Þjóðviljinn - 17.04.1984, Side 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐyiLJINN Þriðjudagur 17. aprfl 1984
DJOÐVIUINN
Máígagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Utgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjonarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglysingastjori: Ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiðsiustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Ólafur Gíslason, Oskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Þreytumerkin
Þó ríkisstjórnin sé ekki búin að sitja lengi að völdum
eru margs konar þreytumerki farin að sjást á henni.
Hveitibrauðsdagarnir eru greinilega liðnir og forsætis-
ráðherrann farinn að skreppa á skíði.
Fræg er sú yfirlýsing forsætisráðherra að hann sé
orðinn hundleiður á fjárlagagatinu. Málgagn hans
tekur undir í leiðara á laugardag og segir að þetta sé
„hundleiðinglegt gat“. Greinilegt er af ríkisstjórnar-
málgögnunum að þau eru orðin lúin af að verja ríkis-
stjórnina og biðja hvert á fætur öðru um að umræðu
verði hætt um vandræðamálin. Þannig biðst Tíminn
undan umræðum um fjárlagagatið og kemst að þeirri
niðurstöðu að opinber umræða sé ekki vænlegur kostur
til að leysa úr „vandasömum ágreiningsefnum“.
Málpípum Vinnuveitendasambandins er svipað far-
ið, þar sem beðist er undan talnaupplýsingum um lág-
launasvæðið ísland. „Einhliða samanburður í launum
talinn er einskis virði“, segir í Ieiðara DV í gær. Og
Morgunblaðið hefur leitt fram Magnús Gunnarsson
framkvæmdastjóra Vinnuveitendasambandsins til að
komast að þeirri niðurstöðu að launasamanburðurinn
sé býsna óþægilegur.
Innan ríkisstjórnarinnar eru enn fleiri þreytumerki,
þannig að málgögn hennar sýna ekki nema toppinn af
ísjakanum. Forystumenn Sjálfstæðisflokksins mæta
ekki á fundi hver hjá öðrum og Framsóknarráðherrar
eru farnir að ýta sérstökum frumvörpum úr vör til að
klekkja á ráðherrum Sjálfstæðisflokksins.
Allir eru samráðherrarnir orðnir þreyttir á ein-
leikjum fjármálaráðherrans. Og ekki má gleyma því,
að þjóðin er orðin þreytt á ríkisstjórninni.
*
Atak gegn
krabbameini
í tíð fyrrverandi ríkisstjórnar skipaði heilbrigðisráð-
herra nefnd til að athuga hvort rétt væri að auka
röntgenmyndatökur í leit að brjóstkrabbameini.
Nefndin hefur nú lagt til að teknar verði upp skipu-
lagðar hópskoðanir með röntgenmyndatökum.
íslendingar standa framarlega í krabbameinsleit
þannig að vakið hefur heimsathygli. Um sl. helgi var
alþjóðleg ráðstefna fólks með sérþekkingu á þessu
sviði. Niðurstöður ráðstefnunnar koma heim og saman
við niðurstöður rannsókna hérlendis og víðar, að margt
bendi til þess að skipuleg leit meðal kvenna, með
myndatökum og skoðun lækki dánartíðni af völdum
brjóstkrabbameins.
Nú þegar hefur tekist að fækka verulega dánartíðni
af völdum legkrabbameins með skipulagðri leit og flest
bendir til þess að árangri megi ná í baráttunni við
brjóstkrabbamein.
Samkvæmt upplýsingum sérfræðinga má ætla að
þriðji hver íslendingur fái einhvern tíma krabbamein á
lífsleiðinni og það er næst algengasta dánarorskök með-
al þjóðarinnar. Útreikningar sýna að 31.5% íslenskra
karla og 32.8% kvenna fá krabbamein einhvern tíma á
lífsleiðinni.
Langalgengasta krabbameinið meðal íslenskra
kvenna er brjóstkrabbamein. Tæplega 8% kvenna eða
13. hver íslensk kona fær krabbamein í brjóst.
Á árinu 1982 létust 25 Í9lendingar í umferðarslysum.
Á sama ári lést 31 kona af völdum krabbameins í
brjósti.
Sérfræðingar telja að lækka megi dánartíðni af völd-
um þess um 35 til 40% með skipulagði leit og mynda-
tökum.
Á mannslífið verður ekki lagður neinn mælikvarði
peninga. Þau eru alltof dýr til þess. Hins vegar hefur
komið fram að stofnkostnaður fyrir hópskoðun og
myndatökur kvenna yrði um 10 miljónir króna. Rekstr-
arkostnaður á ári er talinn nema sviðapri upphæð.
íslendingar hafa ekki efni á því að láta þetta verkefni
bíða.
klippt
Sjónarmiðin undir
í nýútkomnu tímariti Alþýðu-
sambands íslands er leiðari eftir
Ásmund Stefánsson, þar sem
segir m.a.
„Framvinda hefur leitt í ljós
ýmsa veikleika í starfi verkalýðs-
hreyfingarinnar. Sundurþykkja
gerir að verkum að spjótalögin
beinast í alvarlegum mæli að sam-
herjum fremur en andstæðing-
um. í erfiðu efnahagsástandi og
illvígri pólitískri stöðu reynist
hreyfingunni erfitt að beita sér. í
fjöldmiðlaumræðum verða sjón-
armið hreyfingarinnar undir og
ná illa eyrum almennings."
Þröngsýn
handleiðsla
Síðar segir í leiðaranum:
„íslenskur fjölmiðlaheimur
einkennist af þröngsýnni hand-
leiðslu stjórnmálaflokka sem
hver fyrir sig vill færa raunveru-
leikann í þær umbúðir sem henta
stundarhagsmunum hans á hverj-
um tíma. Verkalýðshreyfingin
getur hvergi á það treyst að sjón-
armið hennar séu kynnt og skýrð.
Þó flokkar velji að kalla sig
verkalýðsflokka, er allt eins víst
að þeir telji hagsmunum augna-
bliksins betur borgið með því að
afflytja og rangfæra það sem ger-
ist á vettvangi verkalýðssamtak-
anna. Ef til vill er veikasti hlekk-
urinn í starfi samtakanna hve illa
þau standa að vígi í fjölmiðla-
heiminum.“
Forystan láti
til sín taka
„Reynslan sýnir að verkalýðs-
hreyfingin þarf að koma sjónar-
miðum sínum milliliðalaust á
framfæri. Fræðslu- og upplýsing-
astarf verkalýðssamtakanna nær í
dag til of þröngs hóps og mikið
skortir á að það sé nægilega
reglubundið og umsvifamikið.
Verkalýðshreyfingin verður að
standa sig í fjölmiðlaþjóðfélagi
nútímans. Forustumenn hreyf-
ingarinnar verða að láta
meira til sín taka í almennri um-
ræðu. Samtökin verða að marka
sér skýrari stefnu og koma henni
á framfæri við almenning. Sam-
tökin verða að vera virkari í
þjóðmálaumræðunni, koma af-
stöðu sinni til skila og svara
áróðri andstæðinganna. Sjón-
armið atvinnurekenda, andfé-
lagslegra afla og hentistefnufólks
úr ýmsum áttum hefur dregið úr
tiltrú fólks á verkalýðshreyfing-
una og trausti félagsfólks hennar
á eigin baráttustyrk. Gegn þessu
verður að snúast.“
Kynna nýjar
hugmyndir...
„Ef til vill er það samtökunum
fjárhagslega ofviða að marka sér
bás með rekstri sjónvarps, út-
varps eða dagblaðs. Það er hins
vegar ljóst að Vinnan, Fréttabréf
ASÍ, bæklingar, fréttatilkynning-
ar og ályktanir mega sín lítils í
fjölmiðlaslag dagsins. Staðan
verður að styrkjast. Kannski væri
svarið hálfsmánaðarblað sem
dreift væri á öll heimili landsins.
Slík útgáfa væri þung fjárhagsleg
byrði, jafnvel þó leitað væri sam-
starfs við önnur samtök, en gæfi
hreyfingunni möguleika á því að
vera stöðugt með í umræðunni,
greina frá því sem er að gerast á
hverjum tíma, kynna nýjar hug-
myndir og skýra afstöðu sína.
Alla möguleika verður að
kanna. Samtökin verða að sækja
fram í fjölmiðlaheiminum.
Á.S.“
Vangaveltur
um nýjan flokk?
Sighvatur Björgvinsson er ekki
að tvínóna við að barna söguna í
kjallargrein í DV í gær. Þar segir
hann:
„Um þetta hugsa þeir nú þegar
rætt er um fjölmiðlaátak á vegum
verkalýðsforystunnar, sem er
auðvitað ekkert annað en vanga-
veltur um nýjan flokk. Myndi
slíkur flokkur fá fylgi? Ásmundur
og Björn, Kristján og Flaraldur,
Aðalheiður og Einar Ólafsson,
greint og gáfað fólk - en fá þau
fylgi? Því getur sá einn svarað
sem af eigin rammleik ekki má
mæla: sjónvarpið. Því verða
menn annaðhvort að láta kylfu
ráða kasti - eða kasta ekki.“
Vitlaust
stöðumat?
Sitt sýnist nú hverjum um þessi
mál. í Norðurlandi á Akureyri,
sem Alþýðubandalagið í kjör-
dæminu gefur út, er pistill vik-
unnar eftir Þröst Ásmundsson.
„Lærum af mistökunum“ heitir
pistill Þrastar.
Þar segir m.a.:
„Árás ríkisstjórnarinnar á
launafólk virtist síá ýmsa forystu-
menn í verkalýðshreyfingunni út
af laginu. Athafnaleysi og þögul
mótmæli við skerðingu frum-
stæðustu mannréttinda voru með
ólíkindum. En hafi mat þeirra þá,
að „staðan" gæfi ekki tilefni til
mikilla aðgerða, verið rétt,
reyndu þeir a.m.k. ekki mikið til
að breyta „stöðunni“. Alvar-
legast er þó það kolvitlausa
„stöðumat" sem birtist í A.S.Í.-
V.S.Í samningunum. Þeir samn-
ingar breyttu sáralitlu sem engu
um hina hrikalegu kjaraskerð-
ingu sem launafólk hafði orðið
fyrir. Og lágkúran sem fólst í ung-
lingataxtanum var svo hroðaleg
að maður kveinkar sér við að
nefna það. Þessir samningar voru
svo bornir á borð fyrir fólk, - yfir-
leitt með því uppgjafarausi að
ómögulegt væri að breyta þar
stafkrók."
Dagsbrún
stolt og sómi
„Eins og allir vita var það
Dagsbrún, stolt og sómi íslenskr-
ar verkalýðsstéttar, sem snéri við
blaðinu og gerði nýjan samning
fyrir verkafólk þessa lands. Þetta
gerðist þrátt fyrir víðtækt sam-
særi stjórnvalda, fjölmiðla og at-
vinnurekenda í því skyni að kæfa
í fæðingu alla andspyrnu við
smánarsamkomulagið. Sérstak-
lega er ástæða til að þakka Þjóð-
viljanum fyrir góða frammistöðu
við að koma sjónarmiðum verka-
fólks á framfæri, en þar stóð hann
nánast einn eins og svo oft áður.
Svavar Gestsson sagði réttilega
eftir undirritun A.S.Í.-V.S.Í.
samningsins að hann gæfi ekki
rétta mynd af baráttustöðu
verkalýðshreyfingarinnar. Það
reyndist rétt eins og sýndi sig á
næstu vikum. Og þá vaknar
spurningin: Hvernig stóð á því að
ýmsir forystumenn hreyfingar-
innar misreiknuðu sig í þessu efni
svo augljóslega? Svarið liggur í
úreltum vinnubrögðum við
undirbúning kjarabaráttunnar af
hálfu margra forystumanna
verkalýðshreyfingarinnar.
Vinnubrögðin í Dagsbrún sýna
að rétt samspil forystu og félaga
skilar árangri. Hér þarf mörgu að
breyta á næstu mánuðum."
Greinileg
kynslóðaskipti
í lok pistilsins segir Þröstur:
„Eitt hið eftirtektarverðasta
við gerð síðustu kjarasamninga
var það, að greinileg kynslóða-
skipti eru í uppsiglingu í verka-
lýðshreyfingunni. Þessum kyn-
slóðaskiptum munu fylgja ný og
betri vinnubrögð innan hreyfing-
arinnar, meira lýðræði og virkara
fjöldastarf. Þess er að vænta að
slík umskipti verði einnig hér á
Akureyri innan tíðar og verka-
lýður þessa bæjar skipi sér á ný í
fylkingarbrjóst stéttar sinnar.“
-óg