Þjóðviljinn - 26.06.1984, Page 11

VIÐHORF
Hvað skal vor bið lengi standa?
Halldór Pjetursson skrifar
Eigum við þegjandi að bera
hver annan í gálgann? Til
hvers er verið að rövla um
tölur og prósentur? Fái ein-
hver 2% eru 6 tekin í staðinn
og þykir vel sloppið. Eigum
við ekki að kyrja þjóðsönginn
þegar sjúklingum spítalanna
verður hleypt út á götuna í sitt
lögboðna sumarleyfi í nær-
klæðum úr mokkalérefti?
Eigum við ekki að hneigja okk-
ur í kross þegar grautarhausarnir
flýja land og skilja okkur eftir
það sem áður var kallaður hunda-
grautur? Auðvitað borgar ríkið
fyrir þá út og bílar þeirra - gjöf frá
þjóðinni - bíða þeirra á strönd-
inni. Þá verður sungið í Sviss og
Sameinuðu þjóðirnar kollheimta
sína haustgeldinga. Sér almenn-
ingur virkilega ekki hvernig þessi
þöngulhöfuð eru búin að stilla
upp á taflborðið og hvernig öllu
skal háttað til leiks? Ennþá virð-
ast þeir vissir um dáðleysi okkar
og dauðasvefn.
Hið mikla hlutverk
- Hvað mun innar? sagði karl-
inn þegar hann fann lúsina á
tanngarðinum? Já - hvað, þegar
best kynjaða þjóðin á Norður-
löndum virðist ætla með gleði-
bragði að þola húðstrýkingu sálar
og líkama, dauðastunurnar eiga
víst að nægja sem eftirmæli? En
mér er spurn: Hverju þjóna slík
eftirmæli? Börn okkar taka þau
ekki til greina. Allir hljóta að
skilja að hlutverk mannsins er að
taka þátt í sköpunarverkinu,
bæta það og fegra en ekki eyða
því með atómglingri og mann-
drápum. Öll sköpunin höfðar til
réttlætis og nafnið réttarríki er
kórónan. Annars væri sköpunin
þrælakista líkt og ráðherrastjórn
vor.
Haldið þið, lesendur góðir, að
guð hafi skapað nýja heiminn til
þeirra örlaga sem hann hefur
hlotið af þeim mönnum, sem
snúa menningu og tækni upp á
djöfulinn? Margir hafa gægst út
fyrir þennan hnött í fortíð og nú-
tíð og það mun framtíðin ekki
síður gera. Það er að kvikna í
hugum margra að auka þekkingu
á tilgangi lífsins þó að við reynum
að ljúga okkur út úr því. Allt
bendir til, og á að gera, að
grunnur sköpunarinnar sé rétt-
læti. Við höfum og eigum margar
sagnir um framhald lífsins og
hvað við taki. Það eru heimtuð
vísindaleg sannindi og engum
skal það láð. En gáum í söguna,
þau koma ekki á sama hátt og
bráðabirgðalög. Brunó mátti
bíða 300-400 ár eftir sinni sýkn-
un. Ekki tóku þó hugir manna
mikið stökk. „Nú, karlinn hafði
þá rétt fyrir sér“. Nokkru seinna
rakst þetta fólk á nýja hugsun,
sem fram hafði komið.
Eflum sjálf-
stœða hugsun
Nú er enn byrjuð sama lyga-
þvælan, að telja fólki trú um
þetta og hitt, sem hvorki er hægt
að mæla né meta. Nú er hætt að
brenna og þá var næsta aðferð að
þegja í hel. Þetta iðkum við dag-
Íega og þurfum ekki grunnskóla
til. Enginn veit hvað mörgu er
hvíslað utan úr geimnum af þeim
sem lengra eru komnir. Við
eigum ekki að gleypa allt og vera
auðtrúa en því, sem er viturlegt
og höfðar til hins góða, sem kall-
að er, megum við ekki henda í
öskutunnuna, heldur hugsa sjálf-
ir og meta. Sjálfinu megum við
aldrei gleyma. Það getur enginn
bannað öðrum að telja þetta og
hitt vitleysu, ef þeim er það ein-
hver huggun. Hjá okkur Nýals-
sinnum í Kópavogi hafa komið í
samband fjölmargir af okkar
stórbrotnustu mönnum, sem
dánir teljast. Slíkt skal ekki rætt
hér en margt sýnist þeim koma
öðruvísi fyrir sjónir en meðan
þeir voru hér. Einn, sem kannski
bar af hvað vit snerti, sagði svo
frá:
Mér gekk ekki vel að átta mig
fyrst í stað en gæfa nn'n var sú, að
vinir og vandamenn voru þar til
staðar og veittu mér þá aðstoð,
sem bjargaði. - Ekki leist honum
vel á bjargræði okkar, sagði undir
lokin, að kannski hefðu ráða-
menn okkar gott af því að lesa
Nýal.
Þetta er ekki sagt sem vísindi af
minni hálfu. En því megum við
aldrei gleyma, að menn með okk-
ar þroska, bera ábyrgð á verkum
sínum og fyrirgefning í raun er
ekki til. Fyrirgefningarþvælan
hefur brotið mörg skörð í
mennsku okkar.
Menn bera ábyrgð
á eigin verkum
Ég las fyrir skömmu frásögn
handan að. Þar var sýning á því
hvaða gjald verstu böðlar verða
að greiða áður en hægt er að
hjálpa þeim á réttar leiðir. Sýning
þessi var í sambandi við einn
versta djöful
Rannsóknarréttarins. Hér var
það ekki eins og hjá Seðlabank-
anum, rentur á rentur ofan. Nei,
þessi maður, sem brenndi Brunó,
auk margra annarra ódæðis-
verka, varð bara að taka út allar
þessar píslir öðrum bakaðar, og
það fyrir hvern einn sérstaklega,
sem hann hafði látið pína til
dauða. Kæmu fram vísindalegar
sannanir fyrir því, að menn bæru
ábyrgð verka sinna og yrðu að
ganga í spor píslarvottanna,
myndu kannski hinir verstu djö-
flar, sem nú vaða uppi um heim
allan með dráp og pyntingar
draga hægra augað í pung, ef þeir
hugsuðu til launanna.
Allur þessi heimur varðar okk-
ur, ef að er gætt. En ýmislegt
breytist. Jafnvel aldraðir Sjálf-
stæðismenn láta í það skína, að
áttin, sem hið sameinaða íhald
stýrir eftir, sé ólík stefnu Ólafs
Thors, Bjarna Benediktssonar og
Jóhanns Hafstein. Þótti okkur
þeir þó oft svalir nokkuð. Engin
orðtök man ég slík af þeirra
munni, sem höfuðsmaður hinna
nýju frelsara hafði um þann, sem
er í svelti vegna sinna hugsjóna.
Þann rnann varðar engu hvernig
fólk hagar sínum matarvenjum.
Frjálshyggjan er frelsari þessara
mannvina.
Látum þá kalla
á Keflavíkurdátana
Sporin bæði blæða og hræða.
Þeir lækkuðu vísitöluna með
lygð. Þetta gat hver hálfviti: að
rýja hinn snauða inn að skinni.
Vísitölu verður ekki slátrað á
þennan veg enda hækkar hún nú
og hossast í sæti. Hún er líka
sterkasta haldreipi húðflettingar-
manna og verður staðsett þar í
kerfinu, sem þeirn kemur best.
En við hvað eru menn hrædd-
ir? Allir vilja lifa en líf byggist
ekki á því að hræðast borðsend-
ann. Látum þá kalla á Keflavík-
urdátana. Það er mikið betra að
falla fyrir gömlum „leikföngum“,
marghleypum og riflum, en
kjarnafýlu. Ameríkanar geta
drepið og mega kallast forkólfar
þess, að þetta hnattkríli sé gert að
allsherjar sláturhúsi. Munið vel
að Bandaríkjaforseti vildi koma á
takmörkuðu kjarnorkustríði í
Evrópu ef ske kynni að einhver
yrði þá eftir vestra til þess að
halda uppi altarisgöngunni í E1
Salvador. Svona spámenn fæðir
atómöld ein.
Eitt geta þeir þó aldrei drepið:
Sálina. Við förum öll til himins-
hnatta þó að dráp sé stimplað á
skrokkinn. Kannski á maður eftir
að sjá eða frétta af hinum nýja
Neró þegar hann fer að fylkja
hinum megin sínum Salva-
dor-svarabræðrum og þeirra lík-
um með brauki og bramli?
Eftir engu að bíða
Hér er samt ekki eftir neinu að
bíða. Það er ekki hægt að
„tryggja eftir á“. Nú verða allir
að sameinast sem hafa einhverja
sæmdartilfinningu. Þar skipta
stjórnmála ekki öllu. Sæmdin
verður að ráða ferðinni.
Við höfum ekki efni á að fara í
slag, segja sumir. Kannski hafa
þeir efni á slíku þegar síðasti bit-
inn og sopinn hefur verið af þeim
tekinn? Það mun enginn okkar
ístru safna undir veldi hinna stóru
lánleysingja. „Ef sverð þitt er
stutt“, sagði spartversks konan
við son sinn, „gakktu þá feti
frarnar". Ég býst ekki við mikilli
vörn af ræningja hendi og við
sigrum án víga. Vilji foringjar
okkar ekki vera með þá förum
við samt. Foringjarnir eru jú
sverðin eða hvað, en með því er
ekki allt sagt. Það er liðið, sem að
baki stendur, sem tryggir sigur-
inn, vilji fólkið ná fram einhverju
því, sem gefur lífi þess reisn og
gildi, þá fæst með aldrei með því
að rétta bara upp höndina. Það er
bara ráð til rassskellingar. Maður
verður að leggja sjálfan sig að
veði fyrir því, sem barist er fyrir.
Hönd verður að fylgja hendi, fót-
ur fæti og hugur og hjarta að slá í
takt.
Fram til sigurs, látum ræflana
róa með sinn dóm í skutnum.
Halldór Pjetursson er fræðaþulur úr
Kópavogi; hefur skrifað mikið í Þjóð-
viljann á liðnum árum.
Eigum við ekki að hneigja okkur í kross þegar
grautarhausarnirflýja land, og skilja okkur eftir það
sem áður var kallað hundagrautur?
Auðvitað borgar ríkiðfyrirþá út og bílarþeirra -
gjöffráþjóðinni- bíða á ströndinni.
LESENDUR
Framsókn í heiðnabergi íhaldsins
Kynslóðaskiptin í Sjálfstæðis-
flokknum hafa valdið ugg og ótta
hjá þeim valdaseigu og gömlu
mönnum, sem ráðið hafa ferðinni
til þessa á hinni brösóttu leið
flokksins.
Nú vilja hinir yngri spámenn
fara að láta eitthvað að sér kveða
samanber síðasta flokksþing, er
þeir voru kosnir, Þorsteinn Páls-
son og Friðrik Sófusson. Héldu
þá flestir að þessir ungu fullhugar
myndu taka völdin, en það var nú
eitthvað annað. Þeir gömlu og
rótgrónu jaxlar gáfu ekkert eftir
og sitja ennþá sem fastast. Yngri
kynslóðin í flokknum er að sjálf-
sögðu æf út af þessu og má varla
vatni halda. Éinn hinna von-
sviknu, Ellert B. Schram, hefur
t.d. ekki tekið sæti á þingi og
margir hafa haft það á orði að
raunverulega væri stjórnin
buxnalaus og réði ekki við neitt.
Verstu afturhaldsstjórnir er
hafa verið á íslandi eru sam-
stjórnir íhalds og Framsóknar.
Þar hafa jafnan verið samankom-
in verstu gróðaöflin er hafa ein-
skis svífst til að kúga landslýðinn
með alls konar brögðum og
prettum. Það ömurlegasta við
þetta er að flokkur bænda sem
kallar sig svo og kennir sig við
samhjálp og samvinnu hefur með
nokkrum misvitrum foringjum
gengið inn í heiðnaberg íhaldsins
til að tryggja SÍS sinn hlut af
púkkinu. Þetta er nöturleg stað-
reynd, en báða klæjar og svíður.
Þorsteinn Pálsson
Nú gerðist það nýverið á aðal-
fundi Sambandsins sem haldinn
var í Bifröst í Borgarfirði með
pompi og prakt, að vinstri væng-
urinn virtist nokkuð stór, svo að
hrollur mun hafa farið um for-
ingjaliðið. Eitt mál sem kom þar
eins og sprengja kom blóðinu
heldur betur á hreyfingu. Þetta
var hið svokallaða Isfilmmál sem
allir þekkja og var þarna til um-
ræðu.
Þetta mál er þannig til komið að
afturhaldsöflin í báðum þessum
flokkum hafa rottað sig saman til
að ná stekri stöðu í sambandí við
fjölmiðla landsins. Auðvitað til
að geta klekkt á öllu vinstra fólki
sem ekki vill hleypa þessum
myrkraöflum til að ná alfariðund-
Steingrimur Mermannsson
irtökumogsölsaundir sig menn-
ingarlíf þjóðarinnar. í þetta sinn
drógu þeir inn klærnar vegna þess
að upp risu nokkrir forystumenn
kaupfélaganna í landinu og mót-
mæltu þessu samkrulli við íhaldið
harðlega og báru upp tillögu um
málið er var á þá leið að sam-
vinnumenn ættu að leita annað
en til verstu óvina bænda. Var
málið samþykkt með miklum at-
kvæðamun.
Það verður að segjast eftir
þennan fund í Bifröst að talsverð
for hefur skolast burt. Foringjar
Framsóknar hafa leikið þann leik
á undanförnum árum að láta
íhaldið nota sig sem sambýlis-
konu í hinni pólitísku refskák,
jafnvel þegar þeir voru í stjórn
með vinstri flokkunum. Er þá
nokkur furða þótt sannir vinstri-
menn rísi upp og segi hingað og
ekki lengra?
Það verður því að segjast að
þetta eru mikil og góð tíðindi
vinstrikantinum, svo ekkr sé
meira sagt. Mikið má vera ef
Davíð Oddsson situr ekki uppi
með sárt ennið, því auðvitað hef-
ur þetta átt að vera trappa fyrir
hann í framapotinu, komast í ráð-
herrasæti eins og Albert.
Þá hafa borist góð tíðindi
norðan úr Eyjafirði, en þar var
haldinn fundur um atvinnu- og
menningarmál. Þjóðhollir menn
og konur kröfðust þess að at-
vinnumálin yrðu ekki sveigð
undir álbrennslu heldur annan
þann atvinnuveg er hentaði betur
í viðkvæmu landbúnaðarhéraði
en eiturspúandi stóriðjugums.
Fiskirækt og smáiðnað var talað
um, enda skilyrði þar góð eins og
kunnugt er. Þá voru fjölmiðlamál
rædd og gerð samþykkt um þau á
þann hátt, að kaupfélögin og
Sarnbandið ákveði þessi mál í
samráði við verkalýðshreyfing-
una. Það þýðir að íhaldinu verði
haldið utan við þessi viðkvæmu
mál.
En sláum á léttari tóna. Ég sló
á þráðinn til hans Jóns málvinar
míns: Sæll Jón minn, hvað er að
frétta? Máttu ekki vera að því að
tala við mig? Hvað er að? Ertu
ennþá reiður við mig? Jæja, það
var gott.
Ég verð að fara strax. Hún á
afmæli í dag hún Lucy. Jæja
Nonni minn, það var gaman að
heyra. Bið að heilsa Albert.
Ég sé Jón minn í anda uppveðr-
aðan og glansandi af ákafa að
komast í samkvæmið á réttum
tíma, og fá klapp á bakið hjá goð-
inu fyrir trausta og trygga þjón-
ustulund. Nú kannski að þeir vin-
irnir ræði svona saman í leiðinni
um það að ríkisstjórnin ætti að fá
sér nýjar brækur.
Páll Hildiþórs
Grundarfjörður
Á öðru máli
Elínbog Elbergsdóttir Grundar-
firði hringdi:
- Ég vil taka það fram í tilefni
af yfirlýsingum Inga Hans Jóns-
sonar og Lárusar Guðmundsson-
ar um hneykslun á orðuveitingu
til Jóns Sveinssonar, að ekki eru
allir Grundfirðingar á sama máli
og þeir. Eins er farið með sóða-
skapinn hjá Látravík. Þessir
menn geta ekki alhæft svona fyrir
alla Grundfirðinga eins og þeir
gerðu.
Þriðjudagur 26. júní 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15