Þjóðviljinn - 22.05.1980, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 22. maí 1980 WÓÐVILJINN — SIÐA 3
Togararnir á skrapveiöum mestan part sumars:
Slæmar atvinnu-
horfur sjómanna
r
Spurning hvað menn hanga lengi, segir Oskar Vigfússon
„Það er óhætt að
segja, að atvinnuhorfur
sjómanna á nótaveiði-
skipunum eru ekki upp á
það besta. Bæði er það
vegna stöðvunar loðnu-
veiðanna, og ekki siður
skertra möguleika nóta-
skipanna til að stunda
aðrar veiðar”, sagði
óskar Vigfússon, for-
maður Sjómannasam-
t dag hefjast i Kaupmannahöfn
viftræöur islenskra og danskra
ráðamanna um málefni sem
tengjast fyrirhugaöri útfærslu
fiskveiöilögsögunnar viö Aust-
ur-Grænland i 200 milur um næstu
mánaöamót.
íslenska viðræöunefndin hélt
utan i gærmorgun en I henni eiga
sæti þeir Hannes Hafstein skrif-
stofustjóri i utanrikisráöuneyt-
bands íslands i samtali
við Þjóðviljann i gær.
Óskar sagöi aö ástandið i at-
vinnumálunum væri nokkuö svip-
aö þvi sem var i fyrravor, en nú
kæmi einnig til aukin skeröing á
afla togskipanna.
„Þaö er einungis spurning
hversu lengi vanir sjómenn
hanga á togurunum meöan ekki
er boöiö uppá annaö en skrap-
veiöar”, sagði óskar. „Þaö þarf
alveg tvöfalt aflamagn á slikum
veiöum til aö ná sama skiptahlut
miöaö viö þorsk.”
Stór hlutiloönuveiöiskipanna er
enn bundinn viö bryggjur frá þvi
inu, sem er formaöur nefndar-
innar, Þóröur Asgeirsson skrif-
stofustjóri i sjávarútvegsráöu-
neytinu og Jón Jónsson forstjóri
Hafrannsóknastofnunarinnar. —
Aö auki mun Einar Agústsson
sendiherra i Kaupmannahöfn
starfa meö nefndinni.
Aætlaö hefur verið aö fundurinn
standi aöeins i dag, en mögulegt
aö vertiöinni lauk i febrúar s.l.
Fjögur eru á kolmunnaveiöumvið
Færeyjar og nokkur fóru á troll,
en þaö þýöir fækkun áhafnar um
allt aö helming, frá 14 i 7.
Um loönuveiöar i haust sagöi
Óskar, aö alls ekki væri vist aö
loönan kæmiupp og yröi veiöanleg
snemma i haust, en þaö væri hans
skoöun, aö haustveiöarnar heföu
hafist allt of fljótt undanfarin ár.
„Bæöi er loönan þá lélegt hráefni
til vinnslu, auk þess sem mikiö er
af smáloönu á miöunum, þannig
aö meö tilliti til langtimamark-
miöa I loönuveiðum gefa slikar
veiöar ekki góöa raun.”
-lg
er aö framhaldsviöræöur verði
boöaöar sföar.
Ekki var hægt aö fá uppgefiö i
utanrikisráöuneytinu i gær hvort
islenska viöræöunefndin hygöist
leggja fram ákveönar tillögur i
viöræöunum, en útfærslan við
Grænland mun skeröa aö mun
mörk islensku landhelginnar á
Grænlandshafi.
-lg
„Ætli maður geti ekki
haldið áfram að iæra
mestalla æfina. Ég
snéri baki við öllu öðru
námi fyrir rúmu ári
og siðan hef ég helg-
að mig flautunni”,
sagði Kolbeinn Bjarna-
son flautuleikari, en
hann og Guðmundur
Magnússon pianóleikari
halda tónleika i Félags-
stofnun stúdenta á föstu-
dagskvöldið kl. 20.30.
„Framtlöaráform Guömundar
eru öllu ákveönari en min, hann
er aö fara til Kölnar i Þýskalandi
I tónlistarháskóla, svo þetta er i
síöasta sinn I bili sem viö leikum
saman. Viö höfum spilaö mikiö
saman og komiö fram opinber-
lega nokkrum sinnum,” sagöi
Kolbeinn ennfremur. Þeir braut-
skráöust báöir frá Tónlistarskól-
anum I Reykjavik s.l. vor. Kol-
beinn læröi fyrst hjá Jósef
Magnússyni, og siöan hjá
Manuelu Wiesler, en Guömundur
hefur veriö hjá Arna Kristjáns-
syni s.l. ár.
Þeir spila saman verk eftir
Schubert, Prokofiev, Khatsjatur-
ian, Frank Martin og Lusiano
Berio. _ þs
Landhelgisútfœrslan við Austur-Grœnland:
Viðræður hcijast í dag
Þeir féiagar Kolbeinn Bjarnason flautuleikari og Guömundur
Magnússon pianóleikari hafa leikiö saman i fimm ár og veröa meö ný-
stárlega verkefnaskrá i Félagsstofnun stúdenta annaö kvöld.
Tónleikar i Félagsstofnun stúdenta:
„Hægt að læra á
flautu alla æfina”
Orkufrekur iðnaður með innlend
aðföng og úrvinnslu hérlendis:
Margir kostir
eru í skoðun
Ekki rétt að einblína ú úl og kísilgúr
A ráöstefnu Rannsóknarráös um iönþróun sem stendur þessa dagana á
Hótel Loftleiöum er fjallaö um efniö frá öllum hliöum af fjöida sér-
fróöra manna. Myndin var tekin I upphafi ráöstefnunnar I gær.
lönaöarráöherra f ræöustól en til hliöar viö hann eru Sveinn Björnsson
fundarstjóri og Vilhjálmur Lúöviksson formaöur Rannsóknarráös.
Ljósm. gel.
Hlutur orkufreks iönaöar i iön-
þróun á tslandi og samstarf viö
erlenda aöila um stóriöju, auk
umræöna um aöra nýiönaöar-
kosti, var mjög á dagskrá ráö-
stefnu um þróun iönaöar sem
hófst á Loftleiöahótelinu i gær.
Hjörleifur Guttormsson iönaöar-
ráöherra lagöi áherslu á þaö i
ræöu sinni á ráöstefnunni aö áöur
en ákvaröanir væru teknar um
frekari stóriöju þyrfti aö afla
vitneskju um orkunýtingarkosti
og gera þjóöhagslegt mat á þeirri
stóriöju sem fyrir hendi er.
Iönaöarráöherra sagbi aö I ljósi
samninganna viö Alusuiss væru
flestir sammála um þrjú grund-
vallaratriöi: t fyrsta lagi aö stór-
iöjufyrirtæki veröi I einu og öllu
aö lúta islenskum lögum og ekki
megi binda hendur löggjafans né
láta deilumál heyra undir erlenda
dómstóla. t ööru lagi aö undan-
bragöalaust veröi aö koma I veg
fyrir skaöieg umhverfisáhrif ytra
sem innra viö slik fyrirtæki og I
þriöja lagi aö samningar um raf-
orkuverö séu geröir til skamms
tima.
Miðlungsstór fyrirtæki
Um þá atvinnukosti sem byggja
á innlendri orku og hráefnum og
koma til greina hér á landi sagöi
ráöherra aö þeim mætti i stórum
dráttum skipta I tvo meginþætti:
Annarsvegar væru miölungsstór
fyrirtæki, en I þeim flokki mætti
telja steinullarverksmiöju, stál-
bræöslu, sykurverksmiöju og
saltverksmiðju. Fiskirækt, yl-
rækt og fóðurefnavinnsla kæmu
einnig inn I þessa mynd sem
væntanlegir orkunýtingarkostir
er byggöu á innlendum aöföngum
aö verulegu eöa öllu leyti.
Ráöherra tók fram aö þeir
miölungsstóru kostir sem nú
væru fyrst og fremst til athug-
unar, svo sem steinullarverk-
smiöja og stálbræðsla, heföu ekki
teljandi áhrif á uppbyggingar-
hraöa raforkukerfisins og salt-
verksmiöja og sykurhreinsunar-
verksmiöja byggöu fyrst og
fremst á jarðgufu sem aflgjafa.
Stofnkostnaöur hvers þessara ný-
iönaöarverkefna væri á bilinu
&—12 miljarðar króna og auö-
veldlega á færi tslendinga ab
standa óstuddir aö uppbyggingu
þeirra ef þeir þættu álitlegir.
Margir kostir í stóriðju
Hjörleifur Guttormsson kvaö
margt koma til álita ef hugsaö
væri til þess ab byggja hér upp
orkufrekan iönaö aö einhverju
marki á næstu áratugum. t þvi
sambandi væri ekki rétt aö ein-
blina á einn eöa tvo kosti, eins og
t.d. ál og kisiljárn, þótt taliö væri
aö eftirspurn eftir áli færi vax-
andi. Þá þyrfti einnig mjög aö
hafa I huga úrvinnslumöguleika
innanlands og tengsl orkufreks
iönaöar viö almennan iönaö i
landinu. Þá tók Hjörleifur fram
aö orkufrekur iönaöur yröi ekki
byggöur upp I teljandi mæli nema
i tengslum viö beislun fallvatna
eöa jarbvarma. Slik iönaöaráform
heföu þvi óhjákvæmilega áhrif á
uppbyggingarhraöa orkukerfis-
ins. Hins vegar væri stóriöja ekki
skilyrði fyrir aö unnt væri og hag-
kvæmt aö ráöast I stórar virkj-
anir fyrir almennan markaö.
Innlent eldsneyti
Sem dæmi um stóriöjukosti
sem til greina kæmu aöra en
álframleiöslu og klsiljárnvinnslu
gat ráöherra þess aö frumathugun
væri nú lokiö á framleiöslu fljót-
andi eldsneytis innanlands og
heföu borist tvö tilboö frá Banda-
rlkjunum um framhaldsathug-
anir á málinu, er unnar yröu I
samvinnu við innlendar stofn-
anir. Stefnt er aö þvl aö hægt
veröi i lok næsta árs ab meta
framtiöarmöguleika I þessu sam-
bandi.
Magnesíum
Framleiösla á magneslum er
verulega orkufrekur iönaðar-
kostur, sem unnt ætti aö vera aö
byggja aö mestu á innlendum aö-
föngum i tengslum við sjóefna-
vinnslu. Magnesium er spáö góöri
markaösþróun á næstu árum, og
er i stööugra verbi en ál sem þaö
er blandað í. Þar sem álfram-
leiösla er fyrir I landinu er taliö
vert aö skoöa þá iönaöarmögu-
leika sem skapast gætu, ef
magnesium væri einnig til staöar.
Kísilmálmur
Framleiösla á hreinum kisil-
málmi er annar orkufrekur iön-
aöarkostur, sem gæti skapaö
framhaldsvinnslumöguleika, en
um 75% af þeim málmi er notað i
ýmis konar álblöndur, en af-
gangurinn m.a. i rafeindaiönaði
og til húðunar. Þessum markaöi
er spáö örum vexti á næstu árum
og meiri vexti en ööru járnblendi.
Innlendur meirihluti
Varöandi járnblendiiönaö er
talið álitlegt aö skoöa möguleika
sem skapast samhliöa sllkum
iðnaöi, bæöi sem kolefnisgjafa I
sambandi viö hugsanlega elds-
neytisframleiöslu og meö nýtingu
afgangsvarma.
Einnig nefndi iönaöarráöherra
framleiöslu á ammoniaki og
þungu vetni sem hugsanlega stór-
iðjukosti. öllum þessum stóriöju-
kostum er þaö sameiginlegt aö
byggja verulega á innlendum aö-
föngum og tengjast þvi sem fyrir
er I landinu eöa hugsanlegum úr-
vinnslumöguleikum og þróun
hliöargreina.
I máli Hjörleifs kom fram aö
þaö væri eindregin skoöun hans
aö rikiö eöa islenskir aöilar ættu
aö jafnaöi aö hafa fullt eignarhald
á stórfyrirtækjum á sviöi iönaöar.
— ekh
Arkin heitir
kjarnorku-
maðurinn
Fyrir misskilning var
bandariski kjarnorkuvopnafræð-
ingurinn, sem telur slik vopn
geymd á Keflavlkurflugvelli
kallaöur Aitkin hér I blaöinu i
gær. Hér er farið mannavillt. Sá
sem viö er átt heitir Bill Arkin.
Stjórnarráðið
lokað
á morgun
Vegna útfarar Jóhanns Haf-
stein, fyrrverandi forsætisráö-
herra, veröur Stjórnarráðiö lokaö
frá kl. 13.00 til kl. 15.00, 23. mai
n.k.