Þjóðviljinn - 13.06.1984, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 13. júní 1984 ÞJOÐVILJINN — SIÐA 7
Hver var
Berlinguer?
Enrico Berlinguer var fæddur 25. maí 1922 í Sassari á Sardiníu. Faðir
hans var málafærslumaður. Fjölskyldan frjálslynd og borgaraleg, áhuga-
söm um félagafrelsi, prentfrelsi og mannréttindi.
Hann þótti strax í bernsku hlédrægur ogfeiminn. Stúdentspróf tók hann
1939 og stóð sig best í sögu og stærðfræði. Um það leyti ies hann Bakúún
og telur sig anarkista. 1943 gekk hann í Kommúnistaflokk Ítalíu. í janúar
1944 var hann handtekinn fyrir þátttöku í uppreisn alþýðufólks í Sassari,
sem heimtaði brauð, og var fjóra mánuði í fangelsi. Það var skömmu
síðar, að hann komst svo að orði við kaþólskan biskup að „sá dagur mun
koma að kaþólskir og marxískir öreigar taki höndum saman“.
Árið 1948 varð Berlinguer aðalritari FGCI, Ungkommúnistasamtak-
anna, og sest um leið í miðstjórn PCI. Um tíma stjórnaði hann flokks-
skólum á Sardiníu og í Latium. 1964 var hann fulltrúi PCI á þingi franskra
kommúnista og tók eftir það þátt í mörgum alþjóðlegum ráðstefnum. 1969
varð hann vararitari PCI en árið 1972 aðalritari. Hann sat á þingi og sem
aðrir þingmenn kommúnista lét hann helming þingfararkaups renna til
flokksins.
Hann var ekki foringjalegur í útliti - bandarískur blaðamaður sagði
hann fullkomna „andfjölmiðlalegan" og mundi hann aldrei komast til
áhrifa í landi eins og Bandaríkjunum. En á þennan hlédræga mann, sem
kallaður var il sardo muto, var meira og betur hlustað en flesta aðra menn
á ftalíu og í Evrópu.
áb.
slóakíu 1968. Á alþjóðlegum fund-
um kommúnistaflokka leitaði
Berlinguer samstarfs við þá sem
neituðu forystuhlutverki hins so-
véska flokks. Og þegar Solidar-
nosc, verkalýðshreyfingin óháða í
Póllandi, var bönnuð, tók Berling-
uer og flokkur hans eindregna at-
stöðu með Solidarnosc og gáfu út
lærða yfírlýsingu um að sovéskir
arftakar Októberbyltingarinnar
væru komnir í fullkomnar ógöngur
með sitt samfélag.
Sigurinn 1976
Árið 1976 varð öðru fremur ár
Berlinguers. Sá sem þessar línur
skrifar var þá í Róm að fylgjast
með kosningaslag, sem lyktaði
með góðum sigri ítalskra kommún-
ista, PCI fékk um 34% atkvæða og
bætti við sig 48 þingsætum. Allir
kepptust við að hylla Berlinguer,
sósíalistar, kaþólskir menntamenn
(„kirkjan er partur af ítölsku lands-
lagi“ sögðu kommúnistar), er-
lendir fréttahaukar á vakki eftir
góðu viðtali. Berlinguer talaði á
útifundum og blaðamannafundum
hægt og einkar skýrt, hugsunin var
ljós sem og mál hans og jafnvel sá
sem var einkar fátækur í ítölsku gat
vel fylgst með. Það var þá, að Berl-
inguer talaði um það, að það væri
vissulega erfitt að eignast það sem
hann nefndi „socialismo nella li-
bertá“ - sósíalismi í frelsi. í
Austur-Evrópu fyrtast menn við
slíku tali, þeir vilja hafa sitt flokks-
ræði og engu breyta. Á Vestur-
löndum vilja hin ríkjandi öfl ekki
heldur gefa okkur tækifæri til slíkr-
ar tilraunar (Berlinguer hefur m.a.
átt við það, að einatt hefur verið
stutt í að þingræði sé kippt úr sam-
bandi í Suður-Evrópu ef hægriöflin
óttuðust vinsældir vinstriflokka).
En, bætti hann við, hér á Vestur-
löndum eru samt „færri hindranir“
- meno di vencoli - í þessari við-
leitni til að skapa sósíalisma í frelsi
en í kommúnistari'kjum. Þetta voru
fróðleg ummæli og þótti ýmsum
gömlum kommúnistum nóg um
það vantraust á „alræði öreiganna“
sem í þeim birtist.
Merkiiegt ævistarf
Evrópukommúnismanum og
Enrico Berlinguer vegnaði ekki
eins vel og margir vonuðu hin
seinni árin. Kommúnistaflokkur-
inn franski, sem þóttist sammála
Berlinguer 1976, hljóp undan
merkjum og sneri aftur til
Moskvuvináttu og vissrar einang-
runarstefnu. Sögulegir sáttamenn
fóru halloka í flokki Kristilegra
demókrata. Sambúðin við ítalska
sósíalista versnaði, einkum eftir að
Benedetto Craxi varð formaður
þeirra og tók upp þá stefnu að
reyna að einangra kommúnista
sem mest. Kalda stríðið milli rísa-
veldanna magnaðist og dró úr
möguleikum sjálfstæðari Vestur-
Evrópu
En engu að síður hlýtur hver
sanngjarn maður að viðurkenna að
Enrico Berlinguer lauk merku ævi-
verki. Hann losaði flokk sinn úr
viðjum þeirrar kreddufestu sem
enn héldu þegar hann tók við.
Hann opnaði glugga fyrir ferskum
vindum endumýjunar á starfi evr-
ópskra verkalýðsflokka með þeim
hætti, að umræðan hafði ekki bara
áhrif í litlum hópum eins og oft vill
verða, heldur í vel skipulagðri
fjöldahreyfingu. Það er ekki síst
honum að þakka, að flokkur ítal-
skra kommúnista á sér í starfi og
hugmyndum merkilegan arf, sem
margt er hægt að byggja á og evr-
ópskir vinstrisinnar geta margt lært
af.
Skreiðarframleiðendur mótmæla harðlega töku
gengismunar af óseldum birgðum fyrri ára.
GreiSsluþrot blasir við
Á aðalfundi Samlags Skreiðar-
framlciðenda sem haldinn var ■ síð-
ustu viku var mótmælt harðiega
þeirri þrjáhyggju stjórnvalda að
halda til streitu töku gengismunar
af skreiðarbirgðum frá árunum
1981, 1982 og 1983, þótt staðfest sé
af Þjóðhagsstofnun að tap fram-
leiðenda þessi ár sé umtalsvert.
Segir í ályktun aðalfundarins að
svo langt sé gengið, að greiðsluþrot
blasi við mörgum sem byggt hafa
afkomu sína á skreiðarverkun. Er
sú krafa gerð til stjórnvalda að
framleiðendum verði að fullu bætt
það sem af þeim hefur verið tekið
og fyrirhugað er að taka í gengis-
munasjóð af skreiðarbirgðum frá í
maí á sl. ári.
Minnt er á að framleiðendur hafi
orðið fyrir miklu tjóni vegna rýrn-
uiiar og geymslu og vaxtak-
ostnaðar og enn sé allt á huldu hver
niðurstaða viðskipta við Nígeríu
verður.
Skorar fundurinn á viðskipta-
ráðherra að taka sér fyrir hendur
ferð til Nígeríu ásamt fulltrúum
bankastofnana til að freista þess að
liðka fyrir skreiðarviðskiptum.
Skreiðarbirgðir í landinu eru nú
um 250 þúsund pakkar, mest allt
frá fyrii árum. -lg
Söluskálaþjónusta
Goði framleiðir nú pylsur,
sem eru sérstaklega ætlað-
ar söluskálum og veitinga-
húsum og tilvaldar fyrir
sölutjöld á 17. júní.
Getum einnig afgreitt pylsu-
bréf, tómat, sinnep, remúl-
aði, steiktan og hráan lauk
- um leið og pylsurnar eru
pantaðar.
Kjötiðnáöarstöð
Sambandsins
K 'lRKJUSANDl SÍMI 68 6366
Hafið samband við sölumenn okkar í síma 686366.
STETI
STET
UR HELLUM OG BROTSTEINUM
SEM VID SELJUM.
HJA OKKUR FAIÐ ÞIÐ
MARGS KONAR HELLUR OG
BROTSTEINA í STÉTTAR
OG GARÐSKREYTINGAR,
STÍGA OG ÞREP.
MUNIÐ OKKAR ÓTRULEGA
HAGSTÆDU GREIÐSLUSKILMÁLA
- 20% UT OG
AFGANGINN Á 6 MÁNUÐUM.
SÍMINN ER 28600

lun n ii Rl
IVU Ift u Iftl
28-693 MÁLNING OG VERKFÆRI . 28-605
28-620 BYGGINGAVÖRUR...... 28-600
28-604 FLlSAR, HREINLÆTISTÆKI. 28-430