Þjóðviljinn - 08.11.1980, Side 25

tv
Helgin 8.-9. nóvember 1980 ÞJóÐVILJINN — SIÐA 25 .
visna-
mál %
Umsjón:
Adolf J.
Petersen
Hopa vindar, hýrnar brún
Vindurinn, þessi ógnvaldur
láös og lagar, hefur haft veruleg
áhrif á hugi manna i annarri
mynd en þeirri sem áöur er get-
iö. Menn hafa haft hann sem
dæmigeröa mynd fyrir hugsun
sinni; af þvl hafa svo mótast
ýmis orötök er hafa oröiö dagleg
viömiöun i málinu, t.d. er sagt
um montinn mann aö þaö sé
bara vindur I honum, eöa hann
er mikill á lofti sem er I sömu
merkingu, eöa þetta fór allt út i
vindinn hjá honum; er þá átt viö
aö verkefni eöa málefni sem
hann var aö fást viö varö ekki aö
neinu.
Prestur nokkur sagöi i
stólræöu; „Vindurinn gengur til
suöurs og snýr sér svo til norö-
urs, austur og vestur, hann snýr
sér og snýr og ef hann hættir þvi
nokkurntima þá fer hann bara
aö snúast eitthvaö á ný.”
Þaö mætti halda aö séra Einar
Friögeirsson á Borg hafi vor-
kennt vindinum aö þurfa aö
þjóta svona yfir höf og lönd, fá
ekki neina hvfld og ekkert skjól.
Einar kvaö um hve vindurinn á
bágt:
Vindurinn á voöa bágt,
veröur aö þjóta um hauöur.
Nyti hann skjóls af
einhverri átt,
óöar lægi hann dauöur.
Þetta, sem hann þráir mest,
þungbær örlög banna,
annars kæmi eitruö pest
og eyddi lifi manna.
Þó aö hamri á húsvegginn
og hljóöi sem ’ann getur,
hleypir honum enginn inn.
allra sist um vetur.
Þannig fer hann út um allt,
og ymur sárt aö vonum.
Ei er kyn þótt andi kalt,
fyrst enginn liknar honum.
Sama er um margan mann,
sem mæöu geymir huida,
þegar enginn elskar hann
andar hann frá sér kulda.
Vindurinn á fleira en eitt nafn
sem kunnugt er; fer þá eftir
hraöa hans hvaö hann er nefnd-
ur hverju sinni, eins og t.d. rok.
Um vestanrok viö Breiöafjörö
kvaö Ólina Andrésdóttir:
Vestan áttar voöaél
vekja reiöi sjóa.
Risa þeir hátt viö
himinhvel,
halda inn Breiöaflóa.
Veöra glymur ógnar önd,
olli dauöans grandi.
Nú er brim á Baröaströnd
og bára á Rauöasandi.
Unnur kalda, ógnar vald
áttu aö gjalda og týna.
Ritaö aldrei undanhald
er á skjaldbreiö þina.
Vindurinn heitir stundum
kári; hann er ekki ætiö sem
verstur, eiginlega dálitiö
hrekkjöttur, hefur gaman af aö
feykja höfuöfötum karlmanna
og lyfta undir pilsin á kven-
fólkinu og gætir þá kannski ekki
ætiö velsæmisins; þó er
Dýrólinu Jónsdóttur I Fagranesi
á Reykjaströnd heldur vel til
kára, hann sé bara dálitiö
hressandi, og kvaö:
Vaknar kári’ og varpar önd,
vott er hár á bala.
Kyssir bára stein viö strönd,
strýkur táriö svala.
Hopa vindar, hýrnar brún,
hlær mót rindum sólin,
örmum bindur heitum hún
háan Tindastólinn.
Aldrei harm né hugraun fann,
hjartaö varma sefur.
Kiettaarmi höröum hann
hiiö aö barmi vefur.
Asýnd mæra geislaglans
gyllir skær og friöur.
Rykiö þvær af hjálmi hans
himinblærinn þýður.
Himinblær segir Dýróllna.
Blær er nafn á mjög hægum
vindi sem kunnugt er. Þaö var
Adam Þorgrimsson frá Nesi i
Aöaldal sem kvaö þessa visu:
Þolið blæinn þrýtur senn,
þagnar ægis harpa.
Geislar þægja grimu enn,
gulli á sæinn varpa.
Ýmis fleiri nöfn eru á vindin-
um, sem forsætisráöherra vissi
ekki hvaöan kæmi né hvert færi
frekar en heimskreppan foröum
daga. Stormurinn fer um hauö-
ur og höf, og nú skulum viö
storma á tískuna.
ísleifur Gislason fyrr á
Sauöárkróki, kallaöi sig stund-
um vandræöaskáld, var mjög
fundvis á hiö skoplega I lifs-
flóöinu og lét þaö oft I ljós i
hnittnum visum, kenningar
sinar nefndi hann Eddu hina
nýju, og má þaö sannarlega til
sannsvegar færa. Hann kvaö
um tiskuna eins og hún geröist
um og eftir aldamótin siöustu.
Eddu hans er engum ofraun aö
skilja og hér koma nokkrar
tiskuvisur hans meö ástarivafi:
Manséttsver gaf mjópils
hliö
mjög und lakkskófótinn,
en hárkambstinda björkin
bllö
blikkaöi kjólstéls-njótinn.
Astar-flfan fauk af staö
fyr’ legghlifa-Njeröi.
Bónoröshrifu ýtti’ hann aö
undirlifa-Geröi.
Kærleiksamboö upp hann tók,
ástar-gambri hreyföi.
en hárkamba-eyjan klók
engin sambönd leyföi.
Isleifur sá lika lifiö á götunni:
Sé ég vappa á siökveldum,
sist þótt happ aö veröi,
á ástarpappa umbúöum
ilja-tappa-Geröi.
Labbar eftir lágfættur
laus aö prettum hniginn,
cigarettu-soghólkur
sem hér fléttar stiginn.
Rýmdi klókur vonavöll
viöur smókings-spjara,
þegar brókar-blúndu-þöll
brosin tók aö spara.
Og ævintýrin enda:
Hlynur kvaröa kostarýr
komst I skaröiö vona.
En andiitsfaröa-eikin hýr
aldrei varö hans kona.
Einhver heföarmey á Sauöár-
króki fór i kvennaskóla og dans-
skóla um leiö. Um þaö kvaö
Isleifur:
i
Menntun þráöi og meiri arö
— mörg eru ráö aö henda —.
Loksins þráöa-liljan varö
lærö I báöa enda.
Eitt sinn á sýslufundi Skag-
firöinga sagöi einn sýslu-
nefndarmaöur frá forinni I
hestaréttinni á Sauöárkróki.
ísleifur setti ræöuna i visu:
1 hrossaréttar forarflór
fótbúnaöi ei treystum.
Eg á „bússum” inn þar fór,
en út á sokkaleistum.