Þjóðviljinn - 30.08.1980, Síða 19

Helgin 30.-31. ágúst 1980 ÞJÖDVILJINN — SÍÐA 19
Stúdentarnir leggja af staö frá Lækjartorgi. t baksýn eitt af húsum Thomsens
(seinna Hótel Hekla)
Þórhailur Bjarnason, þá prestaskólakennari, sföar biskup, fylgdi stúdentunum
allan timann. Hér sést hann nieöHvitá i baksýn
ÍSLANDI ARIfi 1900
tslensku bæirnir hafa vafalaust vakiö athygli stúdentanna. Þessi inynd var tekin i
Biskupstungunum.
A leiö yfir Brúará. Brúin sjálf sést vel
voru allir komnir i gott skap aftur. Og aft-
ur var byrjaö aö syngja.
A leiöinni til tslands var komiö viö i
Skotlandi og i Færeyjum. En hiö eiginlega
markmiö feröarinnar var Island, og þar
lagöist Botnia aö bryggju mánudags-
kvöldiö 6. ágúst, áriö 1900.
t Þjóöólfi segir aö þaö heföi veriö búist
viö aö Botnla myndi koma á sunnudags-
kvöldiö og haföi 40—50 manna hópur úr
Stúdentafélagi Reykjavikur fengiö lánaö
strandferöaskipiö Hóla og siglt út á Faxa-
flóa þá um kvöldiö meö hornaflokki Helga
Helgasonar til þess aö taka á móti Dön-
unum. Þessi sendinefnd varö þó aö sigla
til lands áöur en aö dönsku stúdentarnir
komu, en móttökuathöfnin morguninn
eftir viröist hafa tekist hiö besta eftir þvi
sem Knud segir i grein sinni, sem hann
dagsetur 5., 6. og 7. ágúst. Hann segir aö
flestir Ibúar Reykjavikur hafi staöiö á
bryggjunni, þeir (dönsku stúdentarnir)
hafi marseraö á land i gegn um hlið þar
sem letrað stóö: Velkomnir, danskir
frændur. 1 Þjóöólfi stendur: „Var mjög
mikill hátiöabragur yfir öllu lifinu bæöi i
bænum og á höfninni þar sem Botnia, Hól-
ar, Ceres og Heimdallur lágu öll flöggum
skreytt þann dag hér inni.”
Um kl. 7 voru stúdentarnir boönir vel-
komnir i stóra salnum á Hótel Island meö
champagne og ávarpi sem skáldið Stein-
grimur Thorsteinsson flutti, en skáldiö
Mylius-Erichsen þakkaöi fyrir hönd Dan-
anna. í Þjóöólfi likur greininni meö þess-
um oröum: „Eins manns má Island
sakna, er þaö tekur á móti þessum bróö-
urlega stúdentahópi sem hvarvetna hefur
unnið sér hylli og vináttu þeirra, sem viö
hann kynntust, ritsnillingsins fræga
Georges Brandes, sem hefur hvatt til far-
arinnar meö sinum mörgu velvildar-
greinum um Island, og tekiö ástfóstri viö
nýislenskar bókmenntir á hinum siöari
árum, siðan hann fékk kynni af þeim, en
sakir sjúkleika var honum ráöiö frá aö
leggja út I svo langa ferö. En þökk sé hon-
um fyrir sóma þann, sem hann vildi sina
landi voru, og fyrir hinn hlýja hug er hann
ber til bókmennta þess, bæöi aö fornu og
nýju.”
Ort til okkar
Knud Rasmussen segir i grein sinni er
hann hefur lýst móttökunum i Reykjavik:
Einkum ber að nefna kvæði, sem skáldiö
Einar Benediktsson orti til okkar og af
þýöingunni aö dæma var ort af óvenjulegu
listfengi. Við getum væntanlega tekiö
undir þau orö, en þessi erindi eru úr kvæö-
inu, sem birtist i 37. tbl. Þjóöólfs undir
heitinu: Til hinna dönsku stúdenta.
Meö vinarandans góöu gyðju i stafni
þiö gerðuö ykkar ferö. Heill bróöir.
Skál.
Viö heilsum ykkur hér i tslands nafni,
og holl og trygg eru’okkar kveöjumál.
Vor forna tunga á auö af góöum oröum
og uppruninn, hann tengir þjóö viö þjóö.
Vor forna saga er ættfróö enn sem forö-
um;
í æöum okkar rennur frændablóö.
Um allan heim i hverju lifsins verki
til heilla er menntadísin alla stund
og undir hennar gamla gilda merki
vib göngum nú til móts meö káta lund.
Um hús og andlit er sem spánýr bragur
og allt i sömu skoröum þó sem fyr
Sjá, stúdentanna stóri heiðursdagur
hann stendur hátt viö opin port og dyr.
Ein bróöurskál hún bætir fleira og jafnar
en bréfin öll. — Velkominn gestur kær
Til Geysis
Lýsing Knud Rasmussen á feröalaginu
og á Islandi sker sig etv. ekki mikiö úr
samskonar feröalýsingum á þessum
tima. Þaö er meira aö segja ekki frá þvi,
aö frásögnin sé dálitið barnaleg stundum,
en viö verðum aö muna aö Knud var aö-
eins 21 árs þegar hann skrifaöi ferðalýs-
ingu sina i Kristeligt Dagblad. Til gamans
skal hér endursögð feröasagan frá Þing-
völlum til Geysis:
„Morgunveröurinn haföi veriö fluttur á
undan okkur til bóndabæjar i Laugardaln-
um. Það var fyrsti áfangastaöur okkar þá
um daginn. Skammt fyrir neðan voru
laugarnar, þar sem heiöingjar fengu
skirn sina viö kristnitökuna.
Hjá húsfreyjunni fengum viö að bragða
á islenskum þjóöarrétti, hann nefnist
skyr, og er eins konar sýrö mjólk sem
geymd er i stórum opnum ilátum frá þvi
um sumariö og fram á vetur. Þaö verður
mjög súrt ef það er geymt lengi og er þá
varla mjög hollur réttur. Þaö var sólskin
alla leiðina, en hitinn hafði lokkaö skara
af mýi á loft úr blautum mýrunum og
stungur þess geröi okkur lifiö svo sannar-
lega leitt.
A leiöinni ribum viö um kjarri vaxnar
hliöar, en það sem var skemmtilegast
þennan dag var að fara yfir Brúará. Yfir
ána er fariö viö all háan foss sem nefnist
Brúarfoss, þar rennur áin i djúpu gljúfri.
Yfir dýpsta álinn er örmjó brú, og hvit-
fyssandi áin gerir þetta svo glæfralegt aö
maöur andar léttar þegar yfir er komið.
Til Géysis komum viö kl. 11 um kvöldið,
eftir all erfiöa dagleiö, en enginn haföi
haft tima til aö þreytast þvi margt haföi
verið aö sjá og landslagiö var undurfag-
urt.”
ísland kvatt
öllum heimildum ber saman um aö ferö
stúdentanna hafi heppnast sérlega vel.
Ferðalangarnir bjuggu á islenskum
heimilum en á kvöldin viröist oft hafa
verið einhver sérstök dagskrá, og svo var
siðasta kvöldiö. Frásögn Knud Rasmus-
sen er aö visu frekar óglögg: „klukku-
stundirnar uröu aö sekúndum”segir hann,
en i Þjóðólfi segir, aö bæjarbúar hafi riðiö
á móti stúdentunum upp fyrir Hólm, meö
Thomsen konsúl i broddi fylkingar og hafi
þeim þar verið boöiö upp á hressingu.
Þeir sem voru þreyttir og rasssárir
gleymdu brátt þjáningum sinum og um
kvöldiö var sest aö snæöingi i Iðnaöar-
mannahúsinu. Þar héldu ræður meðal
annarra kammerjunker Bauditz, „fjör-
maöur og gleöimaöur mikill” og Jón
Jakobsson. Var sérstakur islenskur söng-
flokkur viö hendina, sem söng isl. þjóöiög
fyrir gestina, sem voru ekki þreyttari en
svo að þeir dönsuðu fram á nótt við unga
kvenfólkið. Viö brottförina daginn eftir
var enn veitt champagne og veitingamað-
ur Július Jörgensen lét skjóta flugeldum
upp frá bæjarbryggjunni og dáöust gest-
irnir aö þeirri siðustu kveöju frá Reykja-
vik sem nú lá aö baki þeim i kvöldkyrrð-
inni.
Grein Knud Rasmussen likur meö þeim
orbum, að nú verði Danmörk aö senda Is-
landi ástarjátningu, ekki aöeins i oröum,
heldur einnig á þann hátt sem gagni efna-
legri velferö landsins.
Til Grænlands
Þegar Knud Rasmussen kom til Dan-
merkur úr Islandsferð sinni, var hann
ákveöinn i aö veröa óperusöngvari. En
hann þurfti þó aö vinna fyrir sér og fór
sem fréttaritari til Stokkhólms en þar
voru leikar og sýningar sem þeir kölluöu
„Nordiska Spelen”. Aður en aö Knud
lagbi af staö, sneri hann sér til forstjóra
dýragarösins i Kaupmannahöfn og óskaöi
eftir þvi aö fá nokkra sleðahunda lánaöa
hjá honum, þvi hann ætlaöi að sýna akstur
á hundasleöum þarna á sýningunni. For-
stjórinn mun hafa sett upp nokkurn undr-
unarsvip, en benti honum kurteislega á,
að hundar dýragarösins hefðu lifaö viö
hóglifi hin siðari ár og væru litt til sliks
erfiöis fallnir. Var beiöninni þvi hafnaö.
t Stokkhólmi hitti hann meöal annarra
listamanninn Albert Engström, og þaö
var hann sem kom honum endanlega á
sporiö. „Þaö, hvernig hann talaöi um
landa sina þarna noröurfrá”sagði Eng-
ström Jaar vott um elsku, sem ekki var af
þessum heimi. Hann haföi enn ekki fundiö
sjálfan sig, en ég króaöi hann af ásamt
einum vini minum. Hann hlaut aö vibur-
kenna aö framtiö hans var einmitt Græn-
iand.”
Sumariö 1902 fór hann i Fyrsta Græn-
landsleiöangur sinn ásamt Mylius-Erich-
sen þeim, sem aö framan er nefndur og
þar meö var lif hans ráöiö.