Þjóðviljinn - 17.05.1984, Blaðsíða 9

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 17. maí 1984
Fimmtudagur 17. maí 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Svavar
Gestsson
form. •
Alþýðu-
banda-
lagsins
„Hvers konar lífi viljum við lifa
í þessu landi? Viljum við stuðla
að samkennd og samvinnu eða
viljum við ýta undir sérgæsku
og gróðasókn einstakra manna
og fyrirtækja", sagði Svavar
Gestsson í upphafi máls síns.
„Viljum við leggja rækt við
manninn og manngildið og
víkjaforsendum kaldrar pen-
ingahyggju, auðgildinu, til hlið-
ar?
Svavar Gestsson: Það verftur aldrei frlður um ranglætlð.
Svipuhöggin eru
orðin nógu mörg
Viljum við varðveita sjálf-
stæði íslensku þjóðarinnar,
tungu hennarog menningu,
eða látum við okkur það í léttu
rúmi liggja þegar ísland verður
leiksoppur í kjarnorkuæði stór-
veldanna allt í kringum okkur,
þegar bandaríska herstöðin
færir út kvíarnar sem aldrei fyrr
og umsvif Bandaríkjamanna
hér á landi margfaldast?
Viljum við jafna kjörin í
landinu eða viljum við auka á
launamismun þannig að Island
verði Singapore norðursins
eins og Sverrir Hermannsson
boðar?
Viljum við stuðla að framþró-
un þess þjóðfélags sem sinnir
barninu, sjúklingnum, öldruð-
um manni eðafötluðum eða
drögum við úr samneyslunni
með því að lækka skatta fyrir-
tækjanna, þará meðal bank-
anna?
Hvers konar ísland viljum
við?“ spurði Svavar.
í ræðu sinni rakti hann árásir
ríkisstjómarinnar á kjör almenn-
ings og stórfelldan niðurskurð á fé-
lagslegri þjónustu. Launafólk
hefði borgað niður verðbólguna
með geysilegum fórnum í al-
mennum lífskjörum og í dag kost-
aði 50 þús. krónur á mánuði að
framfleyta vísitöiufjölskyldunni.
Fórnir launamanna
unnar fyrir gýg
„Þrátt fyrir fómfýsi launafólks er
nú margt sem bendir til þess að
verðbólgan muni vaxa á ný. Ástæð-
an er halli á ríkissjóði og stórfelldar
erlendar lántökur. Ríkissjóður er
nú rekinn með erlendum lánum.
Rekstrarreikningar opinberra
stofnana - frímerki, sími og laun -
þetta er greitt með erlendum lán-
um. Meðlagsskuldir em gerðar
upp með erlendum lántökum.
Byggingarsjóður ríkisins verður að
taka erlend lán í fyrsta sinn í sög-
unni. Þannig er veruleg hætta á því
að fómir launamanna í baráttunni
gegn verðbólgu verði unnar fyrir
gýg.“
Svavar sagði að fjölmennir bar-
áttufundir 1. maí sl. væm til marks
um vaxandi hreyfingu íslenskra
launamanna, æ fleiri væm að átta
sig á því reginafli sem verkalýðs-
samtökin væru sameinuð. Launa-
menn væru að átta sig á því að þeir
þyrftu ekki að una þeim smánar-
kjömm sem ríkisstjómin hefur
skammtað. Síðan sagði Svavar:
Þú átt möguleika
á að verja þig
• ,J»ú veist að það er óþarfi að
þola kjaraskerðinguna stundinni
lengur og þá niðurlægingu fátæktar
og örvæntingar sem stjórnarstefn-
an hefur leitt yfir alþýðuheimilin á
íslandi.
• Þú veist að það er ranglátt að
leggja byrðar þessa dags með slig-
andi þunga á framtíðina, börn okk-
ar og barnabörn, og þess vegna er
stefna ríkisstjórnarinnar með stór-
auknum erlendum lántökum í raun
hættuleg fyrir efnahagslegt sjálf-
stæði íslensku þjóðarinnar.
• Þú veist að það er óþarfi að líða
lækkun á sjúkradagpeningum
húsmæðra, námsmanna og ungra
verkamanna.
• Þú veist að það er ranglátt að
leggja á sífellda sjúklingaskatta en
lækka á sama tíma skatta á bönkum
og öðrum lánastofnunum.
• Þúveist íhjartaþéraðstjórnar-
stefnan er stefna sundrungar þegar
þjóðinni er sameining og samstaða
lífsnauðsyn.
• Þú þarft að gera þér ljóst að þú
átt möguleika á að verja þig. Þú
þarft ekki að þola niðurlæginguna
stundinni lengur.
• Þú þarft ekki stundinni lengur
að líða þá storkun sem felst í yfir-
lýsingunum um Singapore norð-
ursins, þar sem þú ert settur á upp-
boð á alþjóðlegum markaði stór-
fyrirtækjanna.
• Þú þarft að gera þér ljóst að
svipuhöggin sem ríkisstjórnin hef-
ur látið dynja á baki verkalýðs-
hreyfingarinnar eru þegar orðin
nógu mörg - hvort sem þau hafa
birst í banni við kjarasamningum
eða beinni kjaraskerðingu.
Enginn má
skerast úr leik
• Þú þarft að gera þér ljóst að í
verkalýðssamtökunum er fólgið afl
sem getur unnið stóra sigra. Þú
þarft þess vegna að beita þér af
alefli í þínu verkalýðsfélagi á næstu
mánuðum því starfið þar getur
ráðið úrslitum. Verkalýðshreyfing-
in getur ekki haft meira afl en nem-
ur áhuga og fórnfýsi liðsmann-
anna. Þess vegna er lífsnauðsyn að
starfa og starfa enn í hverju einasta
verkalýðsfélagi. í þessum efnum
dugir ekki að treysta á einstaka for-
ingja. Hver einasti einstaklingur
hefur rétt og heimild, en líka
skyldu, til þess að taka afstöðu til
mála og meta þróunina út frá eigin
hagsniunum og hagsmunum
heildarinnar í senn. Hagsmunir
allra vinnandi manna fara saman í
þeirri baráttu sem framundan er.
Þar má enginn skerast úr leik, ekk-
ert byggðarlag, ekkert verka-
lýðsfélag, enginn einstaklingur."
Þá kom Svavar aftur að þeirri
spurningu hvaða lífi fólk vildi lifa
og sagðist sannfærður um að yfir-
gnæfandi meirihluti þjóðarinnar
vildi stefnu friðar, þjóðfélag
jafnréttis og lýðræðis og væri and-
vígur því fjármagnsdekri sem nú-
verandi stjórn stundar.
Má aldrei gerast aftur
Núverandi ríkisstjóm væri
hættuleg lýræðislegu stjórnarfari á
íslandi og launamenn yrðu að gera
sér ljóst að hún væri komin til valda
í krafti kjörfylgis. Skapa þyrfti
sterkt afl verkalýðsins og vinstri-
manna og Alþýðubandalagið væri
reiðubúið að leggja sitt af mörkum
í þeirri baráttu sem framundan
væri.
• „Það má aldrei gerast aftur að
kaupránsöflin nái saman eins og í
núverandi ríkisstjórn.
• Það má aldrei gerast að verka-
lýðshreyfingunni verði framar
storkað eins og gerst hefur á liðn-
um mánuðum.
• Það má aldrei gerast aftur að
ráðist sé að innviðum okkar
þjóðfélags samkenndar og sam-
vinnu eins og núverandi ríkisstjóm
hefur gert.
• Það má aldrei framar gerast að
þjóðin verði að þola annað eins til-
ræði við sjálfstæði þjóðarinnar og
birtist í orkusölustefnu Sverris
Hermannssonar og hernámsstefnu
Geirs Hallgrímssonar.
• Þá má aldrei gerast aftur.
í starfi, baráttu og samheldni
felst von okkar“, sagði Svavar
Gestsson formaður Alþýðubanda-
lagsins að Iokum.
Guðrún Helgadóttir alþingismaður
Tvö dæmi
úr þjóðlífinu
Fyrrverandi ríkisstjórn lagði á
það áherslu, að kjaraskerðing
yrði ekki meiri en sem næmi
falli þjóðartekna, sem Ijóst var
þá þegar að drægjust saman.
Núverandi ríkisstjórn hefurhins
vegartekið af launafólki marg-
falt meira en sem nemur lækk-
un þióðartekna. Til sönnunar á
því: í tíð fyrrverandi ríkisstjórnar
féllu þjóðartekjur á hvern vinn-
andi mann á árunum 1979-82
um 7,6%. Kaupmátturvar
skertur um 6,8% á sama tíma,
eðaeinu % minnaen lækkun
þjóðarteknavarð. Ítíðnúver-
andi ríkisstjórnar hafa þjóðart-
ekjur rýrnað um 7,4% á árun-
um 1982-84, en kaupmáttur
verið skertur um 26,3% eða
tæpum 20% meira en lækkun
þjóðartekna nam.
Gífurleg
tilfœrsla fjár
Hvert hefur þetta fé farið, sem
tekið hefur verið af launþegum?
Ekki til sameiginlegrar þjónustu og
hagsbóta fyrir þá, sem féð létu af
hendi. Stórlega hefur verið dregið
úr uppbyggingu þjónustustofnana
fyrirfatlaða, ellilífeyrisþega, sjúkl-
inga, dagvistarheimila fyrir börn,
draga skal úr kennslu barnanna á
landsbyggðinni, sem slakasta
kennslu fengu fyrir, og nú síðast
felldi Alþingi að leysa vistunar-
vanda innan við 20 sjúklinga sem
svo illa eru staddir, að engin stofn-
un finnst fyrir þá. Hefur þetta fé þá
farið til uppbyggingar atvinnuveg-
anna til að taka við nýrri kynslóð?
Ó, nei, þeir hafa farið beint í vasa
atvinnurekenda til þeirra eigin ráð-
stöfunar. Hér hefur átt sér stað á
örstuttum tíma gífurleg tilfærsla
fjár frá hinum almenna launa-
manni til fjármagnseigenda og
eignamanna, sem minnst greiða
hlutfallslega til þjóðfélagsins.
Fjármagnseigendur eru skjól-
stæðingar þessarar rfkisstjómar,
en hrædd er ég um að litli maðurinn
í þjóðfélaginu fálmi ráðlaus eftir
hlýrri hendi ríkisstjómarinnar um
þessar mundir. Honum er ekki nóg
að vita að verðbólguna er hann bú-
inn að greiða niður, hann vantar að
vita hvernig hann á að greiða sína
eigin reikninga með afganginum af
launum sínum.
Á Sóknar-
launum í 30 ár
Nú er svo komið, að fullfrískt og
fullvinnandi fólk verður að leita til
félagsmálastofnan eftir fjárhagsað-
stoð. Dæmi um það: Til mín leitaði
55 ára gömul kona, ógift og barn-
laus, sem unnið hefur á Sóknar-
launum hjá Reykjavíkurborg í 30
ár. Hún hafði búið við lága húsa-
leigu um árabil, en þurfti nú að
finna aðra íbúð. Henni varð þá
ljóst að laun hennar duga ekki við
venjulega markaðshúsaleigu. Svo
að hún vildi leita aðstoðar Fé-
lagsmálastofnunar Reykjavíkur.
Eftir 30 ára trútt starf fyrir samfé-
lagið er hún ekki fær um að vinna
Guðrún Helgadóttlr: Háttvlrtlr þlngmenn, verður engum bumbult?
fyrir sjálfri sér. Mánaðarlaun
hennar em nú 12.888 kr., húsaleiga
6-7000 krónur og svo geta þing-
menn tekið tölvurnar og reiknað
út, hvemig lifa á af afganginum.
Þessari konu hefur verið sagt hér í
kvöld, að nú megi hún kætast yfir
lækkun verðbólgunnar samkvæmt
kenningunni um að sælla sé að gefa-
en þiggja.
En þeir sem sitja með 40%in af
laununum hennar eru trúlega enn
hressari. Þó virðist einn og einn
fulltrúi atvinnurekendavaldsins
hafa fengið óbragð í munninn, eins
og ræða Jóns Sigurðssonar for-
stjóra verksmiðjunnar á Grundar-
tanga, sem lýst var í útvarpi í kvöld,
sýndi. Þetta er nefnilega fullkom-
lega siðlaust, háttvirtir þingmenn.
Gjafir eru gefnar
En skilji konan umrædda ekki
ágæti þess að greiða niður verð-
bólguna getur hún kannski glaðst
yfir öðru sem hún hefur gefið:
Stjórn Landsvirkjunar hefur tekið
úr sjóði hennar og annarra
launþega 280.000 kr. og keypt mál-
verk handa formanni sínum og
þjóðkunnum bankastjóra og
280.000 kr. eru 2,2 árslaun hennar.
En hann var líka orðinn 5 árum
eldri en hún og launin hans varla
komin nema í minnst 120.000 kr. á
mánúði, þó að hann þurfi hvorki að
ferðast, veiða né aka bifreiðum á
eigin kostnað. Konan vonar að 17
manna nefndin sem hefur um ára-
bil setið að endurskoðun á lífeyris-
réttindum hennar gleymi honum
ekki, hann situr líka þar. í ein-
lægni, háttvirtir þingmenn, verður
engum bumbult?
Þesi tvö dæmi úr þjóðlífinu eru
dæmigerð fyrir það sem er að ger-
ast. Þetta eru stéttaandstæðurnar í
þjóðfélaginu, litii maðurinn, sem
vinnur ekki lengur fyrir sjálfum
sér, hvað þá öðrum, þó að hann
vinni allan daginn, og vinur hans,
sem forvaltar launin hans.
Helgi Seljan alþingismaður í umræðum um meðferð nauðgunarmála
Hin hliðin í raun
miklu ótrúlegri
Helgl Seljan: Fordæmlngarraddlr
fortíðarinnar eru sannarlega enn á
ferð.
Rétta þarf af
áttavita
almennings-
álitsins
og bœta
réttarstöðu
þolandas
„Hin hlið þessara mála er í
raun miklu óhugnanlegri. Það
eru málin sem aldrei koma
neins staðar á dómspappíra
eða á rannsóknarstig“, sagði
Helgi Seljan alþingismaður
m.a. í umræðu á Alþingi um
meðferð nauðgunarmála.
„Ég veit að oft virðist svo sem
aðrar reglur gildi, þegar um
nauðgunarmál er að ræða,
heldur en önnur afbrotamál, að
ekki sé nú talað um ýmis undar-
leg fyrirbæri í kringum þessi
mál, hvað varðar alla máls-
meðferð og dómstóla. Þar má
nefna þær furðulegu yfir-
heyrsluaðferðir sem við-
gangast oft á tíðum hér að lút-
andi.
Illur grunur hefur oft að mér
læðst af ærnum tilefnum, staðfest-
um og óstaðfestum, að málsmeð-
ferð kunni að vera önnur á margan
máta varðandi nauðgunarmál en
hin almennu afbrotamál í þjóðfé-
laginu. Hér eru auðvitað einhver
óhugnanlegustu afbrotamálin á
ferðinni, en meðferðin er áreiðan-
lega misvísandi. Það er því full
ástæða til þess að hvetja yfirvöld
dómsmála til þess að fara
gaumgæfilega ofan í þessi mál.
Kvcnnaalhvarf óánægt mcð meðfcrð nauðgunarmála
Skelfílegar
yfirheyrslur ýf,
• Konur vituekkiadþirr geta neiiad ‘ÍHií ,V
uð svuru persónulegum spurning-
• Adstod kvcnnuuthvurfsins tulin
óœskileg ul' Runnsóknarlóeregl- S5,l,V‘5l<»sí,‘í *
unni? '
» Xlörghundruð I iiifmi mi f 1 1 ’ ^
En hins vegar er hin hlið þessara
mála í raun miklu óhugnanlegri.
Það eru málin sem aldrei koma
neins staðar á dómspappíra eða á
rannsóknarstig. Þetta kom mjög til
umræðu á sínum tíma þegar fjallað
var um frumvarp um kynlífsráðgjöf
og fóstureyðingar hér í þinginu. f
nefndarstörfum sem þá fóru fram
voru veittar ýmsar upplýsingar sem
komu mér að minnsta kosti mjög á
óvart í óhugnaði sínum.
Önnur hliðin snertir semsagt
meðferð mála í dómskerfinu, hin
höfðar beint til þess almenningsá-
lits, sem í veigamiklum atriðum
hefur verið brenglað og næstu
öfugt við siðgæði og réttlætiskennd
gagnvart þolandanum. Það þarf
því sannarlega að rétta af þann átt-
avita sem öllu skiptir, áliti fólks af
báðum kynjum á rétti og hlut þol-
andans í nauðgunarmálum. For-
dæmingarraddir fortíðarinnar eru
sannarlega enn á ferð og ráða
meira en okkur grunar, og það spil-
ar um leið inn í málsmeðferð alla.
Þarna er verk að vinna og fyrst og
síðast þarf að bæta réttarstöðu þol-
andans frá því sem nú er.
Það mætti vissulega fleira um
þetta segja, en þessi meginatriði
skulum við hugleiða, og ekki bara
hugleiða, heldur gera allt sem unnt
er til þess að ná fram þeirri niður-
stöðu, sem ein er okkur sæmandi í
þessum málum, og breyta því áliti
sem er allt of ríkjandi ennþá meðal
fólks af báðum kynjum.
-ekh
Steingrímur J. Sigfússon alþm.
Stefnir 1 nýja
holskeflu
byggðaröskunar
Það kann við fyrstu sýn að
virðast undarlegt að þessi ríkis-
stjórn skuli af fullkomnu tillits-
leysi traðka á fjölmennum hóp-
um okkar þjóðfélags svo sem
almennum launþegum, sjó-
mönnum, bændum, fötluðum,
námsmönnum og svo mætti
lengi telja, en ekki þora að
hróflavið fremurfámennum
hópumfjármagnseigenda. En
á því er sú einfalda skýring að
þetta er ríkisstjórn hinna síð-
asttöldu. Þessi ríkisstjórn var
mynduð til að standa vörð um
hagsmuni gróðaaflanna í
þessu landi. Þeirra sem mata
krókinn á veru erlends hers í
landinu, á samskiptum við er-
lenda auðhringi, á braski og
milliliðastarfsemi.
Þessi ríkisstjórn er að gera Is-
land að velferðarríki fjár-
magnsaflanna, að Paradís
auðmagnsins, en að láglauna-
svæði fyrir vinnandi alþýðu,
sagði Steingrímur J. Sigfússon
m.a. íræðu sinni.
Tómt kák
og vitleysa
Steingrímur ræddi.einkum um
stöðu atvinnumála og alvarlegar
horfur hvað atvinnuöryggi varðar.
Hann sagði ástandið vera sérstak-
lega slæmt í atvinnumálum á ýms-
um stöðum á landsbyggðinni og á
Akureyri væri hlutfall atvinnu-
lausra 4-5% og 6-8% meðal ungs
fólks.
Svokallaðar ráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar til stuð'nings undir-
stöðuatvinnuvegum þjóðarinnar
hafa lítið reynst nema innantómar
yfirlýsingar, sem hæstvirtir ráð-
herrar eiga ætíð nóg af og afgang-
urinn hefur verið kák og vitleysa.
Hvar eru t.d. þær úrbætur á
lausaskuldavanda útgerðarinnar
staddar sem sjávarútvegsráðherra
boðaði í tengslum við ákvörðun
fiskverðs á sínum tíma? Þær eru í
nefnd og hafa það náðugt að sögn.
Ráðstafanir ríkisstjómarinnar
hingað til í sambandi við rekstrar-
vanda sjávarútvegsins hafa aðal-
lega beinst að því að ganga á hlut
sjómanna í bókstaflegri merkingu,
þeirrar stéttar í landinu sem senni-
lega hefur tekið á sig mesta kjara-
skerðingu af öllum undanfarin ár.
Aðgerðir í sambandi við skuldir
útgerðarinnar við Fjárfestingarlán-
asjóðinn fela enga úrlausn í sér í
sambandi við þá sem verst standa.
Ráðist
að bœndum
Næstir sjómönnum í þessu efni
koma sennilega bændur og hvað er
ríkisstjómin að gera fyrir þá þessa
dagana? Hún er að lækka niður-
greiðslur á landbúnaðarvörum
bændum og neytendum í óhag.
Þetta mun óhjákvæmilega leiða til
minni neyslu innanlands og þannig
er vísað á aukinn útflutningsvanda
þó síðar verði.
Breyting á lausaskuldum bænda
í föst lán sem menn hafa beðið eftir
langeygir er að ullast upp í höndun-
um á landbúnaðarráðherra. Ein-
ungis brot af því fjármagni sem til
Steingrímur J. Slgfússon: Þetta er aðullast upp í höndunum á landbúnaðar-
ráðherra.
þarf hefur verið útvegað eða verð-
ur útvegað öllu heldur þegar sláttu-
menn fjármálaráðherra fara að
taka lán úti um heimsbyggðina í
krafti bandormsins. Afgangurinn
verða skuldabréf, pappír með bleki
á, bændum og skuldunautum
þeirra gagnslítil eða gagnslaus.
Fólksflótti
af landsbyggðinni
Steingrímur sagði stöðu lands-
byggðarinnar í heild vera orðna
ærið áhyggjuefni þeim sem meta
jafnvægi í byggð landsins meir en
útlendar hagfræðikenningar. Nýj-
ustu tölur bentu til verulegs fólks-
flótta til SV-homsins svo næmi fast
að 1000 manns á sl. ári. Ríkis-
stjórnin setti hverja stórfram-
kvæmdina á fætur annarri af stað á
því svæði og hefði um leið koðnað á
öllum aðgerðum til að leiðrétta það
mikla misrétti sem ríkfr í landinu
hvað kyndingarkostiiað varðar.
„Byggingariðnaður og ýmis
þjónusta úti á landsbyggðinni hef-
ur dregist gífurlega mikið saman.
Það verður því ekki annað séð en
stefni í nýja holskeflu byggðarösk-
unar í ríkisstjómartíð Steingríms
Hermannssonar, haldi svo sem
horfir.
Margvarðir í
kjarnorkubrölti
Bandaríkjanna
Því næst vék Steingrímur orði að
hinum umfangsmiklu hernaðar-
framkvæmdum í Helguvík og á
Keflavíkurflugvelli og að með
þeim framkvæmdum væri verið að
margvefja íslandi inn í kjamorku-
vígbúnaðarnet Bandaríkjanna.
Utanríkisráðherra talaði um friðel-
skandi vamarmannvirki eins og
þau væm helgimyndir í kirkju, þeg-
ar hver maður sem ekki væri annar-
lega haldinn sæi að verið er að gera
ísland aðleiksoppi í kjarnorkuvíg-
búnaðarvitfirringunni.
Hugsar þeim
þegjandi þörfina
í lokaorðum sínum vék
Steingrímur orði sínu að félagshyg-
gjufólki og stöðu Framsóknar-
flokksins í þessari ríkisstjórn, og
sagði m.a.:
„Leiftursókn frjálshyggjunnar
er nú framkvæmd á íslandi undir
fomstu Framsóknarflokksins. For-
sætisráðherra þessarar ríkisstjórn-
ar er sami maðurinn og einu sinni
sagði „allt er betra en íhaldið“ og
barðist gegn leiftursókninni. Það
fólk sem studdi Framsókn í barátt-
unni gegn hinni kaldrifjuðu leiftur-
sókn og horfir síðan uppá fram-
ferði þeirra þessa dagana hlýtur að
hugsa því þegjandi þörfina og lái
þeim hver sem vill.
Félagshyggjufólk í landinu þarf
að átta sig á því, að í þessari ríkis-
stjórn hafa verstu afturhaldsofl
Iandsins læst saman jámbrydduð-
um klónum. íslenskt launafólk
þarf að segja þessum öflum á þann
eina veg sem skilst að við viljum
ekki.ofurselja ísland frumskógar-
lögmálum fjármagnsins. Að við
viljum hér þjóðfélag friðar, sam-
hjálpar og jafnréttis.
Launamenn á íslandi, verka-
menn og sjómenn, bændur og
neytendur, námsmenn og kennar-
ar, einyrkjar, félagshyggjufólk og
samvinnumenn þurfa að sameinast
gegn ríkisistjórn fjármagnsa-
flanna, auðhringanna, og herm-
angsins. Oft er þörf en nú er brýn
nauðsyn".