Þjóðviljinn - 12.01.1984, Side 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 12. janúar 1984
erlendar
baekur
Michael Ailaby - James Lovelock:
The Great Extinction.
Diagrams by Paul Weaver - Pict-
ure Research by Science Photo Li-
brary. Secker & Warburg 1983.
Mary Anning var engin venjuleg
stúlka, hún hafði hlotið takmark-
aða uppfræðslu, en hafði gaman af
kaupskap og verslaði með stein-
gervinga, sem var harla óvenjulegt
á þeim tímum, því að hún fæddist
1799 og lést 1847. Hún átti heima í
Lyme Regis þorpi í Dorset á Eng-
landi. Jarðvegurinn þarna er kalk-
auðugur og þarna geymist margt í
jörðu, þar á meðal bein mikil, sem
ýmsir töldu fyrrum að væru bein úr
risum, sem hefðu byggt þessi svæði
fyrir óralöngu.
Um 1810 fann Mary bein úr
gífurlega stórum skepnum og hún
fann fleiri og fleiri og hófst handa
um sölu á þessum minjum, ekki
leið á löngu þar til að beinasalan
varð svo viðamikil, að Mary gat
lifað á sölunni og hún varð kunn
víðs vegar, kaupendurinir komu
langt að til þess að kaupa og meðal
viðskiptamanna var konungurinn
af Saxlandi.
Það eru ekki meira en 150 ár síð-
an að fregnir bárust út um heiminn
af risaeðlunum og það var Mary
Anning sem varð fyrst til þess að
finna leyfar þeirra. Þessi dýrateg-
und dó skyndilega út að því er virð-
ist, þegar nánari rannsóknir fóru
fram á leyfunum í Dorset og víðar.
Síðar kom það í Ijós, að fyrir um
það bil 65 miljónum ára hurfu ekki
aðeins risaeðlurnar heldur um 70%
allra lífvera sem þá lifðuá jörðinni.
Upp úr því hefjast yfirráð spendýra
hér jörð.
í áratugi vissu menn ekki hver
ástæðan var fyrir þessu skyndilega
hruni. Það er ekki fyrr en nú, að
menn hafa þóst sjá ástæðuna og
rekja hana úr jarðlögum og af
rannsóknum steingervinga. Jörðin
virðist hafa orðið fyrir árekstri,
smástirni virðist hafa rekist á jörð-
ina, en vísir menn segja að slíkt geti
gerst á 100 miljón ára fresti.
Afleiðingarnar voru óskaplegar.
Höfundarnir segja að krafturinn
hafi verið slíkur að jafna megi til
1000 sinnum sterkari sprengjuafls
en býr í öllum kjarnorkusprengj-
um, sem menn ráða nú yfir. Högg-
ið varð slíkt að eldfjöl! tóku að
gjósa, jarðlögin röskuðust og mis-
sigu í ógurlegum landskjálftum og
höfin hófust á land. Rykmökkur
huldi jörðina um langan tíma, sólin
náði ekki að skína á jörðina og veð-
urlagið gjörbreyttist og þar með
var allt jafnvægi náttúrunnar úr
sögunni og hinn forni heimur risa-
eðlanna og annara skriðdýra var
horfinn fyrir fullt og allt.
Höfundarnir rekja þessa áætl-
uðu sögu og rekja sammanakeðj-
una til framangreindrar niður-
stöðu. Þetta er lipurlega skrifuð
bók um framandlega tíma og í-
skyggilega atburðakeðju.
Meira Chand: The Bonsai Tree.
John Murray 1983.
Bonsai tréð, er skáldsaga eftir
Meiru Chand, sem er svissnesk í
móðurætt og indversk í föðurætt.
Hún er gift indverskum kaupsýslu-
manni og hafa þau lengst af búið í
Japan, eða allt frá 1962.
Sögusviðið er Japan nútímans,
land stöðugt aukinnar framleiðslu-
getu og hagvaxtar, land, þar sem
samkeppnin ræður lífi manna,
vinnan altekur einstaklinginn og
neyslan er skipulögð og mótuð af
fjölmiðlum og sölumönnum.
Jun Nagai kvænist enskri konu,
Kate að nafni, þau setjast að í Jap-
an. Jun er væntanlegur erfingi eins
stærsta vefnaðarfyrirtækis lands-
ins, móðir Juns er aðal fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins.
Heimurinn, sem Kate kynnist er
henni lítt skiljanlegur, heimilislífið
á að ganga eftir föstum reglum og
ákveðnum formum. Tengdamóðir
Kate er ekki ýkja hrifin af tengda-
dótturinni, kann engan veginn við
oft tilviljunarkenda hegðun
tengdadóturinnar, tilfinningaöfgar
hennar og annarlegan smekk. Kate
flýr að heiman, lendir í höndum
hatursmanns Nagai-ættarinnar, en
tekst að flýja og lendir þá inn í þau
hverfi borgarinnar, sem aldrei er
talað um, hverfi hinna útskúfuðu,
en þar býr það fólk sem vinnur
grófari störf samfélagsins, fólk sem
á snaran þátt í japanska undrinu.
Sagan er skrifuð af miklu næmi
og skilningi á ólíkum lífsviðhorfum
og sýnir glöggt hinn djúpstæða
mun e.t.v. óbrúanlegan mun á við-
horfum og meðvitund Evrópubúa
og Japana, eða austurs og vesturs.
Leiðbeiningar
við framtalsgerð
Verkamannafélagið Dagsbrún gefur félags-
mönnum sínum kost á leiðbeiningu við gerð
skattaframtals. Peir sem hug hafa á þjónustu
þessari eru beðnir að hafa samband við skrif-
stofu Dagsbrúnar og láta skrá sig til viðtals.
Síðasti frestur til skráningarinnar er 3. febrú-
ar n.k. Viðtalstímar lögmanns félagsins
verða kl. 16.15-18.30 miðvikudaga og
fimmtudaga.
Verkamannafélagið Dagsbrún
A
ÚTBOÐ
Tilboð óskast í eftirtalda verkþætti við barna-
heimili við Grænatún í Kópavogi.
- Pípulögn
- Raflögn
- Málun
- Dúkalögn
Bjóða skal í hvern verkþátt fyrir sig. Útboðs-
gögn eru afhent á skrifstofu bæjarverkfræð-
ings, Fannborg 2, gegn 200 kr. skilatrygg-
ingu. Tilboð í alla verkþætti verða opnuð á
sama stað þriðjudaginn 17. janúar 1984 kl.
11.
Bæjarverkfræðingur
íþróttir Víðir Sigurðsson
Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands, afhendir Sigrúnu Pétursdóttur sjómannabikarinn.
Kristín Rós Hákonardóttir á fullri ferð í 50 m bringusundi. Þar setti hún stúlknamet, svo og í 50 m baksundi.
Halldór Halldórsson með viðurkenningu þá sem UMSK hlaut fyrir sigur í innanlandskeppninni. Til vinstri
er Kristján Sigurmundsson, formaður íþróttafélagsins á Kópavogshæli, til hægri er Sigurður Magnússon,
formaður Iþróttasambands fatlaðra.
Island vann Trimmlandskeppnina með yfirburðum:
Sigrún fékk Sigmarsbikar
Island bar sigur úr býtum í nor-
rænu trimmlandskeppninni meðal
fatlaðra sem haldin var í fyrra.
Tölur hafa nú verið birtar og verð-
laun voru afhent sl. iaugardag að
loknu nýárssundi fatlaðra. ísland
vann yfirburðasigur, hlaut 583,111
stig, en alls tóku 1034 fatlaðir ís-
lendingar þátt í henni. Færeyjar
fengu 292,149 stig, Noregur 27,999
stig, Svíþjóð 23,439 stig, Danmörk
1,626 stig en engar tölur bárust frá
Finnlandi.
f innanlandskeppninni sigraði
Ungmennasamband Kjalarnes-
þings, hlaut 17,579 stig og í öðru
sæti varð UMSE, Eyfirðingar, með
11,012 stig.
Á nýársmótinu voru keppendur
alls 28 og var keppt í 50 m flug-
sundi, baksundi, bringusundi og
skriðsundi í hinum ýmsu flokkum. ■
Bestum árangri samkvæmt stiga-
töflu náði Sigrún Pétursdóttir í 50
m baksundi hreyfihamlaðra, hlaut
alls 482 stig. Fyrir þetta fékk hún
Sjómannabikarinn fyrir besta af-
rek mótsins, en hann var nú veittur
í fyrsta skipti, gefinn af Sigmari Ól-
asyni, sjómanni á Reyðarfirði. Sig-
rún náði Ólympíulágmarkinu með
árangri sínum, synti á 1:35,49 mín.
Tvö íslandsmet voru sett á mót-
inu, Sigurður Pétursson í flokki
þroskaheftra í 50 m flugsundi,
40,18 sek., og Kristín Rós Hákon-
ardóttir í flokki hreyfihamlaðra R-
5, 1:01,81 mín. í 50 m baksundi.
Fjölmörg stúlkna- og piltamet
voru sett. Sigrún Viðarsdóttir,
Karen Viðarsdóttir, Ragnheiður
Þorgilsdóttir og Kristín Rós Há-
konardóttir settu tvö stúlknamet
hver og Sigrún Huld Hrafnsdóttir
eitt, Eysteinn Guðmundsson setti
tvö piltamet og Gunnar Valur
Gunnarsson eitt. Stefnt er að því
að nýárssundið verði árlegt í fram-
tíðinni.
- VS.