Þjóðviljinn - 22.07.1981, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 22. júli 1981 ÞJóÐVILJINN — SIÐA 5
j Þingi pólskra kommúnista lokið:
iMðdl maiuiasldpti
| í forystuliðinu
ISögulegu þingi Sameinaöa
Verkam annaflokksins, komm-
únistafiokksins pólska, er
■ lokið með miklum breytingum i
Iforystuiiðinu og sigri Kania
flokksritara og umbótastefnu
hans. Þingið var veigamikið
■ skref til lýðræðislegri stjórnar-
Ihátta, en gefur hinsvegar fá
svör við þvi, hvaða leiðir eru
færar Pólverjum út úr efna-
* hagsvanda þeirra.
INý verkföll vofa yfir, og Jaru-
zelski forsætisráðherra sá sig
tilneyddan til þess að láta það
■ verða sitt fyrsta verk eftir
Iflokksþingið að vara verka-
menn við stjórnleysi og alls-
herjar ringulreið sem verkföll
■ gætu haft I för með sér.
II æðstu stofnun kommúnista-
flokksins, pólitisku fram-
kvæmdanefndinni, eru aðeins
■ fjórir þeirra sem þar sátu áður:
lið Giereks hefur veriö hreinsað
burt i áföngum, og sjálfur var
flokksformaðurinn rekinn Ur
flokknum á þinginu með fleir-
um.
I framkvæmdanefndinni hef-
ur Kania allsterka stööu. Þar á
hin nýja verkalýöshreyfing,
FRÉTTASKÝRING
Samstaða, fulltrúa sem fylla
flokk þeirra sem vilja troða
áfram umbótaveginn. Þar eru
og hægrisinnar svonefndir, sem
hafa óttast endurnýjunarþróun-
ina m.a. Stefán Olszowski.
Sé litiö til allrar hinnar 200
manna miðstjórnar er endur-
nýjunin enn augljósari. Mikið af
yngri mönnum hefur komiö inn i
miðstjórn. Þar eru um þaö bil 35
fulltrúar Samstöðu. Iðnaöar-
verkamenn hafa aldrei verið
jafn fjölmennir i miðstjórn eöa
80. Bændur eru og tiítölulega
fjölmennir eða um 30% mið-
stjórnarmeðlima.
Hverskonar
sjálfstjórn?
Þingið fjallaði um syndir fyrri
foringja og deildi um kjör á
nýrri forystu. En sem fyrr segir
er afar mörgum spurningum
ósvaraö um efnahagsvanda
landsins. Hér i blaðinu höfum
viö gert grein fyrir hugmyndum
um aukna sjálfstjórn verka-
manna i fyrirtækjum, dreifingu
valds i áætlanagerðum og fleira
þessháttar. Enn hafa menn ekki
komist að samkomulagi um það
hvernig sjáifstjórninni skuli
hagað. Hugmyndir þær sem
Framhald á blaðsiðu 14.
Fulitrúar á þinginu óska Stanislaw Kania til hamingju meö endur-
kjör.
Mhemt Agca fyrir rétti í Róm:
Hvers vegna skaut
hann á páfann?
Svo langt er komið réttarhöld-
unum yfir Tyrkjanum Mehmet
Ali Agca, sem sýndi páfa banatil-
ræði á Péturstorginu i Eóm, að
hann hefur játað sekt sína og bú-
ist er við fangelsidómi ævilangt
yfir honum. Tilræðismaðurinn
heldur fast við það, að hann hafi
verið einn að verki og lýsir sjálf-
um sér sem „alþjóðiegum
hryðjuverkamanni”.
Þær hvatir sem að baki tilræð-
inu liggja hafa mörgum oröið
ráðgáta. Stundum er látið sem að
það sé blátt áfram svo mikið of-
beldi i heiminum að þaö hljóti að
bitna á einhverjum. I annan stað
hafa menn komið sér upp ein-
Mehmet Ali Agca: Páfinn mælir
fyrir krossferð gegn okkur Tyrkj-
um.
hverri óskilgreindri grýlu sem
lýst er sem „100% hermdar-
verkamanni” — án þess að
minnsta tilraun sé gerð til að út-
skýra hvernig slikt skrýmsli
verður til.
Rætur
William Beeman hjá Pacific
New Service gerir eina slika til-
raun i nýlegri grein. Hann minnir
á það að um fimm alda skeið hafi
hið tyrkneska stórveldi verið
kjarni hins múhameðska heims. í
heimsstyrjöldinni fyrri var svo
endir bundinn á þennan stór-
veldistima, rikið beiö ósigur og
skrapp mjög saman. Þá reis upp
mikilvægur þjóðernissinni og um
margt umbótamaður, Kemal
Ataturk og hugðist endurreisa
Tyrkland — fordæmi hans hefur
haft mikil áhrif siðan á aðra
múhameðska þjóðernissinna. En
nú er þess að geta að umbætur
Kemals, voru þvi yerði keyptar,
að vestræn menning, skólakerfi,
klæðaburður, latinuletur og
margt fleira var upp tekið með
nokkurri hörku — og á kostnað
klerkavalds og trúarleg's uppeld-
is.
Það var höggvið snögglega á
gamlar rætur — og árangurinn
varð svo ekki i samræmi við það
sem menn höfðu vonað. Tyrkland
reis ekki undir stórveldisdraum-
um Ataturks. Og á siðari árum
hefur landið verið þrúgað af
rammri pólitiskri og efnahags-
legri kreppu, með hjaðningavig-
um, vöruskorti, skuldasöfnun og
fleiru.
íslamskir draumar
Róttæk samtök til vinstri sem
og hálffasisk samtök til hægri
hafa leitaö sinna’lausna: vinstri-
sinnar i marxisma og byltingu,
hægrisinnar i tyrkneskri þjóð-
rembu i bland við islamska vakn-
ingu, sem leiðir Kóraninn aftur i
hásæti í veraldlegu lifi sem and-
legu — nokkuð i þeim anda sem
uppi hefur orðið i Iran. Tilræðis-
maðurinn, sem hefur verið fyrir
rétti i Róm, Agca, sækir sinar
pólitisku ástriður i þennan hugar-
heim. Hann er i flokki þeirra sem
hata jafnt Sovétrikin og Vestur-
veldin vegna þess að þeir telja að
þau öll standi i vegi fyrir tyrk-.
neskum mikilleik. Margt þykir
benda til þess að slik blanda ofsa-
fenginnar þjóðernishyggju og
herrskárrar múhameðsku sé
frumorsök þess að Agca leitast
við að myrða páfa, mann sem er
eitt helsta helgitákn Vesturlanda.
Vitnað er til þess að bróöir
Mehmets Agca hafi sagt, að til-
ræðið hafi verið framið vegna
þess að Mehmet hafi verið viss
um aö páfi væri hlekkur i heims-
veldasamsæri gegn múhameðsk-
um heimi. Og Mehmet Agca hafði
sjálfur skrifað i grein 1979, að páfi
væri útsendari „krossferðar” til
aö koma i veg fyrir bandalag
Tyrklands við önnur múhameös-
lönd.
Beeman segir i grein sinni að
lokum aö ef menn tengi Agca með
þessu móti við tyrkneska hægri
þjóðernishyggju og múhameðska
vakningu i íran og viðar, þá verði
athafnir hans skiljanlegri en ef
menn hafi i huga kaldrifjaðan
hermdarverkamann sem drepur
af óútskýranlegum orsökum.
Hann bætir við tilgátu um, að hið
innra með sér kunni fleiri úr
heimshluta tiiræðismannsins að
hafa samúð með verknaði hans en
við Vesturlandamenn kærum
okkur um að vita. ábtóksaman.
S
o
íþmdaga
fyrir aðcins £22
Þaó er haegt ennþá!
Margir halda að bílaleigubílar séu
svo dýrir, að það sé venjulegum
ferðamanni ómögulegt að nota þá í
Bretlandi. Þetta er mikill misskilning-
ur.
Hér einu sinni var hægt að fá leigðan
bíl í tvo daga t.d. laugardag og
sunnudag, og greiða í leigu u.þ.b.
£25 sterlingspund. Þetta er hægt
ennþá, þrátt fyrir verðhækkanir og
verðbólgu.
Þú getur fengið Ford Fiesta eða Mini
Metro fyrir £11,00 á dag, og 100 mílur
innifaldar. Á sama hátt kostar Fiat
Strada £12.00 ádag.
Svo eru sumir sem segja að England
sé dýrt land.
Þú þarft ekki að gera langar áætlanir
fyrirfram. Við bókum þig á fyrsta
gististaðinn, en móttökustjórinn þar
sér um að bóka þig á það næsta - og
síðan koll af kolli. Þú ákveður vega-
lengdina, sem þú ætlar að aka í einu,
og átt vísan gististað þegar þú
kemur á staðinn. Allt eftir þínu eigin
vali.
Eitt geturðu bókað. Gamla, góða
London breytist stöðugt með tíman-
um, en England heldur áfram að vera
hrífandi. Þú kynnist því best á bíla-
leigubíl á viðráðanlegu verði. Apex
fargjaldið til London með Flugleið-
um kostar aðeins kr. 2.465,-
FLUGLEIDIR
Traust fótkhjá góóu félagi