Þjóðviljinn - 02.12.1979, Side 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2. desember 1979 1
Haukur Helgason ritar um vinstri stjórnina, milliflokkana
og Sjálfstæðisflokkinni j
'
Óskadraumur íhaldsins
er almenningi hrollvekja
Kratabroddarnir sátu frá upphafi að svikráðum við vinstri stjórnina
Éger einn þeirra sem tek ekki
mikið mark af skoðunarkönn-
unum þeim sem siðdegisblööin
hafa birt um úrslit væntanlegra
Alþngiskonsinga. böermérljóst
að þær gefa nokkra visbendingu
og eitt hefur mér þótt vera sér-
staklega athyglisvert. Um þaö bil
þriðjungur kjósenda virðist enn
vera óráðinn um hvaða flokk þeir
ætla að kjósa. Þrátt fyrir þá stað-
reynd að allir flokkarnir hafa nú i
fyrsta sinnið gert sitt ýtrasta til
að tjá sig persónulega til kjós-
enda með fjölmörgum heimsókn-
um á vinnustaði. Að sjálfsögðu
beini ég orðum minum til allra
kjösendaen þó fyrst og fremst til
þess þriðjungs þeirra, sem ekki
ijafa gert upp hug sinn.
' Allir vita um aðdragandann að
myndun vinstri stjórnarinnar i
fyrra. Alþyöubandalagiö og
Alþýðuflokkurinn unnu mikiö á en
ihaldið og Framsókn töpuöu.
Þessi úrslit voru bein afleiðing
þess að rikisstjórn þeirra var bú-
in að halda þannig á málum, að
fyrirsjáanlegt var stórkostlegt
atvinnuleysi og áframhald óða-
verðbólgunnar. Fulltrúar verka-
lýðssamtakanna gerðu kröfu um
að mynduð yröi vinstri stjórn og
hétu slfkri stjórn fulltingi.
Eftir mikið samningaþóf
Alþýðubandalagsins, Alþýðu-
flokksins og Framsóknar tókst að
mynda stjórriina. Það er vitaö
mál að þegar þrir aðilarsemja þá
verður hver og einn þeirra aö
gefa eftir eitthvað af slnum
áhugamálum, það er i raun ekki
eðlilegt að einhver einn fái öllu
ráöiö. Þannig varð Alþýðubanda-
lagið þvl miður að gangast inn á
að um sinn væri ekki minnst á
herinn á Miðnesi né NATO — og
voru þó hér um að ræða ein helstu
áhugamál flokksins. bó var sam-
ið um að stjórnarsamningurinn
skyldi endurskoðaður innan eins
árs m.a. vegna þessara tveggja
mála.
Framsókn sem hafði tapað svo
miklu I kosningunum var guðs lif-
andi fegin aö fá að taka þátt i
myndun rikisstjórnar,
Alþýðubandalagið gekk af heil-
um hug að samningsgerðinni, en
hið sama var ekki hægt að segja
um Alþýðuflokkinn. Vilmundur
Sighvatur, Bragi og nokkrir fleiri
þingmenn flokksins, aö ógleymd-
um Gylfa Þ. Gislasyni, greiddu
atkvæði gegn þátttöku flokksins i
rlkisstjórninni. Astæðan var aug-
ljós. Þeir vildu samvinnu við
ihaldið. Þeir vildu nýja Viðreisn-
arstjórn.
Vinstri stjórnin var við völd i
13 mánuði og allan timann sátu
þessir aðilar á svikráðum við
hana, veittu henni aldrei vinnu-
frið, brugguöu henni I raun og
veru banaráð.
1 september sl. hófst svo loka-
atlaga þessara ráðamanna
Alþýðuflokksins gegn rikisstjórn-
inni. Sú atlaga var skipulögð og
framkvæmd i samráöi við ihaldiö
enda varð áframhaldiö i sam-
ræmi við það. Atlagan var I þvi
fólgin að flokksstjórn kratanna
ákvað að ráöherrar flokksins
skyldu hreinlega hlaupast undan
merkjum. Magnúsi ráðherra og
velflestum forystum önnum
flokksins I verkalýðshreyfingunni
þótti þetta vera ábyrgðarleysi og
mótmæltu enengu tauti var kom-
ið við Vilmund og hans menn. A
brott skyldi hlaupist.
Allir vita áframhaldið. Minni-
hlutastjórnkratanna var mynduð
fyrir náð ogatbeina ihaldsins. Og
svo veröur kosiö eftir nokkra
daga.
Kratarnir hleyptu upp vinstri
stjórninni til þess að geta komist i
sængmeð ihaldinu. Mörgum kann
að þykja undarlegt að flokkur
sem kennir sig við jpfnaðarstefnu
skuli vilja tengjast Ihaldsflokki.
En þetta er ekki svo einkennilegt
ef að er gáð. Viðhorf þeirra ungu
manna sem ráða flokknum i dag
er ekki viðhorf jafnaðarmanns-
ins. Þeir urðu ekki þingmenn
vegna þess að þeir höfðu barist
fyrir hagsmunum hins vinnandi
manns. Vilmundur varð þing-
maður vegna þess að hann hafði
skrifað greinar i fjölmiðla og lýst
þar átakanlega allskonar spill-
ingu sem hann ætlaði sér að upp-
ræta, tveir aðrir þingmanna
höfðu komið vel fyrir á sjón-
varpsskjánum.
En svo þegar til alvörunnar
kemur þá reynast þeir óraunsæir
og þeim verður litt Ur verki.
Tökum Vilmund sem dæmi. Hver
man ekki eftir skrifum hans um
dómskerfið, þar sem allt átti að
vera maðksmogiö.
Hvað gerir svo maðurinn þegar
hann er orðinn dómsmála-
ráðherra? Hreint ekki neitt. Jú,
reyndar. Hann tilkynnti valds-
mannslega að hann ætlaði að
kalla fyrir sig dómara Hæstarétt-
ar. Kannski hann hafi komið þvi i
verk en af þvi fara engar sögur.
Þaðbylur hæst i tómum tunnum.
— 0 —
Um Framsókn langar mig tU að
segja þetta: Enginn vafi leikur á
þvi að þúsundir af kjósendum
flokksins eru einlægir samvinnu-
menn, en innan flokksins eru Uka
ákaflega sterkir aðilar sem eru
hreinræktaðir auðhyggjumenn.
bessvegna getur flokkurinn verið
vinstri flokkur og hægri flokkur,
allt eftir þvi sem vindurinn blæs.
Þegar tU átaka kemur i flokkn-
um milii vinstri og hægri aflanna
þá ræður minn gamli skólabróðir
og vinur, Ólafur Jóhannesson,
ekki alltaf ferðinni. Ég veit sjálf-
ur slikt dæmi.
En ég viðurkenni fúslega að ég
vU endilega að hann nái kosningu
enda er á þvi enginn vafi. En hitt
vU ég undirstrika, að annar mað-
ur listans, Guöihundur G. Þórar-
insson, er harðsviraður hægri
sinni — og þessvegna má hann
aUs ekki ná kosningu. Ef svo færi
þá hefði ihaldið sterkt haldreipi
innan Framáóknarflokksins.
—0—
bað eru tvær meginástæður
fyrir þvi að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur verið stærsti flokkurinn i
landinu, allt frá þvi að núverandi
flokkaskipan hófst.
Hin fyrri er sú að flokkurinn
hefur alla tið hampað þvi að þjóð-
inni að hann væri „flokkur allra
stétta” en — hin slðari er að
flokkurinn ræður yfir vfðlesnasta
blaði landsins, Morgunblaðinu,
sem i tima og ótima hefur básún-
að þessakenningu — með miklum
árangri þótt ótrúlegt sé.
En um daginn braut flokkurinn
blað í sögu sinní. Hann birti
stefnuskrá sina: Leiftursókn
gegn verðbólguá forsiðu Morgun-
blaðsins. Þessi stefnuskrá er
ákaflega merkilegt , sögulegt
plagg. t henni er flokkurinn á
óbeinan en mjög skilmerkilegan
hátt að tilkynna þjóðinni að hann
sé hættur að vera^flokkur allra
stétta” og þar með er hann i raun
að nema i burtu möguleikann á
þvi að halda áfram að vera
stærsti flokkurinn I landinu.
Flokkurinn er nefnilega að til-
kynna svoskýrt sem hugsast get-
ur að hér eftir gæti hann eingöngu
hagsmuna auðhyggjumanna. Og
ennfremurerhannaö tilkynna að
nú skal reiða hátt til höggs.
Innan sviga get ég sagt að þeg-
ar ég las um hina miklu leiftur-
sókn þá trúði ég varla minum eig-
in augum. Af þeirri einföldu
ástæðu að ég hafði nokkru áður
lesið grein i bresku timariti um
stefnuskráfrúarinnar, sem ræður
nú stefnu breska thaldsflokksins.
Og sú kona, hún Margret
Thatcher, hefur ekki farið dult
meðþá skoðun sina að berja skuli
á verklýðssamtökunum, að létta
skuli sköttum af auðmönnum og
auðfélögum, að draga skuli úr
samneyslu, að selja beri þau
íyrirtæki sem eru i eigu rikisins,
að öll gjaldeyrisviðskipti skuli
verða frjáls.
Það er engin tæpitunga hjá
þessari frú Thatcher, sem á sin-
um tima varð fræg fyrir að hefja
feril sinn sem menntamálaráð-
herra með þvi að afnema
mjólkurgjafir til skólabarna.
En það er heldur engin tæpi-
tunga sem ihaldið hér heima tal-
ar. Tökum nokkur dæmi úr plagg-
inu um leiftursóknina.
D.Afnema skal skatta vinstri
stjórnarinnar.
2) . Niðurgreiðslur verði stórlega
lækkaðar.
3) . Akvarðanir um vexti verði
færðar frá rikisvaldinu til
markaðarins, einstakra
banka, sparisjóða, fyrirtækja
og einstaklinga.
4) . Fella skal niður núgildandi
lagaákvæði um vfsitölubind-
ingu.
5) . Verðlag verði gefið frjálst.
6) . Samningar um kaup og kjör
verði gerðir á ábyrgð laun-
þega og vinnuveitenda.
7) . Stóriðja skal aukin svo um
munar.
Athugum litillega hverjar af-
leiðingarnar yrðu ef þessar áætl-
anir fhaldsins kæmust til fram-
kvæmda. Skattarnir sem vinstri
stjórnin lagði á voru fyrst og
fremst skattar sem lagðir voru á
stærstu fyrirtækin i landinu, um
það bil 10 miljarðar króna. Þessi
fyrirtæki höfðu þvi sem næst
verið laus við að greiöa skatta.
En hinir nýlögðu skattar voru
hagnýttir til þess að bæta hlut
hins vinnandi manns með ýmsum
hætti.
Lækkaðar niðurgreiðslur þýða
að sjálfsögðu að hinar niður-
greiddu vörur myndu hækka i
verði. í stað þess að mjólkin kost-
ar i dag segjum 250 kr. literinn þá
myndi hann hækka i segum
350-400 krónur, og aðrar niður-
greiddar vörur i samræmi við
það. <
Eins og eftirspurn eftir fjár-
magni er i okkar þjóðfélagi i dag
þá myndu „frjálsir” vextir auð-
vitað þýða að þeir myndu stór-
hækka. Og þykir nú flestum nóg
að gert i sambandi við vaxta-
hækkanir Seðlabankans, sem
raunar er kapi'tuli út af fyrir sig,
Ef visitalan yrði slitin úr sam-
hengi við launakjör þá myndi
skapast óskaplegt ástand hjá öllu
launafólki þessa lands, svo óbæri-
legt að varla er til þess hægt að
hugsa.
Það gefur auga leið að ef verð-
lag yröi gefið frjálst myndi vöru-
verð hækka. Allir vita að núver-
andi verðlagseftirlit gerir mikið
gagn þrátt fyrir að fjárveitingar
til þesserumjögskornarvið nögl.
Rikið er orðinn það stór þáttur i
atvinnulífinu, bæði beinlinis sem
vinnuveitandi en ekki siður óbein-
linis með margvfslegum hætti, að
útilokað er að ganga frá samning-
um um kaup og kjör án afskifta
þess.
Auknar framkvæmdir á sviði
stóriðju þýöir ekkert annað en
. Framhald á bls. 25