandi skemmtilegt fólk var
þar á ferö og svo gáfaö aö þaö gat
ekki sagt heimskulegt orö þótt
dauöadrukkiö væri, sem stundum
kom óneitanlega fyrir.
je I Sunnudagsblaði
Þjóðviljans
Hvar var heilagur andi?
Jónas Haralz og Bach i Skál-
holtskirkju.
Fyrirsögn I VIsi
Fyrir þá sem ekki vissu:
Veröbólgan er bjargvættur
þjóöarinnar.
Fyrirsögn i Visi
Lifið á loftinu
Ógerlegt er aö draga mörk milli
sannra þarfa og gerviþarfa — ef
grannt væri gáö væru sennilega
flestar þarfir manna i dag gervi-
þarfir — og I reynd liggur ekki
fyrir nein óyggjandi vitneskja um
áhrif auglýsinga á neyzluvenjur
manna eða lifshætti.
Sigurður Lindal i Dagblaðinu
Saklaus af frjóseminni
„Það vinna hér sjö stúlkur og
þar af eru þrjár barnshafandi
sem stendur. Þetta eru allt konur
á besta aldri. Ég man þá tima aö
hér unnu aðeins karlmenn. Fjórir
þeirra voru, eins og maöur segir,
á þessum góöa aldri — og þeir
urðu allir pabbar svo til i sama
mánuöi. Svo þú sérö aö þaö er
mikil frjósemi i kringum mig. En
þaö þarf náttúrlega ekki aö taka
þaö fram, aö ég á engan þátt i
þessu öllu saman”.
Viðtal i Timanum við Jón - ts-
berg.
Nýbrennt og malað
Miklar reykskemmdir I kaffi-
brennslu.
Fyrirsögn iDagblaðinu
óþrif í iðnaði
Verkfræðingar og arkitektar
gera i buxurnar og kenna iönað-
armönnum og meisturum um
óþefinn.
Dagblaðið
^T^Tr>v
visna- mál * Umsjón: Adolf J. Petersen

Gerist hamur fjaðrafár
Kuldarnir á þessu sumri eru
helstu umræöuefni manna
sem vonlegt er, þar sem frost
og jafnvel snjókoma er um
nætur nú i júlimánuði. Jafn-
framt er stjórnarfariö og þaö
sem þvi fylgir talsvert á dag-
skrá manna á meðal og sýnist
þá sitt hverjum. Einhvern-
tima undir svipuöum kring-
umstæöum kvaö Kristján Ein-
arsson frá Djúpalæk:
Þó að andi Kári kalt,
krýni iandið fönnum,
þér mun anda þúsund falt
þyngri vandi af mönnum.
Svo er það orkukreppan,
veröhækkun á oliu ásamt ann-
arri óáran sem þessi visa Páls
Jónssona á Skeggjastööum i
Fellum bendir til:
Hækkar lýsi heims um torg,
hækkar isfiskssala.
Hækkar „prisa” um
byggð og borg
blessuð visitala.
Svipaö hefur ástandiö veriö
þegar GIsli S. Helgason á
Hrappstööum I Vopnafiröi
kvaö þessa sléttubandavisu:
Þorra-tiöin illa enn
ærið sviður vanga.
Orra-hriðin mæðir menn,
margir kviðnir ganga.
Þrátt fyrir kulda og aöra
óáran þá halda menn allskon-
ar ráöstefnur og fundi vitt um
landiö, og hefur svo veriö um
langa hriö. Af þvi tilefni og á
sinum tima kvaö Einar Friö-
riksson frá Hafranesi i Reyö-
arfiröi.
A Islandi allt um kring
eykst sú fjandans svivirðing,
að allan standi ársins hring
allrahanda kjaftaþing.
Þaö getur veriö nokkrum
erfiðleikum bundiö, aö fá
skuldagreiðslu hjá þeim sem
hafa þó meiri auraráð en al-
mennt gerist; Einar hefur
oröiö þess visari og geröi þá
þessa visu:
Leikur varla-á tungum tveim
að titt er þyngsta raunin,
gull að sækja i greipar þeim,
sem greidd fá hæstu launin.
Þrátt fyrir allt þá skal ekki
láta deigan siga og Einar
kvaö:
Þó þig leiki lifið grátt
og lítið veiti gaman,
skaltu bera höfuð hátt
og hlæja að öllu saman.
Ekki þótti það góös viti ef
maöur týndi hnifnum sinumj
slikt óhapp mundi ekki boða
nokkuö gott, samkvæmt máls-
hættinum, hniflaus maöur er
liflaus. Um þaö má kveöa visu
eftir Braga Sigurjónsson.
Gerist hamur fjaðrafár
förlast þreyttu lifi.
Tekur i gömul tregasár
týnt hefi ég hnifi.
Aö kveöa erfiljóö var tals-
vert hafi um hönd hér áöur
fyrr og þótti sjálfsagt aö hver
meöalmaður fengi eftir sig
dálitinn torrek eöa grafaróö.
Einn af þeim sem orti talsvert
af erfiljóöum var Matthias
Jochumsson; samt sagöist
hann ekki hafa skilið til fulls
Sonatorrek Egils Skalla-
grimssonar. En um erfiljóöin
kvaö Matthias:
Berðu þá í þagnasjóö,
þér sem stóöu nærri,
meöan biður mærðaljóð
mörgum æöi fjærri.
Trú þú ei að leiguljóð
lækni þá sem kvarta
Enginn syngur erfiljóö
eins og sjálfs vors hjarta.
Enginn gerði erfiljóð
eins og kaus og vildi,
Sonatorreks enginn óð
enda milli skildi.
Mannkostir hins látna sjást
kanski ekki fyrr en viö graf-
arbarminn. Hólmfriöur Jóns-
dóttir frá Hofdölum kvaö viö
slikt tækifæri:
III voru jafnan örlög hans,
enda löngum snauður .
Þarna komst hann
þó til manns
þegar hann var dauður.
Hjálmar Jónsson i Bólu, orti
stundum erfiljóö og gaf þá
hinum burtkölluöu dálitiö mis-
jafnar einkunnir, likt og þess-
ar tvær visur hans sýna:
Dó þar einn úr drengjaflokk,
dagsverk hafði unnið,
lengi á sálar svikinn rokk
syndatogann spunnið.
Hespaöi dauðinn
höndum tveim
á hælum lögmáls strengdi,
bjó til snöru úr þræði þeim,
þar i manninn hengdi.
Jakob Thorarensen vissi
hvaö beiö hinna réttlátu og
ranglátu og kvað:
Fram vér tifum feigs á grund
fjörs til ystu þramar.
Hnlginn dagur, horfin stund
heilsa aldrei framar.
Þaö getur lika veriö álita-
mál hvaö séu erfiljóö, t.d. ef
þau eru ort um ópersónulegan
aöila eins og málefni. Um
þekkt málefni mætti skoöa aö-
senda visu sem grafaróð um
þaö:
Gegn Ragnari Arnalds
réðist her,
þeir römbuðu mæddir á grjóti.
Mannvitsbrekku hafa þeir hér
hlaupið upp i móti.
I fyrirsögn fyrir visunni seg-
ir höfundurinn Arnór Þ. i
Reykjavik að margt fari
ööruvisi en ætlaö sé.
Nú kemur manni i hug visa
eftir Hjörleif Jónsson á Gils-
bakka i Skagafiröi, hann seg-
ir:
Margur fær i einka arf
eigingirni og hroka.
Það er list sem læra þarf
að láta I minni poka.
Mikið hafa menn ort af eftir-
mælum um húsdýr, sérstak-
lega hesta, þar sem menn dd-
sama hinn framliöna þarfasta
þjón. Sveinbjörn Björnsson
frá Narfakoti á Vatnsleysu-
strönd, kvaö i minningu hests:
Þó að næddu niðdimm él
nauða klædd i trylli
áfram þræddi veginn vel,
visku gæddur snilli.
Margan sprettinn þekkan þá
þreif hann réttu spori,
yfir klettaklungur grá
krafta mettur þori.
tsabungum breiðum á
byljir sprungu úr skorum,
undir sungu sveliin blá
sviftiþungum sporum.
Eftirmælin uröu fyrr og
siöar I likingu viö aö sem
Hreiðar Eyjólfsson Geirdal
kvaö um likfylgdina:
Röltir fólk meö rikra ná,
raunir þjaka sinni.
Þegar snauður fellur frá,
fylgdin verður minni.