Þjóðviljinn - 03.01.1981, Síða 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN' Helgin 3.-4. janúar 1981
Askorun 34. þings Alþýðusambands Islands:
Afnemið ,skerðingar-
ákvæði Ólafslaganna
Með bráðabirgðarlögum
sinum hefur rikisstjórnin
komið til móts við ASÍ
missir ársfjórð-
íungslega 1981
r á-rk,i,«sssr^ óvissa
IwiglTér Ijös. -0 kaupm-t«i |ftí*r. Sk",U V“ílðlUb*',Ur sem insa og var miíl.O VÍ6 Þa6^« kerí;
mun hraka á sam-
I kjaramálaályktun 34.
þings Alþýðusambands
Islands var skorað á
Alþingi að afnema skerð-
ingarákvæði svokallaðra
ólafslaga, á verðbótavísi-
tölu. Með bráðabirgðalög-
um þeim sem ríkisstjórnin
setti á gamlársdag hafa
þau verið felld úr gildi út
árið, en minna má á að í
lok þess fara fram samn -
ingar og hlýtur því áfram-
haldandi fyrirkomulag
vísitölumála að vera meðal
samningsatriða.
Áskorun ASÍ-þings
1 upphafi 5. kafla kjaramála-
álytkunar ASÍ-þings i lok nóvem-
ber segir m.a.:
„Barátta verkalýöshreyfingar-
innar fyrir aukinni velmegun
snýst ekki um krónur og aura,
heidur aukinn kaupmátt. Verö-
bóigan knýr hins vegar á um
miklar kauphækkanir þvi
augljóst er, aö i 50% veröbólgu
veröur kaup aö hækka um 50% tii
þess eins aö halda óskertum
kaupmætti. Visitöiukerfiö er vörn
iaunafólks gegn verðbólgunni og
samtökin hljóta I næstu kjara-
samningum aö leggja áherslu á,
aö bæta kerfið svo umsaminn
kaupmáttur veröi betur tryggöur.
Draga veröur úr víxlhækkunum
veröiags og iauna meö raunhæf-
um aögeröum f verölagsmálum.
Takist aö draga úr verðhækkun-
um dregur jafnharöan úr verð-
bótahækkunum launa, þvi bætur
reiknast aðeins fyrir þegar
áorönar veröhækkanir. Veröbæt-
ur eru því afleiöing en ekki orsök
veröbólgunnar.
34. þing ASt minnir á, að viö
óbreytt skert visitölukerfi mun
kaupmáttur fyrirsjáanlega falla
um 1—2% á ársfjóröungi á samn-
ingstímanum. Þvf skorar 34. þing
ASt á Alþingi aö afnema þau
ákvæöi laga nr. 13/1979, Ólafs-
laga, sem kveöa á um skerðingu
veröbóta á laun samkvæmt
samningnum frá 22. júni 1977”.
Skerðingin 1. mars
og bæturnar
Asmundur Stefánsson geröi
ýtarlega grein fyrir skeröingar-
ákvæöum laganna nr. 13 frá 1979 i
ræöu sinni um kjaramálin á ASÍ
þingi. Hann sagöi þar m.a.:
„Þrátt fyrir andstööu samtak-
anna fór svo aö samþykkt voru á
Alþingi voriö 1979 lög um breytt
visitölukerfi og i júni gengu i gildi
nýjar reglur um verulega skerta
visitölu.
Áfengi og tóbak
Meö Ólafslögunum voru geröar
tæknilegar breytingar sem leiddu
til þess aö þungi frádráttarliöa
jókst viö veröbótaútreikning. Þá
var áfengi og tóbak, sem haldiö
haföi veriö utan viö útreikning
visitölunnar samkvæmt samn-
ingum tekiö inn i grunn visitöl-
unnar aftur. Þó þannig aö látiö
skyldi eins og þær vörur hækkuöu
alls ekki. Afengi og tóbak kom
þannig inn i visitöluna sem ein-
hliöa frádráttarliöur.
Búvöruliðurinn
Hinn megin frádráttarliöurinn
er hinn svonefndi búvöruliöur
þ.e.a.s. sú hækkun sem veröur á
launum bóndans I búvörugrund-
velli og saman hafa þessir liöir
væntanlega vegiö um 11 til 14% af
útgjöldum vistölufjölskyldunnar
á undanförnum misserum.
Þetta þýðir i stuttu máli aö
vegna þessara frádráttarliöa
tveggja hækkar veröbótavisital-
an einungis um 8.6 til 8.9% þegar
framfærslu visitalan hækkar um
10%. Þannig tapast 1 til 1 1/2% i
hvert skipti sem framfærsluvisi-
talan hækkar um 10%.
Viðskiptakjörin
Þá er i ólafslögum gert ráö fyr-
ir aö tekið sé tillit til breytinga á
viöskiptakjörum þegar veröbóta-
visitalan er reiknuö. A sjö fyrstu
veröbótatimabilunum eftir setn-
ingu Ölafslaga hefur þetta ákvæöi
mælt veröbótaskeröingu I sex
skipti en aldrei viöauka á verö-
bætur. Miöaö viö þá þróun sem
oröiö hefur nú á haustmánuöum
má hinsvegar gera sér nokkrar
vonir um örlitla hækkun af þess-
um sökum hinn 1. mars næstkom-
andi.
Óvissa um kaupmátt
Þær skertu visitölubætur sem
lögboönar voru meö Ólafslögum
búum viö viö enn þann dag I dag.
Þaö er þannig fyrirsjáanlegt aö á
árinu 1981 munum viö viö hvern
verðbótaútreikning þ.e.a.s. árs-
fjóröungsiega missa I kaupmætti
1 til 2%. Kaupmáttur á komandi
ári er þannig I mikilli óvissu
vegna skeröingarákvæöa ólafs-
laga.” Tilvitnun lýkur.
Verðbætur samkvæmt
fullri F-vísitölu
í efnahagsáætlun rikisstjórnar-
innar frá 31. desember er visitala
framfærslukostnaöar sett á 100 1.
janúar. Þetta þýöir aö veröbætur
fyrir veröhækkanir i nóvember og
desember falla niður, en fullar
veröbætur koma á laun sam-
kvæmt framfærsluvisitölu frá 1.
janúar og út áriö, og veröa
greiddar 1. mars, 1. júni, 1.
september og 1. desember meö
þessum hætti. Skerðingin á verö-
bætur sem af þvi hlýst aö setja á
100 1. janúar má þó ekki veröa
meiri en 7% frá þvi sem veriö
heföi samkvæmt ákvæöum ólafs-
laga. Veröbreytingum á áfengi og
tóbaki verður haldiö fyrir utan út-
reikning visitölu eins og var áður
en ólafslög voru sett. Skeröingar-
ákvæöi ólafslaga eru þvi numin
úr gildi gagnvart launum sem eru
undir 725 þúsund kr. á mánuöi út
þetta ár.
Framhald á bls. 22
Einar Karl Haraldsson skrifar:
Ritstjórnargrein
kennst af heift og sé „meira I
stii viö hermdarverkastarf-
semi” en málefnalega and-
stööu. Hann segist ekki taka
þátt I aö fella rikisstjórnina
nema þeir sem það vilji gera
sýni fram á aö þeir geti boöiö
upp á eitthvaö betra.
„Stjórnarandstaöan innan
Sjálfstæöisflokksins mun ekki
skrifa undir eitt eöa neitt sem
frá þessari rikisstjórn
kemur — hvort sem þab er gott
eöa vont”, segir Jón Ormur
Halldórsson aöstoöarmaöur for-
sætisráöherra i viðtali við
Helgarpóstinn „Astandiö i
flokknum er einfaldlega þannig
háttaö. Þeir menn sem ráða
ferðinni hjá stjórnarandstööu
Sjálfstæbisflokksins hafa það
sem sitt heilaga markmið aö
koma þessari rikisstjórn frá,
fremur en aö gegna skyldu sinni
og aöstoöa viö stjórn landsins
eöa veita rikisstjórninni sann-
gjarnt aðhald”. Jón Ormur
Halldórsson kallar þá sem ráða
feröinni i meirihluta þingflokks
Sjálfstæöisflokksins öfgamenn
sem meirihluti Sjálfstæöis-
manna um land allt sé aö fjar-
lægjast. I öfgamannaflokk-
inn hjá ihaldinu falla þeir
áreiöanlega einnig forystumenn
atvinnurekenda, sem látiö hafa
i sér heyra, enda Daviö
Scheving og Þorsteinn Pálsson
kunnir leiftursóknar- og Geirs-
menn. Og ekki er þaö heldur
nema von að krötum sviöi sárt
undan efnahagsrábstöfunum
stjórnarinnar, þvi aö með þeim
er svipt burt verstu vitleysunum
sem Aiþýöuflokkurinn knúöi
fram viö setningu svokallaðra
Ólafsiaga 1979 ekh
Heift og öfgar
Viöbrögö stjórnarandstöö-
unnar viö boöuöum efnahags-
ráðstöfunum rikisstjórnarinnar
markast af mikilli heift. Sú von
hennar aö stjórnin liðaöist I
sundur vegna deilna um efna-
hagsáætlun er að engu orðin.
Það er þvi ekki að furöa þótt
mennirnir séu gramir.
Stjórnarandstööuhluti
Sjálfstæðisflokksins fer aö sjálf-
sögöu hamförum eftir aö fréttist
um þá samstööu sem náöst
haföi um efnahagsráöstafanir
millí stjórnarliöa. Fróðlegt er
aö heyra hvaö samflokksmenn
hafa aö segja um viöbrögöin.
Albert Guömundsson segir i viö-
tali viö Dagblaöiö að afstaöa
stjórnarandstööunnar hafi ein-
Býöur þú upp á eitthvaö skárra, Geir?
Engin deilir um þaö aö
febrúarlögin sem rikisstjórn
Geirs Hallgrimssonar setti 1978
og áramótaáætlun rikisstjórnar
Gunnars Thoroddsen eiga þaö
sameiginiegt að vera afskipti af
kjarasamningum. íhlutun af þvi
tagi er afar algengt fyrirbæri I
islenskum stjórnmálum. Aö
öðru ieyti eiga febrúarlögin ’78
og áramótaáætlunin ’80 ekkert
sameiginlegt.
Febrúarlögin ’78 fólu þab i
sér að verðbætur á laun voru
helmingaöar næstu fjögur verö-
bótatimabil, það er aö segja út
áriö, og var skerðingin miðuð
viö heildarlaun. Enda þótt
nokkuð væri komiö til móts viö
láglaunafólk meö þvi aö setja
lágmark á krónutöluupphæö
verðbóta, var þó um stórskerö-
ingu aö ræöa hjá þeim sem
lægst höfðu launin. Hiö sama
var upp á teningnum gagnvart
bótum Tryggingarstofnunar til
aldraöra og öryrkja. Þá var
gert ráö fyrir þvf aö frá 1.
janúar 1979 skyldu óbeinir
skattar ekki hafa áhrif á verö-
bótavisitölu eöa veröbóta-
ákvæöi I kjarasamningum.
Meö áramótaáætluninni ’80
er skipt á 7% I veröbótavisitölu
1. mars næstkomandi og afnámi
allra skeröingarákvæöa Olafs-
laga á laun undir 725 þúsund kr.
á mánuði Þessi skerðingar-
ákvæöi ólafslaganna voru sett
aö kröfu Alþýöuflokksins fyrir
tæpum tveimur árum og hafa
jíðan skert kaup launafólks árs-
fjóröungslega — eöa i hvert
sinn sem veröbætur á laun hafa
veriö greiddar. Þetta sjálfvirka
skeröingarkerfi kratanna er nú
afnumið hjá öllum þorra launa-
fólks I samræmi viö áskorun
siöasta þings ASI til Alþingis. I
þessum skiftum fylgir einnig
skattalækkun sem jafngilda á 1
1/2% I kaupmætti, hagstæöari
lán til húsbyggjenda, vaxta-
lækkun ofl.
Annarsvegar er I áramóta-
áætluninni um aö ræöa skipti
eöa kaup, en hinsvegar i
febrúarlögunum ’78 viövarandi
kauprán. 1. mars 1981 á aö
skipta á 7 visitölustigum og til-
teknum aögeröum I eitt skipti.
Samkvæmt febrúarlögunum ’78
áttu veröbætur á laun aö skerö-
ast um 50% sent allt áriö bóta-
laust meö öllu. Aögeröirnar nú
miöa við þaö aö kaupmáttur út
áriö veröi ekki lakari en að
óbreyttu Þessvegna eru
febrúarlögin og áramótalögin á
engan hátt sambærilegar laga-
setningar.
— ekh