Þjóðviljinn - 20.09.1979, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 18. september 1979
Umsjón: Magnús H. Gíslason
Afmœlisrit Neskaupstaöar:
FRÓÐLEGT OG
FJÖLBREYTT
t tilefni af 50 ára afmæli Nes-
kaupstaöar, sem minnst var i
sumar meö myndarlegum hætti,
var gefiö út sérstakt afmælisrit.
Er þar margan fróöleik aö finna
um hiö fimmtuga afmælisbarn
Ritiö hefst á ávarpi bæjar-
stjórans, Loga Kristjánssonar.
Þá skrifar formaöur afmælis-
nefndar og ritstjóri afmælis-
ritsins, Kristinn V. Jóhannsson
nokkur formálsorð og segir þar
m.a.:
, „Sökum timaskorts veröur
töluvert af þvi efni, sem saman
hefur verið dregiö aö biöa, þar á
meöal fróðleg samantekt um upp-
haf þorpsmyndunar á Nesi, eftir
ögmund Helgason, en hann vinn-
ur að ritun sögu byggðar i Norö-
firöi og Neskaupstaö. Veröur
vonandi hægt að gefa þessar
greinar út fljótlega.”
ögmundur Helgason á þarna
tvær greinar: Lýsing Norö-
fjaröarhrepps og Neslands og
Nesþorp 1895-1913. Bjarni
Stefánsson á Ormsstööum, fyrr-
um hreppstjóri 1 Norðfjaröar-
hreppi, skrifar um veðráttuna á
Noröfiröi. fyrir einni öld. Anna
Jónsdóttir, fyrsta konan sem sat i
bæjarstjórn Neskaupstaðar, segir
frá æskuminningu. Birt er brot úr
æskuminningum Sigurlinusar
Stefánssonar. Kristinn V.
Jóhannsson ritar annál um verk-
legar framkvæmdir á vegum
bæjarstjórnar 1929-1979. Þá er
kafli úr minningarþáttum
Ingvars Pálmasonar, fyrrum
alþingismanns. Ingvar sat i
hreppsnefnd Norðfjarðarhrepps,
siöar hreppsnefnd Neshrepps og
loks i bæjarstjórn Neskaupstaöar
samtals i 38 ár. Eftir hann liggja i
handriti ýmsir þættir sem enn
hafa ekki veriö birtir. Bjarni
Þóröarson, fyrrverandi bæjar-
stjóri, skrifar ágrip af sögu Nes-
kaupstaöar i 50 ár. Jóhannes
Stefánsson rifjar upp minningar
frá Noröfirði og Birgir Stefánsson
skrifar greinina Aö vera heima-
maöur. Loks eru svo tvö kvæöi:
Neskaupstaður25ára, eftir Davíö
Áskelsson og Minni Neskaupstað-
ar, eftir Valdimar V. Snævarr.
Var þaö ort I tilefni þess, aö Nes-
kaupstaöur fékk bæjarréttindi 1.
janúar 1929. í ritinu er mikill
fjöldi mynda, bæöi eldri og yngri.
Auglýsingastofa Gísla B.
Björnssonar hannaði forsiðu.
Myndir hafa tekið Björn Björns-
son, Hjörleifur Guttormsson,
Karl Hjelm o.fl. Nesprent prent-
uöu en kápuna geröi Oddi.
—mhg
Samvinnuskólinn
Vetrarstarf Samvinnuskólans
er nú aö hefjast. Framhaldsdeild
Skóians I Reykjavlk, 3. og 4.
bekkur), var sett I gær, mánu-
daginn 17. sept., I húsakynnum
deildarinnar aö Suöurlandsbraut
32. Skólinn i Bifröst, (1. og 2.
bekkur), verður hinsvegar settur
þriöjudaginn 25. sept. kl. 18:00.
Svo sem venja hefur verið nú
undanfarið munu starfsmenn
Samvinnuskólans sjá um fram-
kvæmd allmargra námskeiöa
fyrir samvinnustarfsmenn nú i
vetur. Veriö er aö vinna að áætlun
um þessi námskeið, og er ráö fyr-
ir þvi gert, að hún veröi send út
fljótlega. _mhg
Agústa Þorkelsdóttir Refstað:
„Það svíar
eitthvað um
hvítasunnu
hliöinni. Og þar er ekki viö
veöurguöina aö eiga, eins og
hinar tvær. Enda þýöir þar ekki
að reyna aö spá eöa gera sér
vonir um eitt eöa annaö. Þar fer
allt eftir hentugleikaskoöunum
misviturra manna.
Löngum stafar hlýju i garð
bændanna frá krötum, siðast
sendi Sjónvarps-Eiöur þeim
notalega kveöju. Þaö er ekki aö
undra þótt manninum blöskri
tekjur og velmegun bænda þeg-
ar þeim á sföasta ári, (i fyrsta
skipti um árabil), tókst að ná
tekjum eitthvað i nánd viö tekj-
ur viömiöunarstéttanna. En svo
er krötum og veðurguöum fyrir
að þakka að Eiður þarf vart
lengi að öfunda bændur af vel-
sældinni.
og versnar svo um höfuðdag
Eftirfarandi fréttabréf frá
Agústu Þorkelsdóttur, Refsstaö
I Vopnafiröi barst Landpósti
rétt i byrjun grafiska verkfalis-
ins. Sú er ástæöan til þess aö þaö
birtist ekki fyrr. Millifyrirsagn-
ir eru Landpósts.
„Aldrei þetta áriö"
í siðasta fréttabréfi, rituöu á
föstudaginn langa, minnist ég
þess að hafa rætt um að likleg-
ast ætluðu að safnast saman I
eitt hret páska-sumarmála-
hrafnahret og ef til vill fleiri
hret. Og kannski sannast hér hiö
fornkveðna: „oftratast kjöftug-
um satt orð af munni”. Ég sé
ekki betur en hretiö, sem byrj-
aði um bænadagana, standi enn,
nú i lok hundadaga. Reyndar
hafa komiö smáglennur af og til
en vart til að tiunda þær sér-
staklega. Má vera aö ég sé ekki
vitlausari spámaöur en Hrafn á
Hallormsstað.
En viö teljumst bara til minni
spámanna hjá þeim frábæra
veðurspámanni Halldóri Guð-
mundssyni bónda á Asbrands-
stöðum. Um mánaðamót mars-
april spuröu bændur Halldór
hvenær tæki framúr. Og hann
svaraði aö bragöi: Aldrei þetta
áriö, það sviar eitthvaö um
hvitasunnu og versnar svo um
höfuödag. Fyrri hlutinn hefur
gengið eftir oröum hans, og svo
er aö sjá hvaö gerist um höfuö-
dag. Sumariö kemur varla úr
þessu. Þaö þarf ekki elstu menn
til aö muna vikur i mars og
april, þar sem hiti hefur ekki
farið niöur fyrir 10-12 stig,
meira aö segja man ég slikt
tiöarfar. En sumarmánuöir
þessa árs hafa varla boðið upp á
betra.
Nægur vetrarforði
Þrátt fyrir þessar ljótu veður-
farslýsingar viröist allt ætla aö
blessast nokkurn veginn. Auð-
vitað er ekki útséö um hvernig
heyskapur gengur. Enginn enn-
þá lokiö heyskap, þó nokkrir
búnir aö slá allt. Þeim dugar
svo sem eins og þriggja til fjög-
urra daga glenna, aörir þurfa
heldur meiri góövild frá veður-
guöunum.
Spretta var ákaflega hæg,
sláttur hófst I byrjun ágúst.
Gras lágvaxið en viöa býsna
hátt og kjarngott, gjörsamlega
laust við tréni. Og það, sem náð-
ist óhrakið, sjálfsagt meö ein-
dæmum kjarngott. Sýnist mér
allt útlit fyrir að bændur nái
nægum vetrarforða fyrir búpen-
ing, ef þurrkur kemur núna i lok
hundadaga.
Fénaðarhöld og fóður
Og þá er það önnur hliö bú-
skaparbaslsins, búpeningurinn
sjálfur. Þaö þarf vart aö tíunda
hvernig voriö var. Þó kom það
sjálfsagt ekki eins illa við bænd-
ur hér sem víða annarsstaöar.
Viö erum vön aö láta vera i hús-
um, höfum allan útbúnaö til
þess og kunnum til þeirra
verka. En viöa var oröið ansi
þröngt, þar sem ekki var hægt
að losna viö nokkra skepnu út.
Hey entust, þó misvel, litils-
háttar flutt milli bæja. Bakk-
firöingar fengu eitthvaö um 80
hesta af heyi undir lok maimán-
aöar. Var þaö 8 ára gamalt úr-
valshey, sem geymt haföi veriö
á Vindfelli, en þar hefur ekki
veriö búiö i tæp 10 ár.
Jæja, svo geröi þarna glennu
um hvitasunnuna. Tók þá upp
snjó svo hægt var aö sleppa á
tún geldfé og lambám með eldri
lömbum, allt upp i 5-6 vikna
.55
Agústa Þorkelsdóttir, Refsstaö.
gömul. (Otúrdúr: 22. mai
snjóaöi svo hraustlega að ég var
hrædd um aö skaflinn utan viö
húsiö næöi upp fyrir eldhús-
glugga á annarri hæö).
Hvitasunnuglennan varð
mörgum kærkomin, viöa komiö
aö siðustu stráum i hlööum. Hér
á bæ voru næg hey og lömbin,
sem loksins sluppu út, fallegri
en hafa verið fyrr i minum bú-
skap. Övenjumikið af bjartleit-
um, hreinhvítum lömbum. Nú,
bændur gáfu lambánum á tún-
um frameftir júni, allt eftir efn-
um og ástæðum. Sumir máttu
reyndar sleppa á litt gróinn út-
haga.
Kýr litu ekki út fyrr en i siö-
ustu viku júni. Það sem sést
meöfram vegum og heim viö
tún af lömbum virðist ákaflega
misjafnt, en þeir bjartsýnu lifa i
voninni um aö góðgresi heið-
anna nýtist vel, þar sem heiöar
eru i stöðugri sprettu og allt,
sem þar grær, kjarngresi. Nú
kemur sér vel aö búa ekki við
ofbeit á heiöum.
Kveðja frá Sjónvarps-
Eiði
Og þá er komiö aö þriðju hliö-
inni á búskapnum, efnahags-
Fæða og gervifæða
Nú er mjög i tisku að huga að
hollustu og heilbrigðum lifshátt-
um og gjarna rætt um að hverfa
til fyrri hátta og gefa öllu gervi-
viðurværi nútimans langt nef.
Ku sérfræðingar hafa komist aö
þvi að allt þetta gamla sé svo
lifandis skelfing manneskjulegt.
En manneskjulegheit virðast
helst vera fólgin i gömlu báru-
járni og hlutum, sem löngu hafa
misst sitt notagildi.
Aö ala landslýö á góöum og
kraftmiklum mat, sem fyrri tiö-
ar fólk hefur reynt bestan, fellur
ekki inn i þessa manneskjulegu
speki. Sést það best á holdafari
unglinga, hluti þeirra þjáist af
skvapkenndri fitu vegna of-
neyslu gervifæöu (sjoppu-
fæöu), en stærri er þó hópurinn
holdlaus og hormáttlaus af
megrunarfæöi og fóöurbæti
(hjól, framleitt meö innfl.
fóöurbæti).). Sjálfsagt hafa
Dagblaðsfræðingarnir rétt yfir
sér I þvi aö kyrrsetumenn og
iðjuleysingjar megi ekki boröa
kraftmikinn mat af þeirri teg-
und,sem íslenskurlandbúnaöur
framleiöir. En mikill hluti þjób-
arinnar vinnur ennþá viö fram-
leiðslustörf og þar giida engin
vettlingatök og það fólk þarf
eitthvaö meira en gervifæöu til
að geta staðiö undir öllum þeim,
sem á störfum þeirra lifa.
,/Skitt með alla skyn-
semi"
Mér fer greinilega likt og öðr-
um þeim, sem ætla að ræöa
efnahagshlið landbúnaðarins,
lendi út á hlið við meginefnið.
Enda sjálfsagt til litils aö leggja
þar eitthvaö skynsamlegt til
mála. Reynslan hefur sýnt, að
þó að mér mun skynsamari
menn hafi lagt fram góðar til-
lögur hafa þær verið hundsaðar
af misvitrum valdsmönnum.
Landpóstur góður, nú er nóg
komiö og kveð ég i von um gott
haust og notalegan vetur.
Skrifað á Refstað i Vopnafiröi
aö kvöidi síöasta hundadags.
Agústa Þorkelsdóttir.
Heiðmar Jónsson:
Athugasemd „vegna
meintrar fáfrædi”
Eftirfarandi bréf hefur okkur
borist frá Heiömari Jónssyni,
kennara:
„Kæri Landpóstur. Viltu birta
eftirfarandi athugasemd vegna
meintrar fáfræöi Siguröar
Einarssonar I sögu eða tungu Is-
lands. Aðurnefnd fáfræöi upplýst-
ist i útvarpsþættinum „Sumri
hallar”, sunnudagskvöldið 9.
sept. Þar var sú skoöun sett fram,
aö matur og greiði viö feröamenn
væri svo dýr vegna þess hve stutt
væri siðan íslendingar fluttu á
mölina. Orsökin talin „sveita-
mennska” Islendinga.
Þessu er ég ósammála. Græög-
in og peningakapphlaupiö ætla ég
að byrji fyrst verulega með her-
vinnunni i siöari heimsstyrjöld-
inni og flutningi fólks frá erfiöri
og illa launaðri sveitavinnu til
þéttbýlissvæðanna og umsvif-
anna þar. Braskaraefnin fengu
þar sin tækifæri og ýmsir hrifust
með og sýndist skjótfenginn auö-
ur öllu betri. Þessa áöurnefnda
hluti hef ég aldrei fyrr heyrt
kennda viö sveitamennsku og
sendi þvi þessa athugasemd.
Steinsstaöabyggð, 9. sept., 1979,
Heiömar Jónsson.
Sjón varpsnámskeið
Um slöustu mámaöamót var
haldiö tveggja daga sjónvarps-
námskeiöi Bifröst. Þátttakendur
voru 12, frá Sambandinu, sam-
starfsfyrirtækjum þess og kaup-
félögunum. Leiðbeinandi var
Magnús Bjarnfreðsson.
Viö kennsluna var notað mynd-
segulbandstækiö, sem Samvinnu-
skólanum var gefiö á sextugs-
afmæli hans á siöasta ári,og fólst
hún aö meginhluta I verklegum
æfingum. Námskeiöið tókst mjög
vel og voru þátttakendur ákaf-
lega ánægöir meö árangurinn i
lok þess, segja Sambandsfréttir.
-mhg