Þjóðviljinn - 07.10.1982, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 7. október 1982
© Landherinn skýtur
samkvæmt fyrir- '
mælum úr lofti.
Rafeindastríöstækni morgundagsins háöi prófraun sína hinn 9. júní s.l. þeg-
ar ísraeiskur flugher og landher eyöilagöi fjölmargar loftvarnamiöstöðvar
Sýrlendinga'í Bekaadalnum og grandaöi hinum sovésku Sam-loftvarnaeld-
flaugum Sýrlendinga. Aðgeröin var flókin og vel úthugsaö samspil leitar- og
herstjórnarvéla (nr. 2 og 4 á myndinni), sem eru úttroönar meö hinum full-
komnasta rafeindabúnaöi, miðunartækjum og tölvum, mannlausra smá-
véla, sem notaöar voru til þess aö villa um fyrir Sýrlendingum (nr. 1), þyrlu er
haföi tæki til þess aö trufla radarskerma loftvarnakerfisins (nr. 3), landhers
(nr. 5) og orrustuvéla (nr. 6).
(2ý Boeing 707 herstjórnar- og
njósnavél staðsetur radarsendingar
Hawkeye-leitarvél.
© Mannlausar vélar til að
blekkja með.
Hernaðaryfirburðir ísraels í Líbanon:
-ni¥M«^———l^,—_IU_______________________LijLlUiBBIllll —p— Mi—LIIXI I LXILII—————■—JIBLIIIIMULU-U-IWfWllH
Raska hugmynd
um valdajaf nvægið
Þegar yfirmaður breska flug-
hersins var nýlega beðinn um að
bera saman stríðið við Falklands-
eyjar og innrás ísraels í IJbanon á
liðnu sumri út frá hertæknilegu
sjónarmiði sagði hann:
-Við háðum stríð gærdagsins -
en ísrael háði stríð morgundagsins.
Fjöldamorðin í Beirut og hin öm-
urlegu örlög palestínsku þjóðarinn-
ar hafa af eðlilegum ástæðum orðið
til þess að varpa skugga á aðrar
aflciðingar stríðsins í Líbanon, sem
e.t.v. eiga ekki síður eftir að verða
örlagaríkar: Sá loftvarnarbúnaður
sem Sovétmenn höfðu látið Sýlend-
ingum og Palestínumönnum í té
reyndist haldlaus gegn loftárásum
ísraelsmanna.
Sem kunnugt er notast ísraclski
herinn fyrst og fremst við banda-
rísk vopn, og stíðið í Líbanon var
því ekki síður styrkleikapróf á milli
bandarískra og sovéskra vopna í
hefðbundnu stríði.
í þeirri viðureign beið hinn so-
véski herbúnaður hörmulegan
ósigur eins og eftirfárandi tölur
gefa til kynna:
ísraelsmenn eyðilögðu fleiri
hundruð sýrlenska skriðdreka af
sovéskri gerð, m.a. að minnsta
kosti 9 af gerðinni T-72, sem taldir
hafa verið þeir fullkomnustu í
heimi. Skriðdrekunum grönduðu
ísraelsmenn með fjarstýrðum
bandarískum sprengjubúnaði (Sa-
darm)-sem leitar uppi skotmarkið
og springur fyrir ofan það.
ísraelsmenn skutu niður a.m.k.
80 sýrlenskar flugvélar af gerðinni
Mig-21, Mig-23 og Mig-25 og not-
uðu til þess bandarískar F-15, F-16
og F-4 orrustuvélar og franskar
Mirage-þotur og ísraelskar Kfir-
þotur. Sjálfir segjast ísraelsmenn
ekki hafa misst eina einustu
flugvél.
Astæðan fyrir þessu er talin sú,
að fsraelsmenn hafi notfært sér
sjálfstýrðar eldflaugar - bandarísk-
ar af gerðinni Sidewinder 9L og ís-
raelskar af gerðinni Shafrir - en
eldflaugar þessar leita sjálfar uppi
skotmark sitt með elektrónískum
útbúnaði, sem Sovétmenn virðast
ekki eiga neinn mótleik gegn.
Ónýtt
loftvarnakerfí
Það sem mesta furðu hefur þó
vakið. er hversu auðveldlega Ísra-
elsmönnum tókst að lama loftvarn-
akerfi Sýrléndinga í Bekaadalnum
í Austur-Líabanon, en þessi loft-
varnabúnaður hefur í áróðurs-
stríðinu verið talinn meiriháttar
ógnun við öryggi ísraels.
Sýrlendingar höfðu komið upp
. loftvarnakerfi í dalnum er byggði á
sovéskum Sam-eldflaugum, en það
voru einmitt eldflaugar af þessari
gerð (Sam-6) sem Egyptar notuðu
ér þeir eyðilögðu 150 ísraelskar flug.
vélar í upphafi októberstríðsins
1973.
Aðferð fsraelsmanna var vissu-
lega vel úthugsuð:
Fyrst notuðu þeir ómannaðar
Valdaránstilraunin á Spáni:
Otti við sigur sósíalista
Spánska lögrcglan handtók á
laugardag 3 ofursta í spánska hern-
um, og var þeim gefið að sök að
hafa áformað valdarán hinn 27.
október n.k., kvöldið fyrir væntan-
legar þingkosningar.
Ofurstarnir þrír voru í nánum
tengslum við þá Antonio Tejero og
Milans del Bosch, sem leiddu vald-
aránstilraunina í febrúar í fyrra og
afplána nú 30 ára fangelsisdóm.
Einn þremenninganna var einmitt
að koma úr heimsókn í fangelsið til
del Bosch þegar hann var handtek-
inn eftir að lögreglan hafði komist
yfir 600 blaðsíðna rit í bíl hans, en
ritið hafði að geyma nákvæma lýs-
ingu á framkvæmd valdaránsins.
Yfirvöld hafa verið harðlega
gagnrýnd fyrir hversu frjálsan um-
gang þeir Tejero og Bosch hafa við
umheiminn, ekki síst eftir að það
hefur nú verið upplýst að lagt var á
ráðin um valdarán í fangaklefum
þeirra. Lögreglan segir hins vegar
að hún hafi fylgst grannt með of-
urstunum þremur í fjórar vikur, en
tvímenningarnir Tejero og Bosch
hafa nú verið settir í einangrun.
Þótt þeir Tejero og Bosch hafi
hlotið þyngsta dóma fyrir valda-
ránstilraunina í febrúar s.l. er það
álit manna að mun hærra settir yfir-
menn í hernum hafi staðið þar að
baki. Og þótt sú valdaránstilraun
hafi mistekist setti hún engu að síð-
ur sterkan svip á spænsk stjórnmál
Felipe Gonzalez, leiðtogi sósíalista
á Spáni. Sigurlíkur hans valda
hægrisinnuðum herforingjum höf-
uðverk.
eftir það. Engar mikilvægar á-
kvarðanir voru nú teknar án þöguls
samþykkis hersins, og Miðjuband-
alagið sem farið hefur með stjórn á
Spáni var rekið það langt til hægri
að það splundraðist í fleiri flokka
og er nú rúið fylgi þannig að Leop-
oldo Sotelo Calvo, núverandi for-
sætisráðherra sá sig tilneyddan að
boða til kosninga með aðeins 2ja
mánaða fyrirvara.
Talið er fullvíst að Sósíalista-
flokkurinn muni fara með sigur af
hólmi í kosningunum, en það er
einmitt sá sigur sem ofurstarnir þrír
vildu koma í veg fyrir.
Innan spánska hersins ríkir enn-
þá sterk hefð frá dögum Francos
einræðisherra, sem lést 1975. Sú
hefð grundvallast kannski fyrst og
fremst á djúpstæðu hatri á sósíalist-
um og kommúnistum, sem á sér
rætur allt aftur í spönsku borgara-
styrjöldina. Innan spánska hersins
eru starfandi 70 þúsund liðsforingj-
ar er leiða hina óbreyttu hermenn.
Innan þessa hóps ríkir samstaða,
sem lýsir sér m.a. í því, að liðsfor-
ingjastarf erfist gjarnan frá föður
til sonar og giftingar innan liðsfor-
ingjafjölskyldna eru tíðar auk þess
sem þeir búa í sérstökum liðsfor-
ingjahverfum. Ljóst er að spönsku
lýðræði stafar veruleg hætta ennþá
frá hernum, og sú ríka áhersla sem
Felipe Gonzalez, leiðtogi Sólíalist-
aflokksins, hefur lagt á breitt
stjórnarsamstarf að afloknunt
kosningum endurspeglar kannski
einmitt þann ótta, sem lýðræðisöfl-
in á Spáni bera enn í garð hersins.
Þótt þessi síðasta valdaránstil-
raun virðist farin út um þúfur, þá
verður hún vafalaust til þess að
auka á spennuna og óróann sem
fyrir er í landinu og torvelda þannig
framkvæmd kosninganna, sent
fram eiga að fara eftir 20 daga.
ólg.
smáflugvélar til þess að fá Sýrlend-
inga til þess að setja radarmiðun-
arkerfið í gang. Síðan notuðu þeir
Boeing 707 (EC-135) þotur sem
eru úttroðnar með hvers konar el-
ektrónískum fjarskiptabúnaði til
þess að leita uppi radarmerkin og
CH-53 þyrlur til þess að „blinda"
radarskerntana með sérstökum
búnaði. Þá höfðu þeir
Hawkeye-gæsluflugvélar setn
fylgdust með allri framandi
flugumferð, og síðan gerði landher
og orrustuþotur árásir á
„blindaða" loftvarnapallana út frá
þeim nákvæmu upplýsingum sem
Boeing þotan hafði gefið um stað
setningu (sjá mynd). Þannig eyði-
j lögðu ísraelsmenn 20 loftvarnastöðv
' ar í Bekaadalnum án þess að
missa eina einustu flugvél sjálfir.
Sam-loftvarna-
kerfí í Evrópu
Það sem vekur sérstaka athygli í
þessu sambandi er að Sam-
loftvarnakerfið sovéska er ekki
nein annars flokks vara. Loftvarn-
akerfi Sovétrikjanna í Mið-Evrópu
er einmitt byggt upp á belti með um
1800 Sam-flugskeytum. Þótt að-
stæður í Evrópu séu kannski ekki
sambærilegar við Bekaadalinn í
einu og öllu, og þótt ísraelsmenn
búi að áliti sérfræðinga yfir betur
þjálfuðúm herafla og enn fullkomn
ari rafeindatækni í hergögnum sín-
um en jafnvel Bandaríkin, þá
hlýtur þessi hörmulega útreið so-
véska loftvarnakerfisins að vekja
efasemdir um þá miklu yfirburði,
sem talsmenn aukinnar hervæðing-
ar og ógnarjafnvægis á Vestur-
löndum hafa sagt Sovétmenn búa
yfir á sviði hefðbundins hernaðar.
Samanburðar-
fræði
í ljósi þessara staðreynda verða
samanburðartölur um fjölda gagn-
lausra loftvarnaeldflauga og varn-
arlausra skriðdreka og ósjálfbjarga
orrustuflugvéla harla marklitíar.
Þótt sjálfsagt sé að hafa nokkurn
fyrirvara á dómum vegna þeirra
sérstöku aðstæðna sem voru í Lí-
banon, þá hlýtur stríðið þar í surnar
að hafa breytt hugmyndum sér-
fræðinga um styrkleikahlutföll
stórveldanna í hernaði umtalsvert,
um leið og stríðið sýndi átakan-
lega, að í nútímahernaði er það
ekki magn eða stærð vopnanna
sem skiptir mestu, heldur tæknileg
gæði þeirra og þá fyrst og fremst
hversu vel þau eru búin sjálfvirkum
rafeindabúnaði og fjarskiptabún -
aði. Og þar standa Sovétmenn
Bandaríkj unum greinilega að baki.
ólg. -hcimild DN.