Þjóðviljinn - 07.10.1980, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 7. október 1980
Þriöjudagur 7. október 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Háskólinn I Edmonton, Alberta, Kanada.
Barnageðdeildin I Riiskov vib Arósa.
Rætt við Guðrúnu Friðgeirsdóttur námsráðgjafa
Námsráðgjöf er orðin
útundan í skólakerfínu
Guörún Friögeirsdóttir
kennari við Menntaskólann
við Hamrahlíð er sér-
menntuð í námsráðgjöf.
Blm. tók viðtal við Guð-
rúnu um nám hennar í
þessum fræðum og þennan
afskipta þátt í íslensku
skólakerfi.
fræöingum, hjúkrunarkonumj
geölæknum og fóstrum.
Sérstakt andrúmsloft í
skóla
Ilvaö tókstu þér svo fyrir
hendur hér heima?
GF: Hérna heima starfaöi ég
ofurlitiö fyrir sólfræöideild skóla,
skrifaöi athuganir á hegöun
barna og kenndi slikt á nám-
skeiöum og i Kennaraskól-
anum.
Frá 1971 hef ég verið kennari
viö MH og var þá búin aö vera
stundakennari einn vetur i
skóla. Þarna fékk ég áhuga á
námsráðgjöf.
Og þá var haldið vestur um
haf
GF: Við drifum okkur öll fjöl-
skyldan til Edmonton i Alberta-
fylki i Kanada og viö hjónin vor-
um þar við framhaldsnám i eitt
ár, hann i tölvufræði og ég i upp-
eidisfræði. Á ensku heitir greinin
Educational psychlogy. Ég valdi
mér ráögjöf sem sérsviö eöa Gui-
dance and Counseling eins og þaö
heitir á máli heimamanna.
Viö uröum aö öllu leyti að sjá um
skipulagningu, framkvæmd og
úrvinnslu á þessum viötölum og
hafa samband viö vinnustaöi og
skóla vegna skjólstæðinga okkar.
Ég læröi persónuleikasálar-
fræöi námssálarfræði, þroska-
sálarfræöi og tölfræöi sem undir-
búning fyrir ráögjöfina. Aöeins 26
af þeim sem sóttu um ráögjafar-
áfangana komust inn.
Ég varö oft vör við hve starfs-
reynsla min, bæöi á sjúkrahúsi og
kennslu kom mér að góöu haldi og
var mikils metin i ráögjafar-
áföngum.
leiöbeindi og teknar voru fyrir æf-
ingar i samtalstækni með hlut-
verkaleikjum.
Þaö var i fyrstu kviöablandið
að sjá sjálfan sig á kvikmynd og
vita að hvert orð og hver smá-
hreyfing yrði grannt skoöuö. En
þetta komst allt upp i vana. bessi
kennari tók hvert okkar i hópnum
i tvö einkaviötöl og var tilgangur-
inn sá að við kynntumst betur
okkur sjálfum. Við fengum lika
einu sinni aö vera meö i hópmeð-
ferö hjá honum.
1 siðari hluta ráögjafarnámsins
uröum viö að skipta um kennara
til þess aö kynnast ólikum
kenningum. Ég fékk þá mjög
reyndan kennara, var aftur i
þriggja manna hópi og við héld-
um mikið saman og studdum
hvert annaö. Auk þess var ég i 10
manna hópi sem hittist einu sinni
í viku til aö gagnrýna viötöl sem
tekin höföu verið upp á mynd-
segulbönd undir leiösögn kenn-
ara.
Nú var tekin fyrir hópstjórn og
hópmeöferö. Þegar náminu lauk
haföi ég tekiö 42 viötöl, aöallega
viö ungt fólk og börn. Mér finnst
Starfsliöiö I Riiskov.
Hvcnær, Guðrún, hófust af-
skipti þin af uppeidismálum?
GF: Arið eftir stúdentspróf fór
ég á fóstruskóla i Kaupmanna-
höfn, Seminariet for Smaabörns
Pædagoger. Það var tveggja og
hálfs árs nám meö verklega hlut-
anum. Þessi skóli var langt á
undan sinum tima, enda fór þaö
orð af honum aö þarna væri
samankominn rjóminn af bestu
kennurum á þessu sviöi. Margir
góðir fyrirlesarar heimsóttu skól-
ann og fékk ég t.d. tækifæri til aö
hlusta á forstöðumann hins fræga
Summerhillskóla. Sumir af
kennurum minum höföu starfaö
hjá honum.
Það hefur væntanlega veriö
mikil breyting að koma úr Is-
lcnskum skóla og setjast á skóla-
bekk i Kaupmannahöfn?
Settist i framúrstefnu-
skóla
GF: Já, það voru mikil við-
brigði að koma úr islenskum
menntaskóla rétt eftir 1950 inn i
þennan framúrstefnuskóla. Ég
kynr.tist þarna hugmyndum um
uppeldi og skólamál sem fyrst
núna á allra siöustu árum er farið
að bera svolitiö á hér heima. Arin
sem ég var við nám og siöar
fóstrustörf á dagheimilum i Dan-
mörku mótuðu viðhorf min til
þessara mála. Þarna eignaöist ég
lika vini sem eru enn þann dag i
dag jafn tryggir og góöir vinir
minir.
Siöar vann ég tvö ár á sjúkra-
húsi fyrir börn meö geöræn
vandamál. Það starf átti mjög vel
við mig og yfirgaf ég það með
nokkrum söknuöi 1968 þegar ég
sneri hingaö heim aftur meö fjöl-
skyldu minni. Þetta var vinnu-
staöur þar sem lýöræöi var i
heiöri haft og þar gafst öllum
tækifæri til að læra. Fyrirlestrar
voru haldnir i hverri viku, auk
þess leshringir, stofnanaheim-
sóknir og fárra daga námskeiö
öðru hverju. Þarna opnuöust mér
dyr ,i allar áttir, ekki sist vegna
þess aö þarna starfaöi ég náiö
meö fólki sem haföi ólika mennt-
un og reynslu, kennurum, sjúkra-
þjálfum, félagsráðgjöfum, sál-
Kennaraskólanum og Náms-
flokkunum. Ég var svo heppin aö
vera lika kennari við háskólann i
dönskum nútimabókmenntum.
Það var lærdómsrík reynsla og
skemmtileg en að mörgu leyti á
þaö betur viö mig aö starfa við
skóla meö yngri nemendum. Þaö
er sérstakt andrúmsloft i skóla,
það liggur eitthvaö i loftinu sem
er bæöi ögrandi og heillandi aö
takast á við. Mér liöur vel inni i
kennslustofu og mér finnst flestir
timar liöa of fljótt en það finnst
nemendum minum áreiöanlega
ekki, þvi miður.
Fyrir fáeinum árum lærði ég
uppeldis- og kennslufræöi, dreifði
náminu á tvö ár vegna vinnu
minnar og tók auk þess tveggja
missera námsþátt sem hét Leiö-
sögn i skólum. Þetta var
skemmtilegt nám og ég held að
við sem vorum eldri og meö
reynslu af kennslu- og uppeldis-
störfum, höfum haft bæöi meiri
gleöi og gagn af náminu en þeir
sem voru nýsloppnir íir mennta-
Framhaldsnám í Alberta
Hvernig voru svo aöstæöur við
háskólann i Alberta?
GF: Viö háskólann i Alberta
voru þetta áriö 35.000 stúdentar. I
uppeldisfræöi voru þúsundir stú-
denta en aðeins litið brot af þeim i
framhaldsnámi. Deildin hafði aö-
setur i sjö hæða stórhýsi. Þar var
stórt og gott bókasafn með hljóö-
upptökum, myndsegulböndum og
allskonar kennslutækjum auk
bóka og timarita um uppeldis og
kennslufræöi.
t húsinu voru þrir afar nota-
legir veitingasalir auk fyrir-
lestrasala og kvikmyndastofa. Á
neðstu hæöinni var ókeypis ráö-
gjafarþjónusta (clinic) fyrir al-
menning. Þar vorum viö þjálfuö i
viðtalstækni. Viö uröum sjálf aö
taka öll viötöl upp á myndsegul-
bönd. Þarna var lika sérstakt
leikherbergi meö öllum tilheyr-
andi leiktækjum til notkunar ef
skjólstæöingar okkar voru börn.
Hvernig var náminu háttaö?
GF: Þvi var þannig háttað að
fyrst tókum við ráðgjafarkenn-
ingar og var kennslan fólgin i
fyrirlestrum um ólikar kenningar
ag viðhorf, i kvikmyndum, hóp-
vinnu, hlutverkaleikjum og skrif-
legum verkefnum. Við þurftum
t.d. að útbúa ráðgjafarprógramm
fyrir skóla, gera grein fyrir beit-
ingu kenninga i ákveönum til-
fellum og fleira af þvi tagi. En
samhliða þessu vorum við með
viðtöl og var okkur skipt niður i
hópa meö einum kennara i viö-
talstækni. t fyrri áfanganum var
ég i þriggja manna hópi. Kennari
okkar var sálfræöingur sem
sinnti mest hópmeðferö og rak
ráögjafarþjónustu i bænum.
Vinnutiminn var yfirleitt frá kl.
9.00 á morgnana til kl. 11 á kvöld-
in. Helgarnar fóru i ritgeröir og
lestur.
Viö sýndum i hverjum tima
hluta af viötali sem viö höföum
tekiö, siöan var rætt i hópnum
hvernig til heföi tekist,kennarinn
sjálfriaö þetta nám hafi veriö eitt
af þvi gagnlegasta sem ég hef
lært um ævina og finn að það
hefur breytt mér verulega sem
kennara.
Ráögjöf ekki á faglegum
grundvelli
Hefur þú getað notfært þér
þetta nám hér heima?
GF: Ég hef fengiö tækifæri til
aö nýta þessa þekkingu mina
ofurlitiö og hef kennt samtals-
tækni á stuttum námskeiðum,
bæöi á vegum borgarinnar og á
Kleppi. Auk þess kenni ég einn
áfanga i uppeldisfræði i MH.
Ráögjöf i framhaldsskólum
hefur ekki veriö rekin á faglegum
grundvelli fram til þessa, enda
veit ég ekki til aö nokkur annar
kennari en ég hafi lagt stund á
þessi fræöi. Háskólinn hefur þó
eitt tveggja missera kynningar-
námskeiöi Leiösögn iskólumeins
og ég gat um áöan.
I Noregi hefur ráðgjöf verið
rekin i framhaldsskólum siöan
Guörún Friögeirsdóttir námsráögjafi.
1969. Þar heíur verið komiö á sér-
stakri eftirmenntun fyrir kennara
sem ætla að sinna ráögjöf. Eins
og i Ameriku er áherslan lögö á
persónuleikasálfræöi, viðtals-
tækni, tölfræöi og ráögjafar-
kenningar. I Danmörku er svip-
aða sögu að segja og leggja Danir
sérstaka áherslu á aö leiöbeina
nemendum i náms- og starfsvali.
Ekki allir sama andlega
veganesti
Er von á breytingu á þessum
málum hér á landi?
GF: Ef ráðgjöf, leiösögn og
umsjón meö nemendum á að
veröa annaö en nafniö tómt,
verður aö koma til viðhorfsbreyt-
ing meðal kennara, nemenda og
hjá skólastjórum. Þaö veröur að
skipuleggja þennan þátt skóla-
starfsins faglega og sinna hon-
um, en ekki láta allt annað hafa
forgang eins og nú er gert.
Það er augljóst mál að með öll-
um þessum gifurlegu breytingum
á atvinnuháttum og heimilislifi
hefur uppeldi breyst, og viö
stöndum frammi fyrir þeirri
staðreynd að skipulag framhalds-
skólanna hefur gjörbreyst. Þeir
eru orönir miklu fjölmennara.
Afangakerfi er viða komiö i staö
bekkjakerfis, val nemenda er
meira og skólasókn er aö nokkru i
þeirra höndum. Þessar breyt-
ingar má eflaust flestar eöa allar
telja jákvæöar. Nemendur hafa
meira sjálfræði og bera meiri
ábyrgö. En þar meö er ekki sagt
aö allir hafi þaö andlega vegar-
nesti aö þeir geti axlaö þessa
ábyrgð aðstoðarlaust. Mörg
heimili eru ekki I stakk búin til aö
geta leiöbeint unglingum vegna of
mikils vinnuálags og vegna hinna
hröðu breytinga á skólunum. Og
foreldrar hafa farið i gegn um allt
öðru visi skóla.
Aðgerðarleysiö er
ábyrgðarleysi
Það er engin tilviljun aö ráögjöf
hefur verið komiö á og efld svo
mjög i grannlöndum okkar, bæði i
grunnskólum og framhalds-
, skólum um leiö og skipulag skói-
anna hefur breyst. Ég tel þvi aö-
gerðarleysiö mikiö ábyrgöarleysi
af okkar hálfu hér á landi.
Þeir nemendur sem verða verst
úti i framhaldsskólum eru auö-
vitað þeir sem minnstan stuöning
fá heima fyrir. Foreldrunum
hættir til aö gleyma vandamálum
barnanna vegna sinna eigin.
Nemendur ættu lika aö hafa
greiöari aögang aö áreiðanlegum
upplýsingum um nám og störf úti
i þjóöfélaginu aö skyldunámi
loknu. Slikar upplýsingar liggja
ekki frammi hvar sem er. Vinnu-
markaðurinn er sifellt aö breyt-
ast. Sum störf hverfa, önnur
verða til. Hér er margt aö athuga
fyrir unga fólkið sem þarf að
velja sér lifsstarf, þekkja getu
siná og takmarkanir og meta
framtiðarhorfurnar á raunsæjan
hátt.
Sjálfsgagnrýni
Hvernig vinnur námsráögjaf-
inn?
GF: Ráðgjöf i skólum hefur
viöa erlendis beinst meira i þá átt
að taka fyrir heilt félagslegt
kerfi, heilan bekk eða heilan
skóla. Þetta hefur veriö kailaö aö
breyta skólanum innanfrá. 1
slikri ráðgjöf er ma. fólgin
sjálfsathugun og sjálfsgreining
starfsmanna skólans. Ráögjöf af
þessu tagi hefur þann tilgang að
þróa skólann sem heild þar sem
gengið er út frá þvi að hver ein-
staklingur er með ýmsu móti
tengdur öðrum i stofnuninni.
Athyglin beinist þvi mjög að þvi
að bæta samskiptin milli hópa og
einstaklinga innan skólans.
Sjálfsathugunin og sjálfs-
greiningin nær til:
1) Starfsmanna sem einstakl-
inga.
2) Samskiptastarfsmanna.
3) Skólans sem kerfis.
4) Skólans i samfélaginu.
Tilgangurinn er að skapa með-
vitund hjá einstaklingnum um að
hann hafi áhrif á það sem gerist i
skólanum og beri ábyrgö.
Þessháttar ráögjöf er yfirleitt
framkvæmd af hópi ráögjafa og
er um leið rannsókn.
Eitt af þvi mikilvægasta i ráö-
gjöf er að skapa samstarf milli
sem flestra i skólanum til að allir
beri ábyrgö á sameiginlegum
markmiðum. Ráögjafi á aö
skipuleggja starfið, þróa áætl-
anir, skrá starfsemina og gera
kannanir. Auk þess á hann aö
sinna ýmsum þáttum áætlunar-
innar einn eöa með öörum. Þar
ber fyrst aö nefna námstækni
fyrir nemendur og kennara, sam-
talstækni fyrir kennara, einstakl-
ingsbundna ráögjöf, samstarf viö
aörar stofnanir og þjónustu úti i
þjóöfélaginu og upplýsingamiöl-
un um nám og störf. Þaö ætti
einnig aö falla i hlut ráögjafa að
útvega bækur, timarit, fyrir-
lesara og námskeiö fyrir kenn-
arana um uppeldis- og skólastarf.
Þaö er ástæöa til að taka fram,
aö ráðgjafi ætti ekki að setja sig i
bás eða láta setja sig i bás meö
þeim sem völdin hafa I skólanum.
Starf ráögjafa er ætlaö fyrir nem-
endur og hann verður aö geta sett
sig i þeirra spor.
Markmiö ráögjafarþjónustu er
aö koma til móts viö þarfir nem-
enda, svo aö þeim liöi betur,
þroskist betur og sækist námiö
betur, en þetta þrennt helst oftast
nær i hendur.
—gb
á dagskrá
/ Ijós hefur komið að stolt þeirra, sem
trúðu á kapitalisma og frjálsa
samkeppni Flugleiða, þoldi alls ekki
frjálsa samkeppni
Marx, Friedman
og Flugleiðir
Fyrir skömmu sýndi islenska
sjónvarpið mynd gerða af hinni
kapitalisku ensku sjónvarpsstöö
Granada, þar sem fram kom
harla ófögur spá um framvindu
hins breska efnahagskerfis , ef
áfram yrði haldiö á þeirri braut
sem járnfrúiin Thatcher hefur
markaö.
Spá þessi var gerð af hag-
fræðingum úr hinum þekkta hópi
hagfræðinga sem kenndir eru viö
Cambridge, en sá hópur birtir
efnahagsspá á hverju ári áður en
fjárlög eru lögö fram.
Svo sem við mátti búast brugðu
málpipur leiftursóknarmanna i
Sjálfstæðisflokknum við hart og i
heilsiðugrein i Morgunblaðinu
var þátturinn afgreiddur sem
kommúnistaáróöur, sjónvarps-
stööin enska kölluö „hlynnt
sameiningarsinnum” (citerað
eftir minni) og Cambridge hag-
fræðingahópurinn kallaður sér-
vitrir Marxistar, sem enginn tæki
mark á.
Þetta var nú hin notalegasta
afgreiðsla á óþægilegu efni, og
mikiö vildi maður nú fyrir það
gefa að það hákapitaliska fyrir-
tæki sjónvarpsstöðin Granada
væri orðin sósialisk, og ekki væri
síður gott ef allir Cambridge-hag-
fræðingar væru orðnir marxistar.
En þvi miður er hvorugu aö
heilsa, en hinsvegar er þetta
dæmigert fyrir þann málflutning
sem málpipur frjálshyggju-
ihaldsins temja sér, hvort sem
þeir hafa próf i sagnfræði eöa
ekki.
Yfirleitt hafa hagfræðingar
þessir verið taldir fylgjendur
Keynes þess sem öll borgaraleg
hagfræði hefur meira og minna
byggst á frá þvi i kreppunni
miklu. En Keynes þennan telja
þeir frjálshyggjumenn greinilega
meðal vondra hagfræðinga, og
villutrúarmann hinn mesta. Vilja
greinilega flokka hann þvi sem
næst meö kommúnistunum.
Það er hinsvegar bráðsmellið,
að i afstööu til kenninga Keynes
eru frjálshyggjumenn og hefð-
bundnir marxistar i raun
samferöa, og reyndar verður ekki
betur séö en að kenningar hag-
spekinga frjálshyggjuihaldsins
skjóti verulegum stoðum undir
kreppukenningu Karls Marx, þótt
hinir sömu lýsi þann gamla
skeggjúða með öllu óalandi og
óferjandi.
Karl og kreppan
Þaö sem Kari Marx sagöi i
kreppukenningu sinni varm.a. að
i efnahagskerfi kapitalismans
væri innbyggð krepputilhneiging
sem fyrr eöa siðar hlyti að fá
útrás. Þetta taldi hann
óumflýjanlegt meðan andstæður
launavinnu og auömagns væru til
staöar i framleiösluferlinu.
Kreppan sagöi Karl gamli að
væri auövaldinu bráðnauösynleg,
húnski ldi hafrana frá sauðunum
I samkeppnisfrumskóginum
(kannski ætti maöur aö segja
ljónin frá antilópunum), kreppan
væri nauðsyn til að hreinsa blóö
kapitalismans.
Lengi vel átti kenning þessi
miklu fylgi að fagna, og óneitan-
lega var það svo aö kreppur komu
alltaf öðru hverju i efnahagslif á
Vesturlöndum, þannig að kenn-
ingin hlaut meöbyr af þeim sök-
um. Sósialistar þóttust lika
heldur betur fá sönnun á kenn-
ingu þessari þegar kreppan mikla
hófst um 1930. Og margir
töldu þá einungis dagaspurs
mál hvenær hrun kapitalismans
yrði.
En þá komu fram i dagsljósið
kenningar Bretans Keynes og
gengu þvert á hina gömlu kreppu-
kenningu Marx (sem reyndar er
aðeinsréttað hluta. Keynes notar
sér margt af kreppukenningu
Marx). Þá varö kenningin sú aö
meö réttum hagstjórnarað-
geröum af hálfu rikisvaldsins
væri hægt að hafa stjórn á hag-
sveiflum i hinu kapitaliska hag-
kerfi, og þvi væru kreppur liðin
tið ef stjórnvöld kynnu að stýra
ef n a h a g s m á 1 u m . Dagar
Marxiskrar kreppukenningar
væru þvi endanlega taldir, upp
væri risin tiö hins eilifa bandalags
kapitalista og rikisvalds.
Hófst nú erfið tið fyrir fylgis-
menn hefðbundinnar Marxiskrar
kenningar. Kenning Keynes
virtist standast, kreppurnar létu
á sér standa, stöðugur hagvöxtur
einkenndi efnahagslif hins
kapitaliska heims. Hinir þolbetri
af fylgjendum Karls gamla sögðu
af þrjósku — „kreppan kemur,
biðið þið bara” — en allir voru
steinhættir að trúa þeim. Og þá
kom hún.
Allar götur lrá þvi i
gullkreppunni 1967 má segja að
kreppuástand hafa rikt i einni
eða annarri mynd á Vesturlönd-
um. Að visu hefur hagvöxtur
verði allverulegur á köflum, en
atvinnuleysi hefur hinsvegar
veriö landlægt og viröist nú vera
farið að flokkast undir eðlilegt
ástand i mörgum iðnrikjum.
Eftir þvi sem leið á áttunda
áratuginn og töfraáhrif „hag-
stjórnaraögerða” i Keynskum
anda létu á sér standa fóru áhrif
annarra spámanna i hagfræðinni
að verða meiri. Þeirra þekktastur
er Milton Friedman, Nóbels
verðlaunahafi og talsmaður pen-
ingamagnskenninga. Mjög
harður „frjálshyggjumaður” og
litill dáandi rikisvalds (á það
reyndar sameiginlegt meö Karli
Marx).
Þaö eru kenningar hagspekinga
á borð viö Friedman sem Magga
Thatcher er nú að reyna að beita i
Bretlandi.
Ekki veröur betur séö en aö
hagstjórn járnfrúarinnar sé i
anda þeirrar kenningar Karls
Marx aö kreppan og atvinnu-
leysiö sem henni fylgir sé
kapitalismanum naubsyn, og þvi
sé ekki annað aö gera 1 málum
hins breska kapitalisma nú en aö
láta kreppuna vinna sitt verk (aö
múkka enskan verkalýð) og
tryggja aö betri gróöatiö komi
þrátt fyrir stórkapitalista stór-
veldisins gamla.Grunntónninner
semsé: þaö þýðir ekkert aö vera
aöhalda hlutunum gangandi meö
opinberum hagstjórnaraögeröum
(„ri'kisafskiptastefnan”, sem
Hólmsteinar frjálshyggjunnar
nefna svo), kreppa er eölilegur
hluti af kapitalisma og hún
veröur bara aö fá aö taka sinn
toll.
Þab liggur viö aö maöur heyri
skeggjaöan karl hvisla upp úr
kirkjugaröi i Lundúnum: Sagöi
ég ekki.
Flugleiðakreppan
Þótt kapitalisminn sé undir-
rituöum ekki ýkjahugnanlegt
fyrirbæri, þá hefur hann þó þann
kost aö vera mjög skemmtilegur
að velta vöngum yfir; það gera
allar þverstæöurnar sem i honum
er ab finna.
Hér heima á Islandi er spurn-
ingin um kapitalisma, kreppu og
rikisvald grátbroslega áleitin i
Flugleiðamálinu.
1 Ijós hefur komiö aö stolt
þeirra sem trúöu á kapitalisma
og frjálsa samkeppni, Flugleiðir,
þoldi allsekki frjálsa samkeppni.
Slikt var þvi góða fyrirtæki jafn-
hollt og berklar okkur hinum. Og
þá hlaupa þeir menn, sem mest
hafa varaö við hinni „deyðandi
hönd” rikisins.istjórnarráöiö inn
ogbiðja i'guös bænum um 6 milj-
aröa hjálp.
önnur þverstæöa þessa máls er
að þaö kemur i hlut sósialista sem
i rikisstjórn sitja að taka á sig
ábyrgö á þvi aö bjarga stolti is-
lenskrar borgarastéttar frá
hruni, annaö er ekki hægt vegna
atvinnu þess fjölda fólks sem viö
þessa starfsemi vinnur. Þar meö
höndla þeir i anda þess Keynes,
er sagði allt aöra hluti en okkar
góöiMarx. Þaö rignir jafnt á rétt-
láta sem rangláta, og þverstæöur
kapitalismans hellast jafnt yfir
sósialista sem ihaldsmenn.
Grátbroslegast af öllu er þó að
fylgjast meö viðbrögðum leiftur-
sóknarihaldsins i Sjálfstæöis-
flokknum. Þar hefur aö undan-
förnu verið prédikaö aö óheftur
kapitalismi væri þaö eina sem
gæti orðið vorri þjóð aö liði i
þrengingum heimsins. En um leiö
ogóhefturkapitalismi fer aö þýöa
aö,,þeirra” kompani fari á haus-
inn, þá er eölilegt og sjálfsagt að
rikisvaldiö tryggi „eölileg starfs-
skilyröi” fyrir Flugleiöir, þ.e.
taki á sig áföllin.
r
Ahugi kviða blandinn
Viö sem alltaf höfum tekiö þó
nokkurt mark á honum Karli
gamla Marx horfum nú semsé
meö áhuga á þaö hvernig ihaldiö
er I reynd fariö aö hampa kenn-
ingum hans um þaö hvernig
kapitalisminn er f eöli sinu inn-
réttaður. Hinsvegar getum viö
ómögulega fagnaö þessum ný-
fengna skilningi ihaldsaflanna á
Marxismanum, til þess getur
hannreynst alþýöu manna of dýr-
keyptur. Svo sem atvinnuleysis-
tölur frá Englandi sýna okkur.