Þjóðviljinn - 29.07.1979, Blaðsíða 24

DWÐMHNN
Sunnudagur 29. júli 1979.
Aöalsimi Þjóðviljans er 81333 kl. 9 — 20 mánudaga til
föstudaga, kl. 9 — 12. f.h. og 17 — 19 e.h. á laugardögum.
Utan þess tima er hægt að ná i blaðamenn og aðra starfs-
menn blaðsins i þessum simum.: Ritstjórn 81382, 81527,
81257 og 81285, afgreiðsla 81482 og Blaðaprent 81348.
C 81333
Kvöldsími
er 81348
nafn*
3
3
knatt-
hefur
freistað gæfunnar með er-
lendum atvinnuliðum í
knattspyrnu er Pétur Pét-
urssonfrá Akranesi. Hanner
rétt tvitugur aðaldri, oghef-
ur leikið 7 landsleiki fyrir
Island. Pétur lék sl. vetur
með hollenska stórliðinu
Feyenoord og vann ásamt
félögum sinum til silfurverð-
launanna í hollenska meist-
aramótinu i knattspyrnu.
Pétur er nú staddur i
keppnisför með Feyenoord
hér á landi, og á föstudaginn
náðum við i hann i örstutt
spjall, þar sem hann sat
norður á Akureyri og undir-
bjó sig fyrir leik um kvöldið.
Við spurðum kappann
fyrst, hvernig honum likaði
hinn harði heimur atvinnu-
mennskunnar?
„Agætlega. Þetta er fót-
bolti og aftur fótbolti. Við æf-
um tvisvar á dag, bæði fyrir
og eftir hádegið og svo eru
leikir þess á milli. Við erum
þó ekki á sérfæði eins og
tiðkast viða i iþróttum, held-
ur fáum aö borða sama mat
og venjulegir Hollendingar.
Allt annað er hins vegar
þrælskipulagt, eins og sést
raunar best á heimsókn okk-
ar núna. En svona er at-
vinnumennskan.
— Er ekki hörð samkeppni
um sæti I aðaliiðinu?
,,Jú. I aðalhópnum eru 35
manns, og það er barist m jög
hart um hverja stöðu i liðinu,
en þaö eru ekki nema 11 ilt-
valdir hverju sinni”.
— Veldur samkeppnin
ekki lélegum móral I liðinu?
„Þó það hljómi ef til vill
undarlega, þá er mórallinn
samt mjög góður. Mér hefur
sjálfum tekist afar vel að
falla inn i hópinn og ekki átt
erfitt með að aðlaga mig
leikskipaninni”.
— Það er draumur
margra ungra manna að
komast I atvinnuknattspyrn-
una en fáum tekst það.
Hverju vilt þú þakka vel-
gengni þlna sem knatt-
spyrnumanns?
„Skaganum. Fólkinu á
Akranesi, þjálfurunum
sem ég hef haft hjá 1A,
stjórn félagsins og strákun-
um sem ég ólst upp meö i fót-
boltanum. Foreldrar minir
hafa stutt mig meö ráðum og
dáðogþaðer mikilvægt. En
ef ég ætti aö nefria einn mann
öðrum fremur sem hefúr
haft áhrif á mig og mótað
sem knattspyrnumann kysi
ég helst að nefna Georg
Kirby, sem þjálfaöi Akra-
nesliðiö”.
— Hvernig finnst þér að
koma heim með frægu
evrópsku stórliði og leika
gegn þínu gamla liði?
„Þaðvar erfitt. Égvarbú-
inn að segja strákunum hjá
Feyenoord aö Skaginn yrði
erfiöur. Jafntefliö varö þeim
samt mikil vonbrigöi. Þeir
áttu ekki von á svona mikilli
mótspyrnu”.
Framhald á 21. siöu.
Pétur
Pétursson
Einn hinna ungu
spyrnukappa sem
Að
flytja
milli
landa
Meðan allt lék i lyndi I vestur-
álfu, hagvöxtur óx ár frá ári og
verksmiðjur höfðu ekki við að
framleiöa, kom fram verulegur
skortur á „ódýru” vinnuafli. Ag-
entar voru sendir til fjarlægra
landa til að bjóða fátæku verka-
fólki og bændum gull og græna
skóga, baraef það flyttist til „vel-
ferðarrikjanna”.
Fólk tóksigupp og streymdi til
Evrópulanda þúsundum saman,
frá Pakistan, Tyrklandi, Júgó-
slavíu og viöar i leit að nýjum
tækifærum og betra lífi. En þar
fór á aðra lund. 1 kjölfar farand-
verkafólksins hafa skapast fé-
lagsleg vandamál foreldra og
barna sem I raun eiga hvergi
heima, fólks sem lendir I tungu-
málaerfiðleikum, sem á erfitt
meöaö tileinka sérmenningu við-
komandi lands, fólk sem verður
utangátta og mætir fordómum og
stundum hatri. Hamingjan sem
lofaö var lætur á sér standa.
I slðasta Sunnudagsblaði var
sagt frá ráðstefnu um barna-
menningu sem haldin var á veg-
um Svenska kvinnors forbund I
KungSlv I Sviþjóö I júní. Þar var
mikið rætt um vandamál innflytj-
endabarna og hér verður fram
haldið frásögn af erindum og um-
ræðum sem þar fóru fram.
Það eru þau Ragna Freyja Karls-
dóttir og Jakob S. Jónsson sem
segja frá, en þau sátu ráðstefn-
una ásamt Sigriði Eyþórsdóttur.
Þau eiga hvorki mál
né menningu
Sænsk-finnskur rithöfundur
Antti Javala flutti fyrirlestur um
börn innflytjenda, þar sem hann
kom inn á mörg vandamál sem
fylgja flutningum milli landa.
Hann þekkir sjálfur þá hlið sem
snýr aðFinnum, tungumálavand-
ræðinogandúðina sem þeir verða
fyrir. Þaö má nefna að I Svlþjóð
eru um 500 þús. Finnar og alls
telja þeir sig hafa misst um eina
miljón manna úr landi. Þar af 80-
90% verkafólk.
Hann rakti þær breytingar sem
verða við alls konar flutninga,
lika úr sveit i borg, á mölina. Þaö
hefur sýnt sig að fólk sem flytur
utan af landi lendir mjög oft I fá-
tækrahverfum stórborganna.
Héðan frá Islandi minnumst við
braggahverfanna og Pólanna,
sem þóttu heilsuspillandi og til
vansæmdar, þó aö það sé liðin
saga.
Þegarbörnskipta um umhverfi
breytist orðaforöinn og orðanot-
kunin, fjölskyldan breytist úr
stórfjölskyldu i kjarnafjölskyldu
og þar meö allt atferli og venjur.
Jafnvel báðir foreldrar fara að
vinna úti.
Eftir þvf sem Javala sagiti sýna
kannanir að allur flutningur kem-
ur verst niður á þeim sem standa
verst efnahagslega.
Það hefur verið talað um menn-
ingarsjokk (menningaráfall).
Börnin koma I ókunnugt umhverfi
og öðruvlsien þvisem þau eiga að
venjast. Við getum tekið sem
dæmi islenskar bókmenntir þar
sem menn hafa allt fram á okkar
daga verið að skrifa um þá góðu
gömlu daga I sveitini, það gengur
illa að losna frá minningum og
alla dreymir um lífið þar.
I framhaldi af þessu minnti
Javala á að börn eru alltaf flutt,
þau eru aldrei spurð, kannski er
minningin svona sterk þess
vegna.
Raggarar, vændi og
drykkjuskapur
Þegar börn flytjá milli landa
hefur það sálrænar afleiöingar.
Barnið fer aö hata fööurland sitt,
vegna þess að þar kynntist það
ekki mörgu þvl sem læra þarf i
nýja landinu. Og i kringum börn
innflytjenda skapast oft félagsleg
vandamál, strákarnir verða
„raggarar” og stelpurnar lenda i
vændi og drykkjuskap.
Javala bar örlög Finna saman
við fátækar þjóðir eins og Tyrki
og Pakistana sem lenda I miklu
meiri árekstrum og þekkja alls
ekki þá menningu sem þeir eru að
flytja inn I.
I Svlþjóð er þeim innflytjenda-
börnum oft blandað saman við
þroskaheft börn vegna þess aö
þau eiga svo erfitt með að fylgjast
með. Allt I einu eru þau komin inn
i háþróuö iðnriki þar sem allt fer
fram I gegnum stofnanir. Þar eru
hvorki afi né amma sem hægt er
að leita til eins og heima. I stað
þeirra verða malbik, stál og bilar
helstu einkenni umhverfisins.
Javala sagði aö það væri harla
erfitt að Imynda sér glöð ogham-
ingjusöm börn við þessar kring-
umstæður.
Vinnuafl — ekki fólk
Farandverkafólkið er flutt inn
sem vinnuafl og ekki hugsaö um
þarfir þesssem fólks og aldrei er
hugsað um það hvaöa áhrif flutn-
ingar hafa á börnin.
Það hefur komið i ljós aö yfir-
leitt læra börnin sæmilega nýja
málið, en yfirleitt týna þau að
mestu niður móðurmálinu. Þar
með missa þau tengslin við for-
eldra sina, þau tengjast nýrri
menningu meðan foreldrarnir
halda fast i þá gömlu. Samskipti
foreldra og barna verða slæm,
þau hætta að geta talast við nema
rétt um daginn og veginn.
Sem dæmi um „menningar-
sjokk” var nefnt hversu gifurleg
breyting það er fyrir börn seih
fædd eru I rlkjum múhameðstrú-
armanna. Þar má ekki drekka
vln.ekki umgangast hitt kynið og
karlmenn mega ekki sýna sig
nakta innan um aðra karlmenn.
Ragna Freyja
Karlsdóttir og
Jakob S. Jónsr
son segja frá,
seinni hluti
Hvernigeiga þessibörn aðspjara
sig, þegar þau eiga allt I einu að
vera I blönduðum bekkjum og
fara I leikfimi þar sem allir baða
sig kviknaktir?
Afleiðingin verður sú sem áöur
greinir, þau fara að skammast
sin fyrir menningu sína ogtrú og
lenda þar með I árekstrum við
foreldrana.
Konurnar eru lok-
aðar inni
Þó hð börnin verði hart úti þá
fer þó enn verr fyrir mæörum
þeirra, einkum þeim sem koma
frá fjarlægum löndum. Þær eru
algjörlega innilokaðar, læra dcki
málið og umgangast ekki annaö
fólk en landa sina sem ef til vill
búa i nágrenninu.
tföðurlandinuer þeim ætlað aö
vera heimavið og karlmennirnir
vilja ekki neina breytingu þar á,
enda gera þeir hvað þeir geta til
að halda völdum innan heimilis-
ins og forðast afskipti opinberra
aðila.
Stjórnvöld á Norðurlöndum
reyna nú sitt hvaö til aö rjúfa ein-
angrun kvennanna, bjóða þeim
kennslu og vinnu, en það gengur
erfiðlega.
Auk þeirra mála sem hér hafa
verið nefnd komu til umræöu
mörg önnur mál sem snerta
barnamenningu. Má þar nefna
Nord-sat áætlunina sem nú er til
umfjöllunar hjá Norðurlanda-
ráði.
Þingið samþykkti ályktun þar
sem bent var á að allt of mikið
hefur veriö einblint á tæknilegar
framfarir undanfarin ár, en
minna sinnt um menningu innan
landa og svæða. Þingið beindi
þeim tilmælum til Norðurlanda-
ráðs aö ekki yrðu teknar neinar
ákvarðanir um rekstur Nord-
sat-gervihnattarins fyrr en rann-
sakað hefði verið hvaða áhrif
hann mun hafa á menningu hvers
lands, sérstaklega með tilliti til
barna.
Þá var einnig samþykkt tíllaga
um innflytjendabörn þar sem
lögð er áhersla á að þau fái
kennslu I móðurmáli slnu, til að
reyna að koma i veg fyrir að þau
glati tengslum viö land sitt og
menningu. Einnig veröi kennsla I
nýja málinu efld til muna svo að
börnin spjari sig betur þegar
kemur út I lifsbaráttuna. -ká