Þjóðviljinn - 28.05.1980, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Mibvikudagur 28. mai 1980.
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjódfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Olafsson
Fréttastjóri: Vilborg Harðardóttir.
Auglvsingastjóri: Þorgeir Olatsson.
Rekstrarstjóri: Olfar Þormóbsson
Afgreiöslustjórí: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Alfheiður Ingadóttir, Einar Orn Stefansson, Guöjón Friðriks-
son.Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnds'H. Gíslason, Stgurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn MagnúsSon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson
Ctlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elfas Mar.
Safnvöröur: Ey jólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigrföur Hanna Sigurbjö'rnsdóttir,
Skrifstofa :Guörún Gúövaröardóttir.
Afgreiösla:Kristin Pétursdóttir, Bara Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir
Simavarsla: ölöf Haildórsdóttir, Sigrföur Kristjánsdóttir.
Bllstjóri: Sigrún Bánöardóttir.
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gúömundsson.
-Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6, Reykjavfk, slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Góðir kostir
og slœmir
% Á undanförnum árum hefur harðlega verið um það
deilt, hvort hér ætti að hleypa inn í landið erlendu f jár-
magni í stórum stíl til að hraða iðnaðaruppbyggingu.
Bygging álversins í Straumsvík f yrir rúmum áratug var
af mörgum hugsuðsem fyrsta skref í þessa átt.
% Alþýðubandalagið snerist þá þegar mjög hart gegn
stefnu erlendrar stóriðju, og jafnan síðan hefur f lokkur-
inn reynt að sameina sem allra flesta um það grund-
vallarviðhorf, að alls ekki komi til greina að reisa hér
fyrirtæki, sem séu að meirihluta til í erlendri eign, og að
erlend minnihiutaaðild í fyrirtækjum hér á landi geti að-
eins komið til greina í fáum undantekningartilvikum.
^ Ýmsir andstæðingar Alþýðubandalagsins hafa hins
vegar haldið því f ram, að sjálf ir hefðum við íslendingar
ekkert bolmagn til að nýta orkulindir landsins, og þess
vegna hlytum við að dragast aftur úr i atvinnuþróun á
næstu árum, nema til kæmi erlend stóriðja. Sem betur
fer virðist nú sitthvað benda til þess, að þær fáu stoðir
sem slíkur málflutningur var byggður á séu að hrynja.
• Þann 21. maí s.l. flutti Jóhannes Nordal, seðla-
bankastjóri erindi á ráðstefnu um iðnaðarmál á vegum
Rannsóknarráðs ríkisins. Þar komst hann m.a. svo að
orði: — „Ég er til að mynda ekki í vafa um það, að
islendingar hafa nú bolmagn til þess og lánstraust með
tilliti til þeirrar reynslu, sem fengin er, að ráðast í nýtt
stóriðjufyrirtæki sambærilegt við þau, sem fyrir eru,
sem yrði algerlega i islenskri eigu".
• Þessi ummæli endurtók Jóhannes Nordal í sjón-
varpsviðtali á föstudagskvöld.
• Þjóðviljinn hef ur hingað til ekki talið Jóhannes Nor-
dal óskeikulan páfa í stóriðjumálum, og svo er heldur
ekki nú, en það eru sannarlega merkileg tíðindi, þegar
fyrrverandi formaður Viðræðunefndar um orkufrekan
iðnað gefur slíka yfirlýsingu, — og enginn efast um
mikla þekkingu Jóhannesar Nordal í þessum efnum,
hvað sem skoðunum hans eða annarra líður.
• En burtséð frá viðhorfum einstakra manna, þá er
áfram full þörf á ítrustu varðstöðu um okkar dýrmætu
auðlindir gegn erlendri ásókn. Uppbygging á okkar eigin
vegum kallar líka að. Fá ár eru liðin síðan eigendur ál-
versins í Straumsvík lögðu fyrir íslensk stjórnvöld til-
mæli af sinni hálfu um að tífalda umsvif sín hér á landi.
• Eigendur Alusuisse lögðu þá til, að Islendingar gerð-
ust minnihlutaaðili í allsherjarfélagi, sem yrði ekki bara
eigandi að nokkrum meiriháttar álverum hér á landi
heldur einnig að sjálfum virkjununum og reyndar líka að
báxítnámum í Afríku. Þarna áttum við að afsaia okkur
eignarrétti yfir nær þrisvar sinnum meira vatnsafli úr
islenskum fallvötnum heldur en svarar allri þeirri
vatnsorku sem enn hefur verið virkjuð hér.
• Og hér átti að f járfesta á skömmum tíma í erlendum
iðjuverum og erlendum virkjunum mun meiri auð en
svarar öllu því f jármagni, sem nú er bundið í islensku at-
vinnulífi á landi og sjó.
^ Þessi áform og f leiri slík eru geymd en ekki gleymd
þeim f jölþjóðlegu auðherrum, sem hingað líta ágirndar-
augum. Það skulum við umfram allt muna vel.
• Sá auður sem geymdur er í vatnsafli og jarðvarma
lands okkar bíður þar á margföldum vöxtum. A þeim
áratug sem nú er að Ijúka hefur raunvirði þessara
geymdu auðæfa margfaldast. Á þessum áratug einum
hefur orkan sem býr í olíunni tífaldast í verði mælt i
dollurum. Þetta skulum við hafa til marks, þegar við
metum okkar orkulindir. Það er hart að búa við samning
sem skyldar okkur til að afhenda erlendu álveri í
Straumsvik 42.6% af öllu þvi orkumagni, sem hér var
framleitt á síðasta ári, en fá ekki fyrir þessa orku nema
8.3% af heildarsöluverðinu. Hin 91.7%-in af verðinu
verða íslensk heimili og íslensk fyrirtæki að borga fyrir
aðeins 57.4% af orkumagninu.
• Og það er hart, að mælt í innfluttum oliutonnum
skulum við nú aðeins fá 16% fyrir orkuna til álversins af
þvi verði, sem við fengum fyrir 11 árum og var þó þá
með réttu kallað smánarverð.
• Harðast er þó að vera bundinn af slíkum samningi
fram til næstu aldamóta.
k.
klrippt
! Hrakiðí
! fréttinni
MorgunblaBiö fer hamförum I
J forystugrein sl. laugardag
I vegna umræöna um kjarnorku-
■ vopn á Keflavlkurflugvelli sem
I sprottiö hafa i kjölfar útvarps-
, frétta. En Mogginn er ekki siöur
■ góöur fréttamiöill en fréttastofa
■ útvarps og I rammaklausu
í aftarlega i blaöinu er flest þaö
I sem leiöarahöfundi þóknast aö
■ fimbulfamba um hrakiö i hóg-
I værum ummælum Gene la
| Rocque, fyrrum undirflota-
J foringja, forstjóra Defence In-
„Gene la Rocque var skýrt frá
yfirlýsingu Kosygins for-
sætisráöherra Sovétrikjanna
1977 um aö engin kjarnorku-
vopn séu á islandi og sagöi
hann einkennilegt, aö leitaö
væri heimilda i oröum hans,
en þótti yfirlýsingin mjög at-
hyglisverö. Þá taldi hann, aö
Bandarikjamenn heföu ekki
ávallt haldiö fast f þá stefnu
slna aö játa hvorki né neita
tilvist kjarnorkuvopna. Ekki
taldi hann neitt hald i þvi, þótt
bæöi tsland og Bandarlkin
væru aöilar aö samningnum
um bann viö dreifingu kjarn-
orkuvopna.”
Þá kemur einnig fram aö
David Johnson rannsóknastjóri
stofnunarinnar segir aö þeir
fullyröi ekkert um aö kjarn-
sæta viöurlögum samkvæmt
Islenskum lögum fyrir aö vera á
snærum KGB.
Til alls búnir
„Viö höfum engin kjarnorku-
vopn niina enda engin ástæöa til
þess. En auövitaö erum viö bún-
ir til aö taka viö kjarnorkuvopn-
um þegar þurfa þykir”, sagöi
ónefndur Bandarikjamaöur I
viðtali viö Dagbiaöiö. Hvaöa
huldumaöur sem þarna er á ferö
þykist ailavega hafa til aö bera
þekkingu á málefnum her-
stöðvarinnar I Miönesheiöinni,
hvort sem ber aö taka yfirlýs-
ingu hans hátlölega eöa ekki.
formation I Washington. Viötal-
iö er fróölegt dæmi um vinnu-
brögö og hugsunarhátt á þeim
stofnunum sem fylgjast meö
hernaöarmálefnum óháöar
rikisvaldi og her, og ráöa af lik-
um aö hér á Islandi séu kjarn-
orkuvopn. 1 viötalinu kemur
þetta m.a. fram:
Munnlegt —
ómark
„Blaöið ræddi einnig viö Gene
la Rocque fyrrum undirflota-
foringja, forstjóra stofnunar-
innar, og bar undir hann þær
Iyfirlýsingar, sem Islenskir
ráöherrar hafa gefiö þess
efnis, aö hér væru ekki kjarn-
orkuvopn, en þær byggjast á
samkomulagi rlkisstjórna
tslands og Bandarlkjanna um
aö samþykki Isiensku rlkis-
stjórnarinnar þurfi til aö
vopnin séu hér. Sagöi la
Rocque, aö ekki væri ávallt
unnt aö taka munnlegar yfir-
lýsingar bandariska utan-
rlkisráöuneytisins trúanlegar
og visaöi meöal annars til
reynslu frá Japan. t slikum
tilvikum tæki stofnunin aö-
eins trúanlegar skriflegar
yfirlýsingar frá utanrikis-
ráöuneytinu, af þvl aö þá
væru minni llkur á þvl aö sagt
væri ósatt. Morgunblaðið bar
þessi ummæli undir Richard
Ericson sendiherra Banda-
rlkjanna á tslandi og sagöi
hann, aö þessi mál heföu
margsinnis veriö rædd viö
fslensk stjórnvöld af Banda-
rlkjastjórn og gætu menn
dregiö ályktanir um efni
þeirra af ýfirlýsingum
Islenskra ráöamanna, eftir
sllkar viöræöur. Yfirlýsingar
utanrlkisráöherra tslands eru
allar á þann veg, aö kjarn-
orkuvopn séu engin á tslandi,
enda hafa Islensk stjórnvöld
ekki veitt til þess heimild
sína.”
orkuvopn séu á Islandi, likurnar
séu miklar, en þeir hafi enga
vissu fyrir þvi.
KGB — í málið
1 Utvarpsráöi hefur Markús
Orn Antonsson haldiö þvi fram
aö fréttir hljóövarpsins um
þetta mál beri keim af samsæri
milli Samtaka herstöövaand-
stæöinga og fréttamanna út-
varps. Undir þessa alvarlegu
aödróttun hafa þeir tekiö Eiöur
Guönason og Svarthöföi sem
gengur feti framar og fullyröir
aö sovéska leyniþjónustan KGB
eigi hlut aö máli. Hann telur þaö
hinsvegar ekki ámælisvert af
fréttastofu útvarps aö taka und-
ir KGB-áróöurinn úr þvi aö
utanrikismálanefnd Aiþingis sé
farin aö létta undir áróöurs-
vagninn hjá KGB.
Þaö er ábyrgöarhluti af rit-
stjórum Visis aö ljá blaö sitt
undir fullyröingar um KGB-
samsæri á tslandi en úr þvi aö
þaö hefur veriö gert er full
ástæöa til þess aö krefjast
rannsóknar á þvi hvort þær fái
staöist og bregöast viö meö
strangri ritskoöun ala Markús
Orn og Eiöur eöa aö láta menn
Sprengjur skulu
það vera
Þvi er nú mjög haldiö á loft
aö Islenskir ráöamenn hafi bak
viö tjöldin fengiö fullvissu fyrir
þvi aö hér séu ekki kjarnorku-
vopn, og aö sjálfsögöu telji þeir
fráleitt aö hafa hér sllkar vitis-
vélar. Þessi skoöun hefur þó
ekki ætlö veriö eins eindregin.
Veturinn ’61 til ’62 hélt Styrmir
Gunnarsson, einn helsti leiötogi
Varðbergs þá, þeirri skoðun
fram aö á Keflavlkurflugvelli
ættu aö vera vetnissprengjur.
Morgunblaöiö birti frásögn af
fundi I Heimdalli, félagi ungra
Sjálfstæðismanna og haföi eftir
Styrmi, núverandi ritstjóra
Morgunblaðsins:
„Ég er þvl þeirrar skoðunar,
aö varnarliöiö á Keflavlkurflug-
velli veröi alltaf aö vera útbúiö
fullkomnustu vopnum sem völ
er á, og nú til dags eru þaö eld-
flaugar og vetnissprengjur,
hvort sem okkur llkar betur eöa
verr.”
Þaö flíka fáir þessari skoöun I
dag en er ritstjórinn Styrmir
Gunnarsson enn sama sinnls og
Heimdellingurinn 1962? —«kh
eg skorriðJ
íg*e^>^^eírTa^koðunar^
að varnarliðið á Keflavíkurflug
velli verði álltaf að vera útbú-
ið fullkðmnustu vopnum sem völ
er á, og nú til dags eru það eld-
flaugar og vetnissprengjur, hvort
sem okkur líkar betur eða ver.
vsa kröfu birti MorRunbiaóiö mrA mikilli velþóknun i t'it
'i hun var flutt af einunt helzta leiðtnKa Varöbertís. Siyri