Þjóðviljinn - 18.02.1984, Síða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 17. - 18. febrúar 1984
Stefán í vinnustofu sinni: Hekla úr Hekluvikri. Ljósm.: Atli.
Vikruð
málverk
Uppi á efstu hæð í stóru skrifstofu- og
verksmiðjuhúsi að Ármúla 5 er stór og
bjartur salur, heimili og vinnustofa
listamannsins Stefáns Gunnlaugs-
sonar. Hann hefur að undanförnu verið
með sýningu á verkum sínum og einn
dag í vikunni brugðum við okkur í heim-
sókn. í öðrum enda stof unnar er eld-
húskrókur, lítil setustofa og svefn-
krókur, en í hinum endanum eru mál-
verkin hengd upp og þar eru líka trönur
og tunna með krukkum og penslum.
Víða má sjá forna muni, svo sem stór-
an mjólkurbrúsa, forna vatnsfötu úrtré,
gömul trésmíðaáhöld og fleira. Við
spyrjum Stefán um þessa gömlu muni.
- Já, trésmíðaáhöldin eru frá afa mínum,
Stefáni Richter skipasmið, en vatnsfatan er
frá Kaldbaksvík á Ströndum. Það var kona
sem gaf mér hana þar.
- Ertu kannski norðan af Ströndum?
- Nei, ég er frá ísafirði. Par fæddist ég
1941 og bjó þar til 23 ára aldurs. Þá fór ég til
Reykjavíkur og hef búið þar síðan, fyrir
utan 5 ár sem ég bjó í Svíþjóð. Það var
1968-1973.
- Starfarðu ekki við eitthvað annað en
myndlistina?
Stutt heimsókn
til listamannsins
Stefáns
Gunnlaugssonar
- Ég vinn nú eingöngu við myndlist þó að
ég sé húsasmiður að mennt. Ég læt það eftir
mér að prófa þetta af því að ég bý nú einn.
- En þú hefur lært til myndlistar?
- Ég stundaði nám hjá Jónasi Jakobssyni
myndhöggvara og Guðmundi frá Miðdal.
- Hvernig stóð á því að þú fórst að læra
hjá Guðmundi?
- Fyrsta myndin mín var máluð eftir einni
af hans myndum. Svo kom hann til ísafjarð-
ar með sýningu og þá gekk ég á fund hans og
bauð honum heim. Það var upphafið að
okkar kynnum. Ég fór svo í málaratúra með
honum, lóðsaði hann um Djúpið og aðstoð-
aði hann í laxveiðum. Þegar ég kom suður
heimsótti ég hann oft og gisti stundum hjá
honum.
- En þú hefur ekki farið í myndlistar-
skóla?
- Nei, en dóttir mín sem sýnir hérna 5
pastelmyndir sem gestur sýningarinnar er
hins vegar í myndlistarskóla. Hún heitir
Petra.
- Þú'kallar myndir þínar þrívíddarmynd-
ir. Hvað felst í því?
- Þær eru kannski ekki beint í þrívídd, en
ég nota vikur í þær og hann gefur þeim
ákveðna dýpt. Landslagið er mótað í mynd-
unum og eru þær því svipaðar lágmyndum
að því Ieyti.
- Hvernig ferðu að því að nota vikurinn?
- Ég rissa fyrst upp teikningu og ber síðan
vikurinn á, ýmist grófan eða sigtaðan eftir
því sem við á. Síðan penslá ég yfir með
griplími og mála svo yfir.
- Hvernig datt þér í hug að nota vikur í
myndir þínar?
- Það var nú dálítið sérstakt. Ég var á
sínum tíma að innrétta kaffistofu Lands-
bankans við Laugaveg og þar höfðu þá múr-
arar verið að störfum og voru múrslettur út
um allt. Mér datt í hug að raða þeim saman
á spjald og sá þá ákveðið myndmunstur út
úr þessu. Þetta var fyrsta myndin mín en
hún var dálítið þunglamaleg, enda úr
steypu og grjóti. Sumarið eftir fór ég upp í
Þjórsárdal og sá þá vikur sem mér fannst
sniðugt að nota.
- Þú ert líklega eini myndlistarmaðurinn
sem notar vikur í myndir sínar?
- Já, líklega, en þetta er náttúrulegt efni.
- Ég sé að Hekla er á einni myndinni. Það
eru kannski áhrif frá Hekluvikrinum?
- Já, kannski. Þú sérð að í forgrunni
myndarinnar er nótnaborð. Ég gerði hana
meðan ég hlustaði á Tsjækofskí og fannst
því verðugt að nótnaborðið sæist.
- Svo eru skúlptúrar á gólfinu?
- Ég sagaði jólatréð niður í búta og raðaði
því saman. Ég tímdi ekki að henda þeim.
Og þarna eru drög að verki sem átti að heita
Efnið og andinn. En það er bara efnið sem
er komið, þetta er unnið úr bólstrabergi.
- Hefurðu haldið sýningar áður?
- Fyrsta sýningin mín var í Gautaborg
1972 og árið 1979 varönnurhaldin íHvera-
gerði og þar seldust allar myndirnar upp á
fyrstu tveimur dögum sýningarinnar.
Við kveðjum nú þennan sérstæða lista-
mann, en hann biður blaðamann að lokum
að benda á þá mynd sem honum líki best og
það var gert.
Ást mín er dauð en hið liðna lifir í
Ijúfum söknuði mínum. Látum
oss dreyma það sem gœti hafa
orðið.
Dostójefskí
Árið 1907 var minnis-
varði Jónasar Hall-
grímssonar skálds af-
hjúpaður í Lækjargötu
á 100 ára afmælishátíð
skáldsins hinn 16. nó-
vember og er myndin
tekin við það tækifæri.
, Minnisvarðinn var
gerðurafEinari
Jónssyni og stendur nú
í Hljómskálagarðinum
„Dýpsta sœla og
sorgin þunga“
Ólöf Sigurðardóttir frá Hlöðum
(1857-1933) var á sínum tíma talsvert
þekkt fyrir skáldskap sinn og er það
raunar enn. Hún var gjarnan í and-
stöðu við umhverfi sitt vegna list-
hneigðar sinnar og menntunarþorsta
en fékk þó hvoru tveggja svalað að
nokkru Ieyti með námsdvölum í
Reykjavík og Kaupmannahöfn. Lengst
af var hún húsmóðir á Hlöðum í Glæsi-
bæjarhreppi í Eyjafirði. Hér eru sýnis-
horn af kveðskap hennar:
Tárin
Dýpsta sæla og sorgin þunga
svífa hljóðlaust yfir storð.
Þeirra mál ei talar tunga,
tárin eru beggja orð.
Sólbráð
Sólbráðin sest upp á jakann,
sest inn í fangið á hjarni.
Kinn sína leggur við klakann,
kát eins og augu í barni.
Seytlan úr sporunum sprettir,
spriklar sem glaðasta skrýtla.
Gutlandi, litlir og léttir,
lækirnir niðr eftir trítla.
Sumarkvöld 1908
Sest í rökkurs silkihjúp
sæll og klökkur dagur.
Er að sökkva í sævardjúp
sólarnökkvi fagur.
Fjöruboga bröttum í
bárur soga, renna.
Öll í loga eru ský,
áll og vogur brenna.
Ungamóðir út á vog
æfir jóðin hljóðu.
Værðaróður, vatnasog
verða að Ijóði góðu.
Nótt hið góða kyssir kveld,
kemur rjóð á völlinn.
Blárri móðu, bjarma af eld,
bregður hljóð á fjöllin.
Dimmblátt heiðisdjúpið á
drauma- breiðir tjöldin.
Öllu seiðir svefn á brá.
í sæng hún leiðir kvöldin.
Ólöf frá Hlöðum.
100 ára minníng Jónasar Hallgrímssonar