Þjóðviljinn - 24.04.1982, Blaðsíða 14

14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 24.-25. apríl 1982
Skáldið, svartir
bókstafir og ég
Augu manns eru heili og þurfa
engra aðvarana við frá meðvit-
undinni enda mundu þær aðvar-
anir koma of seint sem fyrst
þyrftu að fara þær krókaleiðir.
Auga svarar hættu af öruggri
vissu og þegar i stað. Svo sem
auga er eldsnöggt, er það mjög
þurfandi fyrir liti. Einkum
barnsauga, og svo var háttað
minum augum.
Eftir að gróður var að mestu
leyti urinn af fslandi hefurþað
verið sem litlaust, nema kvöld-
roðarnir eru oft rauðir sem gull
Tileinkað
Halldóri
Laxness
og rauðir sem blóð, og örlitil
skán af grænku kemur á stað og
stað á landinu um blásumarið
og fjöll og vötn geta 'tekiö á sig
bláan lit, og getur barnsauga
orðið veikt að leiðindum ef það
fær enga liti að leika sér að, og
veit enginn nema grátur ung-
barna geti stafað af litaleysi
stundum.
Timar liðu fram en ekki bætt-
ist mér litaleysið, þvi svefnloft
okkar ellefu, sem amma safnaði
að sér svo okkur gæfist að lifa,
var alltaf jafn ómálað, það mál-
aði það enginn.
Ég mun hafa verið fimm ára
þegar farið var að sýna mér
lykilinn að þessum heimi sem
ég held mig hafa komist inn i
fyrir vangá, og var þetta gert
með bandprjóni. Þessi lykill,
hann var þrjátiu og tvö tákn og
hétu bókstafir, og urðu furðu-
lega drjúgir að miðla heilanum i
mérleikfangaefnitilað risla sér
við i tóminu, sem jafnan vildi
umlykja mig.
Og svo var það á einu leiö-
indahausti, þegar yfir mig ætl-
aði að þyrma til óbóta, og full-
orðin var ég þá, að bókstafir
komu enn á ný. Og svo máttugt
var það letur að það sté eða
dansaði upp af pappirnum sem
það var prentað, á tók á sig
myndir, mannamyndir og lifn-
aði. Já ég segi það satt.
Sá sem þetta skrifaði, hann
kann að hafa hugsað sér allt
þetta allt allt öðruvisi en mér
sýndist það, en söm var þess
gerð, ég sá það allifandi og þvi
miður drap það af sér allt þetta
lifandi fólk sem i kring um mig
hrærðist, gerði úr þvi föla
skugga, svo sem þá sem i Hv.
eru, eða Inf. eða Purg.
Ég ætla ekki að orðlengja
þetta meira, en margt mætti um
það segja, samt gæti verið að úr
þvi yrði dauf og föl markleysa
sem varla næði hlustum nokk-
urs manns, ef hann þá ekki
gerði að fussa.
Sá sem tók lifandi lífið svo
sem þvi er lifað hérna á jörð-
inni, og gerði úr þvi þrjátiu og
tvo svarta stafi á pappir, ásamt
greinarmerkjum og tölustöfum,
vann hann betur en hinn, sem
greindi letrið, svo það kom
dansandi upp af blöðunum eins
og sól á fjallsegg á páska-
morgni, breyttist úr letri i lif?
Hvorugur mátti vist án annars
vera.
Einn breytir lifi i letur, svo
kemur annar og vill taka það
upp, og þá er það svo leiðitamt
að það kemur sjálfkrafa fram,
svo stofa manns sem áður kann
að hafa verið auð, hún fyllist af
birtu, Kristsljósi, Rembrandt-
ljósi, en heimurinn þar fyrir
utan, þvi miður, hann bliknar.
Málfriður Einarsdóttir
bókmenntir
Æviskrár samtíðarmanna
Fyrir nokkrum dögum sendi
bókaútgáfan Skuggsjá frá sér
Æviskrár samtiðarmanna, fyrsta
bindi, A - H. Það er Torfi Jónsson
sem er skrifaður fyrir ritinu og er
það mikið að vöxtum. Þetta
fyrsta bindi er 686 blaðsiður og
segir i formála að fyrirhugað sé
að birta i þremur bindum ævi-
ágrip 4 - 5000 núlifandi íslendinga.
Æviskrár samtiðarmanna
koma i stað Islenskra samtiðar-
manna sem kom út á árunum 1965
- 70 og eru löngu uppseldir og ófá-
anlegir. Svona rit eru nauðsyn-
legar uppflettibækur á stofnunum
og heimilum.
Ekki er nein grein gerð fyrir þvi
hvernig er valið i Æviskrár sam-
tiðarmanna. Um það segir aðeins
i formála: ,,I þessu fyrsta bindi
verksins eru æviágrip þeirra sem
eiga upphafsstafi frá A-H og sent
hafa svör, sem og þeirra sem
veitt hafa fullnægjandi svör við
spurningum ritstjórnar, þegar
haft hefur verið samband við þá.”
Hverjir fengu spurningalista og
hverja var haft samband við?
Ætla mætti að það væru fyrst og
fremst menn sem áberandi eru i
þjóðlífinu t.d. þeir sem hafa látið
að sér kveða i stjórnmálum og fé-
lagsmálum, háttsettir embættis-
menn, þekktir visindamenn, lær-
dómsmenn og listamenn, aðsóps-
miklir athafnamenn og aðrir þeir
sem mjög koma við sögu i fjöl-
miðlum. En það er sem sagt eng-
in grein gerðfyrir þessu i bókinni.
Við lauslega athugun sýnist
mér töluvert vanta á að þar séu
samankomnar æviskrár hinna
þekktari manna i islensku þjóð-
lifi. Bendir það til að annaðhvort
hafi ekki verið gengið nægilega
fast eftir þvi að fá svör frá þess-
um mönnum eða þá að happa- og
glappaaðferðin hafi verið notuð
til að velja þá.
Ég tók nokkrar stikkprufur.
Núverandi þingmenn hljóta t.d.
að eiga heima i svona riti. Þeir
sem eiga stað frá A til H i stafróf-
inu eru nú 25. Af þeim vantar 8 i
þessar æviskrár eða um þriðjung
og þykir mér það slök frammi-
staða að sleppa þeim. Þeir eru:
Arni Gunnarsson, Egill Jónsson,
Guðmundur Bjarnason, Guð-
mundur J. Guðmundsson, Guð-
mundur Karlsson, Garðar Sig-
urðsson, Guðrún Helgadóttir og
Halldór Asgrimsson.
Guðjón
Friðriksson
skrifar
Af leiðtogum verkalýðshreyf-
ingarinnar vantar t.d. Asmund
Stefánsson forseta ASÍ, Björn
Þórhallsson varaforseta ASl,
Guðjón Jónsson formann Málm-
og skipasmiðasambandsins,
Grétar Þorsteinsson formann
Trésmiðafélags Reykjavikur,
Hallgrim Pétursson formann
Hlifar og Hilmar Guðlaugsson
formann Múrarafélagsins.
Sem fulltrúa háttsettra em-
bættismanna tók ég ráðuneytis-
stjóra. Sjö þeirra eru i stafrófinu
á bilinu A - H en þrjá vantar i
þessar æviskrár, þá Baldur Möll-
er, Hörð Helgason og Höskuld
Jónsson.
Fjölmarga mjög þekkta lista-
menn vantar i æviskrárnar og er
áberandi hversu litill hlutur yngri
listamanna er,
Úr rithöfundastétt vantar t.d.
Ása i Bæ, Böðvar Guðmundsson,
Dag Siguröarson, Guðmund
Steinsson, Hannes Sigfússon,
Helga Hálfdánarson, Guðlaug
Arason, Guðberg Bergsson,
Hrafn Gunnlaugsson, Auði Har-
alds, Asu Sólveigu, Andrés Indr-
iðason, Davið Oddsson og Gunnar
Gunnarsson.
Ég fletti upp nokkrum tónlist-
armönnum sem komu upp i huga
minn i fljótu bragði og vantar t.d.
menn eins og Guðnýju Guð-
mundsdóttur konsertmeistara,
Garðar Cortes söngvara og Gunn-
ar Kvaran cellóleikara. Þekktir
popplistamenn eru ekki til i rit-
inu, ekki menn eins og Egill
Ólafsson, Gunnar Þórðarson eða
Björgvin Gislason sem auðvitað
ættu heima þarna.
Hlutur leikarastéttarinnar er
lika bágborinn og þarna vantar
mjög þekkta leikara svo sem Bri-
eti Héðinsdóttur, Hjalta Rögn-
valdsson, Gisla Halldórsson og
Arnar Jónsson.
Skákmeistarar okkar eru ekki
með og hefði þó verið auðvelt að
taka æviágrip þeirra Friðriks
Ólafsson og Guðmundar Sigur-
jónssonar úr tiltölulega nýút-
komnu Lögfræðingatali.
Og af hverju ekki þekkt fjöl-
miðlafólk eins og Bryndis
Schram, Hermann Gunnarsson,
Edau Andrésdóttur,HelgáPéturs-
son, Árna Þórarinsson og Einar
Karl Haraldsson?
Hér hafa verið tekin nokkur
dæmi úr einstökum stéttum án
þess að nokkur heildarkönnun
hafi verið gerð en ljóst er þó af
þeim að mikið vantar upp á að
fyrsta bindi Æviskrár samtiðar-
manna fullnægi þeim kröfum sem
gera verður til þess.
Að öðru leyti er vel gengið frá
æviskránum og fengur að þeim
svo langt sem þær ná.
OPEL og ISUZU
laugardag
sunnudag
23.4.
24.4.
kl. 10-17
kl. 10-17
Véladeild
Sambandsins
Ármúla 3 Reykjavík Siml 38900