Þjóðviljinn - 22.07.1981, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 22. júli 1981
á dagskrá
Eg tel að kvennaframboð væri
tímaskekkja, rétt eins og þau
karlaframboð sem nú tíðkast eru
tímaskekkja. En ég kýs fremur að
leiðrétta eina tímaskekkju en
bæta annarri við.
Þorbjörn Broddason/
lektor
Gripið fram 1
Ég ætla, ef ég má, aö blanda
mér svolftið í samtal kvenna.
Nánar tiltekiö tek ég iqip {ráöinn
þar sem Helga Kress hefur
svarað nöfnu sinni ólafsdóttur i
Þjóðviljanum nú um þessa helgi.
Helga Kress fjallar utn
stjórnmálahlutverk kvenna og
segii' m.a.:
„Reynsluheimur kvenna, við-
horf þeirra til hinna ýmsu mála,
sem vegna þjóðfélagslegrar stöðu
þeirra eru oft allt önnur en karl-
mannanna, fá þar hvergi að koma
fram. Konur eru helmingur
þjóðarinnar.... og hvað er sann-
gjarnara en þær fái að ráða lifi
hennar og sjálfra sin sem þvi
svarar?”
Héreri mjög stuttumálikomið
orðum að kjarnanum i rökum
þeirra sem mæla fyrir stórauk-
inni fhlutun kvenna i stjórnmál-
um á öllum stigum. Helga höfðar
til sanngimi manna i þessu efni,
en þö mun henni fullkunnugl að sú
kennd ein sér má sin litils i köld-
um veruleika karlasamfélagsins.
Mérfinnst þvfástæða tilaðleggja
jafnframt áherslu á nauðsynina
fyrir konur jafnt sem karla á
breyttum þátttökuhlutföllum .
Þetta keraur raunar fram i grein
Helgu. Viö höfum hreinlega ekki
efni á áframhaldandi hirðuleysi
um reynslu kvenna, menningar-
arf þeirra og vinnuþrek, eins og
viðgengist hefur i vaxandi mæli
um þriggja aldarf jórðunga skeið.
Helga rekur nokkur dæmi um
kúgun kvenna og kemst að lokum
að þeirri niðurstöðu að rökrétt
svarsé kvennaframboö við fyrstu
hentugleika, grundvallað á
kvennapólitík og sprottiö úr
kvennamenningu. Áður en ég
ræði þessa niðurstöðu vil ég
spyrja nokkurra handahófs-
kenndra spurninga: Hvernig
stendur á þvi' að ekki varð meira
framhald en raun ber vitni á
kvennaframboðinu 1908? Hvers
vegna sundraðist Pankhurstfjöl-
skyldan í allar hugmyndafræði-
legar áttir? Hvers vegna er
sjáanlegur árangur ekki meiri
þótt konur hafi náð hreinum
meirihluta á stundum i bæjar-
stjórnum i nágrannalöndum
okkar? Hvað olli klofningi Rauö-
sokkahreyfingarinnar islensku?
Hvað stendur eftir af kvenna-
verkfallinu daglanga 1975, annað
en ógleymanleg tilfinning þeirra
sem lifðu þann dag? Svarið
verður alltaf hiö sama: Brota-
lamir i hugmyndafræðinni bera
ætíð ofurliði vinnuþrekið og sam-
starfsviljann þegar kemur til
þess að sinna daglegum, hagnýt-
um, áþreifanlegum þólitiskum
verkefnum. Það skal þó strax
viðurkenntað þetta svar erof ein-
falt. Það telur dcki tillit til þess
sifellda álags sem allar konur búa
við vegna minnimáttarstöðu
sinnar á öllum sviðum.
Helga Kress segir: „Kvenna-
framboð er f sjálfusér róttækt...”
Þessi fullyrðing hygg ég að fái
naumast staöist. Kvennaframboö
getur veriö róttækt, það getur átt
grundvöll f byltingarsósialisma
og byggt á þeim grunni heil-
steypta stjórnmálastefnu þar
sem menningararfur kvenna,
sögulegt hlutverk þeirra og fram-
tiðarhlutskipti er sett i rökrétt
samhengi. Þá væri upp risinn
flokkur róttækra eða byltingar-
sinnaðra kvenna (hvað sem lföur
fuilyröingu um að kvennafram-
boö geti aldrei verið reist á
grundvelli flokkapólitfkur).
Margrét Rjörnsdóttir fyrrv. for-
maður Alþýðubandalagsins i
Keykjavik fulltrúi i Æskulýðs-
ráði.
Adda Bára Sigfúsdóttir, for-
maður heilbrigðisráðs, og fyrrv.
formaður framkvæmdaráðs.
Alfheiður Ingadóttir formaður
umhverfismálaráðs.
Guðrún Agústsdóttir formaður
stjórnar SVR.
Guðrún Helgadóttir formaður
stjórnarnefndar dagvista.
Sannarlega gæti slikur flokkur
unnið málstað kvenna (og þar
með karla) ómælt gagn. Hins
vegar gæti hann ekki sameinað
róttækar konur, einfaldlega
vegna þess að sá f jöldi sem berst
nú þegar fyrir sósialisma og
kvenfrelsi á öðrum veltvangi,
fyrst og fremst innan Alþýðu-
bandalagsins, mun — að minu
mati — ekki sjá tilefni til að söðla
þannig um. Árangur framboðs
róttækra kvenna gæti þvi orðið sá
að veikja sinn eigin málstað.
Ofansagt byggist á þvi að
kvennaframboðið yrði i raun rót-
tækt. Hitt þykir mér eins lfklegt,
að þegar til kastanna kæmi yrði
hugmyndafræðinni fórnað fyrir
sem viðtækasta samstöðu og
fjöldafylgi kvenna og karla.
Slfkur listi gæti sem best náð
nokkrum arangri, jafnvel
áþreifanlegum i formi kjörinna
fulltrúa (samanburðinn viö 1908
verður þó að binda ýmsum fyrir-
vörum), en mér er spurn: hver
væri sameiginleg hugmynda-
fræðileg kjölfesta slikra fulltrúa
að kosningum ldcnum?
Helga segir i grein sinni: „Allir
stjórnmálafldckar og öll tæki og
stofnanir islensk valdastjórnar-
kerfis eru karlastofnanir...”
Þetta er hverju orði sannara.
Greinin verður ekki skilin öðru
visi en svo að Helga telji örvænt
um breytingar á þessum stofnun-
um innan f rá. I þvi efni er ég hins
vegar ósammála henni. Ég full-
yrði að ekkert geti staðið i vegi
fyrir málstað kvenna i þeim eina
flokki sem ég þekki að innan, ef
konurnar sjálfar sameinast um
þennan máistað, enda er sósial-
ismi sem ekki hirðir um kven-
frelsi eins og versta öfugmæla-
vi'sa. Ekki er heldur úr vegi að
rifja upp að þrátt fyrir að karl-
veldið ríði enn húsum i Alþýðu-
bandalaginu þá má finna mjög
margan vott um gagnstæðar til-
hneigingar. Þannig var til
skamms tima kona formaður Al-
þýðubandalagsfélags Reykja-
vikurr Alþýðubandalagið skipaði
konu formann framkvæmdaráðs
Reykjavikurborgar; sama gildir
um heilbrigðisráð, umhverfis-
málaráö, stjórn Strætisvagna
Reykjavíkur, stjórnarnefnd dag-
vista; ef litið er til vinstri meiri-
hlutans í heild þá bætast við
félagsmálaráö, æskulýösráð og
stjórn Kjarvalsstaöa þarsem for-
mennska er f höndum kvenna.
Fyrir þá sem ekki þekkja til
sannar þetta ekki mikið um ítdi
kvenna í stjórn borgarinnar, en
ég hef haft góða aðstöðu lil að
fylgjast með störfum alls þessa
fólks og get fullyrt að ekkert væri
fjær lagi en telja ofangreindar
konur einhvers konar gisla i
klakahöll karlamafiunnar. A hinn
bóginn eru völd þeirra — og ann-
arra kvenna — alls ekki slik sem
þau ættu að vera. Þegar ég lit yfir
það litla brot þessarar löngu bar-
áttusögu sem ég hef kynnst af
eigin raun, þá rifjast upp nokkrar
tapaðarorrustur. En striðiðer al-
deilis ekki tapað. Það verður
raunar að vinnast.
Ef til vill hef ég ekki rétt fyrir
mér um gildi kvennaframboðs.
Ég tel að það væri timaskekkja,
rétt eins og þau karlaframboð
sem nú tiðkast eru timaskekkja.
En ég kýs frekar að leiðrétta eina
tfmaskekkju en bæta annarri við.
Ef menn treysta sér ekki til
þess, kann tillaga Helgu að vera
hin eina rétta.
Garðveisla
Hin7. árlega garðveisla verður haldin n.k.
laugardag 25. júli kl. 14.00 að Gislholti
eystra, ef veður leyfir.
Fastir liðir eins og venjulega.
Við sköffum súpu og limonaði en gestir
komi með vinföng með sér.
Sjálfboðaliðar um skemmtiatriði hafi
samband sem fyrst.
Allir velkomnir meðan garðpláss leyfir.
Jón Hólm.
Rannsóknastyrkir EMBO
í sameindalíffræði
Sameindaliffræðisamtök Evrópu (European Molecular
Biology Organization, EMBO), hafa i hyggju aö styrkja
visindamenn sem starfa i Evrópu og tsrael. Styrkirnir eru
veittir bæði til skamms tima (1 til 12 vikna) og lengri dval-
ar, og er þeim ætlað að efla rannsóknasamvinnu og verk-
lega framhaldsmenntun i sameindaliffræði.
Skammtimastyrkjum er ætlaö að kosta dvöl manna á er-
lendum rannsóknastofum við tilraunasamvinnu, einkum
þegar þörf verður fyrir slikt samstarf með litlum fyrir
vara. Langdvalarstyrkir eru veittir til allt aö eins árs i
senn, en umsóknir um endurnýjun styrks til eins árs i við-
bót eru venjulega teknar til greina, og i örfáum tilvikum
er styrkur veittur þrjú ár i röð. Umsækjendur um lang-
dvalarstyrki verða að hafa lokið doktorsprófi. Umsóknir
um styrki til dvalar utan Evrópu og Israels koma til álita,
en þær njóta minni forgangs. I báðum tilvikum eru auk
dvalarstyrkja greidd fargjöld styrkþega milli landa, svo
og fjölskyldna dvalarstyrkþega.
Umsóknareyðublöð og nánari upplýsingar fást hjá Dr. J.
Tooze, Executive Secretary, European Molecular Biology
Organization, 69 Heidelberg 1, Postfach 1022.40, Vestur-
Þýskalandi.
Umsóknir um skammtimastyrki má senda hvenær sem
er, og er ákvörðun um úthlutun tekin fljótlega eftir mót-
töku umsókna. Langdvalarstyrkjum er úthlutað tvisvar á
ári. Fyrriúthlutun fer fram 13. aprilog verða umsóknir að
hafa borist fyrir 15. febrúar, en siðari úthlutun fer fram 23.
október, og verða umsóknir að hafa borist fyrir 15. ágúst.
Menntamálaráðuneytið
15. júli 1981