Þjóðviljinn - 22.12.1983, Blaðsíða 11

______________________________________________________________Fimmtudagur 22. desember 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11
Bergsteinn Jónsson skrifar
Undir hnífi í haustslátrun
Það var mikið slys sem henti þegar stefna núverandi ríkisstjórnar var leidd til öndvegis, og því réðu margir
samverkandi þættir.
Allt frá þeim tíma er þessi stjórn
tók við völdum, hafa blikur verið á
himni þeirra sem störfin vinna í
þjóðfélaginu, þ.e. þeirra sem bera
þjóðfélasbygginguna á herðum sér
og borga skatta af sinni þénustu, en
éta ekki og drekka úr óskiptu.
Slysið
Það var mikið slys fyrir þetta
fólk, þegar ríkjandi stefna var leidd
til öndvegis og réðst af mörgum
samverkandi þáttum.
í fyrsta lagi, glópska þess strit-
vinnufólks, sem kaus Sjálfstæðis-
flokkinn, en þeir hljóta að hafa
verið all margir, því aðeins fáir til-
tölulega auðgast á stefnu hans. Þó
reyndust minna en 40% fylgja
þessari stefnu og var nokkuð rök-
rétt framhald af því að hafa áður
eindregið hafnað leiftursókninni
frægu á dögunum.
í öðru lagi, og það sem úrslitum
réð var að vinstriflokkar sumir
hverjir reyndust hægrisinnaðir
þegar á hólminn kom og vildu
hreinlega ekki vera viðriðnir
myndun vinstri stjórnar. Sumir
menn sögðu að ekki væri orðinn
tími til siíkrar umræðu. Hafa menn
heyrt aðra eins bölvaða ómynd.
Það var ekki tími til að bjarga slysi,
af því að það var fljótlegra að fara
framaf.
í þriðja lagi, er nú Sjálfstæðis-
flokkurinn kominn í aðstöðu til að
framfylgja stefnu sinni í ríkara
mæli en oft áður. Af hyggindum
sínum sigldu fyrri leiðtogar hans
oft á milli skers og báru og mátu
stundum manngildi meira en pen-
inga. Nú sitja aftur á móti við völ-
inn menn, sem segjast ætla að
framfylgja stefnunni undanbragð-
arlaust og hafa svo sannarlega
greint þar rétt frá. Það er auðvitað
dögum oftar búið að greina fólki
frá því hvað slíkt muni hafa í för
með sér fyrir allan almenning og
með þeim árangri þó að meir en
60% kjósenda við síðustu kosning-
ar hafa gert sér þetta ljóst og kusu
það sem þeir töldu vera til vinstri.
Stjórnarmyndun
Allir vita hvað síðan hefir gerst.
Tveir af gömlu flokkunum Alþfl.
og Framsfl. reyndust ekki áhuga-
samir um myndun vinstristjórnar
meðan tími var til, héngu í þeim
viðræðum með ólund í fáa daga og
urðu frelsinu fegnir þegar þeir
höfðu sett þær viðræður í strand.
Alþfl. sá fram á að hann myndi
ekki fá annað eins af ráðherrum og
í viðreisnarstjórninni sálugu og
hættu þar með, enda sögðu þeir
tímann hlaupinn að verða skjól-
stæðingum að liði.
Framsfl. slapp ekki svona vel.
Formaður hans ákvað að láta til
skarar skríða, snúa baki við sínu
vinstra alþýðufylgi og bæta öðrum
íhaldsflokki við þann sem fyrir var.
Það var þannig, sem stefna Sjálf-
stæðisflokksins var sett á.stall, þeg-
ar meir en 60% kjósenda höfðu ný-
lega hafnað henni.
Uppskeruhátíð
Haustið er tími uppskerunnar.
Þá taka bændur til hirðingar árang-
ur erfiðis síns í ýmsu formi og
geyma til vetrar, þykir að vonum
gleðilegt ef vel hefur verkast. Þá er
haldin uppskeruhátíð. Á þessu
hausti fékk fólk dálítið fjöl-
breyttari uppskeru en oft áður,
slíks er von, á liðnu vori hafði það
ekki aðeins sáð til jarðargróðurs,
heldur og til nýrrar ríkisstjórnar og
nú var einnig sá ávöxtur fullburða.
En nú brá svo við að það voru ekki
sáðmennirnir, sem hátíðina héldu,
heldur ávöxturinn sjálfur og óska-
barnið var ekki í neinum vafa hvert
ætti að senda reikning veisluhald-
anna. Þau útgjöld verður foreldrið
að annast eins og venjulega.
Umskiptingurinn
Fyrir skammsýni sumra kjós-
enda, eins og áður sagði og bein
svik flokka við sitt fólk, stóðu
menn á þessu hausti andspænis
draug, sem þeir höfðu sjálfir átt
það í að vekja upp. Draugur þessi
er svo magnaður að fólk ræður ekki
við að senda hann af sér og leikur
hann lausum hala um fjós þess og
hlöður, tyllir sér á bitana og fitar
sig óspart af striti annarra.
Boðskapurinn
Húrra, segir ófreskja og boð-
skapurinn hljóðar eitthvað á þessa
leið, þegar innihaldið fer að skilj-
ast: Sjá í dag er yður umskiptingur
fæddur, sem drottnar ekki aðeins
yfir borg Davíðs, heldur yfir
landinu öllu. Þér munuð heyra þyt-
inn af ránfuglinum og hvininn af ljá
sláttumannsins, sem sníða mun við
rót allt það, sem þér hafið áunnið
frá byrjun. Fyrst skuluð þér leggja
á altari mitt 'h launa yðar og svo
helming, annars mun land yðar
snúast undir fótum yðrum og farast
því óhóf mitt er dýrt, borgið ég
skipa, ég er yður fæddur og krefst
umsjár yðar. Næst skuluð þér af-
henda mér réttinn til samninga um
laun yðar, enginn geymir betur slík
leikföng en ég.
Þá skuluð þér falla frá dýrtíðar
uppbótum á laun yðar og aldrei
skulu þær verða hærri en ég segi.
Þannig fæ ég mina reikninga
greidda án frekari fyrirhafnár. Þér
skuluð láta af hendi við mig félags-
leg réttindi yðar, sem þér hafið
byggt upp á liðnum áratugum með
launatengdum gjöldum, þá vil ég
smátt og smátt fá í minn hlut hefð-
bundna frídaga ársins og sumarfrí
yðar ofl., sem ég kalla pakkadót.
Ég á vini bæði í austri og vestri, sem
hafa leiðbeint mér í að meðhöndla
slíkt. Það eru mínir menn.
Ef þér verðið veikur skuluð þér
borga úr buddu yðar meðul bæði
og spítalagjöld, ekki allt í fyrstu,
þetta smá kemur. Ef reikningur
yðar er tómur er yður bent á að
drepast, það á fyrir yður að liggja
hvort sem er.
Já, það er uppskeruhátíð á miðj-
um vetri, nýmæli í frjósemissögu
landsins. Sjá ég hef brotið blað,
búpeningur yðar allur er undir
hnífi mínum, þann hníf munar í
feitt. Ég mun eta mína jólasteik,
skála í víni, sem ég segist vera á
móti og fá mér vindil á Iengd við
göngustaf, nýjar buxur með víðari
streng, þú skalt hinsvegar fá þér
sultaról (ekki út úr tryggingum) því
nú þarf að spara.
Efist ekki um mitt réttlæti, þar
sem ég sit á kirkjubekk í kjól og
hvítu líni og tek þátt í að biðja fyrir
anda yðar þá hann sleppur úr alls-
lausum skrokk, að hann verði
leiddur um grænar grundir, og að
vötnum þar sem hann má næðis
njóta. Launin verða óendanlega
stór fyrir að hafa borið mig á hönd-
um yðrum.
Stjórnarjól
Eitthvað á þessa lund hljómar
jólaboðskapur þeirrar stjórnar sem
fólk meðvitað, ómeðvitað, hefir
kallað yfir sig. Umskiptingur,
verndari tilberanna, sem liggja á
ósæðinni fyrir ofan okkur og
drekka blóð þjóðarlíkamans úr
óskiptu. Til þess að landið snarist
ekki á hvolf undan þessum ófögn-
uði, verður fólk að láta af hendi
laun sín og félagsleg réttindi, sem
eru ávinningur verkalýðsbaráttu
frá fyrstu tíð.
Og slíkt er mat ráðamanna á gáf-
um almennings að fólki er boðið að
taka út af sameignar reikningum
sínum til að bæta í launaumslagið.
Þetta er kaldranalegt háð og fá-
heyrð ósvífni, en kannske gott að
það, sem inni fyrir er komi fram, ef
verða mætti til þess að kjósendum
verði ljóst að betra er að fara af gát
með atkvæðið sitt.
Að snúast
til varnar
Það leikur vonandi ekki á tveim
tungum að nú verður fólk að snúast
til varnar, því fremur sem ellefta
stund er. Við höfum ekkert leyfi til
að láta af hendi ávinninga kynslóð-
arinnar á undan, síst bardagalaust.
Uppbygging mannsæmandi lífs-
kjara frá öllum almenningi, ára-
tuga löng barátta, liggur undir
hnífi. Það er haustslátrun hjá íhald-
inu og eins og venjulega á þeim bæ
er það fátæka mannsins einasta
lamb, sem á að skera. Þú verður að
gera það skiljanlegt launamaður að
til þess verður að leggja niður þig
fyrst. Menn verða að átta sig á því
nú, þó seint sé, að hér er um að
ræða, hvorki meira eða minna en
baráttuna fyrir lífsmöguleikunum
sjálfum.
Þú verður að gera skiljanlegt, að
þótt mikilvægt sé að lækka verð-
bólguna er það þó fólkið, fyrirvinn-
urnar sjálfar, sem hafa fyrsta rétt.
Að lækka verðbólgu án tillits til
aðferða er meir en hæpið. Ef það á
að gerast með því að reka fólk í
fang atvinnuleysis þúsundum sam-
an en halda öðrum á hungur-
mörkuðum, með recept upp á ól,
sigur í því stríði, verðbólgan mun
standa á sínum stað, þegar og þá,
alþýða manna nær rétti sínum.
Þessi bardagi er, umfram allt,
hin eilífa styrjöld auðmagnsins við
verkafólk um skiptingu þess, sem
aflað er, þar sem hvert tækifæri er
notað til að setja vinnandi hendur
útí horn svo tilberinn geti legið á
spenanum. Launafólk verður að
átta sig á því að þessi bardagi er
háður gegn því fyrst og fremst og
ekki gegn verðbólgunni, þó reynt
sé að láta líta þannig út. Þess eru
líka dæmi og sum nýleg, að þeir,
sem níðast á fólki, reyni að finna
þjóð sinni sameiginlegan andstæð-
ing til að berjast við og draga at-
hyglina frá sjálfum sér.
Sök hvers?
Verðbólgan er ekki sök launa-
fólks. Vísitala launa væri óþekkt,
ef verðbólgan væri ekki til staðar.
Þessi vísitala var aldrei annað en
nauðvörn svo fólk stæði ekki einn
góðan veðurdag uppi launalaust.
Það er skuggalegt hvað margir
virðast vera farnir að trúa því að
afleiðingin sé orsök, það sem snýr
fram það snúi aftur og nú verði fólk
að fara að borga fyrir eigið ofát.
Ætlar nokkur að velkjast í vafa að
þarna er lesið upp úr öfugmæla-
bók?
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar lýsa
afdráttarlaust mati valdhafanna á
því fyrir hvern þjóðfélagið er rek-
ið. Það er ekki rekið fyrir fólkið
fyrst og fremst, til þess að það hafi
vinnu og líði vel og geti búið við
félagslegt öryggi. Þetta mun koma
enn betúr í ljós þegar vélmenni eru
að meira eða minna leyti tekin við
störfunum. Hver ber þá ábyrgð á
þeim, unnu þau áður? Þá er heldur
hætt við að hundurinn segi ekki ég
og kötturinn segi ekki ég. Það ríður
allt á því að fólk sé vel áttað og
meðvitað um stöðu sína, viti að það
er vinnan, sem skapar allt, ekkert
verður öðruvísi til. Ef einhver á að
Ieysa mannshöndina af hólmi,
verður fólkið sjálft að eiga þá
tækni. Ekkert meira eða minna. í
því kerfi, sem við búum við eignast
svokallaðir atvinnurekendur allar
tækniframfarir, sem eru þá þeir
einu, sem ekkert hafa til matarins
unnið. Uppfinningamenn hafa gert
framfarirnar mögulegar og arð-
semi vinnunnar séð um kostnaðar-
hliðina. Atvinnurekendur eru svo í
hlutverki gammsins. Þeir fá pen-
ingana þína, launamaður, lánaða í
bönkunum og breyta þeim í
atvinnutæki og skrá á sitt nafn.
Viljir þú fá lífvænleg laun leggja
þeir atvinnutækinu, það er skráð á
þeirra nafn, enda þótt þú hafir lagt
til kaupverðið.
Haldi fólk áfram að láta leika
svona með sig hlýtur það að stefna
málum sínum í blindgötu og þess
má einmitt sjá merki í dag. Það
hlýtur að spyrja: Fyrir hvern er
þjóðfélagið og landið? Og biðja
um skýr svör.
Sagan
Það er bagalegt að geta ekki sýnt
íslendingum nútímans, á skjánum,
kjör þeirra, sem landið byggðu á
öldum áður og við höfum tekið við
úr hendi þeirra. Hungruð og.
klæðalítil þraukaði þessi þjóð við
ysta haf. Sjálfstæðisvitund hennar
var rík. Þeir, sem fyrst sáu árangur
baráttunnar koma sér nær hafa
stundum verið kallaðir „aldamóta-
menn“.
Þeir áttu sína „heiðbláu
, drauma“. Einn þeirra var hin mikla
orka, sem þeir sáu fólgna í
fallvötnunum. Þeir hefðu vafalaust
ekki trúað því að hún yrði falboðin
útlendum auðhringum undir
kostnaðarverði yrði baggi á herð-
um almennings, sem stritast við að
vinna fyrir mismuninum.
Hvort er þetta
óráð eða landráð?
Og vel á minnst, hver hefir efni á
að selja útflútningsvörur sínar
undir framleiðsluverði? Við þessu
framferði hlýtur þjóðin að heimta
skýr svör. Hvað halda menn, svona
í allri alvöru, að íhaldsmenn
myndu kalla það ef sósíalistisk
stjórn á íslandi gerði samning við
Rússa um að selja þeim sjávaraf-
urðir undir kostnaðarverði og
tækju mismuninn af matarreikn-
ingum almennings í landinu? Ég er
ansi hræddur um að þar væru
fundnir, kannske nokkuð langþ-
ráðir, landráðamenn og væri ekki
nema von. Hvað er nú það að vera
með lík í lestinni hjá því að vera
með landráðamenn í áhöfninni?
Umbúðalaust, samningarnir við
Alusuisse líkjast, því miður, meir
landráðum en óráði. Það er beðið
um eitt svar enn: Hvað fá menn
fyrir að gera svona samninga?
Launafólk, sem borgar slíka
brúsa verður að taka í taumana,
taka rekstur þjóðarbúsins í eigin
hendur, og binda endi á afætubú-
skap á íslandi í eitt skipti fyrir öll.
Þetta hefir forhert borgarastétt
löngum kallað kommúnisma. Vei
þeim, sem ekki þekkja sann-
leikann af sannleikanum, en kjósa
að finna honum ný heiti.
„Launafólk sem borgar brúsann verður að taka í taumana,
taka rekstur þjóðarbúsins í sínar eigin hendur, og binda
endi á afœtubúskap á íslandi í eitt skipti fyrir öll“