Þjóðviljinn - 01.03.1983, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 1. inars 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Þá gerði Esther einnig grein fyrir hlutfalli
kvenna á listum flokkanna við kosningarn-
ar 1974, 1978 og 1979. Þar kemur í ljós að
hlutfall kvenna á framboðslistum er ekki
lægra hér á landi en á öðrum Norðurlönd-
um; það sem einkennir ísland hins vegar er
að konur eru sjaldan í öruggum þingsætum.
Margt fleira kom fram í máli Estherar
varðandi þessi mál, en rúmsins vegna
verðum við að hætta hér. Esther reifaði þá
hugmynd að lokum, að kerfi okkar væri
lokað: þingsætin væru svo fá að samkeppn-
in væri mjög hörð og væri það ein skýringin
á því hversu illa konum gengi að komast í
örugg sæti.
Konur skulu skoða
og skilgreina sjálfar
Þær Magdalena Schram og Jóhanna
María Lárusdóttir fjölluðu um spurning-
una: „Eru kvennaframboðin leið til að
fjölga konum í stjórnmálum (sveitastjórn-
um og á Alþingi)?“.
Magdalena sagði kominn tíma til að
hætta að taka mark á körlum. Hvernig væri
hægt að taka mark á körlum, eins og forseta
borgarstjórnar sem telur konum það helst
til tekna í bæjarstjórninni að þær séu til svo
mikillar prýði og augnayndis? Hvernig á að
vera hægt að taka mark á körlum í fjöl-
miðlum, sem aðeins lýsa körlum? Hér tók
Magdalena dæmi af því, að kvennalands-
liðið í fótbolta væri rétt nýbúið að vinna
glæsilegan sigur og hún bað konur að fylgj-
ast með því hvernig fjölmiðlarnir greindu
frá þeim sigri. Nei, sagði Magdalena, loka-
takmark kvennabaráttunnar er að konur
verði frjálsar. Við verðum það ekki innan
flokkanna; Kvennaframboðið berst fyrir
öllu sem verið er að ræða hér - það er eina
leiðin.
í sama streng tók Jóhanna María; hún
kvað ekki vera hugmyndafræðilégan
ágreining innan Kvennaframboðsins held-
ur væri þar deilt um leiðir. En Kvenna-
framboðið væri kvenfrelsishreyfing. Konur
ættu að skoða og skilgreina sjálfar, lausar
undan gildismati karlanna. Hún kvað
kvennabaráttu innan flokkanna eða eftir
svokallaðri rótttækri línu leiða að sama
marki, því þar væri barist á forsendum karl-
anna.
Sérframboð
innan flokkanna
Asdís Rafnar fjallaði um spurninguna:
„Eru sérframboð innan flokkanna leið til að
fjölga konum í stjórnmálum?“
Ásdís rakti nokkuð gang mála innan Mod-
ernistaflokksins árið 1973, er konur á Skáni
buðu fram sérlista í nafni flokksins. Fylgi
flokksins jókst við þessa aðgerð og kona
komst inn í þriðja sæti.
Ásdís sagði, að hægt væri að bjóða frant
sérlista í nafni einhvers stjórnmálaflokks,
en flokkurinn yrði þá að samþykkja listann.
Hún kvaðst ekki sjá hví flokkarnir ættu ekki
að santþykkja sérlista kvenna, en þessar
ástæður mæltu hins vegar með samþykki:
I fyrsta lagi myndu slíkir kvennalistar
auka fylgi viðkomandi flokks, eins og dæm-
ið um Modernistaflokkinn sýnir, og í öðru
lagi væri það yfirlýst stefna allra flokka að
vinna bæri að jafnrétti og þetta væri ein
leiðin til þess; hér væri kjósendum veitt
annað tækifæri.
Kvótakerfið nauðsynlegt
Síðasta framsöguerindið flutti Vilborg
Harðardóttir og fjallaði það um spurning-
una: „Er kvótakerfi innan flokkanna leið til
að fjölga konum í stjórnmálum?“
Vilborg kvaðst hafa velt þessari spurn-
ingu mikið fyrir sér á undanförnum árum og
nú væri það orðin sín bjargfasta sannfæring,
að kvótakerfið væri ekki aðeins möguleg
leið heldur nauðsynleg. En hvernig á slíkt
kerfi að vera: Helmingaskipti eða einhver
jöfn prósenta? Vilborg sagði, að í Noregi
gilti sú regla, að konur skyldu vera 40 prós-
ent fulitrúa í öllum opinberum nefndum og
ráðum. I Danmörku hefði verið tekin upp
sú regla innan SF-flokksins, að í öllu flokks-
starfi hefðu konur rétt á að skipa 40% sæta.
Fyrst í stað hefði þetta sætt gagnrýni, en
reglan hefði gefist svo vel, að flokkurinn
væri nú stoltur af henni. Þetta væri eini
þingtlokkur Norðurlanda, ef ekki í heimin-
um, þar sem konur væru nú í meirihluta og
eini flokkurinn sem heföi konu að þing-
flokksformanni (Ebbe Strange heitir sú
kona).
Skiptar skoðanir
Að loknum framsöguerindum voru al-
mennar umræður og fyrirspurnir. Kom þar
frarn, að skoðanir kvenna eru mjög svo
skiptar um æskilegar leiðir, þótt allar séum
við sammála um, að fjölga beri konum í
bæjarstjórnum og á þingi og að konur þurfi
að láta meira til sín taka á hinum ýmsu
sviðum þjóðlífsins.
Ráðstefnugestir skiptust þvínæst niður í
eftirtalda fjóra umræðuhópa: I. Kvenna-
framboð - innan eða utan flokkanna?, II.
Kvótakerfi; lögbundið eða skv. reglum
flokkanna?, III. Aðrar leiðir sem færar eru,
t.d. óraðaðir listar, fjölgun fulltrúa o.s.frv.
og IV. Prófkjör og konur. Vilji kjósenda.
Hóparnir fjórir skiluðu nokkrum um-
ræðupunktum en þar sem ekki hafði verið
gengið frá þeim punktum þegar þetta fór í
prentun, og þar sem ætlun Jafnréttisráðs er
að gefa út framsöguerindin og álit hópanna,
verða umræðupunktarnir ekki birtir hér
heldur vísað til væntanlegrar útgáfu Jaín-
réttisráðs.
Sjónvarpsþættir
og virkjun kvenfélaganna
í lok ráðstefnunnar voru samþykktar
tvær tillögur eða ályktanir og var sú fyrri
svohljóðandi:
„Eundurinn samþykkti að Jafnrcttisráð
beiti sér fyrir gerð sjónvarpsþáttar um
stjórnmálaþátttöku kvenna í Ijósi þcirra
viðhorfa, sem komið hafa fram á þessari
ráðstefnu.“
Tillaga þessi var samþykkt samhljóða.
Svo var einnig um hina tillöguna, sem var
svohljóöandi:
„Ráðstefnan beinir því til Jafnréttisráðs
að það skipuleggi í samvinnu við Kven-1
réttindafél. íslands kynningu á jafnrétt-
ismálum og réttindabaráttu kvenna,
þannig að kvenfélögum verði boðið uppá
að fá fulltrúa frá hinum ýmsu skoðana-
hópum innan kvcnnahrcyfingarinnar til
þess að ræða málin.“
Fundarstjóri ráðstefnunnar var Gerður
Steinþórsdóttir og fundarritari Anna Theó-
dóra Gunnarsdóttir. Að lokuin skulu Jafn-
réttisráði færðar þakkir fyrir ráðstefnuna,
sem var hin gagnlegasta og hin þarfasta.
ast
1. fundur Norræna
rannsóknarráðsins
mannsins skyldu rituð í myndum á
hlekki akkerisfestarinnar. Hér var
tilefnið það, að akkerið er ágætt
tákn fyrir lyndisfestu hins trausta
sjómanns. í viktoríuminnismerk-
inu hefir hugsanin um hinn stæði-
lega fíl og glæsilega austræna hlað-
list gefið skáldinu byr undir báða
vængi, því að þarna voru fundin
eðlileg tákn Indíaveldis".
25 ljósmyndir af verkum Einars
Jónssonar eru birtar með ritgerð
dr. Guðmundar Finnbogasonar,
eftir ljósmyndarana Vigfús Sigur-
geirsson, P. Chappel og Leif Þor-
steinsson. Útlit ritslns annaðist
Einar Jónsson í vinnustofu sinni í
Kaupmannahöfn skömmu eftir síð-
ustu aldamót. Til vinstri við lista-
manninn er myndin Fornlistin.
Akkerið gerði Einar Jónsson 1907-
1908.Þar yrkir hann afrek manns-
ins á hlekki akkerisfestarinnar.
Hafsteinn Guðmundsson og prent-
un og litgreiningu Litbrá-offset.
Ritgerðin um Einar Jónsson er
til sölu í Listasafni Einars Jóns-
sonar og er safnið opið sunnudaga
og miðvikudaga frá kl. 13.30-
16.00.
-v.
Á þingi Norðurlandaráðs í Hel-
singfors í fyrra var ákveðið að
stofna Norrænt rannsóknaráð og
var fyrsti fundur þess haldinn 18.
feb. sl. Að Islands hálfu sátu fund-
inn Vilhjálmur Lúðvíksson, fram-
kvæmdastjóri Rannsóknarráðs
ríkisins, dr. Helga Ögmundsdóttir
og dr. Guðmundur Magnússon. í
ráðinu sitja 3 fulltrúar frá hverju
Norðurlandanna.
Hlutverk hins nýstofnaða Norr-
æna rannsóknaráðs er að efla sam-
starf Norðurlanda urn rannsóknir,
bæði grundvallarrannsóknir og
hagnýtar. Er stefnt að því að
Norðurlöndin samræmi rannsókn-
astarfsemi sína sem best, sameinist
um þau verkefni sem teljast mikil-
væg fyrir þau öll, og hafi samstöðu
um þátttöku í alþjóðasamstarfi á
sviði vísinda, eftir því sem þörf er
á. Norræna rannsóknaráðið er
ráðgefandi fyrir Ráðherranefnd
Norðurlandaráðs og getur haft
frumkvæði um aðgerðir á þeim
sviðum sem það metur mikilvæg tl
að efla samstarf og stuðla að hag-
kvæmni í nýtingu fjár, tækjabún-
aðar og þekkingar. Með þessu er
stefnt að sparnaði og auknum ár-
angri í rannsóknastarfsemi land-
anna.
Laust embætti
er forseti íslands veitir.
Prófessorsembætti í líffræði við líffræðiskor verkfræði- og
raunvísindadeildar Háskóla íslands er laust til umsóknar.
Prófessornum er einkum ætlað að annast kennslu og rann-
sóknir í frumulíffræöi og skyldum greinum. Umsóknarfrestur
er til 25. mars nk.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna ríkisins.
Umsækjendur skulu láta fylgja umsókn sinni rækilega
skýrslu um vísindastörf þau er þeir hafa unnið, ritsmíðarog
rannsóknir, svo og námsferil sinn og störf. Með umsókninni
skulu send eintök af vísindalegum ritum og ritgerðum um-
sækjanda, prentuðum og óprentuðum. - Umsóknir skulu
sendar menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, 101
Reykjavík.
Menntamálaráöuneytið, 25. febrúar 1983.