Þjóðviljinn - 05.07.1980, Blaðsíða 11

Helgin 5. — 6. júll. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 11
Steinunn Jóhannesdóttir skrifar:
„Öskimar fljúga víða”
Ef dóttir mín væri ekki upp
úr þvi vaxin aö spyrja barna-
legra spuminga, þá heföi hún
llka spurt i vor:
— Mamma, af hverju er
ndttin svona björt I jiiní?
Og ég hefði svaraö:
— ÞaB er til þess aB viB sjáum
betur til aö kjósa forseta.
— Hvem ætlar þú aö kjósa?
— Ég ætla aB kjósa konuna.
— Er þaö af því aB þú ert sjálf
kona?
— Já, og af þvl aö bráöum
veröur þú kona. Og þegar for-
setinn er oröinn kona, þá veröur
draumur lítilla stúlkna um,
hvaö þær ætla aö veröa, „þegar
ég verö stór” miklu stærri
draumur. „Ég ætla annaö hvort
aö veröa fóstra eöa félagsráö-
gjafi — eöa forseti.”
Og þessi draumur getur ræst.
Því þessi draumur hefur ræst.
Og konu fyrir vestan dreymdi
aö hún sá þrjá menn vera aö
rogast meö þunga byröi á milli
sln. Þegar hún kom nær, sá hún
aö þetta voru þrlr forsetar
íslenska lýöveldisins, Sveinn
Björnsson, Ásgeir Asgeirsson
og Kristján Eldjárn. Þá kom
álfkona, bláklædd og tók af
þeim byröina.
Þannig dreymir fólk I þessu
landi fyrir miklum tiöindum,
jafnt I vöku og svefni.
Og rykfallnar ljóöabækur eru
teknar niöur úr hillum, flett upp
I Stefáni G og Einari Ben til aö
kynda undir ættjaröarástinni
meö gömlum kvæöum, og ungar
konur yrkja ný eggjunar- og
baráttuljóö.
Sjálfri hefur mér fundist ég
eins og sætkennd allan júnl-
mánuö I sólskininu og birtunni á
listahátlö og sannarlega I skapi
til aö kjósa djarft. Og mér hefur
fundist ég llkt og berast meö
endumýjuöum blóöstraumi um
þjóöarllkamann eins og eitt af
þúsund rauöum blóðkornum.
Grunurinn um aö ég fyndi eitt-
hvaö nýtt I æðaslættinum varö
slöan aö vissu um sólarupprás
aö morgni 30. júnl. Þá var oröiö
ljóst aö næsti forseti minn yröi
kona.
Dóttir mln dansaöi af gleöi,
frænka mln þusti fagnandi út á
götu, mamma skálaöi I kampa-
vlni, systir min söng, mágkona
mln skoraöi á bróöur I skák,
vinkona mln lagðist I símann,
tengdamamma táraöistog týndi
næstum gleraugunum — amma
var sú eina, sem ekki var meö
æsing.
En karlarnir brostu I kamp-
inn, því þeir höföu kosiö hana
llka.
„En sumir halda að hausti
aftur — ”
Og þaö fyrsta, sem ég heyröi,
þegar eyru mln lukust aftur upp
næsta dag, var ekki fréttin um
okkar einstæöa og makalausa
forsetaefni heldur hitt, aö á ráö-
herrafundi Atlantshafsbanda-
lagsins I Ankara heföi veriö
samþykkt aö standa fast viö
áætlun um endurnýjun á vopna-
búhaöi herja þess I Vestur-
Evrópu, sem þýöir aö léttum og
liprum kjarnorkuvopnum
veröur komiö fyrir á hinum
heföbundna vlgvelli heimsstyrj-
alda 1983, svo Rússar og Banda-
rlkjamenn þurfi ekki aö
skemma eins mikiö heima hjá
sér, þegar biluö tölva startar
næsta strlöi. Ég greip um mag-
ann af skelfingu. Af hverju er
nóttin aldrei björt yfir Ankara?
Veröur þaö einhvern tlma
hlutskipti þitt, Vigdls, aö veita
viötcku vopnasendingu frá göln-
um generálum, eöa hefur þessi
þjóö þrek til aö spyrna viö
fótum?
Hvenig hugsa þessir ein-
kennisklæddu herrar? Hvaö
hrærist undir kaskeitunum?
Hvenær segja þeir satt um bilun
I tölvu? Hvenær ljúga þeir? Og
hvert ætla ábyrgu mennimir I
gráu jakkafötunum aö leiöa
okkur og börnin okkar? Veröum
viö sprengd? Veröum viö
steikt? Verður eitraö fyrir
okkur andrúmsloftiö? Eigum
viö aö fá lánuö hjá þeim bindin
og hengja okkur strax, eöa
eigum viö aö heröa hnútinn aö
þeirra eigin hálsi og fá þá til að
gefa upp áform sln?
Ég er hrædd, þótt enn einn
utanrlkisráöherrann fari meö
þulu um aö hér séu engin kjarn-
orkuvopn. Ég trúi aö þau séu
ekki til sýnis. Það er ekki vist aö
ófaglæröir þekki þau. Þaö gæti
alveg eins fariö llkt og segir i
limrunni:
Um þennan bita
fær þjóö min aö vita
— þegar hann stendur I.
Ég er hrædd um aö meöan viö
óvitar 1 hernaöi erum aö pota
grönnum birkihrlslum niöur I
fósturmoldina á ári trésins, þá
séu aörir óvitar á öörum stööum
aö pota niöur sprengjum I þessa
sömu mold.
Ég er hrædd um aö reynsla
manna I stjórnmálum geri þá
ekki I öllum tilvikum hliöhollari
lifinu. Ég er hrædd um aö dálæti
þeirra á valdi yfir fólki, sé oft á
tlöum meira en dálæti þeirra á
fólkinu sjálfu. Ég er hrædd um
aö hrifning þeirra á taflinu geri
þá stundum blinda á aö þeir eru
aö tefla um Hfsskilyröi manna.
Llfsskilyröi lifandi raanna, sem
eiga ekki aöra von en þá, aö
skákin fari I biö.
Þaö er aö sönnu þung byröi
lögö á heröar hverjum þeim,
sem kosinn er til aö gæta llfs og
frelsis lltillar þjóöar. Þaö er
betra aö vita af Vigdlsi I þeirra
hópi. Meöal annars þess vegna
völdum viö hana.
Þaö eru miklar vonir bundnar
viö nýkjörinn forseta, kannski
óeölilega miklar vonir af ólíkum
rótum runnar. Þvl forsetinn
einn mun engu breyta. Aftur á
móti segir valiö á honum slna
sögu um þaö, sem þegar hefur
breyst á tslandi. Þaö sýnir aö
stundin er runnin upp, þegar
treysta má Islenskum konum til
hvers sem er, af þvl Islenskar
konur eru farnar aö treysta
sjálfum sér.
Og hver veit nema konurnar,
sem nú er veriö aö senda heim
úr fiskinum, veröi orönar for-
stjórar frystihúsanna fyrr en
varir. Hver veit nema þær
standi saman um rétt sinn til að
„bjarga verömætunum” þrátt
fyrir veröfall fiskafuröa og sölu-
tregöu á Bandarlkjamarkaöi.
Hver veit nema þær fái þaö
viöurkennt, aö missi þær vinn-
una veröi þeirra vandi ekki
ómerkilegri en „vandi frysti-
húsanna”.
Já, hver veit, hvaö konum
getur dottiö I hug og tekist
héöan af.
„og eitt er vlst:
aö óskimar fljúga víöa.”
Steinunn Jóhannesdóttir
•mér
datt þaö
í hus
Pálmi Sigurðsson, bóndi á Klúku í Kaldrananeshreppi
Búskapur og grásleppa
„Þaö er ekki hægt aö segja aö
þaö sé mikiö um framkvæmdir
hér I hreppnum. Lífiö gengur sinn
vana gang og veöráttan er góö.
Reyndar erum viö farin aö blöa
eftir vætu, því gróöurinn þarf á
vökvun aö halda.”, sagöi Pálmi
Sigurðsson, bóndi á Klúku I
Kaldrananeshreppi, þegar viö
spjölluöum viö hann. Hann sagöi
aö tlöin heföi verið einstaklega
góö I vetur og vor, þó heföi smá-
kuldakast komiö um 20. júnl, en
slöan veriö mjög hlýtt. Viö
spuröum Pálma um búskapar-
hætti f Kaldrananeshreppi.
„Hér er mest sauöf járbúskapur
og hefur hann gengiö ágætlega.
Reyndar var heldur minni
frjósemi hjá ánum I vetur en gert
haföi veriö ráö fyrir og vilja menn
kenna slæmu tlöarfari I fyrra um.
Þaö hefur sýnt sig aö frjósemin er
meiri eftir góöæri og hlýindi en
þegar kuldar eru og slæm
spretta.”
„Er ekki svolltiö fiskerí hjá
ykkur llka?”
„Jú, viö Veiöum grásleppu hér
á firðinum og þaö hefur gengiö
allsæmilega I vor. Þaö veiddist
mest af henní um mánaöarmótin
aprll- mal, en nú er veiöitlmanum
nýlokiö. Svo fara nokkrir bátar
héöan á handfæri og þeir hafa
fiskaö ágætlega. Nýlega kom einn
báturmeöum 20 tonn af þorski og
þykir þaö mjög gott.”
„Hafiði einhverjar tekjur af
fugli?”
„Það er nú ekki mikiö. Hér er
þó svolftiöum æöarfugl, en svart-
bakurinn og minkurinn hafa
dregiö mjög úr æðarvarpinu. Þaö
er alltaf slangur hér af mink, þótt
reynt sé aö veiöa hann þegar til
hans næst.”
„Er fólksfjölgun eöa fólks-
fækkun I hreppnum?”
„Ég held aö okkur sé nú frekar
aö fjölga. Viö erum að nálgast
þaö aö veröa 200 talsins. Þaö er
ekki mikill straumur úr sveitinni
sem betur fer.”
„Hvernig eru samgöngurnar?”
„Þær fara nú nokkuö eftir
árferöi, en þetta hefur verið ágætt
I vetur, þar sem veturinn var
mjög snjóléttur. Þaö er þó ennþá
talsveröur snjór I fjöllunum hér I
kring.”
„Þurfiö þiö aö sækja langt I
verslanir?”
„Nei, hér er ágætisverlsun,
útibú frá Kaupfélaginu á Hólma-
vik og sumir segja aö útibúiö hér
sé betra en sjálft kaupfélagið.
Annars fara menn til Hólmavlkur
ef mikiöliggur viöog versla þar.”
„Er „túrisminn” farinnaö gera
vart viö sig hjá ykkur?”
„Já, hér kemur alltaf eitthvaö
af feröamönnum á sumrin. Viö
erum meö hótel hér á Laugarhóli.
Þaö var opnaö nýlega og má
búast við aö nú fari straumurinn
aö aukast. Menn hafa nokkuö
misjafnar skoöanir á „túrisma”
hér, enda eru feröamenn
misjafnir eins og aðrir. Ég man
eftir hópum sem voru hér á ferð I
fyrra og talsvert mikiö fór
fyrir. Þaö voru aöallega
útlendingar. Viö viljum þó reyna
aö bæta aöstööuna I hreppnum
fyrir hópa, t.d. með tjaldstæöum
o.s.frv. Ég held aö þaö sé varla
hægtaö segja aö viö höfum tekjur
af feröamönnum hér I hreppnum
ennþá nema þá kannski hótelið.”
„Og aö lokum, hvernig er svo
félagsllfiö?”
„Þaö er nokkuö gott, amk.
miöaö viö hvaö þetta er fámennur
hreppur. Hér eru haldin ágæt böll
af og til og ýmislegt fleira er til
dægrastyttingar”, sagöi Pálmi aö
lokum.
þs
1 Bjarnarfjöröinn sækja menn grásleppu og þorsk. Hér eru tveir á
handfæraveiöum á Bjarnarfiröinum.
rnarfjörður