Þjóðviljinn - 13.05.1982, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 13. mai 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Samkvæmt tölum frá Þjóðhagsstofnun hækkuöu fbúöalán á árunum
1976—1981 að raungildi meö þeim hætti sem súluritiö sýnir. — Hér er
um að ræöa öll ibúöalán frá opinberum byggingarsjóðum, frá lifeyris-
sjóðum og frá innlánsstofnunum. Heildarupphæö ibúöalána áriö 1975
köluð lOOstig.
byggingariðnaöinum. Berum
saman tvö ár, 1981 og 1976, og
þann ibúðafjölda sem lánað var
til úr Byggingarsjóöi rikisins
bæöi árin:
1976 var lánað til 1515 nýrra
ibúöa en 1981 til 1072 nýrra íbúöa.
Veruleg fækkun hefur átt sér
staö, en dettur nokkrum manni i
hug að þessifækkun stafi af þvi að
lánskerfið hafi versnaö á einni
nóttu vegna þess aö nýja láns-
kerfið tók gildi frá áramótum
1981? Þvifer vitaskuld viðsfjarri.
Aðrar ástæöur hljóta aö vera hér
til grundvallar, sem siðar verður
béntá. En þessi talasegir heldur
ekki alla söguna þvi fleira kemur
til: 1976 var lánað til 783gja eldri
ibúða en 1981 var tala eldri ibúða i
lánakerfinu komin i' 2.183! Og
ekki er enn öll sagan sögð: 1981
var lánað út á ibúðir sem ekki
voruáður til i lánakerfinu, þe. 159
ibúðir vegna viðbygginga og
endurbóta, 74 ibúðir vegna ein-
staklinga með sérþarfir, 189
ibúðir vegna orkusparandi breyt-
inga. Samtals var lánað út á 2.617
ibúðir 1976 en 3.950 ibúðir árið
1981 frá almenna húsnæðislána-
kerfinu, þe. Byggingarsjóði rikis-
ins. Enn erþó ekki öll sagan sögð
þvi i tölunum frá 1976 eru verka-
mannabústaðimir einnig,en þær
tölur eru ekki inni i heildartölu
ársins 1981. Ef útlán Byggingar-
sjóðs verkamanna 1981 eru tekin
með litur dæmið þannig út að á
þvi ári hafi verið lánað út á um
það bil 4.200 ibúðir. En þessum
tölum þegja ihaldsmenn yfir,
meðal annars þingfréttamaður
Morgunblaðsins sem með dæma-
fárri ósvifni flutti ósannindi
ihaldsþingmannanna i rikisút-
varpinu á laugardaginn. Hann,
eins og aðrir talsmenn ihaldsins,
reyna allt hvað þeir geta til þess
að þegja kosti húsnæðislána-
kerfisins i hel, þannig að kerfið
verði svo óvinsælt að þeir geti á
einni nóttu brotið niður félagslega
ibúðalánakerfið sem núverandi
rikisstjórn hefur byggt upp á und-
anförnum tæpum tveimur árum.
Árið 1981 var byrjað á
nær þriðjungi fleiri ibúð-
um i Reykjavik en ári
fyrr
En það eru fleiri staöreyndir
sem ihaldið þegir yfir:
1965-1980 voru fullgerðar ibúöir
I landinu öllu rétt liðlega 30 þús-
und talsins, en á sama tima
fjölgaði landsmönnum um liölega
35 þúsund — 1,16 menn á hverja .
nýja ibúð sem bættist viö!
1981 var byrjað á 31,7% fleiri
ibúðum i Reykjavlk en áríö áöur.
1981 var hver íbúð sem lokið varö
liölega fjórðungi stærri aö jafnaði
en árið áður, svo dtrúlegt sem það
er.
1 árslok 1981 voru 18,5% fleiri
ibúöir i smiðum en um fyrri ára-
mót.
— Þessartölur, um fjölda nýrra
ibúöa og ibúðir i byggingu um
áramót, sýna aö stöðnuninni sem
raunvaxtakerfiö bjó byggingar-
iðnaöinum er væntanlega að
ljúka, og starfsgreinin að reisa
sig á ný.
Það er raunvaxtakerfið
sem nú veldur erfiðleik-
um húsbyggjenda
Hér hefur veriö komið viða við
og mörgu svarað af þeim ósann-
indavaðli sem andstæðingar Al-
þýðubandalagsins hafa velt sér
upp úr til þess að sverta Alþýðu-
bandalagið og forystumenn þess.
En hvað er þá að? Hvernig
stendur á þvi að kvartaö er yfir
húsnæðiskostnaði i jafnrikum
mæli og raun ber vitni um?
Ástæðunnar er að leita i raun-
vaxtakerfinufyrst og siðast. Eng-
in önnur ástæða skýrir stað-
reyndir málsins jafnvel.
Þjóðhagsstofnun gerir ráö fyrir
þvi að i ár verði variö til ibúða-
lána um 1400 milj.kr., þe. 640
milj.kr. frá byggingarsjóðunum,
530 milj.kr. frá lffeyrissjóðunum
og 245 milj.kr. frá bönkunum.
Seðlabankinn telur aö útlán þess-
ara stofnana nægi til þess að
standa undir liðlega 70% bygg-
ingarkostnaðar. 30% byggingar-
kostnaðar — tæplega þó — verða
að koma annars staðar að, þe. af
sjálfsaflafé, vinnuframlagi og
með söluverði annarra ibúða við-
komandi húsbyggjenda. Þaö er
þvi ljóst að fjármagn lifeyris-
sjóða og banka fer nú að hluta til
ibúðabygginga. Spurningin er að-
eins um sameinaðan vilja til þess
að ná þessu fé i ibúðalánin á einn
stað^þannig að fólk þurfi ekki að
fara i langar niðurlægingarferðir
fyrirheródes ogpilatus tilþess að
fá lánsfyrirgreiðslu. Núverandi
ástand er slæmt i þessum efnum
vegna þess að verðtryggingar-
kerfið hefúr verið tekið upp að
fullu. Opinbera húsnæðiskerfið
hefur batnað stórum, en ekki
til þess að vega upp það óhagræði
sem verötryggingarkerfið veldur
húsbyggjendum. Opinbera kerfið
hefur ævinlega dugað skammt i
þessum efnum. Munurinn var að-
eins sá aö verðbólgan hjálpaði
mönnum áður að byggja eða
kaupa ibúðir. Einhvers staðar sá
ég tölur um að verðbólgan reisti
aöra hverja ibúð hér á landi hér
fyrr á árum. Verðbólgan hjálpar
þeim sem hjálpa sér sjálfir var
sagt. Sátimi erliðintið fyrirhús-
byggjendur.
Ihaldið og
kratar á
Þeir sem hindruðu
skyldusparnað á hátekj-
ur eru ekki vinir hús-
byggjenda
Jafnframt þvi sem leggja
verður áherslu á að útvega fólki
sæmileg lán og lánskjör — þe.
þeim sem þurfa á sliku að halda
— ber að leggja áherslu á að hús-
næðiskerfiö allt sé sveigjanlegt.
Þar á ekki að neyða menn til að
kaupa eða til að leigja. Þar á að
leggja ráekt við fjölbreytni i
byggingarstigl og byggingar-
aðferðum. Þar ber að styðja
við bakið á félögum — einnig
sveitarfélögum, áhugamanna-
félögum og verkalýðsfélögum.
Þar ber að hvetja til dáöa bygg-
ingarsamvinnufélög ungs fólks.
Fordómum þarf að ryðja úr vegi
og skapa forsendur fyrir þvi' að
tslendingar eigi kost á húsnæði á
ekki lakari kjörum en gerist i
grannlöndum okkar. Við eigum
að setja okkur það að ná þvi
marki á 5 árum eða svo. Það er
unnt. Það er aðeins spuming um
það að skapa til þess pólitiskan
vilja. Pólitiskt afl Alþýðubanda-
lagsins dugði til að reisa við
verkamannabústaðakerfið eftir
áratuga niðurlægingu. Nú þarf afl
til þess að verja verkamannabú-
staðina fyrir leiftursókn fhaldsins
og til þess að sækja fram til betra
húsnæðislánakerfis. Þar þarf
stuðning verkalýðshreyfingar-
innar og kjósenda.
Þegar ég talaði fyrir húsnæðis-
málunum vorið 1980 gerði ég
grein fyrir þvi að gripa yrði íil
sérstakra ráðstafana vegna
Byggingarsjóðs rikisins á þessu
eða næsta ári. Það gekk eftir og
þess vegna ákvað rikisstjórnin að
tvöfalda framlög til sjóðsins eftir
að sett hafa verið sérstök lög um
tekjustofna byggingarsjóðs rlkis-
ins. Þessi ákvörðun rfkisstjórnar-
innarvar lögð fyrir þingiðí vor og
vel hefði mátt ætla að hávaða-
belgir stjórnarandstöðunnar
hefðu áhuga á þvi að afgreiða
þetta mál f þinginu. Svo varð
ekki. í haust mun enn haldið af
stað og þá verður látið reyna á
það hvort hugur fylgir stóryrðun-
um.
Ég vona að þessi samantekt
hafi veitt svör við ýmsum
spurningum, sem bornar hafa
veriðfram um húsnæðislánakerf-
ið og við fullyrðingum, sem and-
stæðingar Alþýöubandalagsins
hafa flutt fram undanfarna daga
og mánuði til þess að ófrægja
flokkinn. Húsbyggjendur eða þeir
sem nú leita sér að leiguhúsnæði
skulu ekki eitt augnablik imynda
sér að þeir flokkar sem ekki
þorðu að leggja skylduspamað á
hátekjumenn séu lildegir til stór-
ræða i húsnæðismálum. Það er
útilokað að gera þar stórátak
nema menn hafi pólitiskan kjark
til þess a ð afla nauðsynlegra f jár-
muna. Þann kjark hafa hvorki Al-
þýðuflokkurinn né Sjálfstæðis-
flokkurinn. Alþýðuflokkurinn hef-
ur lengst allra flokka farið með
félagsmálaráðuneytið, þar næst
Sjálfstæðisflokkurinn, siðan
Framsfknarflokkurinn og loks
Samtök frjálslyndra og vinstri-
manna. Alþýðubandalagið hefur
fyrst nú haft forystu fyrir þessum
málaflokki; þar hafa átt sér stað
miklar breytingar og áróður and-
stæðinga Alþýðubandalagsins
sýnir að þeir óttast flokkinn,
styrk hans og starf. Við erum á
réttri leið og ætlum að knýja fast
á um úrbætur framvegis sem
hingað til.
móti skyldu-
sparnaðiá
hátekjur til
húsnæðis-
mála.
Þora ekki
að gera
nauðsyn-
legar
ráðstafanir
til þess að
koma hér á
betra hús-
næðislána-
kerfi.
Húsnæðis-
kerfið hefur
batnað —
en ekki nóg
til þess að
vega upp
óhagræði
verðtrygg-
ingarinnar.
Enn verður
látið reyna á
það, hvort
hugur fylgir
stóryrðum í
húsnæðis-
málum.
Peter O. Petersen frá Grænlandi
flytur eigin lög og grænlenska
söngva I Norræna húsinu i kvöld.
V ísna-
söngvari
frá
Grænlandi
VisnaSöngvarinn og laga-
smiðurinn PETER O. PETER-
SEN frá Nuuk kemur fram I
Norræna húsinu i kvöld kl. 20.30
og lýkur þar með þáttunum um
Grænland, sem hafa verið í hverri
viku frá 30. jan. i Norræna húsinu.
Peter O. Petersen er 37 ára
gamall og er útlærður smiður, en
hefur lært á ýmis hljóðfæri i
fristundum sinum og samið lög og
ljóð. Hann hefur spilað með
hljómsveitinni ,,The Eskimos” og
gefið út 2 litlar hljómplötur. Hann
hefuroft komið fram i útvarpi og
sjónvarpi, bæði með eigin lög og
texta, en einnig syngur hann
grænlensk þjóðlög. Þá hefur hann
verið með dagskrár fyrir börn i
sjónvarpinu.
Hann vinnur nú að hljómplötu,
sem er væntanleg i haust.
Neytenda-
samtök
endur-
skipulögð
Stofnfundur n.k.
þriðjudag
Neytendasamtökin boða til
stofnfundar félags neytenda I
Reykjavík og nágrenni, þriðju-
daginn 18. mai n.k. kl. 20.30. að
Hótel Esju.
A aðalfundi samtakanna, sem
haldinn var 17. april s.l, voru
samþykkt ný lög fyrir samtökin,
sem fólu i sér verulegar skipu-
lagsbreytingar á samtökunum.
Neytendasamtökin urðu með
þessum breytingum landssam-
tök, en gert var ráð fyrir, að
sérstakt félag neytenda i Reykja-
vik og nágrenni yrði stofnað við
fyrsta tækifæri. 1 samræmi við
það er nú boðað til stofnfundar
félagsins þ. 18. mai n.k. kl. 20.30.
eins og áður segir.
Að stofnfundi loknum verður
almennur umræðufundur um
efnið:
Hvað er framundan i verðlags-
málum, leiðir frjáls verðlagning
til lækkaðs vöruverðs?
Framsögumenn verða alþingis-
mennirnir, Friðrik Sóphusson og
Ólafur R. Grimsson. Að loknum
framsöguerindunum verða
frjálsarumræður og fyrirspurnir.