Þjóðviljinn - 16.10.1980, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN 'Fimmtiidagur 16. október 1980
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkaiyðs-,
hreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandi: Útgáfufélag ÞjóBviljans
Framkvæmdastjóri: EiBur Bergmann
RlUtjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Ólafsson
. Auglýsingastjóri: Þorgeir ólafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón FriÖriksson.
Afgreiöslustjóri .Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Ingibjörg
Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Mágnús H. Gislason, Sigurdór
Sigurdórssor..
Þingfréttir: porsteinn Magnússon.
iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Eina'r Karlsson, Gunnar Ellsson
Handrita- og prófarkaléstur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason.
’Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa :Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla -.Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir.
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Húsmóöir: Anna Kristln Sverrisdóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
t/tkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúla 6, Reykjavík, slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaþrent hf.
Hagstœður samanburður
• I sjónvarpsumræðum i fyrrakvöld sagði
Matthias Á. Matthiesen að fjárlagafrumvarp
Ragnars Arnalds bæri ótviræð merki um vinstri
stefnu. Þetta er rétt ef viðmiðunin er sú, að i frum-
varpinu er gert ráð fyrir að þjónusta rikisins við
landsmenn verði bætt á ýmsum sviðum á árinu
1981, og reynt að flytja fé þangað sem þörfin er
brýnust, án þess að um aukningu rikisútgjalda sé
að ræða.
• í fjárlagafrumvarpinu felst tiföldun á fram-
lögum til félagslegra ibúðabygginga. Raungildi
framlaga til ibúðalánakerfisins i heild mun einnig
aukast. Þá er framlag til framkvæmdasjóðs ör-
yrkja tvöfaldað,og til reksturs heimila fyrir þroska-
hefta er varið 350 miljónum króna. Framlög til
listastarfsemi eiga að hækka um tæp 80%,og er um
verulega hækkun að ræða umfram verðbólgu til
leikfélaga áhugamanna, til Kvikmyndasjóðs, og til
starfslauna listamanna.
• Enda þótt tekist hafi að skapa jafnvægi i rikis-
fjármálum og staða rikissjóðs sé viðunandi um ára-
bil, er það ekki gert með niðurskurði á framlögum
til félagsmála eða menningarmála. Áðurgreind
dæmi sýna, svo ekki verður um villst, að ekki
er horfið af framfarabraut i félagslegum efnum.
• Þegar rætt er um árangur i efnahagsmálum er
stundum hollt að ástunda ekki aðeins naflaskoðun,
heldur lita i kringum sig. í Noregi hefur stjórn
Verkamannaflokksins lagt fram hægrisinnuðustu
fjárlög sin i áratugi. Þar er gert ráð fyrir skatta-
breytingum sem létta hlut hátekjumanna en i-
þyngja láglaunafólki. Þar er stórlega dregið úr
framlögum til húsnæðismála, en hermálaútgjöld
aukin að sama skapi. Norska Alþýðusambandið
hefur lýst þvi yfir,að það geti alls ekki stutt fram-
komið fjárlagafrumvarp.
9 í Danmörku hafa forráðamenn jafnaðarmanna
sagt skýrt og skorinort,að skera verði niður félags-
lega þjónustu rikisins, vegna þess að Danir hafi ekki
lengur efni á henni i ljósi skuldabyrðar við útlönd,
viðskiptahalla og dvinandi hagvaxtar. í Sviþjóð
haía jafnaðarmenn og forystumenn atvinnu-
rekenda sameinast um að hrópa rikisstjórn borg-
araflokkanna af. Ástæðan er sú,að þrátt fyrir stór-
hækkun óbeinna skatta nýverið, hefur rikisstjórn-
inlagt framsparnaðaráætl.sem felur i sér áfram-
haldandi halla, stórkostlega skuldasöfnun, atvinnu-
leysi og meiri ójöfnuð milli stétta en verið hefur.
• Á íslandi hefur Ragnar Amalds lagt fram fjár-
lagafrumvarp sem sýnir,að rikisfjármál eru i jafn-
vægi, haldið verður áfram að greiða niður skuldir
rikisins við Seðlabankann, innistæðulausri seðla-
prentun er hætt, en þjónusta rikisins við almenning
er ekki skorin niður, né heldur opinberar fram-
kvæmdir skornar svo við nögl, að i atvinnuleysi
stefni. ólikt er ástandið þvi gæfulegra hér en hjá
frændum okkar annars staðar á Norðurlöndunum.
„Þau eru súr... ”
• í áköllum um aðgerðir i efnahagsmálum hefur
tvö atriði allajafna borið hátt: Jafnvægi i rikisfjár-
máium og niðurgreiðslu á skuldum rikissjóðs.
• Þegar riksistjórnin hefur greitt niður skuldina
við Seðlabankann um 8 miljarða á þessu ári og
hyggst létta skuldabaggann um 10 miljarða á
næsta ári, segja hagspekingar Alþýðurflokks og
Sjálfstæðisflokks: Engar efnahagsaðgerðir. Þegar
hinu langþráða markmiði um jafnvægi i rikisfjár-
málum er náð með hallalausum rekstri rikissjóðs i
ár og 7 miljarða króna áætluðum tekjuafgangi á
næsta ári,er enn sagt: Engar efnahagsaðgerðir.
• Ef Matthias Á. Matthiesen hefði stjórnað
rikisfjármálum i ár i stað Ragnars Arnalds á svip-
aðan hátt og hann gerði i f jármálaráðherratið sinni
1975, hefði hann safnað á árinu um 40 miljarða
króna skuld hjá Seðlabankanum. Slika skulda-
söfnun og seðlaprentun til þess að kynda verðbólg-
una hefði Þjóðviljinn ekki hikað við að kalla róttæk-
ar efnahaa<íflrScíí>r/Sir —<*kh i
klippt
! Hrollur í Tómasi
INiöurtalning er aö veröa eitt
af þessum tiskuoröum i stjórn-
t málunum, sem allir tala um, en
Ifæstir geta skilgreint. Þetta
kosningaloforö Framsóknar-
flokksins aö telja niöur verö-
, bólguna 10, 9,8,7, osfrv., veröur
Isvo tilefni ýmissa útúrsniininga
og oröaleikja.
Enda þótt hægt hafi á verö-
, bólgu neitar þvi enginn aö
Iniöurtalningin er á uppleiö miö-
aö viö þau veröbólgumörk sem
sett eru i stjórnarsáttmála
, rikisstjórnar Gunnars Thorodd-
Isen. Tómas Arnason verölags-
málaráöherra hefur aö undan-
förnu lýst yfir þvi aö mikill
I- hrollur sæki nú aö honum vegna
þess aö 1. desember er fram-
undan meö verölagsbótum til
I’ launafólks vegna veröhækkana
sem oröiö hafa á undangengn-
um þremur mánuöum. Þaö er
súgurinn af 10 til 12% veröbót-
I’ um 1. desember og viölika
kauphækkun til ASÍ-félaga ef
einhverntlmann semst, sem set-
ur slikan hroll aö Tómasi.
■
anna. í framkvæmd yröi þaö
þannig aö mörkin á launahækk-
anir yröu virt, en séö i gegnum
fingur viö þá sem hækka þurfa
verölag.
Verölagið
niöur fyrst
1 stjórnarsáttmála rikis-
stjórnar Gunnars Thoroddsen
er ákaflega skýrt tekiö fram aö
niöurtalningarmörkin eiga aö
koma á verölagiö. Takist aö
telja verölagiö niöur fylgir
kaupiö, fiskveröiö og búvöru-
veröiö sjálfkrafa eftir niöur-
talningunni á verölaginu og
lækkar aö sama skapi. Þar
stendur:
„Til þess aö draga úr verö-
bólgu veröi beitt eftirgreindum
ráöstöfunum i verölagsmálum:
1. Veröhækkunum á þeim vör-
um og þjónustu, sem verölags-
ráö fjallar um, veröi sett eftir-
greind efri mörk ársfjóröungs-
lega á árinu 1980: Til 1. maí
skulu mörkin vera 8%, til 1.
ágúst7% og lokstil 1. nóvember
5%. A árinu 1981 veröi ákveöin
timasett mörk i samræmi viö
-----------------------------,
Niöur með
kaupiö
Þá er eftir sú þrautalending
aö fara i helvitis kaupiö og
reyna aö þrúkka þvi niöur. Um
þaö hefur slagurinn staöiö á
Alþingi og í rikisstjórn i nokkur
undanfarin ár, viö Ihaldiö og
ekki sist viö kratana, og á köfl-
um viö Framsóknarflokkinn.
Þegar rlkisstjórn Gunnars
Thoroddsens var mynduö náöist
samkomulag um þaö eftir veru-
legt þref aö ekki skyldu sett lög
á kaup gegn vilja verkalýös-
hreyfingarinnar.
Þaö var áfangi i sjálfu sér, en
ekki er svo aö skilja aö Alþýöu-
flokki og Framsóknarflokki hafi
meö öllu mistekist ætlunarverk
sitt. Visitölukafli ólafslaga frá
1979 er þeirra sköpunarverk og
heföi þó oröiö mun stórbrotnari
enraun varö á, ef Alþýöubanda-
lagiö heföi ekki þverskallast viö
aö samþykkja hann i lengstu
lög. Hann hefur nú verkað I eitt
ár og þrjá mánuöi og skert
kaupgjalrdsvisitöluna um 15.2%
miöaö viö framfærsluvisitölu á
sama timabili.
Einhverjum þætti þetta svo
sem nóg eftirgjöf hjá launafólki
• Þaðer hrollur ITómasi Arnasyniþessa dagana og hann þarf meira en kaffl frá verðlagsstjóra til þess að
ná honum úr sér.
! Bundinn við
eigin draug
„Betra er að vera laus við
hauginn en bundinn við draug-
• inn”, segir máltækiö. Meöan
Iverölagsmálaráöherran híeypir
fram veröhækkanahaugnum og
losar sig viö hann út I verölagiö
• þá er hann engu aö siöur bund-
Iinn viö sinn eigin draug, þvi
hann gengur aftur i gegnum
veröbætur á kaupgjald, búvöru-
• verö, fiskverö osfrv.
ITómas vill kveöa niöur fylgju
sina meö þvi eins og hann segir i
Timanum aö: „Rikisstjórnin
* heföi i stjórnarsamningi samið
Ium aö telja veröbólguna niöur.
Höfuðskilyrðiö væri að þaö
verði byrjað á þessu með raun-
• hæfum hætti, þannig aö setja
Iefri mörk á verölag og þjónustu,
verö á landbúnaðarafuröum,
fiskveröi, vextiog veröbætur og
1 laun.”
IÞaö hefur lengi veriö
draumur Alþýöuflokksmanna
og Framsóknarmanna aö losna
J viö veröbólgudrauginn með þvi
I aö lögbinda kaup launastétt-
markmið um hjöðnun verð-
bólgu.”
Og þú líka,
bróöir Tómas...
En af hverju skyldi verölags-
málaráöherrann ekki hafa fylgt
eftir þeim efri mörkum á verð-
lagi sem um var samiö i rfkis-
stjórninni? Af hverju hefur
hann hleypt út slikum verð-
hækkunum aö þær spenna upp
veröbætur á laun 1. desember
nk. i lOtil 12%? Hvernig stendur
á þvi aö Tómas Amason leyfir
sér aö brjóta stjórnarsáttmál-
ann meö þessum hætti, og vikja
frá niöurtalningarmörkunum?
JU, þaö var geymdur vandi,
þaö voru dulin veröhækkunar-
tilefni i pipunni osfrv., draugar
á kreiki frá liöinni tiö. Eöa á
einföldu máli: Óraunhæf áætlun
um niöurtalningu veröbólgunn-
ar.
------------«9
og auðvitaö vegur viöskipta-
kjaraskeröing þungt i þessu
dæmi (6.1%), en Tómas Arna-
son segir: Ekki nóg. Og
Alþýöuflokkurinn segir eins og
Sjálfstæöisflokkurinn: Ekki
nóg: Tökum veröbótakerfiö
alveg úr sambandi.
Ráö viö hrolli
Tómas losnar ekki við haug-
inn af þvi hann er bundinn við
drauginn. Þaö er niöurstaöan af
þessu spjalli. Hins vegar gæti
hann tekið úr sér hrollinn með
þvi aö spreyta sig á aö moka
verðhækkanahaugnum Ut úr
verölaginuen ekki inn i þaö. Þá
myndi hann losna viö drauginn.
Svona einfalt er máliö á
pappirnum, og I kjaftinum fyrir
kosningar. en „Að endingu
standa sig þeir einir, sem vanda
sig frá upphafi f þvi, sem er inn-
an handar aö standa sig i.” Þaö
heföi Tómas Arnason átt aö at-
huga áöur en hann samþykkti
aðbyrjaaö telja niöur verölagiö
á undan veröbótunum. —ekh
skorid
Galdrastafurinn hvíti:
Hjálpartæki og tákn
Erfiöleikarnir viö að komast
leiðar sinnar eru eitt mesta
vandamál blindra og sjónskertra.
Mikilvægasta hjálpartæki þeirra
til að ferðast um er Hviti stafur-
inn, sem hlotiö hefur alþjóðlega
viðurkenningu sem blindratákn.
Hvíti stafurinn gegnir tvöföidu
hlutverki. Annarsvegar sem
hjálpartæki fyrir blinda og sjón-
skerta og hinsvegar sem blindra-
tákn i umferðinni.
Ilvíti stafurinn gerir blindum
og sjónskertum kleift að ferðast
um á eigin spýtur og gefur þeim
f jölmargar upplýsingar um
nánasta umhverfi sitt. Til dæmis
gefur hann upplýsingar um
tröppur, hvort þær liggja upp eða
niður, um gangstéttir, girðingar,
staura, svo og um jarðveginn,
sem gengið er á. Einnig gefur
hann til kynna óþekkta farar-
tálpia á gangveginum og hann
gefur frá sér breytileg hljóö eftir
þvi I hvað honum er slegið.
Hviti stafurinn er forgangs-
merki blindra og sjónskertra i
umferðinni og ber ökumönnum að
hleypa þeim skilyrðislaust yfir
götur, þótt ekki sé um gangbraut
aö ræöa.
Enda þótt Hviti stafurinn sé
mikil hjálp öllum blindum og
sjónskertum, þurfa þeir oft á að-
stoð annara vegfarenda að halda,
t.d. til að segja þeim hvenær
óhætt er að fara yfir götu.
Mættu þeir, sem heilbrigði er
gefin, minnast orða draumkonu
Gisla Súrssonar, er hún mælti við
hann: ,,... og vertu vel við haltan
og blindan og þér minni menn, og
vætti ég, ef þú ferð svo með, að
þér dugi vel”. —mhg.