Þjóðviljinn - 16.08.1984, Blaðsíða 5
Á hvaða leið skyldi þessi fjórðungur mannkynsins vera?
KINA
Kínverjar á
neyslubuxunum
Einhverjir verða að gerast ríkirfyrst, segja ráðamenn.
Framfarir með nýrri stefnu - samfara vaxandi mun á kjörumfátœkra ogþeirra
sem sœmilega efnaðir eru.
Kína er ekki oft í fréttum
enda þótt þar búi fjórðungur
mannkyns. Þó eiga þar sér
stað miklar og sjálfsagt af-
drifaríkar breytingar. Menn-
ingarbyltingin með sinni trú
á hugsun Maós formanns,
kröfum um algjöran jöfnuð í
kjörum, fjandskap við gamla
menningarhefð og flest út-
lend áhrif, er fordæmd og
grafin. Þess í stað eru gerðar
tilraunir með ýmiss konar
markaðsbúskap í anda
þeirrar kenningar að fyrst
verði einhverjir að verða ríkir
en svo komi hinir á eftir.
Þessar tilraunir hafa aukið
velmegun í landinu - en þær
hafa líka aukið bilið stórlega
milli ríkra og fátækra - á kín-
verskan mælikvarða. Og á
bak við allt stendur Kom-
múnistaflokkurinn og hefur
ekkert gefið frá sér af sínu
valdi og gæti þess vegna
gjörbreytt um stefnu á nýjan
leik.
Þeir sem hér á árum áður tóku
upphafningu Maós formanns al-
varlega eiga um sárt að binda. Það
er búið að steypa honum af stalli.
En það var ekki gert alveg með
sama móti og þegar Krúsjef kippti
Stalín út úr grafhýsi Leníns. Maó er
enn í sínu grafhýsi. En myndirnar
eru að mestu horfnar og ívitnanirn-
ar. Það er búið að smíða nýja for-
múlu um hlutverk Maós í kínver-
sku bylfingunni og hún lítur ein-
hverii veginn svona út:
Með og
móti Maó
Maó var mikil byltingarmaður
en á seinni árum framdi hann mikl-
ar yfirsjónir. Hann hafði miklu
hlutverki að gegna á fyrstu árum
Konnúnistaflokksins, í baráttunni
við Japani og í borgarastríðinu.
Maó fær einnig sæmilega einkunn
fyrir frammistöðu sína á fyrstu ár-
unum eftir stofnun Alþýðulýðveld-
isins 1949. En, segir þar, frá því í
lok sjötta áratugarins byrjaði hann
að gera sig sekan um alvarlegar
yfirsjónir. „Stóra sökkið‘‘ f iðnvæð-
ingu landsins var misheppnað.
Menningarbyltingin var meiri hátt-
ar harmleikur - og Maó er látinn
bera ábyrgð á honum.
Þessi formúla er reyndar ekki
mikið ólík þeirri sem smám saman
er verið að smíða um Stalín núna
Sovétríkjunum. En í báðum
löndum er að sjálfsögðu ekki farið
út í að kanna rætur þess í þjóðfélag-
UMSJÓN: ÁRNI BERGMANN
Fimmtudagur 16. ágúst 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5