Þjóðviljinn - 03.03.1982, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 3. mars 1982
Miövikudagur 3. mars 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Styttri vinnutími án
skerðingar á launum
Nýja tæknin komi öllum til góða:
Aukinn frítími má ekki verða einn alsherjar Dallas
„STÉTTASKIPTING ” RÍKIR
MILLI SVEITARFÉLAGA
Hvorki f jaran
né fjallið laða
að só* þekldngu
Þorskurinn og þrútnar hendur
standast neyslumöguleikum
þéttbýlis ekki snúning
//Mikiil aðstöðumunur
rikir miili sveitarfélaga
við að koma upp hjá sér
ýmiskonar félagslegri
þjónustu"/ sagði Logi
Kristjánsson bæjarstjóri í
Neskaupstað m.a. á
s ve ita rst j órna r rá ðste f nu
Alþýðubandalagsins um
helgina. ,,Mismunandi
stærð sveitarfélaga er hér
afgerandi þáttur því tekjur
sveitarf élaga á íbúa
standa í beinu hlutfalli við
ibúafjöldann. Þannig eru
tekjur kaupstaðanna hærri
á íbúa en tekjur kauptún-
anna og lægstar eru tekjur
strjálbýlishreppanna."
Logi sagöi ennfremur aö þó svo
ætti aö heita aö búseta væri ekki
ráöandi um rétt manna til aö
höndla sömu lifsgæöi þá væri þaö
samt sem áöur staöreynd aö um
„stéttaskiptingu” væri aö ræöa á
milli sveitarfélaga. Þar kæmi
fram sú tilhneiging auövaldsþjóö-
félagsins aö gera þann sterka
sterkari og hinn veika veikari
eins og á öörum sviöum.
„Þessu til viöbótar eru svo
smærri staöirnir á margan hátt
verr i stakk búnir til aö sækja á.
fjárveitingarvald sem er þeim
bæöi fjarlægt og framandi. Takist
þessum smáu svitarfélögum aö
koma upp stofnunum til aö bæta
markaöinum. Þá sem annaö
hvort eru ekki ennþá komnir inná
hann eöa eru dottnir út af honum
,þ.e. unglinga og aldraöa. „Þessir
hópar eru þeir einu sem hafa tima
til aö sinna tómstundastarfi. Þaö
er þvi mikilvægt aö sjá þeim
fyrir uppbyggilegu tómstunda-
starfi og aöstööu til tómstunda-
iökana. En nú þegar örtölvubylt-
ingin er á næsta leyti þá hlýtur
þaö aö vera eitt af mikilvægustu
verkefnum næstu ára aö tryggja
þaö aö aukin tækni og tölvu-
væöing atvinnulifsins komi öllum
til góöa. Ef viö ekki erum á veröi,
þýöir tölvubyltingin stórfelldan
gróöa I vasa atvinnurekenda og
atvinnuleysi hjá launafólki — eins
og sorgleg dæmi eru um frá
öörum löndum. Krafa okkar
hlýtur aö vera sú aö ný tækni
komi öllum til góöa, aö vinnutim-
inn veröi styttur án skeröingar
launa. Ef okkur tekst þetta mun á
næstu árum gefast timi til mun
meiri tómstundaiökana og þá er
ekki siöur mikilvægt aö berjast
fyrir uppbyggilegu innihaldi tóm-
stundanna, þvi ef aukinn fritimi
veröu einn allsherjar Dallas þá
erum viö ekki miklu bættari.”
— ekh
Logi Kristjánsson: Basiiö byrjar
fyrst þegar á aö fara að reka
félagslegar þjónustustofnanir.
féiagslega aöstööu þá hefst fyrst
basliö. Þaö er nefnilega erfitt aö
fá til starfa viö hinar ýmsu stofn-
anir út um landiö fólk sem fyrir
tilstilli alþýöumanna hefur fengiö
tækifæri til aö þroska hæfileika
sina á einhverju sviöi. Hér viröist
hvorki fjaran né fjalliö laöa aö
sérþekkinguna og jafnvel
þorskurinn og þrútnar hendur,
sem tryggja þó þessu ágæta fólki
góö lifskjör, standast ekki neyslu-
möguleikum þéttbýlisins snún-
ing. Hér á sósialiskur flokkur
tækifæri sem hann hefur látiö
ónotaö til sóslaliskrar um-
sköpunar á þjóöfélaginu meö þvi
aö predika og framfylgja stefnu
sem kemur hinum smáu I hópi
sveitarfélaganna til góöa.”
— ekh
„Þegar fjallað er um
tómstundir þá er þýðingar-
laust að tala um tóm-
stundir og tómstundaiðju
fyrir alla á meðanstór hluti
þjóðarinnar vinnur svo
langan vinnudag að hinn
svokallaði „fritími" fer
allur i að safna kröftum
fyrir næsta vinnudag og
dugir í mörgum tilfellum
ekki til", sagði Rannveig
Traustadóttir bæjarfull-
trúi í Hafnarfirði m.a. i
framsögu um uppeldi,
fræðslu og tómstundir á
sveitarstjórnarráðstefnuAI
þýðubandalagsins um
helgina.
Rannveig sagöi m.a. aö þau
tómstundatilboö sem nú væri
boöiö uppá á vegum sveitarfélag-
anna væru fyrst og fremst miöuö
viö þá sem ekki eru á vinnu-
A sveitarstjórnarráöstefnu Alþýöubandalagsins voru rösklega 100 sveitarstjórnarmenn allsstaöar aö af landinu. t skoöanakönnun á ráöstefn-
unni kom fram eindregin krafa um 18 ára kosningaaldur og var þingmönnum Alþýöubandalagsins faliö aö fylgja málinu eftir á Alþingi.
Ónauðsynleg togstreyta um almannafé:
Trygging grunnþj ónustu
og frelsi tll athafna
Sveitarfélögin ráði sjálf málefnum sínum meðumsjón ríkisstjórnar
„Það þarf að liggja fyrir
heildarmat á því hversu
miklu af almannafé á að
verja til heilbr igðis-,
félags- og fræðslumála.
Síðan þarf að setja skýrar
reglur um hvernig það
skuli skiptast á sveitar-
félög. Svona mat ætti að
tryggja vissa grunnþjón-
ustu í þessum megin mála-
flokkum yfir landiö, en
siðan væri sveitarfélögum
frjálst að ganga lengra í
skattlagningu til þessara
þarfa heldur en eitthvert
landsmeðaltal segði til um.
Sveitarstjórnarmenn -
þekkja best framkvæmda-
vilja á hverjum stað í þess-
um málaflokkum og gangi
þeir of langt liggur beinast
við að svara með kjörseðl-
inum. En slikt frelsi til at-
hafna er ákaflega mikil-
vægt, um leið og að með
þessum hætti er komið til
móts við þá grundvallar-
hugmynd islensku
stjórnarinnar þótt að
sveitarfélögin ráði sjálf
málefnum sínum með um-
sjón ríkisstjórnarinnar."
Þetta sagöi Adda Bára Sigfús-
dóttir meöal annars I ræöu
sveitarstjórnarráöstefnu Alþýöu-
bandalagsins um verkaskipti
rikis og sveitarfélaga.
í ræöu sinni rakti Adda Bára
hvernig verkefni sveitarfélaga og
rikis fléttuöust saman. Um flest
þessi verkefni gilti aö rikiö
greiddi þau aö einhverju leyti og
sveitarfélögin aö hluta til. Af
þessu spinnust margvislegar
deilur og ónauösynleg togstreyta
um almannafé.
„Verkefnin sem fjallaö er um eru
i eöli sinu sameiginleg verkefni
fyrir þjóöina alla og þaö á aö
skoöa hvernig riki og sveitarfélög
leysa þau best I sameiningu”,
sagöi Adda Bára m.a. um heil-
brigöis- félags- og fræöslumálin.
Þá rakti hún þaö i fylgiskjali
álitsgeröar um tekjustofnamál
frá nefnd á vegum Sambands
sveitarfélaga væri i ágripsformi
greint frá tekjustofnun sveitar-
félaga i nágrannalöndunum og
tekjutilfærslu milli rikis og
sveitarfélaga. Sér sýndist aö
reglan væri þaö aö meta verk-
efnin i heild og ákveöa hvernig
nauösynlegra tekna væri aflaö. t
Noregi heföi t.d þannig veriö
fjallaö um rekstur heilbrigöis-
stofnana og ákveöiö hvernig þaö
heildarfjármagn sem nota ætti til
þeirra þarfa skyldi skiptast milli
fylkja eftir reglum sem byggiast
á kyn- og aldurssamsetningu ibúa
auk fjarlægöar frá heilbrigöis-
stofnunum. Reksturinn væri á
ábyrgö fylkisstjórna aö þvi til-
skyldu aö samþykktum heil-
brigðisáætlununum væri fylgt.
Adda Bára kvaö nauösynlegt aö
Addda Bára Sigfúsdóttir:
Margvislegar deilur spretta af
samfléttun verkefna rikis- og
sveitarfélaga.
tslendingar tækju upp eitthvaö
svipuö vinnubrögö til þess aö
koma i veg óvissu og togstreitu og
komast út úr þeim reglulega
frumskógi sem nú geröi þessi mál
óþarflega snúin og erfiö viöfangs.
—ekh
Svavar Gestsson félagsmálaráöherra gaf á sveitarstjórnarráöstefnu Alþýöubandalagsins yfirlýsingu um
aö hann muni beita sér fyrir auknu fjárhagslegu svigrúmi sveitarfélaga. Auk hans á myndinni eru m.a.
Álfheiöur Ingadóttir starfsmaöur flokksskrifstofunnar I sveitarstjórnarmálum og Guörún Agústsdóttir
stjórnarformaöur SVR.
Rannveig Traustadóttir: Nýting
tómstundanna baráttumál fram-
tiöarinnar.
Könnun Kjararannsóknarnefndar:
53% launafólks
meö yfirborgun
Um 53.2 prósent launafólks á land-
inu eru „yfirborguð” i launum, þ.e. fá
greitt meira en umsaminn taxti at-
vinnurekenda og verkalýðsfélaga
segirtil um, ef marka má niðurstöður
úr könnun Kjararannsóknarnefndar.
Yfirborgun þeirra, sem yfirborgunar
nutu, reyndist að meðaltali vera
15.6% hærri en taxtakaup.
Eftir þvl sem ofar dregur I launaskalanum þeim mun hærri veröa yfir-
borganir. Þessar stúlkur eru neöarlega I þeim skala. Skyldu þær njóta
mikilla yfirborgana? Sennilega ekki.
Kjararannsóknarnefnd hefur
látiðfrá sér fara fyrstu niöurstöð-
ur úr könnun þeirri á samsetn-
ingu vinnumarkaðarins, sem
samþykkt var að framkvæma á
fundi Kjararannsóknarnefndar
hinn 13. april á sl. ári. 1 könnun-
inni kemur m .a. ofangreint i ljós.
257fyrirtæki
meö upplýsingar
Könnunin var framkvæmd
þannig, að öllum fyrirtækjum
innan Vinnuveitendasambands
Islands voru send eyðublöð og
þau beðin að fylla þau út fyrir alla
starfsmenn sina. Alls munu fyrir-
tækin innan VSI vera um 4000 að
töly. Svör bárust aðeins frá 257
fyrirtækjum, þannig að nokkuð
skorti upp á að svörunin væri góð.
Stærstu fyrirtækin stóðu sig best,
en litlu fyrirtækin og þá einkum
einyrkjari iðngreinum stóðu illa i
skilum. Getur þetta skekkt nokk-
uð niðurstöður og verður þvi að
hafa allan fyrirvara á þeim. Þó
telur Kjararannsóknarnefnd, að
vel hafi til tekist, sérstaklega
hvað varðar þá reynslu sem feng-
ist hefur varðandi geröa kannana
af þessu tagi, og að hér séu á ferð-
inni umfangsmestu upplýsingar
um samsetningu vinnumarkaðar-
ins sem til er varðandi fjölda-
mörg atriði, svo sem starfsald-
urskiptingu, flokkaskipan, kyn-
skiptingu, starfsskiptingu, hluta-
störf og margt fleira.
13119 launamenn
Könnun Kjararannsóknar-
nefndar náði til 7100 karla og 6019
kvenna, eða samtals 13.119
manna. Aðeins fyrirtækjum inn-
an VSÍ voru send eyðublöð, þann-
ig að könnunin nær ekki til opin-
berra stofnana og af þessari
ástæðu detta út stórir starfshóp-
ar, t.d. félagsmenn i Sókn i
Reykjavik.
Atvinnurekendur áttu að fylla
út skýrslu fyrir hvern og einn
starfsmann, gefa upp launaflokk
og skilgreina starf hans. Þær
upplýsingar, sem úr könnuninni
fást, byggja þvi nær undan-
tekningarlaust á svörum þeirra.
Yfirborganir
meiri í efstu
töxtunum
Fróðlegt er að skoða töflur
könnunarinnar um yfirborganir
og kauptaxta. Þar kemur fram,
að munurinn á hæsta og lægsta
taxta þeirra, sem könnunin náöi
til er 83 prósent. Munurinn á
greiddum launum i hæsta og
lægsta taxta er hins vegar hvorki
meiri né minni en 124.9 prósent.
Þvi miður hefur Kjararann-
sóknarnefnd ekki reiknað yfir-
borganir til kvenna sérstaklega,
en mun hins vegar ætla sér að
gera það i náinni framtið. A þvi er
litill vafi, að þær tölur munu sýna
allt annað en þær sem hér eru
birtar.
5i,5% meö bónus,
premíu
eöa ákvœöisvinnu
Bónus-, premiu- og ákvæðis-
vinna virðist orðin býsna algeng.
Þannig voru 51.5% þeirra, sem
töldust tilheyra Verkamanna-
sambandi Islands, með slikar
greiðslur. Ofaglærðir i mjólkur-
samlögum, starfsfólk veitinga-
húsa og bakarar töldust hins veg-
ar engar slikar greiðslur hafa. Þá
voru einnig mjög fáir kjötiðnað-
armenn með slikar greiðslur, svo
og afgreiðslufólk, verslunarfólk
og starfsmenn i gestamóttökum.
Kjötiönaöarmenn fengu hins veg-
ar greidd 17.2 prósentum hærra
.en taxti sagði til um, skrifstofu-
fólk 18.4 prósentum hærra, en
ööru máli gegndi um þá aðra
starfshópa sem hér hafa verið
nefndir. Þar lita tölurnar svona
út: starísfólk i gestamóttöku 2.6%
yfirborgun, ófaglærðir i mjólkur-
samlögum 4.2%, afgreiðslufólk
7.6% og verkafólk 5.1%. Þannig
virðist sem þeim sem ekki njóta
bónus- premiu- eða ákvæðis-
vinnugreiðslna séu bættar tekj-
urnar með yfirborgunum (takið
einnig eftir, að hér er yfirleitt um
karlastorf aðræða.)
Kauptaxtar eru
lágmarkskaup
Þess skal getið, aö þeir taxtar
sem verkalýðsfélög semja við um
atvinnurekendur, eru lágmarks-
taxtar. Ekki má greiða lægra
kaup en taxtarnir segja til um.
Hins vegar er öllum atvinnurek-
endum að sjálfsögöu heimilt aö
greiða hærra kaup.
Að lokum skulu hér tekin laun
verkafólks innan Verkamanna-
sambands lslands eins og þau
komutil skila ikönnuninni. Könn-
unin var gerð i april i fyrra, en
tölurnar eru framreiknaðar til
launataxta nú. Þetta eru laun án
bónuss, premiu eöa ákvæðis-
vinnu.
Yerkafólk innan Verkamannasambands íslands.
I.aunabil Fjöldi 1
5067-5699 ................................
5700-6333 ................................
8867 og meira
187 3.0
4259 69.4
710 11.6
562 9.2
199 3.2
128 2.1
91 1.5
6136 100.0