Þjóðviljinn - 16.10.1981, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 16. október 1981
Sjötugur í dag:
Björgvin Sigurðsson
Stokkseyri
1 dag verður sjötugur Björgvin
Sigurösson á Stokkseyri. Ekki
finnst mér ýkja langt siöan ég
kynntist fyrst rauöhæröum,
freknóttum ungum manni, þeim
sama og veröur sjötugur I dag.
Siðan eru þó liöin nær 50 ár.
Leiöir okkar Björgvins lágu
fyrst saman i vegavinnu upp i
Biskupstungum. Þar uröu min
fyrstu kynni af lifi verkamanna.
Ég var þá á tólfta aldursári, en
Björgvin hins vegar oröinn öllu
vanur, bæöi til sjós og lands, — en
á barnsaldri haföi hann lika byrj-
að aö strita, ef nokkra vinnu var
aö fá.
í matartimum og á kvöldin var
oft hart deilt bæöi um menn og
málefni þarna i vegavinnunni, og
vakti Björgvin þá öfund mina
meö sinni mælskusnilld og rök-
fimi. Þótt hann væri þá aöeins 18
ára stóöst honum enginn snúning
i þeim efnum aö minu viti.
Svo skildu leiöir okkar Björg-
vins i 30 ár. En maöur fékk af
honum fréttir. Þaö var haldinn
fundur hér eða þing þar, og viöa
kom Björgvin viö sögu. Hann
hvatti verkafólk til sjós og lands
til að standa vörð um rétt sinn til
bættra iifskjara og skammaöi at-
vinnurekendur fyrir lág laun og
slæman aöbúnaö verkafólksins.
En þar kom, fyrir um þaö bii 20
árum, aö leiöir okkar Björgvins
lágu saman á ný. Vorum viö þá
báöir i forystu, hvor fyrir sinu
verkalýösfélagi. Þá var Björgvin
búinn að vera formaður fyrir
Bjarma á Stokkseyri um ára-
tugaskeiö, og einnig I forystu fyr-
ir bifreiöastjórafélaginu Mjölni
og formaður fulitrúaráös verka-
lýðsfélaganna i Arnessýslu. Og
það var á vettvangi fulltrúaráös-
ins, sem leiöir okkar lágu nú sam-
an á ný i starfi og baráttu.
Þaö er ómetanleg reynsla aö
hafa starfaö meö Björgvin. Hann
er mannkostamaöur, traustur
flutningsmaöur aö hverju þvi
máli, sem hann tekur aö sdr, —
sannur vinur vina sinna, og siöast
en ekki sist einlægur og ódrepandi
i baráttu sinni fyrir láglaunafólk-
iðog aöra þá, sem erfitt eiga upp-
dráttar eöa veröa hornreka i
þjóöfélaginu.
Hér verður ekki skráö nein æfi-
saga Björgvins. Enn er of
snemmt aö hugsa til sliks. Þótt
hár Björgvins sé ekki lengur rautt
og freknurnar farnar aö fölna, þá
er eldmóöurinn hiö innra enn hinn
sami og á vordögum. Þaö er þvi
sannfæring min, aö hann eigi enr
eftir aö flytja marga snjalla ræöu
i baráttunni fyrir hinn vinnandi
mann.
Ég og kona min óskum svo
Björgvin til hamingju meö þenn-
an áfanga æfinnar og vonumst til
aö njóta hans kunningsskapar
enn um ianga framtiö.
Siguröur Einarsson
Björgvin Sigurðsson, fyrrv. for-
maöur Verkalýös- og sjómanna-
félagsins Bjarma á Stokkseyri er
sjötiu ára i dag.
Björgvin Sigurösson er fyrir
löngu landskunnur maöur fyrir
afskifti sin af verkalýösmálum,
enda einn af dugmestu og þraut-
seigustu forustumönnum verka-
lýöshreyfingarinnar um áratuga
skeiö. Hann hefur lengst af staöiö
I fremstu röð vinstri manna i
verkalýöshreyfingunni og látiö
málefni hennar sig miklu varöa
bæöi heima á Stokkseyri og á
landsmælikvaröa. Hann hefur
gegnt fjölmörgum trúnaðarstörf-
um fyrir verkalýöshreyfinguna
og hvarvetna reynst traustur og
öruggur til forustu.
Engu trúnaðarstarfi hefur
Björgvin þó gegnt lengur en for-
mennskunni í Verkalýös- og
sjómannafélaginu Bjarma. Hann
var fyrst kjörinn formaöur
félagsins áriö 1935 og gegndi þvi
starfi i meir en fjörtiu ár og jafn-
an viö mikiö traust og vinsældir
stéttarfélaga sinna. Var þaö mik-
iö lán fyrir verkalýö Stokkseyrar,
bæöi landverkafóík og sjómenn,
aö fá mann meö hæfileika Björg-
vins til forustu i stéttarfélagi sinu
um svo langt árabil, þegar á
ýmsu gekk og miklu varöaði aö
haldiö væri af hyggindum og festu
um stjórnvöldinn i ólgusjóum
stéttarbaráttunnar.
Björgvin hefur auk forustu-
starfa i verkalýðshreyfingunni
haft margvisleg afskifti af öörum
félagsmálum á Stokkseyri og þá
ekki sist sveitarstjórnarmálum.
Hann hefur veriö starfsmaður
Stokkseyrarhrepps og stofnana
hans um langt árabil og var lengi
framkvæmdastjóri Pöntunar-
félags verkamanna. Þá hefur
hann átt sæti I stjórnum Leik-
félags Stokkseyrar, Slysavarna -
sveitarinnar Drafnar og Tafl-
félags Stokkseyrar. 1 hrepps-
nefnd Stokkseyrarhrepps sat
Björgvin I 12 ár og var oddviti
hennar um skeiö.
1 sveitarstjórninni reyndist
Björgvin eindreginn og harö-
skeyttur málsvari hins vinnandi
fólks, enda jafnan kosinn til
þeirra starfa fyrir forgöngu eöa á
lista verkalýösfélagsins.
Björgvin er ágætur fundar-
maöur, skýr og fylginn sér i mál-
flutningi og lætur ekki hlut sinn
fyrir neinum. Hann hefur reynst
trúr þeim hugsjónum sem hann
tengdist ungur um aukinn jöfnuö
og réttlátara þjóöféiag og sjálfur
lagt mikiö af mörkum i
baráttunni fyrir framgangi
þeirra.
Ég sendi Björgvin Sigurðssyni
bestu heillaóskir á þessum
timamótum og þakka honum
vináttu og samstarf á liönum
árum.
Guömundur Vigfússon.
Björgvin Sigurösson frá Jaöri á
Stokkseyri, er sjötugur i dag.
A þessum timamótum I lifi
Björgvins kemur ótalmargt upp i
hugann, en hér verður aöeins
minnst á fátt eitt. Ósk min er þó
sú aö þeir sem lesi þessar linur fái
af þeim einhverja visbendingu
um hvern mann hann hefur aö
geyma.
Björgvin er af góöu, en fátæku
fólki kominn og ólst upp i mikilli
fátækt. Ekki er nokkur vafi á þvi
aö fátæktin hefur markaö þessum
hæfileikamanni annan farveg i
lifinu en honum yröi búinn i dag.
Nú á tlmum tiökast aö hinir
efnaminni njóti sömu aöstööu til
mennta og hinir efnameiri. Þaö
skyldi þó aldrei vera einmitt þeim
aö þakka sem höföu hæfileikann
en gátu ekki sökum fátæktar?
Ollum er ljóst sem þekkja Björg-
vin aö allt frá bernsku hefur þráin
eftir aö liösinna og hjálpa hinum
fátæku og þeim sem minna mega
sin I þjóöfélaginu, barist i brjósti
hans. Og hvergi var vettvangur-
inn til þess heppilegri en einmitt i
rööum verkafólksins. Réttinda-
mál þess hafa skipaö öndvegi hjá
honum frá unga aldri.
Fyrstu kynni min af Björgvin
voru áriö 1956 er Alþýöu-
bandalagið var stofnaö. Viö
tengdumst þá þegar mjög sterk-
um vináttuböndum sem aldrei
hafa rofnaö siöan. Ég hef oft velt
þvi fyrir mér hvaö þaö hlýtur aö
hafa veriö dýrmæt reynsla fyrir
ungan mann sem var aö hefja
starf sitt að félagsmálum, aö
kynnast slikum afburða félaga
sem Björgvin er, og meö jafnmik-
inn þroska á sviöi félagsmála og
hann hefur. Sama ár og Alþýöu-
bandalagiö var stofnað myndaö-
ist visir aö litlu félagi, Járniön-
aöarmannafélagi Anessýslu, og
þá þótti þaö strax sjálfsagt aö
Björgvin yröi haföur meö i ráöum
um mótun hins unga félags. Siöan
hefur Björgvin hjálpaö mörgu
félaginu af staö, fyrstu sporin, og
ávallt hefur sú aðstoö skiliö eftir
sig rikuiegan ávöxt. Björgvin
hefur starfaö i mörgum félögum
en óeigingjarnt starf hans fyrir
Verkalýös- og Sjómannafélagiö
Bjarma á Stokkseyri sker sig þó
úr. Hann var formaöur þess
félags i fjölda ára og eftir starf
hans þar mun óhætt að fullyrða aö
Bjarmi er eitthvert best skipu-
Iagöa verkalýösfélag á landinu.
Aö mati Björgvins er enginn
þáttur daglegs lifs verkafólks
félaginu óviökomandi. Fyrir-
komulag sjúkra- og slysabóta er
til fyrirmyndar, t.d. greiðir
félagiö hluta kostnaöar vegna
lyfja er sjúkrasamlag greiöir
ekki. A vegum félagsins skipu-
lagöi Björgvin öflugt starf fyrir
aldraöa. Þar á meöal má nefna
ákaflega vinsælar sumarferðir. 1
þessum skemmtiferöum gamla
fólksins var hann hrókur alls
fagnaöar og sýndi nánast fööur-
lega umhyggju fyrir þvi.
Björgvin var einn aöalforvigis-
maöur um stofnun Fulltrúaráös
- Verkalýösfélaganna i Arnessýslu
og Alþýöusambands Suöurlands.
Hann sat á sinum tima stofnfund
Verkamannasambands íslands
og situr enn I dag i sambands-
stjórn þess. Einnig hefur A.S.I
notiö góös af starfi hans. Þetta
sýnir aö jafnt háir sem lágir úr
rööum verkalýösins hafa treyst
honum betur en mörgum öörum
til ráölegginga og stjórnunar-
starfa. Björgvin hefur alltaf haft
sina ákveönu stjórnmálaskoöun,
en i samskiptum sinum viö vinnu-
veitendur og samherja sina i röö-
um verkalýösfélaganna, hefur
hann ávallt metið menn aö verö-
leikum og tekiö ákvaröanir i
hverju máli fyrir sig án þess aö
láta stjórnast af ákveöinni stjórn-
málaskoöun. Vera má aö sumum
samherja hans hafi ekki likað
slikt sem skyldi.
Björgvin er afburöa málsnjall,
rökfastur og skeleggur fundar-
stjóri og hverjum manni fróöari i
fundarsköpum. Einnig sakar ekki
aö geta þess aö hann er skák-
maður góöur, sem er £nn ein vis-
bendingin um hæfileika hans.
Þegar rætt er um Björgvin
Sigurðsson þá er tæplega hægt aö
komast hjá þvi aö nefna hans
nánasta vin og samstarfsmann,
Helga heitinn Sigurösson, sem
lengi var hægri hönd hans I
félagsmálum. Þaö var oft kátt hjá
okkur á Skólavöllunum þegar
þeir birtust i gættinni Björgvin og
Helgi. Spunnust þá oft heitar um-
ræöur um ýmis dægurmál og þá
naut sin hvort tveggja I senn,
skarpskyggni og skopskyn þeirra
félaga. t gegnum tiöina sköpuöu
þessi kynni viö Björgvin gagn-
kvæmt traust og viröingu milli
fjölskyldu minnar og hans. Alltaf
hefur Björgvin veriö boöinn og
búinn tii aö rétta hjálparhönd ef
timi og stundum fjármunir hafa
leyft. A þessum timamótum I lifi
hans er þvi mér og fjölskyldu
minni efst I huga þakklæti og aö-
dáun.
Aö lokum þetta: Þaö er trú min
aö ef ungir menn sem standa I
dag I fylkingarbrjósti verkalýðs-
baráttunnar tækju sér til fyrir-
myndar öölinginn Björgvin Sig-
urðsson á Stokkseyri, þá myndi
barátta þeirra leiöa til bættra
kjara hinna lægstu I þjóöfélaginu
og veröa um leiö minnismerki og
vitnisburður um góöan dreng.
Heill þér sjötugum!
Kveöja,
Kristján Guömundsson
Selfossi.
Strax I foreldrahúsum fann ég
smjörþefinn af þvi hversu þing
Alþýöusambands íslands voru
þýöingarmikil fyrir framvindu
þjóömála, en um leiö vettvangur
mikilla átaka, þrunginn spennu
sem fylgdi þingfulltrúum heim I
héruö. Á þessum árum stóöu liös-
oddar ljóslifandi fyrir hugskots-
sjónum af einum saman lýsingum
þeirra sem atburðina liföu. Ekki
löngu seinna átti ég þess sjálfur
kost aö sitja þessar sögulegu
samkomur verkalýösins i landinu
og kynnast flestu þvi fólki sem
þar lét aö sér kveöa.
Mér veröur alltaf áka'flega
minnisstætt þegar Björgvin Sig-
urösson, formaöur Verkalýðs- og
sjómannafélagsins Bjarma á
Stokkseyri, kvaddi sér hljóðs á
fyrsta þingi ASt sem ég sat. Mér
fannst eins og þessi lágvaxni en
þrekni maöur yxi allur og efldist
þegar hann hóf mál sitt, enda náöi
hann strax miklum tökum á
áheyrendum sinum. Hann talaöi
af mikilli festu og rökfimi og
þeirri flóðmælsku sem einkenndi
margra forystumenn verka-
manna sem voru upphafsmenn
verkalýösbaráttu á Islandi og ég
haföi lesið um af bókum.
Sá sannfæringarkraftur og bar-
áttuvilji sem birtist jafnan i orð-
um Björgvins á Stokkseyri þegar
hann kveöur sér hljóös stafar öör-
um þræöi af náinni þekkingu á
þeirri neyö sem fslenskur verka-
lýöur mátti þola á uppvaxtarár-
um hans og þeirri höröu lifsbar-
áttu sem var hlutskipti hans og
allrar alþýöu sem bjó viö nær
hafnlausa strönd, en mátti þó
sækja sina lifsbjörg i sjó. En þar
viö bættist sú brennandi hugsjón
sem kviknaði snemma i brjósti
hans, aö vilja koma hér á þjóöfé-
lagi jafnaöar og bræöralags, og
bjargföst trú á þvi að hægt væri
aö búa öllum þegnum IsJands
góöa afkomu og öryggi. Þessari
hugsjón hefur Björgvin helgaö
alla sina krafta.
Björgvin er fæddur aö Beina-
teigi á Stokkseyri, 16. október ár-
iö 1911, sonur hjónanna Hólmfríð-
ar Björnsdóttur og Sigurðar
Gislasonar. Nokkru áöur haföi
Verkalýös- og sjómannafélagiö
Bjarmi verið stofnaö, þann 12.
febrúar 1904, og er þvl eitt af elstu
verkalýösfélögum landsins.
Björgvin gekk strax og hann
haföi getu til aö allri almennri
vinnu, eins og þá var titt, en þaö
leiö ekki á löngu þar til honum
var falið forsvar verkalýösfélags-
ins vegna hæfileika sinna. Hann
var kosinn formaöur Bjarma hinn
10. janúar 1935 og gegndi þvi
starfi samfellt þar til i mars 1978,
ef undan er skiliö eitt ár. Þaö er
sérstaklega til þess tekiö hvaö
hann sinnti félaginu af mikilii trú-
mennsku og samviskusemi.
Ég hef hin siöari árin átt þess
kost aö kynnast Björgvin Sig-
urössyni mjög náiö og iðulega
setiö meö honum á löngu spjalli.
Þá er þaö verkalýösbaráttan og
stjörnmálin sem eru efst á baugi
og eiga hug Björgvins allan. Ég
vil á sjötugsafmæli Björgvins
færa honum heillaóskir og þökk
fyrir góö kynn; en þó fyrst og siö-
ast fyrir ómetanleg störf i þágu
verkafólks og samtaka þeirra.
Megi þau njóta starfskrafta hans
enn um langa hriö.
Baldur Óskarsson.
•
Þegar ég fyrst sá Björgvin
Sigurösson fyrir rúmum áratug á
einhverri ráðstefnu innan Verka-
lýðshreyfingarinnar að mig
minnir, var ég nýbakaður for-
maður stéttarfélags mins og
harla óuppdreginn innan um öll
stórmennin og ræöuskörungana,
sem þar létu ljós sitt skina.
Sérstaka athygli mina vakti
lágvaxinn og þrekvaxinn maður
er gekk i ræðustól og flutti mál
sitt með þeirri rökvisi og þeim
skörungsskap, að flestir sem þar
voru staddir máttu öfunda hann
af. Ræða mannsins var laus við
alla skrúðmælgi, málalenginar og
endurtekningar, var sett fram i
einföldum og meitluðum setning-
um og framsetning og framburð-
ur svo skýr, aö enginn gat mis-
skilið. Gaman væri ef maður gæti
nú einhvern tima haldiö svona
þrumuræðu, hugsaði ég mér,
hver ætli þetta sé? Sessunautur
minn upplýsti mig um aö þetta
væri Björgvin á Stokkseyri. Auð-
vitað hafði ég oft heyrt mannsins
getið áöur og hafði stundum velt
þvi fyrir mér hvers vegna fulltrúi
svo litils félags væri svo áberandi
i verkalýöshreyfingunni.
Eftir að hafa heyrt hann tala og
setja fram skoðanir sinar fannst
mér svarið liggja i augum uppi.
Mér er þessi fyrsti fundur með
forustumönnum úr verkalýðs-
hreyfingunni sérstaklega minnis-
stæður vegna kynna minna við
Björgvin, strax i upphafi um-
gekkst hann mig nýgræðinginn
sem jafningja og þessi fyrstu
kynni urðu upphaf að vináttu,
sem hefur verið mér mikils virði i
starfi minu innan verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Ekki voru kynni okkar Björg-
vins orðin löng þegar þau fengu
sina prófraun. En eins og allir
vita urðum við Vestmannaeying-
ar að fiytja okkar heimabyggð og
njóta gistivináttu annara lands-
manna um tima árið 1973. Sumir
Vestmannaeyingar urðu þeirrar
gæfu aðnjótandi að geta sett á
stofn sitt eigið samíélag i Olfus-
borgum, en þegar fjölmennast
var þar bjuggu 380 manns i ölfus-
borgum.
Margt Vestmannaeyinga i
Olfusborgum fékk vinnu á
Stokkseyri og reyndi þá talsvert á
Björgvin og stjórn Bjarma vegna
samningaumleitana við fyrirtæk-
ið sem hlut átti að máli um flutn-
ing á fólki ofl.
Ég minnist þess að alltaf tók
Björgvin kvabbi minu jafn alúð-
lega. Ég man sérstaklega eftiijþvi
þegar verið var að ganga frá
ráðningu verkafólks frá Vest-
mannaeyjum á Stokkseyri að ég
átti tal við Björgvin, að hann vitn-
aöiiHávamálog sagði: „Þúmátt
búast við þvi Jón, að þegar nýja-
brumið verður farið af ykkur
flóttamönnum, geta komið upp
ýmis vandamál, sem leysa verð-
ur þvi að, „Ljúfur verður leiöur,
þá lengi situr”.
Björgvin reyndist sannspár
þar, ýmsir smá árekstrar og
vandamál komu upp, sem eílaust
hefðu getað orðið of örðug úr-
lausnar, ef formaður Bjarma
hefði ekki boðað til fundar i félag-
inu, þar sem hann bauð mér og
Vestmannaeyingunum, sem á
Stokkseyri unnu á fundinn. Þar
voru vandamálin rædd og leyst að
svo miklu leyti sem unnt var og
menn fóru af fundinum margs
vísari um skoðanir og hagi hvers
annars.
Á 33. þingi ASÍ þótti ýmsum úr
hópi róttækari arms verkalýðs-
hreyfingarinnar nóg komið af
hinni pólitisku samtryggingu og
afskiptum stjórnmálaflokka af
skipan manna i embætti Alþýðu-
sambandsins. Einnig voru marg-
ir orðnir þreyttir á undansláttar-
stefnu forustunnar I kjaramálum.
Við Björgvin á Stokkseyri fylltum
þann hóp sem fékk nafnið
„órólega deildin” og gaf Björgvin
yngra fólkinu ekkert eftir i bar-
áttuvilja og hörku, þegar út i
slaginn var komið. Hann gekk
ótrauður til baráttunnar við ofur-
efliö og taldi kjark i okkur hin,
þegar okkur þótti baráttan vera
vonlaus. Björgvin tók ekki þátt i
þessari baráttu til aö ná einhverj-
um metoröum sér til handa, held-
ur af þeim óeigingjörnu hvötum,
sem einkennt hafa störf hans i