Þjóðviljinn - 23.12.1979, Blaðsíða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. desember 1979.
Sunnudagur 23. desember 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Rœtt viö Svein Ásmundsson
Það ánægjulegasta er
að vera innanum fólk
— Fyrir 8 árum missti ég heils-
una og konuna mina missti ég
fyrir 5 árum og siöan hef ég að
mestu veriö einn. Heilsuleysi kom
i veg fyrir aö ég gæti fariö útúr
húsi og hitt fólk. Þaö var þvi ekki
litil breyting aö koma hingaö, mig
skortir eiginlega orö tii aö lýsa
hrifningu minni og ánægju, mér
liggur viö að segja aö hér sé alt
fuiikomiö, sagöi Sveinn
Asmundsson, fyrrum leigubif-
reiðarstjóri, en hann flutti inn i
vistheimiliö viö Dalbraut 10 nóv.
sl.
Hvernig fórstu aö, fyrst þú
komst ekki út úr húsi, áöur en þú
komst hingaö?
— Ég fékk svolitla aðstoð, það
kom til min stúlka á morgnana og
fór út i búð fyrir mig og keypti
það sem mig vanhagaði um. Að
öðru leyti var ég mest einn
heima. Þaö er þvi kannski
skiljanlegt hve ánægður maður er
hér, mesta ánægjan er fólgin i þvi
að geta verið innan um fólk aftur,
þvi trúir enginn sem ekki hefur
reynt það hve illa einangrun fer
með mann. Að tala við sjálfan sig
allan daginn, hugsaðu þér. Nei,
ég segi þaö satt ef ég ættióvin sem
ég held að ég eigi engan, þá
myndi ég varla óska honum
slikrar einveru, hún er það versta
sem ég þekki. Ég starfaði sem
bifreiðastjóri i 52 ár, lengst af
sem leigubifreiöarstjóri og hitti
þvi daglega fjölda manns og fyrir
mann sem kemur úr sliku starfi
Sveinn Asmundsson
og hefur þar að auki ánægju af að
vera innan um fólk er einangrun
voðalegt fyrirbrigði.
Hvar varstu leigubifreiðar-
stjóri?
— Alla tið á BSR. Ég er eini
stofnandi stöðvarinnar sem enn
er á lifi, en við stofnuðum stööina
árið 1921. Það var i april og gert
vegna konugskomunnar. Aður
hafði ég verið á sjó, reri úr Vest-
mannaeyjum i 9 ár og var alltaf
sjóveikur, uppa hvern dag.
En héist samt áfram?
— Þaö var ekki um annað aö
gera, menn völdu ekki um starf i
þá daga og svo var það þrjóskan.
Ég hef alltaf verið þrjóskur við aö
gefast upp og mér þótti það frá-
leitt að gefast upp vegna sjóveik-
innar, en ég neyddist samt til
þess. Þeir sem þekkja sjóvei.ki
skilja mig.
Hvers vegna geröistu svo leigu-
bifreiöarstjóri?
— Ætli það hafi ekki verið
vegna þess að mer likar betur viö
að vera minn eiginn húsbóndi, hef
kunnað þvi heldur illa að lúta
annarra stjórn við vinnu.
Svo viö snúum okkur aftur aö
nútlmanum, kveiöstu þvl ekki aö
fara á svona vistheimili?
— Ég veit ekki hvað ég á að
segja. Mér leist ekkert alltof vel á
að fara á svona stað fyrst þegar
ég tók að hugsa um það. Ég segi
kannski ekki að mér hafi þótt það
neitt fráleitt, en harður var ég
ekki. Nú, en svo var ekki um ann-
að að gera, og það get ég sagt þér,
að ég hef ekki orðið fyrir von-
brigðum, þvert á móti.
Hvernig llöur dagurinn hjá
ykkur hér?
— Það er mikiö spilað á sdíI.
lesið og þá ekki sist rabbað sam-
an' A kvöldin er mikið horft á sjó-
varpið. Nú, svo er að koma tóm-
stundastarf, sem margir hlakka
til að fá, þá fara kvöldvökur af
stað innan tiðar og það á að dansa
i samkomusalnum sem nú er ver-
ið að leggja siðustu hönd á. Það er
vandalaust að eyða deginum hér.
—S.dór
Vistheimili
aldraðra viö
Dalbraut
A fimmtudaginn var héldu heimilismenn á vistheimili aldraöra viö Dalbraut litlu jólin.
Eftir kvöldverö settist fólk niöur I setustofunni og rabbaöi saman yfir sérrlglasi. A litlu
myndinni lengst til hægri er aidursforsetinn á heimilinu, Jensina Guömundsdóttir, sem
veröur 97 ára 6. jan. n.k. (Ljósm. — gel —).
Að komast úr einangrun
viröist vera gamla fólkinu mest um vert,
segir Róbert Sigurðsson forstöðumaður
Visheimili aldraðra við
Dalbraut í Reykjavík hef-
ur vakið verðskuldaða at-
hygli þeirra, sem hafa
skoðað húsið oa kvnnst
mannlíf inu þar. Fleiri vist-
heimili aídraðra með
svipuðu sniði eru í Reykja-
vík en þetta er það nýjasta.
Við lögðum þangað leið
okkar fyrir skömmu og
ræddum við Róbert Sig-
urðsson forstöðumann
þess og þrennt af heimilis-
fólkinu.
Róbert sagöi aö vistheimilið við
Dalbraut væri að ýmsu leyti frá-
brugðið öðrum visheimilum i
borginni. Nefna mætti sem dæmi,
að þaö er eina heimiliö með vakt
allan sólarhringinn. Eftir kl 18.00
á daginn væri ein manneskja á
vakt til kl. 24.00 þá eru vakta-
skipti og önnur tekur við til morg-
uns. í hverri íbúð er slmi og sé
tólinu lyft gefur það samband við
skiptiborð, þar sem vaktmaður-
inn er og eins eru neyðarbjöllur
i ibúðunum og sé þeim hringt
kviknar rautt ljós niðri hjá vakt-
manni og bjalla hringir. Að sögn
Róberts hefur það sýnt sig að
þetta skapar mikiö öryggi og eins
öryggiskennd hjá fólkinu.
Vel þegin þjónusta
Allar ibúðirnar i þvi húsi sem
tekið hefur veriö i notkun við Dal-
brautina eru einstaklingsibúöir,
46 aö tölu. í byrjun næsta árs
verður fyrsta húsiö af þremur
með hjónaibúðum tekiö i notkun
og er þar um að ræða alls 18
ibúðir.
Ibúum við Dalbraut stendur
mikil og góö þjónsta til boöa. I
hverri ibúð er baö en einnig geta
þeir sem erfitt eiga meö að hreyfa
sig fengið aöstoð i sérstöku baö-
og hvildarherbergi. Baökeriö þar
ibúðum sinum leitar fólk fram i
setustofurnar- til aö fá félagsskap
Sagði hann það alveg greinilegt
að félagsskapurinn væri þessu
fólki hvaö mikilvægastur. Margt
af fólkinu hefði búið eitt um árabil
og það aö komast úr einangrun
virtist vera ómetanlegt fyrir fólk-
ib.
ódýr dvöl
I vistheimilinu við Dalbrautina
var tekið upp það nýmæli að
skylda heimilisfólkið til að kaupa
eina heita máltið á dag. Sagði
Róbert ástæöuna vera þá, að i ljós
heföi komið á vistheimilim sem
þessum hugsaði gamla fólkið ekki
nógu vel um sig i þessum efnum,
léti það vera að elda sér mat en
boröaði þess I stað snarl.
Þrátt fyrir þetta kostaði dvöl-
inn ekki nema 72.300 kr. á
mánuði, sem er helmingurinn af
ellilaunum með tekjutryggingu,
en sem dæmi má nefna að á DAS
kostar mánaðardvöl ellilaun með
tekjutryggingu.
1 þeirri þjónstu sem fólkinu er
veitt má nefna að margt af fólk-
inu þarf að nota lyf og er fylgst
með þvi að fólkið taki þau inn,
rétt og reglulega eftir tilvisun
læknis.
Hússtjórn
Róbert sagði að ákveðiö hefði
veriö aö kjósa hússtjórn meðal
ibúanna og á hún aö vera af-
gerandi fyrir allt þaö sem fram
fer innanhúss. Eins er ákveðið aö
kjósa einn ibúa á hverjum gangi,
sem einskonar tengiliö ibúa þessa
gangs við hússtjórn og ekki siður
til aö taka á móti nýjum ibúum
sem flytjast inn. Sagði Róbert að
mjög algengt væri aö fyrst i stað,
eftir að fólkiö flytur inn og þekkir
engan, væri þaö einmana og
einangraö. Aðal verk þessara
er sérhannað fyrir hreyfihaml-
aða. 1 húsinu er aöstaða fyrir
lækni, þar eru herbergi fyrir að-
stöðu til hár- og fótsnyrtingu, æf-
ingasalur með tilheyrandi tækj-
Róbert Sigurðsson forstöðumað
ur vistheimilis aldraðra við Dai
braut
um þar sem sjúkraþjálfi mun
stjórna. Verið er koma upp versl-
un I húsinu, sem er eingöngu
hugsuð sem þjónustufyrirtæki
Tvær setustofur eru i húsinu með
útvarpi og sjónvarpi, matsalur
fyrir öll húsin fyrirhuguðu, i
kjallara hússins er verið að inn-
rétta samkomusal þar sem fyrir
hugað er aö halda kvöldvökur,
spilakvöld og dansleiki fyrir
heimilisfólkiö. Þá má ekki
gleyma föndurherbergi sem verið
er að aka i notkun.
Róbert sagöi að setustofurnar
væru mikið notaðar. Á daginn
situr fólk og spilar á spil, les
blöðin sem þar liggja frammi eða
rabbar saman. Svo þegar sjón-
varpið byrjar á kvöldin fyllast
báðar setustofurnar, þvl jafnvel
þótt flestir hafi sjonvarp inna'
Á efri myndinni er veriö að skáia I sérri og greinilega glatt á hjalla. Á neðri
myndinni er svo starfsfóik vistheimilisins við Daibraut, en á það bera
heimilismenn mikið lof fyrir iipurðog elskulegheit. ( Ljósm. — gel —).
tengiliða væri að taka á móti
þessu fólki og kynna það fyrir
öðrum ibúum hússins og gera allt
sem hægt er til að rjúfa éinangrun
þess.
Eitt af mörgu sem er til fyrir-
myndar i vistheimilinu við Dal-
braut er það, aö hitalögn hefur
veriö lögö i allar stéttir og lóðina
umhverfis húsið. Þar er þvi aldrei
hálka og geta ibúarnir gengiö úti-
við hvernig sem færð er, en eins
og gefur að skilja á svo fullorðið
fólk sem ibúarnir við Dalbraut
eru, erfitt með að fara út fyrir dyr
i hálku og snjó.
Húsið allt er mjög fallegt án
þess þó að þar sé um nokkurn
iburð að ræða og leikmanni sýnist
sem varthefði veri hægtaðkoma
hlutunum betur fyrir en gert hef-
ur veriö og ekki heldur aö neitt
það vanti sem nauðsynlegt má
telja til þess að fólki geti liðiö vel i
ellinni.
-—S.dór
Rætt við Margréti Jónsdóttur
Leist ekkert á
þetta í fyrstu
— Satt best að segja leist mér
ekkert á þetta þegar ég kom hing-
að 20. október sl. Ég er vön stórri
ibúð, en hér er íbiiðin min smá
kytra og mér fannst þetta allt
ómögulegt, en nú er þetta breytt,
ég kann orðið vel við mig, já, mér
likar bara vel að vera hér. Það er
hún Margrét Jónsdóttir
(Mam ma-Gagga) sem alltr
tslendingar kannast við, sem seg-
ir þetta þegar við heimsóttum
hana þar sem hún býr I vistheim-
ilinu við Daibraut. Og hún bætti
við:
— Ef þú skoðar húsið sérðu að
það er mjög fallegt og fullkomið,
starfsfólkið er framúrskarandi
alúölegt og þvi getur manni ekki
annað en likað vel hérna.
Var orðið erfitt fyrir þig að búa
á Hringbrautinni?
— Ja, það var fyrst og fremst
erfitt fyrir mig að búa ein, ég er
með slæman sjúkdóm, jafnvægis-
taugin er biluð svo ég held illa
jafnvæginu, svo veldur þetta þvi
að vatn safnast fyrir i öðru
eyranu og ég heyri ekkert með
þvi, Það er ekkert við þessu að
gera. Við Þórbergur ferðuðumst
viða um heim og ég leitaði hvar-
vetna læknis, en þeir sögðu allir
það sama, þetta er ekki hægt að
lækna.
Þú trúir á hugiækna, hefurðu
leitað til þeirra?
— Hvort ég trúi á þá, já, ég hef
leitað til þeirra, en þeir geta held-
ur ekkert fyrir mig gert. Hug-
læknar geta ekki læknað allt frek-
ar en aðrir læknar.
Ilafðir þú enga hjálp á Hring-
brautinni?
— Jú það kom til min stelpa á
morgnana og fór út i búð fyrir
mig og svoleiðis. Þetta kostaði
mig 750 kr. á klst. vegna þess að
ég var talin nógu efnuð, þeir sem
ekki eru efnaðir þurfa ekkert að
borga fyrir slika þjónustu. Það er
nokkuð dýrt að greiða manneskju
750 kr. á klukkutimann fyrir að
hlaupa út i búð eftir einum potti af
mjólk.
Hvernig liður dagurinn hjá þér
hérna Margrét?
— Ég les mikið, ég hef lesið
alltof mikið um dagana, það fer
illa með augun. Þeir komu til min
um daginn, hann Gils Guðmunds-
son með nýju bókina sina og Þor-
leifur Hauksson hjá Máli og
menningu og hann gaf mér einnig
nýjar bækúr..
Svo koma stöku sinnum til min
gestir og þá er hægt að rabba
saman. Það er vandalaust að láta
daginn liða án þess aö leiöast.
blessaður vertu, mér liður mjög
vel.
-S.dór
Helga Bjarnadóttir Maul:
Kvarta ekki
og kvíði engu
Þegar okkur bar að garði i setu-
stofu i vistheimilinu við Dalbraut
sátu þar fjögur og spiluðu vist, en
hópur stóð umhverfis og fylgdist
spenntur mcð. Ein af þeim sem
var að spila var Helga Bjarna-
dóttir Maul, og þegar hún var
beðin um að setjast stundarkorn
niður með blaðamanni og rabba
við hann var það auðsótt nema
hvað hún vildi fá að ljúka spilinu,
enda með borðleggjandi hálfa á
hcndi cða svo gott sem.
Helga var fyrst spurð hvernig
henni likaöi vistin i nýju umhverfi
innan um margmenni.
— Alveg sérstaklega vel. Ég er
að visu ekki búin að vera hér
nema rúma viku, en mér likaði
vel við húsið og andrúmsloftið hér
alveg frá fyrsta degi. Það eina
sem mér fannst að i byrjun var
hvað íbúðin er litil, enda er ég vön
stórri ibúð ef miðað er við þá sem
ég hef hér. En þetta var bara
fyrst, nú finn ég ekkert fyrir
þessu og er hæst ánægð með þetta
allt saman.
Eins vil ég taka fram að starfs-
fólk hér virðist vera einvalalið.
öll þjónusta við okkur Ibúana er
frábær, starfsfólkið hjálplegt og
gott, þessu tekur maður strax
eftir þvi þótt þjónusta sé míkíi, er
ekki sama hvernig hún er fram-
kvæmd.
Eru það ckki töluverö viðbrigöi
fyrir fullorðið fólk að breyta iifs-
háttum sinum eins og þið verðið
aö gera eftir að þiö flytjið hing-
að?
— Sú breyting hygg ég að sé öll
til hins betra. Það er ekki létt að
búa einn, þegar maöur er kominn
á þennan aldur. Þar að auki er ég
ekki óvön breytingum. Ég bjó
með manninum minum i Dan-
llelga Hjarnadóttir Maul
mörku og átti þar heima i 29 ár.
en kom aftur heim til Islands
1946. þá úýorðin ekkja. Siðan hef
ég búið ein. Það var ekki svo litil
breyting fyrir mig að koma heim
aftur og fara að vinna úti. 1 Dan-
mörku hafði ég aldrei unniö utan
heimilis, en hér varð ég auðvitað
að fara að vinna úti.
Helga starfaði i mörg ár hjá
Mjólkursamsölunni, hætti þar
ekki fyrr en hún var oröin 75 ára,
en það var þegar mjólkurbúöir
samsölunnar voru lagðar niður.
Einnig starfaði hún i mörg ár i
Þjóðleikhúsinu við fatageymslu
og kannast eflaust margir við
hana frá báöum þessum starfs-
sviðum hennar
— Nú er ég orðin 84ra ára og hér
liður mér vel, ég hef ekki
yfir neinu aö kvarta og kviði engu
sagði Helga um leið og við kvödd-
um hana og hún settist aftur að
spilaborðinu, þar sem lifiö og
fjörið hafði ekkert dofnaö.«-S.dór