Þjóðviljinn - 13.10.1982, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 13. október 1982
DiOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóöfrelsis.
Útgefandi: Útgáfufélag Pjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn:,Álfheiður Ingadóttir, HelgiÓlafsson, LúðvíkGeirsson, Magnús
H. Gíslason, ÓlafurGíslason, ÓskarGuömundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Þórunn Siguröardóttir, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurösson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Ejinar Karlsson, Gunnar Elísson.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gísli Sigurösson, Guðmundur Andri
Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsia og auglýsingar: Siöumúla 6 Reykjayík, simi 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaöaprent h.f.
Viltu
skipta?
• Þótt óvissan sé mikil í íslerrskum stjórnmálum um þessar
mundir, þá er eitt víst, og það er að traust manna á forystuliði
stjórnarandstöðunnar á Alþingi er í lágmarki.
• Það er að vissu leyti óhollt fyrir ríkisstjórnina, að svo fáir
skuli trúa því í alvöru, að forystumenn stjórnarandstöðunn-
ar í Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum séu líklegir til
að ráða á farsælan hátt fram úr erfiðum vandamálum okkar
þjóðarbúskapar.
• Hin mikla og almenna vantrú á stefnu og starfi stjórnar-
andstæðinga veldur því, að margur maðurinn, sem ekki
prísar núverandi ríkisstjórn nema í hófi, má þó vart til þess
hugsa, að skipta á henni og liðinu hans Geirs Hallgríms-
sonar. v
• Og síst af öllu hafa hinar nýjustu tiltektir stjórnarand-
stæðinga orðið til þess að auka tiltrú manna á stjórnvisku
þessara pólitísku svefngengla.
• Geir Hallg'rímsson er að Vísu formaður fyrir stærsta
stjórnmálaflokknum í landinu, sem hefur notið yfir 40%
fylgis, - en hvað halda menn að þeir séu margir, sem nú biðja
um Geir Hallgrímsson í sæti forsætisráðherra?
• Væri ekki ráð að einhver hlutlaus aðili gengist fyrir skoð-
anakönnun um það mál?!
• Ýmsir gagnrýna ríkisstjórnina fyrir skerðingu verðbóta á
laun þann 1. des. n.k.,-en skyldi nokkur sá maður vera til í
landinu, sem í raun trúir því, að ný ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins reyndist verkafólki hagstæðari
í þessum efnum?
• Lítum á reynsluna.
• Síðasta samstjórn þessara flokka hóf feril sinn á því að
banna allar verðbótagreiðslur á laun með lögum, og stóð það
bann í nær fimm ár, uns verkalýðshreyfingin braut það á bak
aftur eftir mikla og fórnfreka baráttu.
• Geir Hallgrímsson var forsætisráðherra á árununi 1974 til
1978. - Árið 1975 lækkuðu þjóðartekjur okkar íslendinga
álíka mikið og líklegt er talið að þær lækki nú í ár. Þá
hækkuðu þjóðartekjurnar hinsvegar strax aftur árið 1976
og urðu það ár aðeins 2% lægri en verið hafði árið 1974.
• En hvað gerist í kjaramálunum á þessum árum 1975 og
1976? - Svarið við þeirri spurningu liggur fyrir staðfest m.a.
í skýrslum Þjóðhagsstofnunar. Þótt þjóðartekjur á mann
væru aðeins 2% lægri árið 1976 heldur en verið hafði 1974, -
þá hafði kaupmáttur kauptaxta launafólks minnkað um full
19% á þessum tveimur árum, eða nær tífalt meira en svaraði
falli þjóðartekna!!
• Til samanburðar er vert að hafa í huga, að sams konar
útreikningar Þjóðhagsstofnunar sýna hins vegar nú, að í ár
muni meðalkaupmáttur kauptaxta hins vegar haldast
óbreyttur frá fyrra ári, þrátt fyrir um 5% fall þjóðartekna,
en á næsta ári muni koma fram um 6% skerðing kaupmáttar-
ins, - og er þá reyndar ekkert tillit tekið til þeirra bóta sem
þar koma á móti, svo sem Iengingar orlofs, sem jafna má til
2% kauphækkunar.
• Beri menn þetta nú saman!
• Og fyrst ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar taldi sanngjarnt
árið 1976, að halda kaupmættinum 19% lakari en tveimur
árum fyrr, þótt þjóðartekjurnar væru aðeins 2% lægri,
- hvað halda menn þá, að slík ríkisstjórn gerði við kaupið nú
þegar þjóðartekjur hafa fallið um 5%? Á árunum 1976,1977
og 1978 hækkuðu síðan þjóðartekjurnar samtals um 16,6%.
Samt taldi ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar enn ástæðu til að
setja um það lög snemma á árinu 1978, að skerða verðbætur
um helming, - ekki bara einu sinni eins og bráðabirgðalögin
frá 21. ág. s.í. gera ráð fyrir - heldur fjórum sinnum í röð!
• Fyrst ríkisstjórn Geirs taldi þetta nauðsynlegt, þegar
þjóðartekjur höfðu vaxið um 16,6%, - hvað halda menn þá
að slík ríkisstjórn bjóði upp á þegar þjóðartekjurnar minnka
um 5%?
- k.
klippt
Moldviðri
Morgunblaðsins
Mogginn hefur hamast af hefð-
bundnu offorsi í tveimur mála
flokkum uppá síðkastið. Annar
vegar hefur blaðið hamast gegn
félagsmálaráðherra vegna þess'
að hann hefur að tillögum nefnd;
sem farið hafa ofan í saumana í
rekstrarmálum heilbrigðisstofn-
ana, lagt til að nokkrar þessara
stofnana verði fjármagnaðar
beint af ríkinu samkvæmt fjár-
lögum í stað daggjaldakerfis
áður. Hins vegar hefur Mogginn
látið öllum illum látum við iðn-
aðarráðhcrra vegna þess að
Mogginn sættir sig ekki við fram-
göngu hans í samskiptunum við
Alusuisse.
Nú hefur brugðið svo við að
fjölmargir menn sem eru frammá
í málaflokkinum auk þess að vera
forystumenn Sjálfstæðisflokks-
ins, hafa opinberlega mótmælt
málflutningi Morgunblaðsins.
Sigurgeir Sigurðsson bæjarstjóri
á Seltjarnarnesi skrifar grein í
Morgunblaðið í gær um „Dag-
gjöld eða föst fjárlög", þar sem
hann gerir moldviðrið að umtals-
efni, sem þyrlað hefur verið upp
þessa dagana vegna þessa máls.
Gagnsleysi dag-
gjaldakerfisins
Meðal annars minnist Sigur-
geir á það að landsfundir Sjálf-
stæðisflokksins hafi ályktað um
þessi mál árin 1979 og 1981 og
landsþing Sambands íslenskra
sveitarfélaga „á þá lund að rekst-
ur sjúkrahúsa sé sameiginlegt
verkefni allra landsmanna og beri
því ríkisvaldinu að sinna því“.
Síðan segir bæjarstjórinn:
„Þetta mál er margþætt og skoð-
anir skiptar.. Sem nefndarmaður
daggjaldanefndar sjúkrahúsa frá
upphafi geri ég mér góða grein
fyrir gagnsleysi daggjaldakerfis-
ins til mótunar heilbrigðisstefnu.
Sem sjáifstæðismaður er ég á
móti allri sóun, sem kallar á hærri
skatta almennings og sem
sveitarstjórnarmaður í yfir 20 ár
veit ég að þetta verkefni, sem til
sín tekur 5. hverja krónu af fjár-
lögum verður að fá verðuga
stjórnun fagráðuneytis sem lýtur
Hvcrn erumj* '£p........
“’Ír^nstvléstjórnun^ ^ >*-* -
,, lr‘m»">”* iur * f1 . . hv^v »• " »ð ™
.,«/•»0» 1 *m '",u. . , s.,ihn„fti»m»'» J1 .. Vo»>»
I _ enlrSwWi, S'r
.rLo* 6W-™""™
1 Se{tjarname*t
I ".i,. .... i.
1 <* ,rt* P'
• rryn» »» K,„,„»fto'
Jo». *»
,ntor»l» *)*''*,„ okúr
.urin.m* H
*b'lÍidaor •‘t“’ mrf' h*
'^oldom (•k»«<,‘'
; Enhvererþi
» niunurinn?
pólitískum vilja Alþingis við fjár-
lagagerð hverju sinni. Annað er
óstjórn".
„Hún er
dálítið skrítin“.
sagði sjálfur Ragnar Halldórs-
son álfursti í viðtali við síðdegis-
blaðið í fyrradag, um málsmeð-
ferð Morgunblaðsins. Morgun-
þlaðið hefur tönnlast á því að til-
bóð Hjörleifs Guttormssonar um
bráðabirgðahækkun á raforkunni
til álversins sl. vor hafi verið
verðtilboð til frambúðar. Margir
hafa orðið til að hrekja þessar
fullyrðingar Morgunblaðsins auk
iðnaðarráðherra sjálfs. En er nú
ekki farið að næða um málflutn-
inginn þegar formaður Verslun-
arráðsins sér sig tilneyddan til að
senda hinu virta dagblaði aðra
eins nótu?
Athugasemd
við skrif
Morgunblaðsins
um tilboð iðnaðarráðherra til
Alusuisse um endurskoðun raf-
orkuverðs", var yfirskriftin á
grein Vilhjálms Lúðvíkssonar
formanns álviðræðunefndar með
meiru, sem birtist einnig í Mogga
í gær.
Vilhjálmur var viðstaddur
fundi iðnaðarráðherra með dr.
Muller og veit manna gerst um
málið. Vilhjálmur ítrekar að
krafan um hækkun raforkuverðs
hafi verið orðuð með þessum
hætti:
„Að hafin verði „endurskoðun
á orkusölusamningi milli Lands-
virkjunar og ÍSAL í þeim tilgangi
að leiðrétta orkuverð á grund-
velli langtímasamnings til sam-
ræmis við framleiðslukostnað á
orku og það verðlag sem ál-
bræðslur greiða í Evrópu og
Norður-Ameríku að teknu tilliti
til tollfrjáls aðgangs ÍSAL að
efnahagsbandalagi Evrópu, svo
og annarra atriða er varða sam-
keppnisstöðu ÍSAL.
— Hin nýju ákvæði skulu taka
fullt tillit til verðbólgu.
— Það er ætlun aðila að endur-
skoðun orkuverðs skuli lokið
fyrir 1. nóvember“.
Fokið í
flest skjól
Það þarf vart að taka það fram,
að þessi athugasemd formanns
álviðræðunefndar var falin inn-
anum auglýsingar á blaðsíðu 46 í
Mogganum í gær.
Þannig er nú fokið í flest skjól
fyrir Mogganum í þeim tveim
málaflokkum sem blaðið hefur
rótast hvað mest í að undan-
förnu. Það virðist vera „taktik“
hjá Mogganum að taka einstök
mál til sérstakrar umfjöllunar og
djöflast svo með þau á síðurnar.
Tilgangurinn er að sjálfsögðu að
gera pólitíska andstæðinga enn
tortryggilegri en þeir áður voru í
augum lesenda.
Sannleikur og hlutlægni verða
býsna fjarlæg þegar Mogginn
heldur svona á málum, enda til
annars stofnað. En oft lukkast
blaðinu ótrúlega vel að blekkja
fólk með þessum áróðri. Þar sem
eigin liðsmenn Moggans hafa nú
snúist svo öndverðir gegn blaðinu
í þessum tveimur máiaflokkum,
má eins búast við því, að þeir
hverfi af síðum Moggans á næst-
unni.
Hins vegar verður gaman að
sjá hvað verður næsta mál sem
hlýtur þau hörmulegu örlög að fá
meðferð í Mogganum.
— óg
Leitin að
hamborgur-
unum
íslendingar hafa lengi notast
við fáein málefni til að deila um
þegar annað um þraut. Minkur-
inn og sterkur bjór hafa staðið sig
nokkuð vel sem málefni, en eru
dálítið þreytt orðin og dösuð. En
sem betur fer stendur heimurinn
ekki alveg í stað, og með
breyttum hvunndagsvenjum
koma fram nýir möguleikar á líf-
seigum deiluefnum.
Þetta hefur sannast í þeirri leit
sem nýlega er hafin í blöðum að
hamborgaranum, eðli hans,
eðliskostum og göllum. Neyt-
endasamtökin vildu gjarna rýna í
borgara þennan, en hafa sætt
miklu ámæli frá framleiðendum
hans fyrir að kunna ekki óyggj-
andi skil á þeirri efnafræði- og
þjóðfélagsfræðilegu aðferða-
fræði sem ein dugir til að skera
upp úr í miklu máli: hvað er
hamborgari.

im

Einn framleiðandi sendir Jóni
Óttari Ragnarssyni tilsvar um
þetta mál í Morgunblaðinu um
helgina og gefur þar m.a. svo-
felldar lágmarksforsendur fyrir
skilningi á vandanum:
„Nafnið hamborgari er töku-
orð í íslensku og komið af banda-
ríska nafninu hamburger. Þetta
er samheiti á ákveðnum samsett-
um rétti sem seldur er á fjölmörg-
um veitingahúsum og skyndibita-
stöðum um allan heim....
Það hlýtur að vera villandi fyrir
neytendur hverjum þessi samtök
eru til þjónustu þegar hluti í
framleiðslueiningu (kjötkaka) er
tekinn út úr til rannsóknar, en
síðar gefur fréttin tilefni til að
ætla að allur rétturinn hafi verið
metinn....Vegna framsetningar
Neytendasamtakanna á könnun-
inni missir þessi þáttur marks“...
Margt fleira skemmtilegt kem-
ur fram í grein þessari. En á hitt
1 má líka minna, að hamborgari
fellur undir það fóður sem
Bandaríkjamenn sjálfir kenna
við „junk“, rusl, ómeti. Og hafa
þeir komið sér upp vísindalegum
stofnunum til að venja fólk af því
fóðri sér til heilsubótar. Aðalað-
ferðin er sú, að sýna sjúklingun-
um girnilega hamborgara og
venja þá af þeim með því, að þeg-
ar bitið er í rétt þennan fær sá,
sem svo djarfur reynist, raflost.
Það er því ljóst, að þótt sam-
komulag liggi ekki fyrir um það
hvað hamborgari sé, þá skapar
hann mörgu fólki bæði atvinnu,
gróða og svo rannsókna- og lækn-
ingatækifæri. Eða eins og Árni
Magnússon sagði: Hefur svo hver
nokkuð að iðja. -áb