Þjóðviljinn - 26.06.1984, Page 4

LEIÐARI
Fiskverð og frestanir
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks var ákveðin í fyrstu og hjó ákaft niður lífs-
kjör almennings til þess að stemma stigu við verð-
bólgunni. Slík kjaraskerðing hefur aldrei verið talin
annað en tímabundin aðgerð sem ætti að skapa
rými og tóm til þess að ná tökum á stjórn efnahags-
mála. Eins og títt er um nýjar ríkisstjórnir eiga þær
sína hveitibrauðsdaga og njóta velvilja meðan látið
er á það reyna hvernig þeim tekst upp. Þessi tími er
nú liðinn að því er tekur til ríkisstjórnar Steingríms
Hermannssonar. Þær stjórnaraðgerðir sem nú
kveður mest að eru ákvarðanir um að fresta því að
taka á vandamálum í efnahagslífinu. Og aðeins er
tjaldað til einnar nætur í þeim tilfellum að saman
næst um aðgerðir.
Það kom vel í ljós í vor að ríkisstjórn leysir engan
vanda heldur frestar öllum úrlausnum. Þegar
stjórnarliðar rembdust við að troða upp í fjárlagag-
atið varð niðurstaðan ekki önnur en sú, að málum
var velt yfir í aukinn fjárlagahalla, og erlendar lán-
tökur. Sama er uppi á tengingnum við fiskverðsák-
vörðun í sl. viku. Sex prósent meðaltalshækkun
fiskverðs og 4% hækkun á verðuppbót úr verðjöfn-
unardeild Aflatryggingasjóðs fleytir útgerð og fisk-
vinnslu fram á haustið. En það mun ekki líða á
löngu þar til farið verður að kalla á nýjar reddingar.
Næsta „krísa“ í sjávarútvegnum verður skollin á
fyrir áramótin.
Og ríkisstjórnin heldur áfram að slá erlend lán.
Þannig er hluti af hækkun verðuppbótarinnar
greiddur með lántöku erlendis og bætast þar 100
milljónir króna í skuldasúpuna, sem þegar flóir út
yfir öll ríkisfjármálin hjá stjórninni sem þóttist ætla
að stöðva erlenda skuldasöfnun. Stjórnin hefur
glatað trausti á síðustu mánuðum og ekkert sérstakt
bendir til þess að hún hafi möguleika tii þess að
öðlast sterka stöðu að nýju.
im 1 etnanagsutmu. Ug aóems er - ^ **yju.
Sérkennileg sölumennska
í eitt ár hefur ísland verið á alþjóðlegu uppboði
, sem láglaunaland sem bjóði fala ódýra orku fyrir
| stóriðjufyrirtæki. Látið hefur verið fylgja í þessu
útboði að íslensk stjórnvöld hafi þá stefnu eina að
fá hingað erlent fjármagn og allt sé opið í samning-
amálum og geti farið eftir höfði þeirra sem hér vilja
fjárfesta. Það fer lítið fyrir virku íslensku frum-
kvæði, sem Framsóknarflokkurinn hafði gert að
sínu stefnumáli, og átti að miða að því að íslending-
ar hefðu sjálfir forystu og frumkvæði í iðnþróun
hérlendis.
Sölumaður Sjálfstæðisflokksins Birgir ísleifur
Gunnarsson hefur verið á stöðugum ferðalögum
um heiminn að útvega orkukaupendur. Hingað til
hefur uppskeran verið rýr og ekkert fast í hendi
enn. Dæmigert um stöðuna í þessum málum er að
flugvallarsamtöl um hugsanlegan áhuga Jamaica-
manna á samstarfi við íslendinga þykja orðin
fréttamatur. En hér á landi eru nú staddir fulltrúar
Alcan „til þess að líta á Eyjafjarðardæmið", eins og
Sverrir Hermannsson iðnaðarráðherra orðaði það
er hann boðaði komu þeirra í sl. mánuði. „Lítist
þeim ekki á Eyjafjarðardæmið eða vilji Eyfirðingar
ekki af þeim vita þá verður Þorlákshafnardæmið
tekið fyrir“. Og gangi saman með Eyfirðingum og
Alcan verður að sögn iðnaðarráðherra eitthvað að
verða eftir fyrir Alcan-menn í Þorlákshöfn.
í útvarpsfréttum sem rekja má til iðnaðarráð-
herra og sölumanna hans virðist á stundum sem hér
sé allt að fyllast af nýjum álverum og landshlutum
er att saman í kapphlaup um hnossið. Þar á milli
koma svo tímabil sem engu er líkara en ekkert sé
komið af stað hjá stóriðjumönnum íhaldsins, og
sölumennska þeirra hafi verið unnin fyrir gýg. Yfir-
lýsingar um orkuver í eigu erlendra fyrirtækja og
iðjuver án íslenskrar eignaraðildar hefur ekki
skort, en hvort þar er um að ræða bjargfasta stjórn-
arstefnu eða eínkahugsanir er hreint ekki ljóst. En
hætt er við að samningsstaða íslenskra stjórnvalda
er orðin harla aum eftir þá tegund sölumennsku
sem hefur átt sér stað.
KLIPPT OG SKORIB
Umburðarlyndi
ráðherrans
Ragnhildur Helgadóttir ráð-
herra virðist ekki láta stjórnast af
ýkja stórmannlegum hvötum
þegar námsmenn eru annars veg-
ar. Á þjóðhátíðardaginn tóku
námsmenn erlendis sig til og mót-
mæltu við sendiráð íslands á
Norðurlöndunum sleifarlagi
hennar í lánamálum. Þetta voru
áberandi mótmæli sem vöktu at-
hygli ytra, spjöld voru skekin
framan í sjónvarpsvélar, dreifirit-
um otað að vegfarendum sem
náttúrlega sýndu meiri samúð
með námsmönnum en Ragnhild-
ur, og sendiherrum var afhent
harðort mótmælaskjal.
Af þessu voru drjúgar fréttir í
íslenskum fjölmiðlum sem hugn-
uðust illa frúnni við Arnarhól.
Enda var ekki fyrr búið að segja
frá aðgerðum námsmannanna en
Ragnhiidur setti upp boxhansk-
ana og tilkynnti að hér eftir
myndi hún fella burt skylduaðild
að Sambandi íslenskra náms-
manna erlendis (SÍNE).
En skylduaðildin ergamalt bar-
áttumál SÍ.NE sem fékkst í gegn
í ráðherratíð Vilhjálms Hjálm-
arssonar, og er í rauninni hinn
fjárhagslegi grundvöllur að starf-
semi samtakanna. í þessu sam-
bandi er vert að geta þess, að við
Háskóla íslands verða allir náms-
menn að eiga aðild að Stúdenta-
ráði Háskólans, og um það hefur
raunar gengið dómur.
Það virðist því deginum ljósara
að það sem hér er á ferðinni er
ekkert annað en illa dulin hefnd
gagnvart SÍNE fyrir að vilja ekki
sitja aðgerðarlaust undir niður-
skurði ráðherrans.
Miklir menn erum við.
Sextíu prósent
ráðherrann
Annað dæmi um óþol ráðherr-
ans gagnvart skoðunum sem ekki
falla eins og flís að hennar pólit-
íska bakhluta er samræmd aðför
hennar og Morgunblaðsins að
stjórn Lánasjóðsins.
En stjórn sjóðsins hefur farið
afskaplega mikið í taugarnar á
ráðherra fyrir það eitt að vilja
fara að lögum og veita námsfólki
full lán út á útreiknaða fram-
færslu þess. Ráðherrann stóð sig
hins vegar ekki betur en svo í að
útvega sjóðnum fé, að stjórnin
fann út með fremur einföldu
reikningsdæmi að ekki væri hægt
að veita nema sextíu prósent lán,
og hluti sumarlána sem búið er að
senda námsmönnum erlendis var
því ekki nema 60 prósent af hinni
reiknuðu fjárþörf.
Af þessu tilefni hefur ráðherr-
ann í hópi námsmanna stundum
verið nefndur sextíu prósent
ráðherrann!
Mogginn œpir
Með þessum þrýstingi tókst
stjórn sjóðsins að knýja fram yfir-
lýsingu frá Ragnhildi þar sem hún
lofaði því að námslánin yrðu ekki
minna en 95 prósent af reiknaðri
fjárþörf. Yfirlýsingin var birt
fjölmiðlum rétt fyrir helgina í
greinargerð frá menntamála-
ráðuneytinu, sem var undirrituð
af Ragnhildi Helgadóttur.
Greinargerðin kom fólki á
óvart að því leytinu að þar var
einnig vegið mjög harkalega að
stjórn Lánasjóðsins, en meiri-
hlutavald í stjórninni liggur hjá
fulltrúum sem skipaðir eru af
ríkisvaldinu. Þar sagði orðrétt:
„Þess má geta að stjórn LIN er
að mestu pólitískt skipuð og and-
stæðingar ríkisstjórnarinnar sitja
þar i meirihluta".
Degi síðar birtist svo mjög
harðorður leiðari í Mogunblað-
inu. Þar sagði:
„Stjórn lánasjóðsins hefur
látið í veðri vaka bæði leynt og
Ijóst undanfarið að næsta haust
muni fjárhæðir lána miðast við
60% af framfærslukostnaði stú-
denta og með það veganesti hafa
stjórnarandstæðingar með Þjóð-
viljann í broddi fylkingar skellt
allri skuldinni á menntamálaráð-
herra, ríkisstjórnina og meiri-
hluta framsóknarmanna og sjálf-
stæðismanna á Alþingi.“
Krafa um afsögn
Þessi málflutningur er þeim
mun undarlegri sem það er vitað
að formaður stjórnar sjóðsins og
fulltrúi menntamálaráðuneytis-
ins, þeir Sigurður Skagfjörð
framkvæmdastjóri NT og Árni
Vilhjálmsson íögfræðingur, eru
góðir og gegnir framsóknarmenn
sem á sínum tíma voru skipaðir í
sjóðsstjórnina af Ingvari Gísla-
syni framsóknarþingmanni og
forvera Ragnhildar í sæti ráð-
herra menntamála.
Þessir menn hafa með fulltingi
Ragnars Árnasonar, sem er full-
trúi fjármálaráðuneytisins, og
vissulega ekki afskaplega hallur
undir núverandi ríkisstjórn,
meirihlutavald í stjórn Lána-
sjóðsins. Og einn af þremur full-
trúum námsmanna, Hrólfur Ölv-
isson, er líka í Framsóknar-
flokknum. En það er fleirum en
Ragnhildi ráðherra í nöp við
þessa ágætu framsóknarmenn.
Ekki var dagur liðinn frá yfirlýs-
ingu hennar, þegar Morgunblað-
ið hafði um málið svofelld orð í
leiðara:
„Hag námsmanna er alls ekki
borgið með því að LÍN-stjórnin
skipi sér í stjórnarandstöðu.
Raunar liggur beinast við eftir þá
ádrepu sem meirihluti stjórnar-
innar, stjórnarandstæðingarnir,
fær frá menntamálaráðuneytinu
að þeir sem hann skipa segi af
sér.“
Steingrímur nœst?
Þetta eru í sjálfu sér fróðleg
viðbrögð hjá stærsta blaði þjóð-
arinnar sem oftar en ekki leggur
hina pólitísku línu Sjálfstæðis-
flokksins og nú verður gaman að
fylgjast með framhaldinu:
Hvernig skyldi til að mynda
Steingrími forsætisráðherra og
öðrum liðsforingjum Framsókn-
arflokksins á þingi líka það að
settlegir skoðanabræður þeirra
skuli kallaðir „stjórnarandstæð-
ingar“ og afsagnar þeirra krafist á
þeim forsendum?
Eða kannski við fáum næst að
sjá Moggann krefjast afsagnar
Steingríms Hermannssonar á
þeim rökum að hann er sannan-
lega félagi í Framsóknarflokkn-
um eins og þeir Árni Vilhjálms-
son og Sigurður Skagfjörð.
DJOÐVIUINN
Málgagn aósíalisma, þjóðfrelsis
og verkaJ)röshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritatjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fróttastjórar: Óskar Guömundsson. Valþór Hlööversson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guöjón Friöriks-
son, Lúövík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Möröur Ámason, Súsanna
Svavarsdóttir, össur Skarphóðinsson, Víöir Sigurösson (íþróttir).
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karisson.
Útlft og hönnun: Svava Sigursveinsdóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkaleatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Haröarson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Auglysingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Auglýaingar: Margrót Guömundsdóttir, Ragnheiður Óladóttir, Anna
Guöjónsdóttir.
Afgreiösiustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Sfmavarsla: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bflstjóri: ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumaöur: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Pökkun: Hanna B. Þrastardóttir,
Jóhanna Pótursdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsia, auglýsingar, ritstjórn:
Sföumúla 6, Reykjavfk, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiöja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verö f lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Áskriftarverð ó mónuöi: 275 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 26. júní 1984