Þjóðviljinn - 14.11.1981, Síða 5

Helgin 14.— 15. nóvember 1981 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 5
bókmcnntir Eysteinn
Vorið í svelluðum götum Þorvaldsson skrifar
Sveinbjörn I. Baldvinsson:
Ljóðhanda hinum og þessum.
Almenna bókafélagið 1981.
Sveinbimi Baldvinssyni tekststundum að
byggja ljóð sín ilr skemmtilegum ein-
fóldum myndum og likingum sem búa yfir
vissri kaldhæðni. Ljóðið „Dagur fyrir jól”
er svona:
Það er enn kominn dagur
Sólin er bdin að kveikja
á grýlukertunum
og vindurinn
getur ekki slökkt á þeim
Bilar hima hvitfextir
með rassinn upp í vindinn
eða mjakast eftir
skt'ugum götunum
Afmyndaðar kjötbolludósir á færibandi
Grá andlit
þeysa um óraviddir buðaglugganna
með jólabrosið
frosið
á vörunum.
Upphafslinan er að visu ekki aðeins
óþörf, heldur lýtir hún ljóðið. Og einmitt i
sliku óhófi felst meginhættan i ljóðagerð
skáldsins.
Yrkisefni úr heimi hversdagsleikans eru
Sveinbirni hugleikin, og hann getur
útmálað bæði hugljúf atriði og samskipta-
leysi og ömurleika á eftirminnilegan hátt.
Ég nefni sem dæmi „Annar dagur i janúar”
þar sem fötin „afklæðast” persónunum og
athafna sig, sjálfstætt. Brot úr ljóðinu:
Köflóttar skyrtur
jakkaföt samfestingar
sparka af sér snjónum á þröskuldinum
setjast þegjandi við eldhiisborðið
og horfa dt um gluggann
Ljósblá blússa dregur ýsur
upp úr pottinum
og rennir fatinu á ská
inn á rauðköflóttan ddkinn
Einhvers staðar er flugvél
að fljúga til útlanda
eða akureyrar
í fréttunum er þetta helst
Það eru vist5 ár liðin siðan fyrri ljóðabók
Sveinbjarnar komdt. Ýmislegt i þeirri bók
lofaði góðu, en margt bar keim af unglings-
legri heimshryggð, svo sem titt er um ljóð
kornungra skálda. Þetta nýja verk sýnir
ótviræðar listrænar framfarir. Betri tök á
myndrænni tjáningu, angurværðin er á burt
og horft með jafnvægi og æðruleysi yfir
sviðið. Það svið er að visu ekki vitt en afar
mannlegt. Ismeygileg kimni og kankvisar
athugasemdir auðga mörg ljóðin að
skemmtun og áhrifum. Upphafsljóðið i
bálkinum „Ljóð handa lifinu” er svona:
Eitthvert ókunnugt fólk
er að bægslast
i einhverju ókunnu rúmi
o áður en þú veist af
ertu orðinn til
Alsaklaus ertu ofurseldur
einhverju lifi
sem er löngu byrjað
og þú veist ekkert
hvar endar.
Þú litur út eins og deigklessa
sem hefði getað orðið
snyrtileg smákaka
en hefur unnið út I ofninum
Og þegar þú ert rétt að byrja
að átta þig á þessum nýju aðstæðum
þá ertu rifinn út úr hitanum
Engan veginn fuilbakaður.
En strax i þessum fyrsta bálki bókar-
innarkemur i'ljós annað einkenni, sem hef-
ur aukist að vöxtum hjá skáldinu, en það er
mælska, og mér þykir teygjast fullmikið úr
lopanum. Auðvitað er ekkert við þvi að
segja þótt skáld vilji beita mælsku, en þvi
fylgir sú hætta að of mörgum orðum sé sóað
á innihaldið. Þetta á þó ekki við nema fá af
ljóðunum, t.d. „Heimildar ljóð um uppgjör
kinerskrar æsku viö þorparaklikuna”.
Einnig þarf hann að varast margsagða hót-
speki eins og i IV. „Ljóði handa lifinu”:
Umkomulaus ferðalangur/i ókunnugu
landi/sem óvarthefurfarið úr/á vitlausum
stað.” Sumt af ferðaljóðunum er selt undir
þessa sömu sök.en önnur eru býsna hnyttin
t.d. „I lest frá Karlsruhe til Konstanz”.
Ýmislegt er laglega ort i bálkinum „Ljóö
handa konum ”, einkum VI. ljóöið.
Ævintýrasögulegt flökt stúlkunnar um
skóginn er kannski ekki sérlega frumlegt,
en .1 umgerð traustbyggðrar myndhverf-
ingar trésins veröur þetta stórgott ljóö.
I blaðaviðtali nýlega sagðist Sveinbjörn
aðeinsyrkja birtingarhæf ljóð. Hann þyrfti
ekki að fleygja 90 prósentum eins og aðrir,
heldur skrifaði hann bara þessi 10 prósent.
Slik vinnubrögð kunna ekki góðri lukku að
stýra. Brottkastsregla, þóttekki væri nema
sem næmi svona 25 prósentum hefði komið
hanum vel. En einkum hefði Sveinbjörn
þurft að skira málminn betur á stöku stað
— vanda betur tilorða og tjáninga. Allt um
það hefur Sveinbjörn fært lesendum mörg
góð ljóð i þessari bok. Hann hefur eins og
fleiri ungskáld tekið til handargagns ýmsa
hluti úr kram i neysluþjóðfélagsins og notar
þá til þess að útmála veruleika nútimans á
þann manneskjulega hátt sem honum er
lagið. T.d. i „Ljóðum handa konum I”:
Vegna þin
sé ég hamingjuna
i hjólkoppi á gömlum skóda
Vegna þin
sé ég sólskin
i ráðvilltum andlitum ’i hagkaup
Vegna þin sé ég vorið
i svelluðum götunum.

.
f»
BÖDVAR
GUDMUNDSSON
þaó er engin
þörf aökvarta
Málmlogmenning