Þjóðviljinn - 03.04.1982, Blaðsíða 7

Helgin 3.— 4. april 1982. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Tilraunaskip Japana hefur nútimalega
útfærslu á fersegli.
Þetta þýska skip var smiöað fyrir rúmri hálfri
öld og er með sfvalningum með raufum
I sem snúast og drifa skipið áfram. Hugmyndin sló
samt ekki i gegn.
Prolss var þeirrar skoöunar
aö nútimaveöurfræöi ætti aö gera
skipstjóranum kleift aö foröast
lygn svæöi og meö hjálp gervi-
hnatta ætti hann m.a.s. alltaf aö
geta haft réttan vindstyrk I rétta
átt.
I raun og veru viröist ekkert
vera þvi til fyrirstööu aö seglskip
flytji farma sem ekki liggur
reiöinnar ósköp á yfir hafiö i staö
þeirra fjölmörgu dalla sem nú
damla yfir höfin. Hitt er annaö
mál aö þeir sem helst hafa efni á
aö leggja f kostnaö viö tilraunir
meö seglskip eru þeir sem flytja
verömæta farma eins og oliu eöa
þá viökvæma matvöru. Ekki
viröist fýsilegt eins og er aö segl-
skip flytji slika farma.
A 7. áratugnum var Prolss og
aöstoöarmenn hans i Rann-
sóknarstofnun Hamborgarhá-
skóla i skipasmiöi nær einir um
rannsóknir á seglskipum en oliu-
kreppan 1973 breytti myndinni.
Prolss dó áriö 1978 rétt i þann
mund sem menn voru almennt
farnir aö velta fyrir sér hvort eitt-
hvaö væri til I hugmyndum hans.
Menn eru enn aö velta þvi fyrir
sér og I nóvember 1980 var haldin
alþjóöleg ráöstefna i London um
seglskip sem hugsanlega leiö i
siglingum framtiöarinnar. Þar
stóöu upp tveir prófessorar frá
Raunvisindadeild háskólans I
Wales og andmæltu þessum hug-
myndum harölega. Þeir bentu á
aö flest fragtskip nú til dags flyttu
oliu og málma og væru oft yfir 100
þúsund tonn og allt upp I 600 þús-
und tonn. Véla- og stýribúnaöur
þeirra yröi fullkomnari og full-
komnari meö hverju ári og þau
þyrfti æ minni áhafnir. A blóma-
dögum seglskipanna heföu þau
stærstu aöeins veriö um 8000 tonn.
Þaö var bandariska skonnortan
Thomas W. Lawson og barkskipiö
France II (bæöi meö járnskrokk
og fersegl). Þeir bentu einnig á aö
ekkert fiskiskip i heiminum væri
nú skráö sem gengi fyrir seglum.
Ekkert benti bvi til aö seglskip
væru hagkvæm i rekstri miöaö
viö vélskip.
Hins vegar töldu þessir tveir
prófessorar (Couper og King) aö
framtiöin væri bjartari fyrir skip
sem gengju bæöi fyrir vélar- og
vindafli. Þaö væri svona svipaö
og aö eiga bæöi kökuna og éta
hana. Seglin minnkuöu oliueyöslu
jafnframt þvi sem vélarnar gætu
hjálpaö seglunum til aö fá réttan
vind i þau. Þeir tóku hins vegar
skýrt fram aö kostnaöurinn viö aö
koma upp seglbúnaöi á fragtskip
yröi aö vera minni en þaö sem
sparast i eldsneyti og vélum og
þaö virtist ekki vera enn sem
komiö er.
George Mearns frá breska sjó-
hernum var enn svartsýnni á
framtiö seglskipa. Hann sagöi aö
seglskip fortiöarinnar heföu veriö
afar dýr i rekstri og jafnvel þótt
seglabúnaöur, sem væri þrisvar
sinnum öflugri, yröi nú settur á
t.d. France II gengi þaö aöeins
meö 9 hnúta hraöa. Hagkvæmt
þykir aö láta fremur hægfara
kaupskip nú til dags ganga á 12
hnútum. Minnkiö þann hraöa og
þiö spariö jafn mikiö og aö setja
segl á skipin, sagöi Mearns.
Hann benti lika á betri valkosti
en sambland vélar- og vindorku i
skipum. Ef lestarrými stórra
skipa er t.d. stækkaö um helming
þarf aöeins 60% meiri orku til aö
knýja þau áfram. Ef hraöi þeirra
er minnkaöur um 10% sparast
15-20% I eldsneyti. Meö þvi aö
endurvinna nokkuö af orku þeirra
og bæta siglingartæknina mætti
spara enn meira. Ef tölva væri
t.d. látin stjórna siglingunni meö
aöstoö merkja frá gervitunglum
mætti spara 4% I eldsneyti. Enn-
fremur benti Mearns á aö aukinn
eldsneytiskostnaöur yröi til aö
draga úr flutningum meö hráefni
á skipum og þaö þýddi offramboö
á farmskipum og þvi litlar likur á
aö fé yröi sett i tilraunastarfsemi
meö nýjar tegundir skipa á næst-
unni.
E.P. Crowdy frá fyrirtækinu
Doxford Engines var fulltrúi
þeirra á ráöstefnunni sem sáu
bjartari framtiö i vél/seglskipum
og taldi aö þau gætu reynst betur
en mörg vélskip, knúin oliu. Hann
viöurkenndi hins vegar aö eftir
þvi sem olia yröi dýrari gætu vél-
skip knúin kjarnorku eöa kolum
alveg eins oröiö framtiöin.
Þeir sem eru fylgjandi vind-
orkuknúnum skipum telja aö
seglabúnaöur fortiöarinnar komi
ekki til greina á ný og telja aö sex
nýjar leiöir komi einkum til
greina. Þær eru þessar:
1. Nútimaleg útfæring á fersegli,
iikt og á fyrrgreindu Dynaship.
2. Skip meö þrihyrndum segium,
sem ná fram fyrir og aftur fyrir
sigluna likt og enn má sjá i
löndum viö Indlandshaf og
Kyrrahaf.
3. Svokölluö vængsegl úr þunnum
málmi sem nú er veriö aö gera
tilraunir meö.
4. Sivalningar sem snúast. Þeir
eru settir lóörétt á skipin og eru
meö raufum. A. 3. áratugnum
lét þýskt fyrirtæki smiöa tvö
skip meö þessum útbúnaöi en
hugmyndin sió ekki i gegn.
5. Einskonar vindmyllur á lóö-
Stórgjafir til Viðeyjar-
kirkju og Hallgrímskirkju
Viöeyjarkirkju og Hallgrims-
kirkju hafa báöum borist höföing-
lcgar gjafir — tiuþúsund krónur
voru hvorri um sig færöar
nýveriö, og mun koma sér vel, þvi
báöar þessar kirkjur eru févana.
Veriö er aö gera Viöeyjarkirkju
rækilega upp, og bygging Hall-
grímskirkju stendur enn yfir.
Gefandinn er guömundur R.
Magnússon, verkstjóri viö Hita-
vetu Reykjavikur. Foreldrar
Guömundar, Jónina Guömunds-
dóttir og Magnús Jónsson bjuggu
um alllangt skeiö i Viöey og siöar
i Reykjavik. Voru Viöeyjarkirkja
og Hallgrimskirkja sóknarkirkj-
ur þeirra hjóna og vill sonur
þeirra minnast þess meö þessum
höföinglega hætti.
réttum ási sem annaö hvort
drifu skipiö sjálfar eöa fram-
leiddu rafmagn fyrir vélar
þess. Þessi aöferö hefur þann
kost aö vindmyliurnar eru
óháöar vindátt.
6. Aö lokum er svokölluö flug-
drekaaöferö. Þaö er eins konar
flugdreki sem dregur skipiö.
Þessi aöferö hefur þann kost aö
seglin geta veriö hátt á lofti þar
sem vindar eru sterkari og
stööugri en niöur viö hafflötinn.
Ennfremur er þetta mun léttari
útbúnaöur en fersegl sem
byggir á sama grundvallarlög-
máli. Flugdrekaaöferöin hefur
ekki veriö reynd ennþá en ýms-
ir telja hana vænlega til
árangurs. (GFr — byggtá
New Kcientist)
»STÓR1
.UtU«
HAFRAFELL
Yat'nhöffta 7
H')211 - 85505
104 GI1982 er kominn
o
* Litill en samt rumgódur 5 manna bill
* 5dyra
* Framhjoladrifinn
* Sjálfstæd fjöórun a öllum hjolum
* Mjuk og slaglöng fjöórun
* Frabær aksturshæfni
* Sérlega sparneytinn
u Hiir) y