Þjóðviljinn - 02.12.1979, Blaðsíða 20

20. SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Sunnudagur 2. desember 1979
Gallerí Lóa
Sióustu áratugina hefur
myndlistin æ meir sett
marksittá menningarlíf-
iö hér heima. Sífellt koma
fram nýir menn og sýna
myndverk sín; sumir lifa
lengur aórir skemur i list-
inni. islendingar taka i
auknum mæli þátt í
sýningum erlendis og auk
þess vitum viö af nokkr-
um islendingum sem
stunda myndlist sina bú-
settir á erlendri grund.
Holland hefur síðustu ár-
in verið eitt þeirra landa
sem islendingar hafa
margir hverjir dvaliö viö
myndlistarnám eöa
myndlistariökun um tima
og þrír íslenskir mynd-
listarmenn hafa veriö bú-
settir og starfandi í
Amsterdam um árabil.
Þetta könnumst við nú
flest viö/ en hitt vita
sennilega færri aö frá
1976 hafa islendingar
rekiö sýningarsal i Holl-
andi — ,,Galleri Lóa".
Opnun sýningar Nlelsar Hafstein í Galleri Lóu 1977.
Starfsemi íslenskra
myndlistarmanna
í Hollandi
Auk islensku myndlistar-
mannanna, sem staðið hafa að
rekstri Lóu, er svo einií aðalfor-
svarsmaður starfseminnar hol -
lenski myndlistarmaðurinn
Kees Visser, sem ýmsir hér
kannast nú sjálfsagt við, þvi
hann hefur verið með annan fót-
inn á islandi siðastliðin ár.
Nú í október siðastliðnum
hafði ég samband við þá Kees
Visser og Ólaf Lárusson til að
fregna nánar af þessu starfi i
Hollandi. Það var auðsótt mál
og siður en svo að erfitt væri að
fá þá til að tjá sig um Lóu sina.
Opnun gallerísins
Tildrögin að stofnun Lóu voru
þau að árið 1976 hafði Kees til
umráða hús i Haarlem, — borg i
nágrenni Amsterdam — og
hafði flogið i hug að opna þar
sýningarsal. Hann viðraði þessa
hugmynd sina við Ólaf ein-
hverntima er þeir sátu og
dreyptu á guðaveigum i þvi flata
Heigi Þ. Friðjónsson i Lóu voriö 1978.
og blauta Hollandi. Það varð úr
að þeir ákváðu að hrinda hug-
myndinni i framkvæmd. Galleri
Lóa var svo opnað i október
1976.
Er það nú ekki að bera i
bakkafullan lækinn að stofna
eitt galleriið enn i Hollandi?
Jú, þeir félagar kváðu að nóg
væri af galleriunum i Hollandi
en i Haarlem var svotil ekkert
um nýjar sýningar, etv. vegna
nálægðar við Amsterdam. Þar
er eitt ihaldssamt safn og litið
gert af þvi að sýna þar eitthvað
áhugavert. Auk þess eru flest
hollensku galleriin rekin með
gróðasjónarmið i huga, þ.e.
sölugalleri sem hirða um 30% af
söluverði þeirra verka sem seld
eru á sýningum. Markmiðið
með starfsemi Lóu var ekki að
græða á sýningum,og þá sjaldan
verk voru seld þar tók galleriið
aðeins um 15%.
Hugmyndin með Gallerii Lóu
var að örva nýlist. Þeir félagar
kynntu sér nýja list i sem flest-
um löndum, völdu svo út nöfn
Texti: Sigrún
Ragnarsdóttir
sem þeir könnuðust við og leist
vel á og buðu listamönnum að
sýna i Galleri Lóu. Ekki var um
„ritskoðun” að ræða, en þó var
reynt að sýna eingöngu það sem
stóðst gæðakröfur þeirra sem
ráku sýningarsalinn. Val á
sýningarefni var ekki einskorð-
að við neina eina ákveðna
stefnu, heldur stefnt að þvi að
hafa sem mesta breidd i verk-
efnavali. Starfseminni svipar
þannig nokkuð til þess sem við
sjáum i Suðurgötu 7 hér i
Reykjavik.
Eins og sagt er hér að framan
var Galleri Lóa opnað i október
1976 og þá með sýningu Hol-
lendingsins Pieter Mol sem
sýndi það sem hann kallaði
„ljóðrænar hugmyndir”
(poetical concept). Siðan komu
sýningarnar hver af annarr^og
til að gefa smáhugmynd um
hvað Galleri Lóa hefur haft á
boðstólum verður hér greint frá
nokkrum af sýningunum sem
þar voru fyrsta árið.
Á eftir Pieter Mol var Þjóð-
verjinn Ludwig GosewitE með
sýningu sem hét „leikur að
dularfullum visindum” (play
with mystical science). Gose-
witz er sennilega þekktastur
fyrir ljóð sem hann hefur skrif-
að og gefið út i bókum svipuðum
þeim sem Dieter Rot hefur gert.
Niels Hafstein fékkst við strúkt-
úralisma með aðstoð sniðteikn-
inga úr Vogue. Englendingurinn
John Liggins sýndi ljósmyndir,
en svotil sama sýning var sett
upp i Suðurgötu 7 i september
1977. Frakkinn Besson sýndi
lika ljósmyndir, einskonar árs-
annál i eigin lifi. 1 hvert sinn er
hann kom á nýjan stað tók hann
mynd, þessum myndum var svo
raðað saman i lóðréttar linur og
litbrigði þeirra höfð i anda við-
eigandi árstiðar. Þessi sýning
var svo i Suðurgötu 7 sumarið
1977. Gabor Atalai sýndi „red-y-
made” myndir, bæði málverk
og ljósmyndir. Gabor Atalai
hefur einnig sýnt hérlendis,
einkasýning i SÚM 1971 og á
samsýningu SÚM á listahátið
1974. Einn gerningur
(performance) var framinn i
Galleri Lóa i Haarlem. Það var
ungverski flóttamaðurinn
Nikolaus Urban sem það gerði
en hann er lika einn þeirra sem
sýnt hafa á Islandi — samsýning
SUM á listahátið 1974.
Fyrsta starfsár sýningar-
salarins sýndu alls tiu lista-
menn verk sin þar.
Ýmsir óþekktir Hollendingar
byrjuðu feril sinn með þvi að
sýna i Galleri Lóa, en margir
þeirra hafa haldið fjöída sýn-
inga síðan og eiga nú verk á
Stedelijk, hollenska nútima-
listasafninu i Amsterdam, svo
segja má aö þetta hálfislenska
galleri hafi verið þeim stökk-
pallur til frægðar og frama.
Lóa f luttog stækkuð
Starfsemin i Haarlem gekk
vel, gagnrýni blaða var ætið
mjög jákvæð og opnanir fjöl-
sóttar,en samt fór það svo að að-
standendum Lóu þótti staður-
inn of einangraður.auk þess sem
sýningarsalurinn var i minna
lagi. Galleri Lóa var þvi flutt til
Amsterdam þar sem það tók til
starfa i tvisvar til þrisvar sinn-
um stærra húsnæði við Bloem-
gracht nálægt miðborginni.
Engin breyting varð þó á
starfseminni við aðsetursskipt-
in. Allar stefnur áttu greiðan
aðgang að salnum svo fremi að
verkin stæðust kröfur um gæði.
Við val á sýnendum studdust
Lóu-menn mikið við persónuleg
sambönd og einnig við listtima-
ritið Shmuck. Þetta tímarit var
unnið á þann hátt að listamenn
gerðu sérstök verk fyrir ákveðið
blað og voru kynntir á þann
hátt. Timaritin voru gjarnan til-
einkuð einhverju ákveðnu efni^
t.d. var eitt timarit islenskt,
annað ungverskt eitt tékkóslav-
iskt o.s.frv., eða fjallað var um
ákveðið tema, s.s. „mail art”
„concret poetry” eða annað.
Útgefandi Shmuck, list-
fræðingurinn David Mayor, hef-
ur þvi miður hætt útgáfunni.
Honum þótti listaheimurinn
orðinn svo leiðinlegur að hann
sneri sér að öðrum áhugamál-
um sinum. Sem stendur mun
hann vera að velta fyrir sér
pýramidum og að leita að vatni
með trjágrein. En þetta var nú
útúrdúr.
2. september 1978 var svo
Galleri Lóa opnað i Bloem-
gracht með sýningu Magnúsar
Pálssonar með verkum sem
m.a. eru nú á samsýningu lista-
manna á Kjarvalsstöðum.
Næstu tvo mánuði var salurinn
svo lokaður vegna peningaleys-
is og andleysis aðstandenda.
Sýningar'79
1 janúar 1979 var svo opnað á
ný með sýningu Þuriðar Fann-
berg (Rúri) og á eftir henni
komu sýningar þeirra Sergy
Spitzer, Birgis Andréssonar, Sef
Peters, Arna Ingólfssonar og
Kees Visser. Nú i lok september
var svo ljósmyndasýning Hol-
lendingsins Robin van Harre-
veld, „11 skilgreiningar” þar
sem hann sýndi hvernig ljós-
myndin höfðar ekki til þess hvað
hún er, heldur til þess hvað hún
sýnir. Nú stendur þar yfir sýn-
ing Hollendingsins Thcun Hocks
sem fæst við „poetical
concept”.
Aðstandendur Lóu
Auk þeirra Kees Visser og
Ólafs Lárussonar stóðu að
rekstri Galleris Lóu þau Guðrún
Þorkelsdóttir, Helgi Þorgils
Friðjónsson, Kristinn Harðar-
son og Þuriður Fannberg, en
allar fjárhagslegar skuldbind-
ingar hafa alltaf verið i höndum
Kees Visser.
Galleri Lóa þótti merkilegt
fyrirtæki og sýningar góðar og
athyglisverðar, ekki hvað sist
fyrir þá sök að ekki var um
gróðastarfsemi að ræða, heldur
tilraun til listkynningar. Þrátt
fyrir góðar móttökur mun
Galleri Lóa hætta störfum i
febrúar 1980 og öll gögn þess
munu renna til Nýlistasafnsins
islenska.
Að lokaorðum minum geri ég
svo tilvitnun sem Kees þuldi yfir
mér hér um daginn: „Gagn-
rýnendur eru þeir sem áttu
mjög góða bernsku og þjást enn
af þvtog listamenn eru þeir sem
áttu slæma bernsku og þjást enn
af þvi.”
Frá sýningu Arna Ingólfssonar i Lóu.
Frá sýningu Birgis Andréssonar I Lóu 1979 „half the galery doubles
the wcrld”