Þjóðviljinn - 08.07.1983, Blaðsíða 9

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 8. júlí 1983
Föstudagur 8. júlí 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
< ..‘II
Sæmundur Magnússon hefur starfað við höfnina í 16 ár
Steindór Finnbogason: Búið að eyða öllu í vitleysu.
Steindór Finnbogason ómyrkur í máli
Bara jarðarförin eftir
,Já það er bara jarðarförin
eftir. Það virðist alveg vera dautt
yfir verkalýðshreyíingunni.
Aðeins jarðarförin eftir", sagði
hann og húkkaði vírinn upp á
krókinn.
Steindór Finnbogason var
ómyrkur í máli þegar við
spurðum hann um álit hans á
stöðu kjaramálanna.
„Það var búið að eyða þessu
öllu í vitieysu. Tómt ráðaleysi
eins og alltaf. Það er ekki furða
þótt íhaldið hafi komist af. Menn
gátu ekki búist við góðu. Þetta er
eins og að vakna af fylleríi etir
vondan draum."
Hvað er til ráða?
„Ég veit ekki hvað þið getið
gert á Þjóðviljanum. Þetta snýst
allt um skák og íþróttir orðið í
blaðinu. Ég vil fá fréttir en ekki
það sem ekkert er. Fréttir af
landsbyggðinni. Það hlýtur að
vera hægt að fá einhverja til að
semja fréttir."
Hvaða fréttir eru af höfninni?
Er að dragast saman vinnan hér á
eyrinni?
„Það eru litlar fréttir héðan.
Menn verða að gera sér grein
fyrir því að það er ekki að búast
við öðru en eitthvað dragist
saman. Við getum ekki eytt sömu
krónunni tvisvar," sagði Steindór
og sneri sér að verki sínu.
Ekkí erfítt en lýjandi

Hörður Guðmunds-
son bílstjóri
Of mikil
yfir-
vinna
„Það hefur verið nóg að gera
hjá okkur á tækjunum. Annars
hefur þetta verið mjög misjafnt.
Skipskomum hefur víst eitthvað
fækkað upp á síðkastið", sagði
Hörður Guðmundsson bílstjóri
sem beið eftir að losaður yrði stór
timburstafli sem bíll hans var
með á dráttarvagni.
„Hvernig þetta verður í vetur?
Ég veit ekki. Það getur vel verið
að eitthvað dragist frekar saman.
Annars er mikil yfirvinna hérna.
Eiginlega allt of mikil. Kaupið er
ekki upp á marga fiska, svo að
menn verða að stunda alla þessa
aukavinnu ef þeir ætla að hafa
nóg fyrir sig. Og það þurfa flestir
að vera í þessari aukavinnu."
Er þetta erfið vinna?
„Þetta eru alltaf að verða stærri
og stærri tæki. Öll vinna er orðin
miklu einfaldari. Ég kann þokka-
lega við þessa vinnu, búinn að
vera hérna í 5 ár."
Þurfið þið mikið að bíða eftir
lestun og losun hér á bryggjunni?
„Það er mjög misjafnt. Suma
daga þarf að bíða mikið, aðra
lítið", sagði Hörður og beið enn
drykklanga stund áður en kom að
honum við losun.
-Ig
fss—
Hörður Guðmundsson:
Kaupið ekki upp á marga fiska.
„Þetta er allt upp og niður með
kjaramálin. Mér heyrist menn
vera frekar svartsýnir með þetta
eins og ástandið er núna. Ég held
að haustið geti orðið erfitt. Já það
verður dálítið erfitt."
Hvar er samdrátturinn mestur
hjá ykkur?
„Það hefur dregið úr skipa-
komum hingað, lítið um siglingar
til og frá Bandaríkjunum. Alveg
sértaklega lítið núna í vor og sum-
ar. Svo hafa þeir líka verið að
selja skip og minnka flotann. Það
er full lítið um eftirvinnu hjá okk-
ur núna. Aðeins sárasjaldan næt-
urvinna."
Er þetta ekki erfið og hættuleg
vinna hérna við höfnina?
„Tæknin hefur hjálpað til og
létt undir með okkur. Streðið
með höndunum minnkað. Slysa-
hætta er mikil og það voru tíð slys
hér, en sem betur fer hefur stór-
lega dregið úr þeini. Þetta er
kannski ekki beint erfið vinna, en
lýjandi. Þetta eru oft miklar stöð-
ur,“ sagði Sæmundur.
- Ig-
VIÐ HOFNINA
í kjölfar minnkandi kaupmáttar og samdráttar á flestum sviðum
þjóðlífsins hefur dregið nokkuð úr innflutingi til landsins.
Það hefur aftur komið niður á minnkandi tollatekjum ríkissjóðs og
um leið minni aukavinnu við höfnina þar sem skipin eru losuð og
lestuð.
Þrátt fyrir að ekjuskipin taki nú yfir æ stærri hluta farskipaflutninga,
er þó enn víða unnið eftir gamla laginu þar sem gámar koma hvergi
nærri. Svo varvarðandi lestun á Helgey sem átti fyrir höndum siglingu
i Reykhólasveitina þegar Þjóðviljamenn litu við í Sundahöfn á dögun-
um og heyrðu hljóðið í mönnum.
- Ig/ myndir - Leifur.
„Já það hefur aðcins verið að
dragast saman hjá okkur. Minni
vinna framcftir cn vcrið hcfur.
Veturinn? Það er allt í óvissu. Ég
rcikna með því að þá vcrði
eitthvað minna um að vera cn
verið hefur. Það kemur óncitan-
lega illa við pyngjuna ef það
minnkar mikið vinnan úr þessu",
sagði Sæmundur Magnússon
hafnarverkamaður hjá Eimskip í
Sundahöfn, þegar við spjölluðum
við hann á dögunum. Sæmundur
hefur starfað í 16 ár við höfnina.
Sæmundur Magnússon: Dregið nokkuð úr vinnu. Myndir - Leifur.
Hérbirtist annarhluti
afmælisspjalls okkar við
Hallstein Sveinsson
lífskúnstner og smið frá
Kolstöðum í Miðdal, en fyrsti
hlutinn birtist á afmælisdaginn í
gær. Þriðji hluti
afmælisviðtalsins birtist í
Sunnudagsblaði.
Reykjarbragð
- Hvenær fluttuð þið frá Kol-
stöðum?
- Árið 1925 og ég þá rúmlega
tvítugur. Fluttum suður að Eski-
holti á Mýrum og þar hófu bræður
mínir búskap, Finnur og Bjarni.
Þar var nýuppgert íbúðarhús,
nokkuð gott, en seinna var svo
byggt nýtt hús. Móðir mín var ætt-
uð úr Borgarfirðinum, en það réði
engu um það, að við tókum okkur
upp. Mamma átti tvær systur, sem
fluttust á unga aldri til Ameríku og
þær höfðu bréfasamband alla tíð.
Eftir að við vorum flutt í
Eskiholt, þá var það eitt sinn, er ég
hafði verið í göngum í sólarhring,
að ég kom að bæ einum. Það var
eldri maður með mér og húsfreyjan
bar okkur skyr og rjóma. Ég sagði
eitthvað á þá leið við manninn, að
mér fyndist skrítið bragð að matn-
um. „Hvað er þetta maður! Það er
reykjarbragð," sagði aumingja
karlinn. Ég var þá búinn að gleyma
því, en hef ekki fundið það síðan.
- Þú hefur auðvitað stundað
smíðar í Eskiholti?
- Ég var vinnumaður hjá
bræðrunum, em mér leiddust alltaf
rollurassar, hafði einna helst gam-
an af heyskap. Þrátt fyrir þetta er
ég fyrst og síðast sveitamaður og
hefði aldrei farið, ef ekki hefði
komið til heilsubrestur. Ég hafði
mikla tilfinningu fyrir skepnunum
þótt mér fyndist drepleiðinlegt að
hirða þær. En hundarnir voru mikl-
ir vinir mínir, augún í þeim sýndu
trúnaðartraust. Svo fóru karlarnir í
sveitinni að fá mig í húsbyggingar,
en þá fékk ég magasár og fór suður
að leita mér lækninga. Fyrst voru
þetta matarkúrar, sem enduðu
auðvitað með uppskurði og hef ég
eiginlega aldrei náð mér síðan. Þó
má heilsan teljast sæmileg, það er
bara elli kerling sem stríðir manni
og ég er heldur þróttlítill.
Viðbjóður
Á þessum ferðum mínum til
Reykjavíkur, þá hélt ég til hjá Sig-
urði bróður mínum. Með því fyrsta
sem ég sá, er ég leit út um glugga
hjá honum, var sá mesti and-
skotans viðbjóður sem ég hef
nokkru sinni augum litið. Það voru
vaðandi hermenn um allar götur
með byssustingi reidda um öxl. Frá
þeirri stundu hef ég verið á móti
öllu herdrasli og er eitur í mínum
beinum. Svo vill íhaldið og Fram-
sóknaríhaldið aukin umsvif á þess-
um óþverra og kallar varnir. Ja,
þvílíkt djöfuls brjálæði!
Áttavilltur
í Reykjavík
- Þú hefur þá flust hingað suður
á stríðsárunum?
- Jahá. Við byggðum saman hús
í Hvassaleitinu, Þorgerður systir
mín og maður hennar, Sveinn
Jónsson. Þar hafði ég tvö herbergi
og annað var vinnuskonsa. Ég fór
að dunda við þessa innrömmun, en
þá smaug auðvitað ryk inn um allt,
sem var grábölvað. I kringum 1950
bauðst mér svo Uppland til kaups.
Það var smá kofaskratti. Ég lag-
færði hann og byggði svo vinnu-
stofu með stórum höllum glugga,
sem sneri til vesturs. Ég leigði svo
út frá mér og hafði tvö herbergi
sjálfur. Ég var auðvitað peninga-
laus, hef aldrei átt peninga, en er
óttalegur grútur!
- Fórstu þá að safna málverk-
um?
- Jahá. Þeir komu til Ásmundar
bróður þessir listamenn og ég
komst í tæri við þá þar til að byrja
með. Ég sá sýningu hjá Snorra Ar-
inbjarnar og fékk strax áhuga á
verkum hans, en var peningalaus.
Hann sagði þá við mig: „Geturðu
ekki fengið litla styttu hjá Ásmundi
og þú færð málverk í staðinn". Ég
gerði það og eignaðist þá Gömlu
hlöðuna. Og svo kom þetta svona
Hallsteinn Sveinsson.
Lífið er
abstrakt
Afmœlisspjall við Hallstein
Sveinsson áttræðan. II. hluti
Gamla íbúðarhúsið í Eskiholti.
Á Upplandi vorið 1962. Þegar textahöfundur þessa spjails hafði lokið við
gerð myndverksins, varð Hallsteini að orði: „Við nefnum það TAUGA-
STRÍÐIÐ".
af sjálfu sér, ég fékk málverkin upp
í vinnulaun hjá listamönnunum.
- Hvers vegna hafðirðu meiri
áhuga fyrir yngri listamönnum?
- Ég kynntist ekkert þeim
gömlu. Annars hef ég alltaf haft
meiri áhuga fyrir höggmyndum.
- Eru það áhrif frá Ásmundi?
- Nei, það er komið frá spýt-
unni. En þetta var svo skemmtilegt
tímabil og ég var allur í abstrakt-
sjóninni. Það er allt abstrakt í
kringum okkur og andstæðurnar
eiga við mig. Lífið er abstrakt og
gömlu mennirnir skildu þetta en '
nútímafólk ekki. Heimurinn er svo
andskoti spírhyrndur og vitlaus!
En ég var alltaf áttavilltur í Reykja-
vík, passaði ekki inn í þennan
ramma, þar sem efniviðurinn var
að rnestu vertshúsahjóm, en var
forvitinn og þekkti þetta ekki. Það
komu vitaskuld margar altillegar
manneskjur að Upplandi, en sum-
ar voru þannig, að ég hefði aldrei
trúað því, að slíkt fyrirfyndist. Það
sagði við mig einu sinni nraður,
sem lá nteð mér á spítala. að mitt
góða skap dygði mér best og held
ég að þetta hafi verið rétt. Ég þagði
alltaf ef einhverjir ribbaldar voru
að abbast upp á mig, en gat
skammast út af smántunum og svo
er ég ögn stríðinn!
Á annarri linu
Einsog þegar er kornið fram,þá
var einn bræðra Hallsteins, Ás-
mundur myndhöggvari, sem lést
fyrir unt hállu ári. Laugardaginn
fyrir hvítasunnu var safn hans við
Sigtún opnað nteð viðhöfn, sem
borgarsafn af borgarstjóranum í
Reykjavík, Davíð Oddssyni. Þá
voru 90 ár liðin frá fæðingu listam-
annsins. Safnvörður er Gunnar B.
Kvaran listfræðingur.
- Voru ekki fleiri systkinin list-
hneigð?
- Við vorum öll lagtæk og ég hef
alltaf sagt, að Finnur hafi verið
mesti smiðurinn af okkur. En Ás-
mundur var á annarri línu en við og
einn um listamennskuna.
- Var þetta arfur frá foreldrun-
um?
- Já, tvíllaust. Annars var Ásdís
dóttir Ásmundar að spyrja mig
hvort pabbi hafi verið mikill
sntiöur. En ég álpaðist til þess að
segja, að svo hafi ekki verið, sem
var vitanlega vitleysa. Pabbi gamli
var flinkur ntaöur, en eldri strák-
arnir voru teknir við þegar ég fór
að muna eitthvað. Móðir mín var
listfeng og gerði líka alla hluti,
enda eigum við að trúa á kraft kon-
unnar. Hún las nokkuð, en pabbi
lítið sem ekkert.
- Hver var kveikjan hjá Ás-
mundi?
- Þegar hann sat yfir kvíánum
fram í Geldingadal, bjó hann til bát
úr lyngi og gróðurtægjum, sent var
lengi til á Kolstöðum. Svo bjó hann
til kerlingu úr tálgusteini, en strák-
ur á næsta bæ narraði hann út úr
okkur. Síðan ég fór að eldast hef ég
séð mikið eftir að hafa látið
steininn. Annars smíðaði hann allt
mögulegt og var alltaf einn að
dunda sér, enda fáskiptinn og
feiminn.
- Mér kemur í hug ntynd hans
Heybandið. Var það algengt í Döl-
unum að tveir byndu?
- Ekki var það nú, en þótti þægi-
legra. í Borgarfirði sá ég þetta
ekki. Annars er húmor í þessari
mynd og spaugsemi Ásmundar
kemur þarna skýrt fram. Fyrir-
myndin er karl, sem var á næsta bæ
við Kolstaði, dugnaðarforkur og
stelpa sem var þarna líka.
Herðarnar á karlinum eru t.a.m.
alveg eins. Annars var Ásmundur
alvörumaður í list sinni og fremur
sjaldgæft að hann léti gáska og
spaugsemi koma þar fram, en hafði
auðvitað gaman af að skamma
íhaldið!
Ásmundi þótti einna sárast, að
ráðamenn borgarinnar skyldu ekki
vilja mynd hans: Trúarbrögðin,
sem merki Reykjavíkur. Það
skyggði nokkuð á annars ágæta at-
höfn 21. maí sl., þegar borgin tók
við safninu hans, að horfa á þetta
náttúrulausa sápumerki á ræðup-
últinu, sem er merki Reykjavíkur.
En Ásmundur sagði einhverntíma
við mig: „Ég er ekki skammaður
nógu mikið". Þó var íhaldið alltaf
að skamma hann.