Þjóðviljinn - 20.07.1984, Page 5

Oft hefur harf verið slegist í kolanámuverkfallinu og handtökur eru orðnar um 5000.
Hafnarverkfall tengist verkfalli kolanámumanna.
Thatcher hikar enn við að koma á neyðarástandi.
Dómur
gekk
gegn
stjórn
Thatcher
Bann á aðild að
verkalýðsfélagi
dœmt ógilt
Fleira er mótdrægt Margar-
et Thatcher um þessar mund-
ir en verkföll: stjórn hennar
beiö nú í vikunni mikinn ósigur
þegar hæstiréttur kvað upp
þann úrskurð, að bann járn-
frúarinnar við því að starfs-
menn einnar helstu hlerun-
armiðstöðvar landsins væru í
verkalýðssamtökum stríddi
gégn lögum og væri því dautt
og ómerkt.
Miklar deilur höfðu staðið um
það, að stjórnin leyfði ekki starfs-
mönnum njósnamiðstöðvarinnar
í Cheltenham að vera í verka-
lýðsfélagi - með tilvísun til örygg-
isþarfa landsins. Þetta bann átti
svo að ná til þeirra líka, sem unnu
hliðstæð störf annarsstaðar á veg-
um breska ríkisins.
Þegar bannið tók gildi tilkynnti
ríkisstjórnin að 85-90% þeirra
sem unnu við Cheltenham hefðu
tekið á móti tilboði ríkisstjórnar-
innar um eitt þúsund punda
greiðslu gegn því að þeir segðu
sig úr viðkomandi verkalýðsfé-
lögum.
Verkalýðshreyfingin mótmælti
ákaft, en fáir í þeirra röðum
munu hafa verið svo bjartsýnir að
ætla að dómur í málinu yrði þeim
í hag. En nú hefur fengist sá úr-
skurður, sem fyrr segir, að bann
íhaldsstjórnarinnar hafi verið
„ógilt" og hefði hún átt að ráð-
færa sig við verkalýðsfélögin og
starfsfólk áður en grundvallar-
mannréttindi voru frá þeim
tekin.
Stjórnin hefur ákveðið að
áfrýja málinu enn og segist munu
hlíta þeim úrskurði sem þá fæst.
Hverjir skyldu vera að fara í verkfall
núna?
Verkföll kolanámumanna,
sem nú hafa staðið hátt á
fimmta mánuð, og svo nú síð-
ast hafnarverkamanna, hafa
þjarmað meira að íhaldsstjórn
Margaret Thatcher en nokkuð
það sem annað hefur gerst á
valdaferli hennar. En á mánu-
dag kom það í Ijós, að stjórnin
var enn ekki reiðubúin til að
reyna að kveða niður verkföll
með því að lýsa yfir neyðar-
ástandi og láta herinn um að
halda atvinnulífinu gangandi
ef ekki vildi betur.
Kolanámuverkfallið hefur
staðið mánuðum saman, eins og
fyrr var nefnt, en það hefur ekki
haft jafn víðtæk áhrif eins og
hafnarverkfallið sem hófst í byrj-
un síðustu viku. Hafnarverka-
menn höfðu stöðvað vinnu í sex-
tíu höfnum og skipti þó mestu að
hafnarverkamenn í stærstu ferju-
höfn landsins, í Dover, ákváðu
að stöðva alla vöruflutninga um
höfnina, en um hana fer mjög
stór hluti af útflutningi Breta til
landa Efnahagsbandalagsins.
Ríkisstjómin sat á neyðarfundi
á mánudaginn en ástæðan fyrir
því að hún lét ekki til skarar
skríða er sú að á þriðjudag áttu
hafnarverkamenn og viðmælend-
ur þeirra að koma saman til við-
ræðna.
Sporin
hræða
Margaret Thatcher hafði áður
lýst því yfir „að þjóðin verði ekki
tekin í gíslingu af Iitlum minni-
hluta - í mesta lagi 200 þúsund
manna, sem reyna að þvinga vilja
sinn upp á 55 miljónir manna“.
Þessi og önnur hreystiyrði þóttu
benda til þess að Margaret Thatc-
her væri reiðubúin til að lýsa yfir
neyðarástandi í landinu og láta
herinn reka hafnirnar. En forsæt-
isráðherrann hefur líka fyllstu
ástæðu til þess að óttast slíka
ákvörðun. Síðasti forsætis-
ráðherrann sem lýsti yfir neyðar-
ástandi var flokksbróðir Margar-
et Thatcher, Edward Heath. Það
gerðist árið 1974. Heath átti þá
við kolanámumannaverkfall að
glíma eins og Thatcher nú. En
neyðarástandið varð reyndar
upphafið að falli íhaldsstjórnar-
innar 1974 - og ýmsir eru að spá
því að hið sama gæti gerst nú.
Hart er
barist
Verkfall hafnarverkamanna er
nátengt verkfalli kolanámu-
manna og með því hefur Scargill,
foringja kolanámumanna, loks-
ins tekist að ná þeim samstöðu-
tengslum við önnur öfl í verka-
lýðshreyfingunni sem um munar.
Verkfall hafnarverkamanna
hófst á því í fyrri viku, að þeir
mótmæltu því að ófélagsbundnir
menn væru notaðir til þess að af-
ferma járn í stáliðjuver, eftir að
félagsbundnir hafnarverkamenn
höfðu neitað að beita sér gegn
verkfallsvörslu kolanámumanna.
Þessi tengsli geta orðið afdrifa-
rík fyrir kolanámumenn, sem
hafa reyndar mátt reyna það í
sínu erfiða verkfalli að „án er ills
gengis nema heiman hafi“ -
m.ö.o. - þeir hafa sjálfir ekki ver-
ið samtaka í verkfallinu. Hluta
námanna er haldið opnum af
þeim kolanámumönnum sem síst
óttast um sína framtíð, en verk-
fallið er, eins og menn muna, háð
til að mótmæla lokun um 20
náma, sem ekki teljast arðvæn-
legar lengur. Verkfallsverðir
hafa og sætt mikilli hörku af hálfu
lögreglu, sem hefur til þessa
handtekið um 5000 manns fyrir
verkfallsvörslu við þær námur
sem enn eru reknar eða tilraunir
til að stöðva kolaflutninga til stál-
iðjuvera.
Kinnock meö
Scargill
Það kann og að bera vitni um
breytta stöðu í málunum, að for-
maður Verkamannaflokksins,
Neil Kinnock, sýndi sig um síð-
ustu helgi í fylgd með Arthur
Scargill, foringja kolanámu-
manna, í fyrsta sinn eftir að verk-
fallið hófst. En Kinnock hefur til
þessa hikað við að lýsa verkfall
kolanámumanna flokksmál.
Þetta gerðist á fundi í Durnham.
Þar komst Kinnock m.a. svo að
orði að „ekki má leyfa Margaret
Thatcher að vinna enn einn sigur
á breskri alþýðu“. Kinnock líkti
Thatcher við „keisarafrú sem er
að veslast upp, umkringd aumri
hirð og gefur frá sér skipanir sem
enginn hlýðir og ráðskast með
efnahagsöfl sem hafa stungið
hana af“.
Scargill notaði tækifærið til að
tala um hafnarverkfallið sem
„sögulegan sigur“ kolanámu-
manna, en hann hefur leynt og
ljóst stefnt að því, að upp úr verk-
falli þeirra þróaðist meiriháttar
uppgjör við íhaldsstjórnina.
Scargill átti að byrja nú í miðri
viku enn eina viðræðuumferð við
Kolaráðið breska, sem til þessa
hefur harðneitað að endurskoða
ákvörðun sína um að loka nám-
unum tuttugu. áb.
UMSJÓN: ÁRNI BERGMANN
Fðtudaflur 20. júll 1984 t>JÓÐVIUINN - SfÐA 5